Η ΔΕΛΤΑ ,ΟΙ ΠΡΟΣΦΥΓΕΣ ΚΑΙ ΤΙ ΣΗΜΑΙΝΕΙ ΝΑ ΒΑΖΕΙΣ ΤΟ ΧΕΡΙ ΒΑΘΙΑ ΣΤΗΝ ΤΣΕΠΗ

Η Πηνελόπη Δέλτα με τα παιδιά της στις 16-12-1897
..
Για την Πηνελόπη Δέλτα έχω ξαναγράψει στο παρελθόν.
Σήμερα σας μεταφέρω ένα εξαιρετικό απόσπασμα από το βιβλίο της
Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος : ημερολόγιο, αναμνήσεις, μαρτυρίες, αλληλογραφία (1978) Ερμής που αφηγείται με γλαφυρότητα την συμβολή της οικογένειας της για την αποκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής καταστροφής.
.
Στο μεταξύ είχαν συλλάβει και φυλακίσει Γούναρη, Στράτο και Σία, και είχε σχηματιστεί άλλη κυβέρνηση με πρόεδρο το Σωτήρη Κροκιδά.*
Υπουργός της περίθαλψεως διορίστηκε ο Απόστολος Δοξιάδης**
Μόλις ανέλαβε το υπουργείο, έκανε μιαν ανακοίνωση, που ζητούσε από όλες τις κύριες, σωματείων και άλλων, που διέθεταν χρήματα για τους πρόσφυγες, να πάν την τάδε μέρα στο υπουργείο του, ώστε να συνεννοηθούν, για να μη σκορπιέται η δουλειά, να συντονιστεί και να γίνεται αποτελεσματικότερη η περίθαλψη.
Εγώ δεν ήμουν σε κανένα σωματείο. Αλλά είχα χρήματα. Ήταν όλες βασιλικές. Ήμουν η μόνη αντίθετη. Γιατί σαν έπεσε ο Βενιζέλος την 1η Νοεμβρίου του 1920 και ήρθε ο Ράλλης και ύστερα από λίγες μέρες ο Γούναρης ("Ελιά, ελιά και Κώτσο βασιλιά !") έπαυσαν όλες τις βενιζελικές κυρίες απ' όλα τα σωματεία. Τους έστειλαν, δηλαδή ένα χαρτί όπου έγραφαν, «Παύεται η Ελένη Κολοκυθοπούλου» χωρίς καν την λέξη «κυρία»,σαν να ήταν υπηρετικά που διώχνονται για καταχρήσεις.Βρέθηκα μόνη, σε κύκλο εχθρικό, όπου οι περισσότερες μου ήταν άγνωστες, με μόνο τον υπουργό ομοϊδεάτη.

Ήταν μεταξύ άλλων η κυρία Κεφαλά, η Παπαδόπουλου, το γένος Καραβοπούλου (κόρη του γνωστού τσιγάρα Αλεξανδρείας), παντρεμένη με δικαστή των μικτών δικαστηρίων της Αλεξάνδρειας, που είχε γίνει το δεξί χέρι της Σόφιας***, και με χαιρέτησε προστατευτικά. Ήταν ή Νάτα Μελά,**** που ήλθε και κάθησε κοντά μου, και άλλες που δεν θυμούμαι
Ευγενικά, με τον γλυκύτερο τρόπο, μας είπε ο Δοξιάδης πως δεν εννοούσε να πάρει από κανένα σωματείο το ταμείο, ούτε να επιβάλει τρόπο εργασίας. Ζητούσε μόνο «συνεργασία» μεταξύ των σωματείων, με τρόπο που να μην βοηθούνται δίπλα και τρίδιπλα τα ίδια πρόσωπα, ενώ άλλα έμεναν αβοήθητα.. Και ρώτησε κάθε κυρία και πόσα διέθετε.
Η κάθε μία είχε φέρει τους λογαριασμούς της· δηλωνε η μια πέντε χιλιάδες δραχμές, η άλλη έξη, η άλλη δέκα, μια ένδεκα, άλλη δεκαπέντε. Δεν νομίζω καμιά να είχε είκοσι χιλιάδες. Ήταν αποστραγγισμένα τα ταμεία από τη διαχείριση Σόφιας.
Μόνη εγώ δεν είχα μιλήσει. Τελευταία με ρώτησε ο Δοξιάδης:

