H ΟΜΟΝΟΙΑ ΣΤΗΝ ΜΟΥΣΙΚΗ

Θα ήταν μεγάλη παράληψη να μην συμπληρώσω το ποστ μου ΟΜΟΝΟΙΑ, ΜΙΑ ΠΟΛΥΠΑΘΗ ΠΛΑΤΕΙΑ με τα τραγούδια που έχουν γραφτεί για αυτήν ειδικά την πλατεία, που φαίνεται πως εμπνέει τους στιχουργούς και τους συνθέτες όσο καμία άλλη της Ελλάδας.
Διαβάζοντας κανείς τους στίχους των τραγουδιών της τελευταίας 50ετιας  διαπιστώνει  ότι αντικατοπτρίζουν και τις αλλαγές που έχει υποστεί η πλατεία στο πέρασμα του χρόνου.
Είμαι σίγουρος πως όλοι ξέρουν το τραγούδι «Ομόνοια Πλας» που έγραψε ο Μενέλαος Θεοφανίδης σε στίχους των Γιώργου Ασημακόπουλου, Βασίλη Σπυρόπουλου και Παναγιώτη Παπαδούκα.

Το τραγούδησαν το 1954 πρώτη  η Ρένα Βλαχοπούλου και σχεδόν ταυτόχρονα η Σοφία Βέμπο με τεράστια επιτυχία.

Σαν την Πλας Πιγκάλ από χρόνια

μια πλατεία πολύ κεντρική

στην Αθήνα μας είναι η Ομόνοια

που είναι η φήμη της ιστορική

Σε κάθε γωνία επτά καφενεία

καρέκλες με κόσμο γεμάτες

και ταξί που ψαρεύουν πελάτες
Κομψοί και ωραίοι, πολίσμαν τροχαίοι

πεντ’ έξι παλιές μπυραρίες

καυγαδάκια στις αφετηρίες

Καμπαρέ με jazz band και belles femmes
με ταμπέλες που λένε welcome
Τι ρυθμός και ζωή και κοσμοσυρροή

μέρα νύχτα και ως το πρωί.

Και τα ανθοπωλεία σειρά στην πλατεία

τριάντα περίπτερα πλάι

κι από κάτω Μετρό που περνάει
Πιο εκεί, κουλουρτζή, ο ταμπλάς

Να η Ομόνοια Πλας.

Μια πλατεία παλιά όλο χάρη
όλοι οι δρόμοι οδηγούν προς τα εκεί
Και μαζεύονται και οι φαντάροι

το απόγευμα την Κυριακή.

Πλατεία κοκέτα, χαλιά σε πακέτα,

τσατσάρες, στυλό και λαχεία

και χαζοί από την επαρχία.
Δυο μέτρα πιο κάτω, πολύ ορεξάτο

perfume ενα γύρω σκορπίζει

το ντονέρ το κεμπάπ που γυρίζει.

Και αργά από κάποιο στενό

για βολτίτσα προβάλλει ο Ζανό.
Τι ρθυμός και ζωή και κοσμοσυρροή

μέρα νύχτα και ως το πρωί.

Και πριν ξημερώσει, ξενύχτηδες τόσοι

περνούνε να παν για το σπίτι

ενώ το πρώτο τραμ σκάει μύτη.
Πιο εκεί, κουλουρτζή, ο ταμπλάς

Να η Ομόνοια Πλας.

Διαβάζοντας κανείς τους στίχους του τραγουδιού του έρχεται αμέσως η εικόνα μιας πλατείας που σφύζει από ζωή από τα κέντρα και τα κεφενεία που υπάρχουν εκεί και από το ποικιλόχρωμο πλήθος που την κατακλύζει.

Αυτή πράγματι ήταν η εικόνα της την δεκαετία του 50 αλλά και του 60.

Εδώ η Ρένα Βλαχοπούλου το τραγουδά στην επιθεώρηση "Για την Ελλάδα ρε γαμώτο-100 χρόνια επιθεώρηση". Θέατρο Ακροπόλ, 1992-93.

Η τρίτη μεγάλη τραγουδίστρια που το έχει ερμηνεύσει είναι το 1980 η Μαρινέλα.

Βέβαια καθώς περνούσαν τα χρόνια η πλατεία ήταν αναπόφευκτο, μέσα στα πλήθη που κυκλοφορούσαν και διασκέδαζαν εκεί, να αποτελεί και πόλο έλξης αρκετών ομοφυλόφιλων που αναζητούσαν σε αυτήν μια ευκαιριακή συντροφιά.

