ΓΙΑΤΙ ΟΧΙ ΣΤΗΝ ΑΠΛΗ ΑΝΑΛΟΓΙΚΗ

Η απλή αναλογική φαντάζει στα μάτια πολλών πως είναι το δικαιότερο εκλογικό σύστημα γιατί με αυτήν υπάρχει πλήρης αντιστοιχία εκλεγμένων βουλευτών με τους ψηφοφόρους.

Αυτή η άποψη  ίσως θα είχε κάποια επαφή με την πραγματικότητα αν στις εκλογές κατέβαινε όποιος θεωρούσε τον εαυτό του άξιο να αντιπροσωπεύσει τους συμπολίτες του, χωρίς όμως να υπάρχουν κόμματα, σε ένα ενιαίο ψηφοδέλτιο.

Στην υποθετική όμως αυτή περίπτωση, το ενιαίο ψηφοδέλτιο θα κινδύνευε να είναι σαν το ρολό του χαρτιού υγείας από τους υποψήφιους σωτήρες της χώρας !

Αλλά   με την ύπαρξη των κομμάτων ήδη αναγκαστικά η αντιπροσώπευση των πολιτών  σε ένα σημαντικό βαθμό εξαρτάται από  τις κομματικές επιλογές των υποψηφίων από τα αντίστοιχα επιτελεία των κομμάτων, με τα γνωστά μαγειρέματα. Ετσι αντί για αξιόλογα άτομα που έχουν διακριθεί στην επιστήμη τους ή στο επάγγελμα τους, βλέπουμε να επιλέγονται συχνά άτομα με μοναδικό και ουσιαστικό τους προσόν την τηλεοπτική τους αναγνωρισιμότητα.Οπότε στην ουσία αυτό που αντιπροσωπεύει ο βουλευτής δεν είναι ο ψηφοφόρος του αλλά το κόμμα το οποίο τον έχει κάνει δεκτό στις αγκάλες του.

΄Ομως  και μετεκλογικά  για να σχηματιστεί κυβέρνηση απαιτείται αναγκαστικά συνεργασία κομμάτων η οποία αναπόφευκτα  είναι προβληματική, λόγω των διαφορετικών πολιτικών θέσεων των κομμάτων και της διαπιστωμένης πλέον από χρόνια αδυναμίας των Ελλήνων να συνεργαστούν, με αποτέλεσμα να προκύπτουν αρκετές φορές τερατογενέσεις ή και προβληματικές συνυπάρξεις όταν χρειάστηκε συνεργασία .
Χαρακτηριστικό παράδειγμα η σημερινή κυβέρνηση της αριστεράς με το  πιο ακροδεξιό κόμμα, εκτός του ναζιστικού, τους ΑΝΕΛ.

Στο Ισραήλ, που είναι σήμερα το μόνο κράτος που εφαρμόζει την απλή αναλογική, για να σχηματιστεί κυβέρνηση χρειάστηκε να συμμετάσχουν 5 κόμματα μεταξύ των οποίων το υπερδεξιό κόμμα του Λίμπερμαν, γνωστού για τις εμπρηστικές του δηλώσεις κατά των Αράβων, ο οποίος μάλιστα  ανέλαβε στο υπουργείο Άμυνας, αρμόδιος για τη διοίκηση των κατεχομένων παλαιστινιακών εδαφών!

Στην ιστορία της Ελλάδας ήταν τελείως καταστροφική η κατάληξη όποτε εφαρμόστηκε η απλή αναλογική.

Στην πρώτη εφαρμογή της  στην Ελλάδα ,το 1936, είχαμε 22 κόμματα στην Βουλή. Δεν μπορούσε να σχηματιστεί κυβέρνηση, γιατί τα κόμματα δεν ήθελαν να συνεργαστεί το ένα με το άλλο και έτσι ανέθεσαν στον Ιωάννη Μεταξά, που είχε πάρει 3,94% και είχε μόνο 7 βουλευτές, να σχηματίσει κυβέρνηση, με το μοιραίο αποτέλεσμα να καταλήξουμε στην δικτατορία της 4ης Αυγούστου.