«Εσείς. Κυρία Δέλτα, ποιο σωματείο αντιπροσωπεύετε;»
Όλες γύρισαν με περιέργεια στη μόνη βενιζελική.
- Κανένα, κύριε Υπουργέ » του αποκρίθηκα.
- Γιατί λοιπόν είστε εδώ;
- Γιατί έχω χρήματα. Διαθέτω χρήματα που μου έστειλε ο πατέρας μου.
- Πόσα;
- Ενάμισι εκατομμύριο. Ανατριχίλα πέρασε στο ακροατήριο. Το περίμενα και το απήλαυσα.
Αργότερα, μια μέρα που ξαναντάμωσα την κυρία Κεφαλά , μου θύμισε τη σκηνή. Σκασμένη στα γέλια μου είπε:
Εμείς οι κακομοίρες , φθάναμε με τις πενιχρές μας πέντε, κ΄ έξι, και τρείς χιλιαδούλες και νομίζαμε πως φερνάμε βοήθεια, γιατί αντιπροσωπεύαμε κοτζάμ σωματεία. Κ΄ σεις δεν αντιπροσωπεύατε τίποτα.
Και σας ρωτά ο Δοξιάδης γιατί ήσασταν εκεί, και μας βγάζετε ενάμισυ εκατομμύριο. Εμείς δεν ξέραμε πού να χωθούμε! Λέγαμε να μας καταπιεί το πάτωμα! Και το

είπατε τόσο ήσυχα, σαν να φέρνατε εκατό δραχμίτσες! Και πρόσθεσε μαριόλικα: «Δεν μπορώ να πω πως η παρουσία σας μας ευχαρίστησε όλες, εμάς τις αντίθετες!»
Αυτό το είχα αντιληφθεί από την αρχή του και ακόμη περισσότερο όταν έκανα τη δήλωση πως έχω ενάμισι εκατομμύριο. Σούσουρο πνιγμένο πέρασε ανάμεσα στις παρούσες κυρίες, και άλλη τεντώθηκε, άλλη έσφιξε τα χείλια της, όλες δυσαρεστήθηκαν.
Και σηκώθηκε ο Δοξιάδης , και ήλθε και μου έσφιξε το χέρι , και βουρκωμένος μου είπε:

-Αν είχαμε δέκα Μπενάκηδες, ελύαμε το προσφυγικό πρόβλημα.
Και τότε, γλυκόξυνα με συγχάρηκαν οι κυρίες ,και όσες είχαν πάρει προστατευτικό απέναντί μου ύφος, το έχασαν, οι κακομοίρες!
Ο Δοξιάδη δεν μας ζήτησε τα χρήματα μας. Μας είπε μόνο ποιες ήταν οι επείγουσες ανάγκες, και σ΄όποια του τις ζήτησε , έδωσε συμβουλές.
Μά οι επείγουσες ανάγκες ήταν φοβερές! Ενάμισι εκατομμύριο γυναικόπαιδα, χωρίς προστάτη άντρα, φορτωμένα όμως γέρους, τρελούς, σακάτηδες , ηλίθιους ,άρρώστους – με σαδιστική κακεντρέχεια άφησαν οι Τούρκοι να φύγουν όλοι οι ανάπηροι, όλη η σαβούρα, ενώ κρατούσαν ή σκότωναν όλους τους γερούς άντρες - ενάμισι εκατομμύριο γυναικόπαιδα, πεινασμένα, γυμνά,άρρωστα, στοιβάζονταν στα σχολεία, στις εκκλησίες, σ΄ όλα τα κτίρια που μπορούσε να διαθέσει η κυβέρνηση.
Ο Πλαστήρας είχε βγάλει μια διαταγή, κάθε οικογένεια να στεγάσει όσους μπορούσε , έναν, δύο, δέκα, όσους σήκωναν τα μέσα της και μπορούσε να θρέψει. Στο κτήμα του πατέρα μου******, στην Κηφισιά, στεγάσαμε 40 - 50 και τους ανοίξαμε συσσίτιο. Εμείς πήραμε 15 στο δικό μας. Ο φτωχός μας περιβολάρης ανέλαβε δύο. Και έτσι όλοι η Αθήνα και ο Πειραιάς.
..

Οι εικόνες στο κείμενο:επάνω- η Βασίλισσα Σοφία(πίνακας του Ιακωβίδη),κάτω η οικογένεια Μελά.

....