Ο αγαπητός φίλος Θ.Φ., μου έστειλε λοιπόν μια παράφραση του Ομόνοια Πλας στα Καλιαρντά, ευτυχώς με την ερμηνεία των λέξεων, που χωρίς το γνωστό λεξικό του Ηλία Πετρόπουλου (ΤΑ ΚΑΛΙΑΡΝΤΑ-1971 Νεφέλη) δεν είναι εύκολο να την καταλάβει κανείς.

Το 1970 ο Γιάννης Καλατζής  τραγούδησε το Ένα βράδυ στην Ομόνοια, του  Σταύρου Κουγιουμτζή, σε στίχους Σώτιας Τσώτου.

Ένα βράδυ στην Ομόνοια
έπεσε βαθιά διχόνοια,
τσακωθήκαν δυο λεβέντες
κι είπανε βαριές κουβέντες.

Μια μικρή απ’ την Κυψέλη
που καθένας τους τη θέλει
ήταν, λένε, η αιτία
να βουίξει η πλατεία.

Βγήκε κόσμος στα μπαλκόνια,
σταματήσαν τα καμιόνια,
κι από γύρω τα γκαρσόνια
τους φωνάζανε "ομόνοια!".

Μια μικρή απ’ την Κυψέλη
που καθένας τους τη θέλει
ήταν, λένε, η αιτία
να βουίξει η πλατεία.

Ψεύτικη ζωή μπαπέσα,
σηκωτούς τούς πάνε μέσα,
και εκείνη η μοιραία
φεύγει μ’ άλλονε παρέα.

Πιο μεγάλη καταφρόνια
δεν ξανάδαν τα μπαλκόνια,
ένα βράδυ στην Ομόνοια,
ένα βράδυ στην Ομόνοια.

Όμως η Ομόνοια την δεκαετία του 70 περιστοιχίζεται πλέον από πλήθος νέα κτήρια που στεγάζουν διάφορα γραφεία και ως εκ τούτου υπάρχει εκεί ένας μεγάλος αριθμός εργαζομένων. ΄
Έτσι το 1976 η Αρλέτα σε μουσική και στίχους του Στέφανου Χρυσοστομίδη μας τραγουδά για Το κορίτσι στην Ομόνοια.

Το κορίτσι που δουλεύει στην Ομόνοια
τρίτος όροφος γραφείο δεκατέσσερα
χτυπάει τα πλήκτρα της γραφομηχανής
οχτώ ώρες την ημέρα πλην της Κυριακής.

Κάθε που κουδουνίζει το τηλέφωνο
το πρωί με κέφι, μ’ ακεφιά τ’ απόγεμα
με καθαρή φωνή απαντάει στ’ ακουστικό
ποιος είστε και τι θέλετε παρακαλώ.

Να την που σταματάει να ξεκουραστεί
να καπνίσει ένα τσιγάρο απ’ το πακέτο της
στο κάδρο η θάλασσα αφρίζει αγριεμένη
απέναντι στον τοίχο καρφωμένη.

Το κορίτσι που δουλεύει στην Ομόνοια
τρίτος όροφος γραφείο δεκατέσσερα
παίρνει στα είκοσι τον βασικό μισθό
στα εξήντα το εφάπαξ και τη σύνταξη.

Την 10ετία του 1980 η εικόνα της πλατείας έχει χάσει πλέον την λάμψη της και ενώ την ημέρα αποτελεί μέρος διερχομένων Αθηναίων και τόπο συνάντησης επαρχιωτών, την νύχτα συγκεντρώνει όλο και πιο περιθωριακά στοιχεία, άτομα που αναζητούν τον αγοραίο έρωτα και ναρκομανείς που ψάχνουν για την δόση τους.

Έτσι ο Βασίλης Παπακωνσταντίνου τραγουδά το 1982 το Χαράματα Ομόνοια σε στίχους του Μανώλη Ρασούλη και μουσική του Μάνου Λοΐζου.

Στις τρεις χαράματα Ομόνοια,
σαν σ' ένα όνειρο θολό,
γωνιά και στέκεις, ακούς κυνηγητό,
κάτι σαν τρέχτε, φονικό.
Γωνιά και στέκεις, κάτι σαν φονικό
ή γύρνα πίσω, σ' αγαπώ.

Στις τρεις χαράματα Ομόνοια,
Ελλάς Οτέλ στην Αθηνάς,
για πόσο πάει κι όχι πως θες να πας
κι όμως ρωτάς, ξαναρωτάς.
Για πόσο πάει κι όχι πως θες να πας,
έτσι με κάποιον να μιλάς.