Μετά τις εκλογές του 1946, που έγιναν με απλή αναλογική με ευρεία περιφέρεια, μέχρι τις εκλογές του 1950 σχηματίστηκαν 10 κυβερνήσεις συνασπισμού μιας και λόγω του εκλογικού συστήματος, κυρίως, αλλά και των πολλών κομμάτων που έλαβαν μέρος στις πρώτες μεταπολεμικές εκλογές, κανένα από τα κόμματα της Βουλής δεν διέθετε την απόλυτη πλειοψηφία.

Οι επόμενες εκλογές του Ιουνίου 1989 που  διεξήχθησαν με το νόμο 1847/1989 (παραλλαγή της απλής αναλογικής ) είχε σαν αποτέλεσμα μέσα σε 10 μήνες να γίνουν 3 εκλογικές αναμετρήσεις  για να εξασφαλίσει η ΝΔ μιαν ισχνή πλειοψηφία 150-152 εδρών, με ποσοστά πάνω από 47% του εκλογικού σώματος!

Δεν θέλει και πολλή σοφία για να καταλάβει κανείς ότι με την "απλή και άδολη αναλογική" αποκτάς μια αδύναμη και εξαρτημένη κυβέρνηση, από τις συνήθως  ανεδαφικές και παράλογες απαιτήσεις των μικρών κομμάτων που συμμετέχουν σε αυτήν, ενώ ταυτόχρονα μέσω αυτών διάφορες οικονομικές ή τοπικές ομάδες μπορούν να εξασκούν πιέσεις για την διατήρηση χαριστικά δοσμένων δικαιωμάτων ή και προνομίων με αποτέλεσμα να αποτρέπεται οποιαδήποτε μεταρρύθμιση ή και εκσυγχρονισμός των υπαρχουσών αναποτελεσματικών δομών.

Εάν λοιπόν οι τελευταίες εκλογές είχαν γίνει με απλή αναλογική  τότε από τα 19 κόμματα που συμμετείχαν, θα είχαν μπει στην Βουλή γύρω στα 14!

Τόσα συγκέντρωσαν  πάνω από 0,25% του συνόλου των ψήφων. Εκτός  από τα 8 κόμματα που ξεπέρασαν  το 3%, άλλα 5 κόμματα και σχηματισμοί θα ξεπερνούσαν το 0,33% και θα εξέλεγαν τουλάχιστον ένα βουλευτή , ενώ και 1 ακόμα θα εξέλεγε βουλευτή με λίγο χαμηλότερο υπόλοιπο!

Θα είχαμε δηλαδή ένα πλήθος από  κομματίδια,ένα με 9 βουλευτές, δύο με 3 βουλευτές, δύο επίσης με  2 βουλευτές και ένα με 1 βουλευτή δηλαδή 20 διασκορπισμένους βουλευτές που αν επρόκειτο να συμμετάσχουν στην κυβέρνηση θα ζητούσαν πιθανώς σε αντάλλαγμα να γίνουν και υπουργοί! (τα στοιχεία από εδώ)
Αλλιώς  για να σχηματίσει κυβέρνηση με τα μεγαλύτερα κόμματα,εκτός ΧΑ και ΚΚΕ, ο ΣΥΡΙΖΑ θα έπρεπε να συνεργαστεί με την Δημοκρατική Συμπαράταξη, το Ποτάμι, τους ΑΝΕΛ και την Ένωση Κεντρώων  για να αποκτήσει μια εύκολα ανατρεπόμενη πλειοψηφία μόνο 151 εδρών!

