5-ΑΡΜΕΝΙΑ- Καρμραβόρ, Ματενανταράν, Νορατούζ, Τσαχατζόρ, Χάγκμπατ.

 Και αυτή την μέρα από θεού άρξασθαι! Μετά από ένα γερό πρωινό στο ξενοδοχείο ξεκινάμε για το Ασταράκ, μια από τις παλιότερες πόλεις της Αρμενίας όπου υπάρχει η εκκλησία  Καρμραβόρ του 7^ου αιώνα.

Αφού περάσουμε από την ιστορική γέφυρα της πόλης του 1664 με τις τρείς άνισες μεταξύ τους αψίδες, φτάνουμε σε λίγο στην εκκλησία Καρμραβόρ που σημαίνει Κοκκινωπή, από το χρώμα του βυζαντινού θόλου της με κεραμίδια.

 Είναι σταυροειδής με ενιαίο θόλο και ο τύπος αυτός εκκλησίας  επαναλαμβάνεται και μετέπειτα στην Αρμενία . Πολλά από τα κεραμίδια της είναι από τα αρχικά. Η περίτεχνη πόρτα της είναι πρόσφατη του 1983.

Οι αγιογραφίες στο εσωτερικό της παρουσιάζουν σημαντικές φθορές.  

Επιστρέφοντας στο Ερεβάν πηγαίνουμε στο Ματενανταράν το οποίο είναι ένα μοναδικό μουσείο χειρογράφων με 20.000 χειρόγραφα από τον 5^ο έως τον 18^ο αιώνα, το μεγαλύτερο στον κόσμο με αρμενικά χειρόγραφα.

 Ματενανταράν σημαίνει Βιβλιοθήκη χειρογράφων, γιατί στον μεσαίωνα οι βιβλιοθήκες είχαν μόνο χειρόγραφα.

Στην είσοδο του Ματενανταράν  υπάρχει το άγαλμα του Mesrop Mashtots, που είναι  ο εφευρέτης του αρμενικού αλφαβήτου και μπροστά του είναι ο μαθητής του Koryun, ο πρώτος συγγραφέας σε αρμενική γλώσσα. Αγάλματα με διάφορους πνευματικούς ανθρώπους της Αρμενίας  σε διάφορα είδη πχ φιλοσοφία, ιστορία , ποίηση κτλ έχουν τοποθετηθεί μπροστά στο κτήριο.

Στην ιδιαίτερα εντυπωσιακή είσοδο του Ματενανταράν βλέπουμε το καλαίσθητο βραβείο που έχει απονείμει σε αυτό, το 1989 το ίδρυμα  Daniel Mitterrand, αμέσως μετά την ίδρυση του.   

Στο μουσείο εκτίθενται πολλών και διαφορετικών ειδών βιβλία και χειρόγραφα.

Πολλά από τα θρησκευτικά βιβλία διαθέτουν εξαιρετική εικονογράφηση και μερικά ευαγγέλια είναι ντυμένα με λεπτοδουλεμένα εξώφυλλα από πολύτιμα υλικά και πετράδια.

Ενδιαφέρον έχουν και τα βιβλία που αφορούν την ιατρική αλλά και τις μαθηματικές επιστήμες.

Στον παραπάνω χάρτη του ισπανού Beatus of Libeana του 8^ου αιώνα η Ανατολή είναι στην κορυφή, όπου απεικονίζεται και η Εδέμ με τα 4 ποτάμια της.

Οι 12 Απόστολοι εμφανίζονται όπου δίδαξαν. Η Αρμενία είναι με κόκκινο μεταξύ Μαύρης Θάλασσας και Κασπίας.

Μετά από αυτή την επίσκεψη εγκαταλείπουμε το Ερεβάν και παίρνοντας τον δρόμο προς τα βόρεια φτάνουμε στο Νορατούζ όπου υπάρχει ένα μεγάλο νεκροταφείο με khachkar (για αυτά έχω γράψει εδώ)

To Νορατούζ είναι σήμερα το  μεγαλύτερο υπάρχον νεκροταφείο με khachkar, μετά την καταστροφή του νεκροταφείου στην Julfa του Αζερμπαϊτζάν.Το παλιότερο khachkar εδώ είναι από τα τέλη του 10ου αιώνα. Στο νεκροταφείο υπάρχει και ένα μικρό παρεκκλήσι.

Για το βράδυ μείναμε σε ένα ξενοδοχείο στο Τσαχατζόρ, μια πόλη θέρετρο, σε υψόμετρο 1841μ από την θάλασσα, που έρχεται δεύτερη μετά το Ερεβάν σε αριθμό ξενοδοχείων στην Αρμενία. Εδώ υπάρχουν πολλά πολυτελή ξενοδοχεία με σπά, καζίνα  και εγκαταστάσεις για σκι τον χειμώνα

Το μοναστήρι Kecharis του 11-13^ου αιώνα, αποκατεστημένο πρόσφατα, δεσπόζει της πόλης και φωτίζεται το βράδυ.

Το τελευταίο μοναστήρι που επισκεφτήκαμε την επομένη, πριν να μπούμε στην Γεωργία, ήταν του Χάγκμπατ ή Αγπάτ του 976. Το 1996 έχει συμπεριληφθεί στον κατάλογο παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO.

Θεωρείται ότι μαζί με το μοναστήρι Sanahin αντιπροσωπεύουν την υψηλότερη άνθηση της αρμενικής θρησκευτικής αρχιτεκτονικής, της οποίας το μοναδικό στυλ αναπτύχθηκε από την ανάμειξη στοιχείων της βυζαντινής εκκλησιαστικής αρχιτεκτονικής και της παραδοσιακής λαϊκής αρχιτεκτονικής της περιοχής του Καυκάσου

Στο συγκρότημα αυτό υπάρχει ο καθεδρικός Surb Nishan.

Τα κωδωνοστάσιο είναι σε ξεχωριστό κτίσμα και μεταξύ των διαφόρων κτισμάτων της μονής ενδιαφέρον παρουσιάζει το scriptorium, το μέρος που έγραφαν οι μοναχοί τους παπύρους, με τις τρύπες στο πάτωμα όπου τους έκρυβαν σε περίπτωση κινδύνου. Επίσης εντός και εκτός των ναών υπάρχουν και εδώ khachkar.

ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ

1-ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΡΜΕΝΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΓΕΩΡΓΙΑ.

2-ΑΡΜΕΝΙΑ-Ερεβάν, Ετσμιατζίν

3-ΑΡΜΕΝΙΑ-Ερεβάν(Εθνική Πινακοθήκη, Μουσείο Γενοκτονίας) -Γκαρνί

4-ΑΡΜΕΝΙΑ –Γκέραρτ, Κορ Βιράπ,Νοραβάνκ

ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ

6-ΓΕΩΡΓΙΑ-Τιφλίδα 

7-ΓΕΩΡΓΙΑ-Μτσχέτα, Τζβάρι, Σβετσοσβέλι, Σάμταβρο, Ουπλιτσίκε.

8-ΓΕΩΡΓΙΑ Γκόρι-Το Μουσείο του Στάλιν και το παράνομο τυπογραφείο του.