Στις τρεις χαράματα Ομόνοια,
την ώρα που όλα είναι κλειστά,
σαν φως αστράφτει κι ας μην υπάρχει πια,
εκείνη σου χαμογελά.
Σαν φως αστράφτει κι ας μην υπάρχει πια,
εκείνη γίνεται αγκαλιά.

Τον ίδιο χρόνο ο Νίκος Μαμαγκάκης μελοποιεί στον δίσκο του Κέντρο Διερχομένων στίχους του Γιώργου Ιωάννου και η Ελευθερία Αρβανιτάκη ερμηνεύει σε αυτόν την Ομόνοια που απεικονίζει και αυτό με γλαφυρότητα την κατάσταση που επικρατούσε στην πλατεία.

Πήγα να σε περιμένω
στης Ομόνοιας το σταθμό
μεσ’ στο βράδυ μεσ’ το κρύο
μέσα στο κυνηγητό

Έλεγα πως θα περάσεις,
είναι πέρασμα μεγάλο
από δω περνούνε όλοι
και για το `να και για τ’ άλλο

Μη μιλάς και μη κουνιέσαι
δείξε σοβαρότητα
μη μας πάρει κάνα μάτι
και ζητούν ταυτότητα

Πολιτσμάνοι κι αστυνόμοι
χύμα ανθρώποι που περνούσαν
με κοιτάγανε στα μάτια
κι άλλοι μου χαμογελούσαν

Μόνη είμαι μεσ’ το κρύο
γύρω μου όλο φαντάροι
νοσταλγώ το δημαρχείο
και τη πιάτσα στο Βαρδάρη

Μη μιλάς και μη κουνιέσαι
δείξε σοβαρότητα
μη μας πάρει κάνα μάτι
και ζητούν ταυτότητα

Μόνη είμαι μεσ’ το κρύο
γύρω μου όλο φαντάροι
νοσταλγώ το δημαρχείο
και τη πιάτσα στο Βαρδάρη

Μη μιλάς και μη κουνιέσαι
δείξε σοβαρότητα
μη μας πάρει κάνα μάτι
και ζητούν ταυτότητα

Μια άλλη εικόνα για την Ομόνοια μας δίνει το 1988 ο Γιάννης Μαρκόπουλος με το τραγούδι του Οδός Ίωνος 5 σε στίχους του Κώστα Βίρβου και με την μοναδική φωνή του Λεωνίδα Βελή.

Η οδός Ίωνος είναι το δρομάκι που βρίσκεται μπροστά από τον κινηματογράφο ΚΟΤΟΠΟΥΛΗ και γι΄αυτό τον λόγο έχει μετονομαστεί σήμερα σε Μαρίκας Κοτοπούλη.

Στην Ίωνος 5 υπήρχε από το 1946 μέχρι το 1962 το μπαράκι του Μάριου στο οποίο μαζεύονταν όλοι οι λαϊκοί συνθέτες και τραγουδιστές .Ο Βίρβος ήταν από τους μόνιμους θαμώνες και έτσι στους στίχους του περνούν όλοι οι γνωστοί λαϊκοί καλιτέχνες της εποχής.

«Όποιος δεν ήπιε ούζο στου «Μάριου» δεν λογίζεται για μπουζουξής...» έλεγε ο γενάρχης του μπουζουκιού, ο Μάρκος Βαμβακάρης.

Ίωνος μέσα στο στενό, στο Μάριο το Συριανό

πήγαινανε να πιουν ρακί οι καλλιτέχνες οι λαϊκοί.

Ο Στράτος ο "τεμπέλης" με το "βραχνό" το Μάρκο
που χάλαγε ο κόσμος σαν βγαίνανε στο πάλκο,
ο "Βλάχος" ο Τσιτσάνης κι η Νίνου η Μαρίκα,
η Σωτηρία Μπέλλου με μια παρέα γλύκα.

Ίωνος μέσα στο στενό, στο Μάριο το Συριανό
επήγαινε κι ο "σερ Μπιθί" πινάκλ να παίξει και ραμί,
ο Παπαϊωάννου ο "ψηλός" κι ο Καζαντζίδης ο ντροπαλός,
ο Μπάτης που ’ταν παλιατζής και ο "κομψός" ο Κυριαζής.