Ισχυρή κυβέρνηση θα προέκυπτε μόνο με την συνεργασία ΣΥΡΙΖΑ και ΝΔ αλλά και στις δύο αυτές περιπτώσεις, το τραγικό αποτέλεσμα  θα ήταν ότι αξιωματική αντιπολίτευση θα ήταν η σπορά των ηττημένων του 1945!
Τα μικρά κόμματα, που είναι υπέρ της απλής αναλογικής γιατί ευελπιστούν ότι έτσι θα αυξήσουν τους βουλευτές τους, δεν συνειδητοποιούν ότι αν η χώρα με αυτήν οδηγηθεί σε κυβερνητική αστάθεια και συχνές εκλογικές αναμετρήσεις το αποτέλεσμα θα είναι για αυτούς  αυτό που περιγράφει γλαφυρά η παροιμία:  Όταν στο βάλτο τσακώνονται τα βουβάλια την πληρώνουν τα βατράχια
Η έντονη πόλωση θα είναι η κατάληξη και αυτή θα φέρει αναπόφευκτα συσπείρωση  των ψηφοφόρων στα δύο μεγαλύτερα κόμματα, με αποτέλεσμα την επανεμφάνιση του μεγάλου δικομματισμού σε βάρος βέβαια όλων των μικρών κομμάτων.  

Το ισχύον εκλογικό σύστημα στην ουσία ευνοεί απαράδεκτα με το μπόνους των 50 εδρών το πρώτο κόμμα και αφαιρεί έδρες από το δεύτερο, αλλά για τα υπόλοιπα κόμματα που ξεπερνούν το 3%, λειτουργεί σαν την απλή αναλογική με πολύ μικρές διαφορές  στις έδρες.

Το επιχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ πως η απλή αναλογική ήταν "πάγιο αίτημα" του, θα ήταν πραγματικό αν αυτός μετά την πρώτη εκλογική του νίκη το έφερνε στην Βουλή.

Ας δεχτούμε όμως πως τότε ήταν η εποχή που το κύριο μέλημα του ήταν οι φαντασιώσεις και "αυταπάτες"του Τσίπρα να αλλάξει την Ευρώπη, χρησιμοποιώντας το, κατ΄αυτόν, υπερόπλο Βαρουφάκη, μέχρι  που αυτό αποδείχτηκε τελικά δυστυχώς ότι δεν ήταν ούτε νεροπίστολο!

Η δεύτερη ευκαιρία για να εκπληρωθεί το "πάγιο αίτημα" της αριστεράς για απλή αναλογική δόθηκε πριν τις δεύτερες εκλογές όταν το ΠΑΣΟΚ είχε καταθέσει πρόταση για την εφαρμογή της. Αλλά και  τότε πάλι ο Τσίπρας έγραψε στα παλιά του παπούτσια το "πάγιο αίτημα" της αριστεράς, μιας και το μπόνους των 50 εδρών βόλευε απόλυτα το κόμμα του στις επερχόμενες εκλογές.

Τώρα πλέον που η δημοσκοπική κατάρρευση του ΣΥΡΙΖΑ είναι σαφής και συνεχής, ξαναθυμήθηκε το "πάγιο αίτημα" για να ανακόψει την αναμενόμενη πορεία της ΝΔ προς την εξουσία.

Ακριβώς το ίδιο που είχε κάνει ο αλήστου μνήμης Κουτσόγιωργας με τον περιβόητο νόμο του  που το 1989 άλλαξε, ως υπουργός Εσωτερικών,  τον ισχύοντα τότε εκλογικό νόμο, για να εμποδίσει την έλευση τότε της ΝΔ στην εξουσία, προκαλώντας τρεις εκλογικές αναμετρήσεις σε δέκα μήνες, όπως έχω ήδη γράψει παραπάνω.
Άθλιες μικροκομματικές ίντριγκες, που αποβλέπουν μόνο στην με πάση θυσία διατήρηση της εξουσίας και όχι βέβαια στο τι συμφέρει την χώρα και τον λαό της.