*Κροκιδάς Σωτήρης (1852-1924) Καθηγητής της Νομικής σχολής.
Πρωθυπουργός της Επαναστατικής Κυβέρνησης μετά την Μικρασιατική εκστρατεία, από 17-9-1922 εως 14-11-1922.Παραιτήθηκε την 10-11-1922 γιατί διαφώνησε με την επικείμενη εκτέλεση των Έξι (15-11-1922) και ανέλαβε ο εκ των αρχηγών της Επανάστασης Στ. Γονατάς την 14-11-1922 .
.
**Δοξιάδης Απόστολος παιδίατρος στο επάγγελμα, υπήρξε Υπουργός Περιθάλψεως, Υγιεινής και Πρόνοιας.
Γιός του ο Κωσταντίνος Δοξιάδης ο γνωστός πολεοδόμος με την ομώνυμη σχολή
Εγγονός του ο μαθηματικός, συγγραφέας και σκηνοθέτης Απόστολος Δοξιάδης.
.
***Σοφία της Πρωσίας ,η γυναίκα του βασιλιά Κωνσταντίνου ,αδελφή του αυτοκράτορα της Γερμανίας Γουλιέλμου Β΄
.
****Νάτα ή Ναταλία Μελά, σύζυγος του Παύλου Μελά
.
*****Μανώλης Μπενάκης. Πατέρας της Δέλτα και του Αντώνη Μπενάκη του ιδρυτή του Μουσείου Μπενάκη που ήταν το πατρικό τους σπίτι.(ο Τρελλαντώνης είναι το βιβλίο που έχει γράψει η Δέλτα για τον αδελφό της-στην φωτογραφία με την αδελφή του)
Ο Μανώλης Μπενάκης ήταν στενός φίλος του Βενιζέλου, με το κόμμα του οποίου εκλέχτηκε, το 1910 , βουλευτής. Χρημάτισε υπουργός ναυτιλίας, γεωργίας, οικονομικών και βιομηχανίας. Το 1914 εκλέχτηκε δήμαρχος Αθηνών. Με την ήττα του Βενιζέλου στις εκλογές καταδιώχθηκε και βασανίστηκε από τον λαό. Το 1920 εξορίστηκε στο Παρίσι. Επέστρεψε λίγο αργότερα και πραγματοποίησε σημαντικές δωρεές (Σχολή νοσοκόμων Ερυθρού Σταυρού). Επίσης ήταν ιδρυτικό μέλος του Κολεγίου Αθηνών. Εικάζεται ότι ήταν ο κύριος αυτουργός της δολοφονίας του Ίωνα Δραγούμη.
Πέθανε το 1929 και κηδεύτηκε με δημοσία δαπάνη. Η πολιτεία τον ανακήρυξε Εθνικό Ευεργέτη.

..

******Στη συμβολή των οδών Εμμ. Μπενάκη 38 και Δέλτα στην Κηφισιά,το σπίτι της Πηνελόπης και του Στέφανου Δέλτα, ανακαινίστηκε πρόσφατα Σήμερα είναι η στέγη των Ιστορικών Αρχείων του Μουσείου Μπενάκη. Είναι το σπίτι που φιλοξένησε πολιτικούς, καλλιτέχνες, συγγραφείς, πνευματικούς ανθρώπους και στα δωμάτια του συζητήθηκαν μερικά από τα πιο σημαντικά ζητήματα της Ελλάδας του Μεσοπολέμου. Εκεί είναι η αυλή απ' όπου έφυγε ο Ελευθέριος Βενιζέλος τη νύχτα της 6ης Ιουνίου 1933, όταν έγινε η αποτυχημένη δολοφονική απόπειρα εναντίον του.
Ο Εμμανουήλ Μπενάκης, πατέρας της Πηνελόπης, αγόρασε το σπίτι το 1912, από τον αλεξανδρινό δικηγόρο Κωνσταντίνο Λύτσικα. Δύο χρόνια αργότερα το μεταβίβασε στην κόρη του, Πηνελόπη. Λίγο πιο κει έκτισε για τον εαυτό του ένα άλλο πετρόκτιστο, που διατηρείται ανέπαφο μέχρι σήμερα, όπως και το μικρό σπιτάκι του κήπου, όπου φιλοξενούσε τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Και δίπλα ακριβώς στο σπίτι της Πηνελόπης Δέλτα κτίστηκε το λεγόμενο ΣοΒιρΑλι (από τα αρχικά των τριών θυγατέρων της Πηνελόπης και του Στέφανου Δέλτα: Σοφία, Βιργινία, Αλεξάνδρα), που χρησιμοποιήθηκε ως ξενώνας των φίλων της οικογένειας.

Στην είσοδο του σπιτιού των Δέλτα, στην Κηφισιά, το καλοκαίρι του 1920 ύστερα από την απόπειρα δολοφονίας κατά του Βενιζέλου στην Gare de Lyon στο Παρίσι. Διακρίνεται το αριστερό χέρι του Ελευθέριου Βενιζέλου που δεν έχει ακόμα συνέλθει από το τραύμα. Στη φωτογραφία καθισμένη στα σκαλιά η Πηνελόπη Δέλτα. Από αριστερά επάνω, οι Στέφανος Δέλτα, Ελευθέριος Βενιζέλος, Εμμανουήλ Μπενάκης και Κλέαρχος Μαρκαντωνάκης.

.
Χρησιμοποίησα το νέο MLS Talk and Write για το κείμενο αυτό και το αποτέλεσμα ήταν σαν τις μεταφράσεις του Γούγλη. Το κακό είναι ότι δεν διορθώνεις μόνο τα λάθη του αλλά και τα σιχτηρίσματα που λες όταν βλέπεις άλλα να λες και άλλα να γράφει !

.