Τα πιο καλά μπουζόυκια ο "Ντίλιγκερ" κι ο "Σπόρος",
εδώ κι ο Τσαουσάκης, κάθε τραγούδι ντόρος.
Χρυσίνης, Περιστέρης, οι δυο μαέστροι τότες,
αυτοί στις εταιρείες σού άνοιγαν τις πόρτες.

Ίωνος μέσα στο στενό, στο Μάριο το Συριανό
η Ευτυχία μας η "Γριά" πουλούσε στίχους μπιρ παρά.

Να κι ο "Κοριός" με τον Πετσά και το Νταράλα το Λουκά,
ο Χατζηχρήστος ο "γλυκός" κι ο Δερβενιώτης ο "χοντρός".

Ο Χιώτης ο Μανώλης, ο "Γκραν Αριστοκράτης"
μαζί κι η Μαίρη Λίντα με τα γουναρικά της.
Ο Τόλιος ο Καλδάρας καθόταν στη γωνία,
τον πήρε το μπουζούκι απ’ τη Γεωπονία.

"Τσάντας ο Λόγιας" πάντα εδώ, Βασιλειάδης το σωστό,
ο Λαύκας και ο "Μπιρ Αλλάχ" κι η όμορφη "Χανούμ Σεβάχ".
Να κι ο Ζαμπέτας προσπαθεί στις εταιρείες για να μπει,
η Γκρέυ και ο Γαβαλάς που τότες ήτανε ψαράς.

Το Γκόγκο τον Δημήτρη τον λέγαν "Μπαγιαντέρα"
γιατί για μπαγιαντέρες τραγούδησε μια μέρα.
Ο Σταύρος Τζουανάκος κι ο Γιώργος ο Μητσάκης,
να κι ο Κολοκοτρώνης και ο Καραπατάκης.
Ταλέντο φωτεινό, που λες, μα πούλαγε τις μουσικές.

Ίωνος μέσα στο στενό επήγαινα παιδί κι εγώ,
επήγαινα παιδί κι εγώ Ίωνος μέσα στο στενό.

Το 1992 έρχεται η σειρά της Άντζελας Δημητρίου να τραγουδήσει την Ομόνοια σε στίχους Πάνου Φαλάρα και μουσική του Χρήστου Νικολόπουλου.

Η εικόνα του πρώτου στίχου είναι πολύ γνωστή σε όλους τους Αθηναίους που πριν να γυρίσουν σπίτι τους μετά την σαββατιάτικη νυχτερινή τους έξοδο έκαναν μια στάση στην Ομόνοια για να αγοράσουν τις εφημερίδες της Κυριακής που πρώτα κυκλοφορούσαν εκεί.

Ομόνοια μεσάνυχτα και κάτι,
η Ρόζα ψάχνει πάλι για πελάτη.
Εφημερίδες στη γωνία και κουλούρια,
τα ίδια πρόσωπα μα και καινούρια.
Κουρασμένοι μετανάστες και ξενύχτες
στα παγκάκια να μετράν σιωπές και νύχτες.

Τι να πω για την αγάπη τώρα;
"Καληνύχτα, πέρασε η ώρα!"

Ομόνοια μεσάνυχτα και κάτι,
η νύχτα κλείνει πονηρά το μάτι.
Συνωμοσία της σιωπής και του θανάτου
και κάποιος κρύβεται μες στη σκιά του.
Ένας κόσμος μοναξιάς και αμαρτίας
κάθε νύχτα στην οθόνη της πλατείας.

Τι να πω για την αγάπη τώρα;
"Καληνύχτα, πέρασε η ώρα!"

Το 1996 τα Ημισκούμπρια  έχουν μια σπαρταριστή  παρλάτα στο Ομόνοια Βικτώρια ζωντανεύοντας το συνηθισμένο ακρόαμα των επιβατών του μετρό με τους διάφορους που ζητιανεύουν στα βαγόνια .

Μπαίνοντας στον αιώνα μας το 2003 η Ελένη Τσαλιγκοπούλου σε στίχους και μουσική Νίκου Ζούδιαρη τραγουδά και αυτή για την Ομόνοια που το Σάββατο το βράδυ εμφανίζει πάντα ιδιαίτερη κίνηση.