Η χώρα στην κατάσταση που την έχουν φέρει τόσο οι προηγούμενοι, όσο και οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, αυτό που χρειάζεται είναι κυβερνητική σταθερότητα και όχι συνεχείς εκλογικές αναμετρήσεις.
Σαφώς πρέπει να μειωθεί το μπόνους των 50 εδρών και  σαφώς πρέπει να διατηρηθεί το 3%  για να μην δούμε στην Βουλή τίποτα βουλευτές σαν την Τσιτσιολίνα ή τον Βεργή που αγανακτισμένοι ή και φιλοπαίγμονες συμπατριώτες μας δεν θα είχαν πρόβλημα να τους στείλουν στην Βουλή.

Η πιο ενδιαφέρουσα πρόταση για αλλαγή του εκλογικού νόμου είναι αυτή του ΠΟΤΑΜΙΟΥ που μεταξύ άλλων προβλέπει την μείωση των βουλευτών στους 250 + 5 βουλευτές εκλεγόμενους από τους Έλληνες του εξωτερικού , τη δυνατότητα να ψηφίσει κανείς τον υποψήφιο που επιθυμεί στη μονοεδρική, ακόμη και αν ανήκει σε άλλο κόμμα από αυτό που ψηφίζει στην ευρεία περιφέρεια και να επιλέξει για την επικράτεια το κόμμα που επιθυμεί.  Το πρώτο κόμμα λαμβάνει bonus μισή έδρα για κάθε εκλογική μονάδα (π.χ. 18 έδρες για 36%) των ψήφων και διατηρείται βέβαια το 3%.

  Τέλος η άλλη λαϊκίστικη πρόταση για ψήφο στα 17 το μόνο που θα πετύχει είναι ότι θα επιβεβαιώσει τον στίχο του Σαββόπουλου   Είμαι δεκαεξάρης σας γαμώ τα Λύκεια! γιατί θα μεταφέρει την πολιτική αντιπαράθεση στον χώρο της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης με αποτέλεσμα πράγματι να γαμηθούν τα Λύκεια!

ΠΡΟΣΘΗΚΗ 30-7-2016

Δύο ενδιαφέροντα αποσπάσματα από το άρθρο Ποιον ευνοεί τελικά η απλή αναλογική; του Γιώργου Τσεμπελή που είναι  καθηγητής της Πολιτικής Επιστήμης, κάτοχος της έδρας Anatol Rapoport στο Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν (ΗΠΑ).

Η απλή αναλογική δεν επιφέρει «αναρχία» και «ακυβερνησία». Παρότι οι συνταγματικές διατάξεις για σχηματισμό κυβέρνησης είναι δύσκολο να υλοποιηθούν (μόνο 4 προκαθορισμένες προσπάθειες, με στενά χρονικά όρια), κυβερνήσεις θα σχηματιστούν. Ομως η πληθώρα κομμάτων που θα συμμετέχουν θα καταστήσει την επιλογή συγκεκριμένων κυβερνητικών πολιτικών πρακτικά αδύνατη (θυμηθείτε πόσο δύσκολο ήταν για την τρικομματική κυβέρνηση Σαμαρά να παίρνει αποφάσεις και προσθέστε άλλο ένα η δύο κόμματα). Η στασιμότητα (αδυναμία επιλογής πολιτικής) και όχι η αναρχία είναι το αποτέλεσμα πολυκομματικών κυβερνήσεων. Συνέπεια της στασιμότητας είναι η διαιώνιση της νομοθεσίας της προηγούμενης κυβέρνησης.

.............................................

το μπόνους των 50 εδρών που θα απολαύσει (η ΝΔ) στις επόμενες εκλογές δεν πρόκειται να επαναληφθεί. Και αυτό, θα αυξήσει τη συνοχή της ΝΔ και τη μακροβιότητα της κυβέρνησης που θα σχηματιστεί στις επόμενες εκλογές.