Σάββατο βράδυ, Ομόνοια
Ντυμένη στα γιορτινά
Η ανάγκη φτιάχνει τα όνειρα
Κι η ανάγκη τα προσπερνά

Γύρω ο κόσμος πολύφωνος
Στα φώτα, τους προβολείς
Να με κοιτάζεις αμήχανος
Να προσπαθείς να μου πεις

Ποιο βυθό να σου χαρίσω
ποια σιωπή να κρυφτείς;
Σκέφτομαι να σου μιλήσω
Τρέμω μη με φοβηθείς

Με την αλήθεια κατάματα
Κάτω από ξένο ουρανό
Ησύχασε, είναι χαράματα
Κοιμήσου, θά `μαι εδώ.

Την ίδια χρονιά η Νένα Βενετσιάνου γράφει την μουσική σε στίχους Θόδωρου Ποάλα και τραγουδά το Μάνα Ομόνοια έχοντας ως έμπνευση την πολυεθνική της πλέον εμφάνιση από τους μετανάστες που συγκεντρώνονται εκεί.

Μάνα Ομόνοια εδώ θα μείνω να κοιτώ
όταν φεύγεις τον καπνό,
μάνα Ομόνοια μ’ ένα φλιτζάνι αδειανό.
Μάνα Ομόνοια δίπλα στα ντόρτια
οι διπλές κι όλου του κόσμου οι φυλές.

Μάνα Ομόνοια εγώ στα μάτια σε κοιτώ,
όπως θα φεύγει ο καιρός θα με δικάζει.
Μάνα Ομόνοια το σιντριβάνι, τα καφενεία, τα σινεμά,
Μάνα Ομόνοια ανάβεις φώτα μα δε σβήνεις τη σκουριά.
Μάνα Ομόνοια εδώ και χρόνια του κόσμου μαμά.

Το 2006 ο Φίλιππος Πλιάτσικας γράφει την μουσική σε στίχους Όλγας Στεργιούδη και τραγουδάει το Εγνατία-Ομόνοια.

Χωρίς μιλιά στο βλέμμα σου ξενύχτισα,
τα λόγια είναι της ψυχής η εξορία.
Ήσουν μαζί όταν κοιμόμουν κι όταν ξύπνησα
λύτρωση τούτη η εμμονή και τιμωρία.

Μια πόλη χτίσαν οι τρελοί πίσω απ’ τα όνειρα,
εκεί που οι άγγελοι πουλάνε τα φτερά τους,
εκεί που βρίσκει η Εγνατία την Ομόνοια
και εξηγούν γιατί σκοτώνουν τα παιδιά τους.

Με τα παιχνίδια σου άλλοι παίξαν και μεγάλωσαν,
κάηκαν όμορφα για μια φωτογραφία.
Σε ποια Ανάσταση τα χέρια μας αντάμωσαν
και έμαθα πάνω σου γραφή και ισορροπία.

Μια πόλη χτίσαν οι τρελοί πίσω απ’ τα όνειρα,
εκεί που οι άγγελοι πουλάνε τα φτερά τους,
εκεί που βρίσκει η Εγνατία την Ομόνοια
και εξηγούν γιατί σκοτώνουν τα παιδιά τους.

Οι δρόμοι με πήραν απ’ το χέρι και με σταύρωσαν
σε μια διαδρομή Θεσσαλονίκη – Αθήνα.

Θα κλείσω αυτό το αφιέρωμα με ένα πρόσφατο πανκ τραγούδι του 2013 που μπορεί ηχητικά μεν να μην αρέσει στους περισσότερους, σε στίχους της Πάολα, είναι  όμως αντιπροσωπευτικό της  εικόνας που παρουσιάζει η πλατεία σήμερα.

Είναι το ομόνοια 80  από το συγκρότημα ατζινάβωτο φέγι  που στα καλιαρντά σημαίνει  απροσδιόριστου φύλου.

Ομόνοια το βράδυ
Ο αέρας μυρίζει υποκρισία και πανικό
Ο αέρας βρωμάει συλλήψεις και διαπόμπευση
Η κάμερα της ασφάλειας σε στοχεύει
Σημαδεύει τις αισθήσεις σου
Σε παραπέμπει στα μπουντρούμια του τετάρτου
Όπου φωλιάζει η ηθική και η τάξη
Εμείς περιφερόμαστε
Ανάμεσα στα απόβλητά σας
Που για 'να χιλιάρικο εκπορνεύουνε το μύθο τους
Περιφερόμαστε και περιμένουμε
Για ένα νεκρό γαμήσι -- κερδισμένο με μάχη
Που ίσως μας κρατήσει γι' απόψε (ΔΙΣ)
Η ομόνοια δεν έχει όνειρα
Εφιάλτες έχει κι ανθρώπους
Που φτύνουνε ανθρώπους
Έτσι για τον αντρισμό