Α΄ Η ΜΟΝΑΔΙΚΗ ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΗΣ ΛΙΜΝΗΣ ΚΕΡΚΙΝΗΣ

Την εβδομάδα μεταξύ των δύο εκλογών επήγαμε με την κ. Αθεόφοβου μια πολύ ωραία εκδρομή στην λίμνη Κερκίνη που βρίσκεται στον νομό Σερρών.

Η θέα της λίμνης από το ξενοδοχείο ήταν μοναδική, αλλά την ομορφιά της την συνειδητοποιήσαμε όταν με βάρκες κάναμε μια μεγάλη βόλτα σε αυτήν, μέχρι τα όρια που επιτρέπεται η διακίνηση των σκαφών στις περιοχές του βιότοπου , αλλά και το ψάρεμα από τους επαγγελματίες, ώστε να μην ενοχλούνται τα πουλιά από την παρουσία του ανθρώπου.

Η λίμνη Κερκίνη είναι μια τεχνητή λίμνη. Το 1928 το Ελληνικό Δημόσιο αναθέτει στην εταιρία John Μοnks-Ulen & Cο από τις ΗΠΑ το έργο της μετατροπής της πεδιάδας των Σερρών "...σε δεκάδες χιλιάδες στρέμματα εύφορων χωραφιών...". Έξι χρόνια αργότερα η ξένη εταιρία, που έμεινε γνωστή στο πανελλήνιο σαν Ούλεν, είχε περατώσει το έργο.

Αποξηράνθηκαν η λίμνη του Αχινού και αρκετοί βάλτοι, διευθετήθηκαν με αναχώματα οι κοίτες του Στρυμόνα, κι ένα φράγμα στήθηκε, το 1932, κοντά στο χωριό Λιθότοπος.

Το 1982 κατασκευάστηκε ένα νέο φράγμα, με νέα αναχώματα, που αύξησε την επιφάνεια της λίμνης και επηρέασε τη δυναμική του υγροτόπου.

Η  Κερκίνη αποτελεί έναν από τους 11 ελληνικούς Υγροτόπους Διεθνούς Σημασίας (της σύμβασης Ραμσάρ) και μία από τις 113 Σημαντικές Περιοχές για τα Πουλιά της Ελλάδας.

Ο επισκέπτης της περιοχής ενθουσιάζεται από την ομορφιά του τοπίου και οι φωτογραφίες που παίρνει με χρήση του ζουμ δεν μπορούν να απεικονίσουν την πραγματική εικόνα που βρίσκεται μπροστά στα μάτια του ακούγοντας ταυτόχρονα τις φωνές από τα χιλιάδες πουλιά που βρίσκουν καταφύγιο σε αυτήν, αλλά δεν μπορεί  επίσης  να ακούσει την ίδια την λίμνη που υποφέρει από ένα πλήθος προβλήματα.

Στην περιοχή προπολεμικά θέριζε η ελονοσία λόγω των ελών που υπήρχαν . Μετά τη Μικρασιατική καταστροφή, περίπου 85.000 πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν στην πεδιάδα των Σερρών. Μέσα σε λίγα χρόνια, το 20% των προσφύγων αποδεκατίστηκε από αυτήν.

Η κατασκευή της λίμνης, που έγινε  για να συγκρατήσει τα νερά του Στρυμόνα ώστε να μην πλημμυρίζει ο κάμπος των Σερρών, έλυσε βέβαια  αυτό το πρόβλημα και τα νερά της λίμνης χρησιμοποιούνται  έκτοτε  για την άρδευση του εύφορου αυτού κάμπου.

Όμως η μέτρια κατασκευή των αρδευτικών δικτύων στον κάμπο, με επακόλουθο  μεγάλες απώλειες νερού όταν αυτός ποτίζεται το καλοκαίρι, οδηγούν στην ανάγκη για  μεγάλη συγκέντρωση νερού μέχρι τον Μάιο για να υπάρχει επάρκεια, με αποτέλεσμα την αύξηση της στάθμης της λίμνης .  Συγχρόνως οι μικρές διαστάσεις της κοίτης του Στρυμόνα κάτω από την Κερκίνη μπορούν να δεχθούν μόνο μικρές ποσότητες νερού τον χειμώνα γιατί αλλιώς θα πλημμυρίσουν οι γύρω περιοχές.

Ταυτόχρονα το ποτάμι συνέχεια φέρνει φερτές ύλες με αποτέλεσμα να μειώνεται η χωρητικότητα της.

Τελικά λόγω των ανωτέρω παραγόντων υπάρχει πολύ μεγάλη αυξομείωση της στάθμης των νερών της λίμνης που φτάνει τα 5,5 μέτρα, με αντίστοιχη αυξομείωση της έκτασης της λίμνης που από τα 55.000 στρέμματα φτάνει με τις βροχές του χειμώνα τα 75.000 στέμματα.

Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα το παραποτάμιο δάσος, που βρίσκεται στο  ΒΑ τμήμα της λίμνης, στις εκβολές του Στρυμόνα, να πλημμυρίζει και η έκταση του από 7.000 στρέμματα το 1980 να είναι σήμερα η μισή, με κίνδυνο, αν εξακολουθήσει να  πλημμυρίζει με τον ίδιο ρυθμό, να κινδυνεύει να εξαφανισθεί εντελώς γιατί τα δέντρα σαπίζουν και δεν αναπαράγονται, όπως έγινε και με τα καλάμια που υπήρχαν και έχουν σήμερα εξαφανιστεί εντελώς.

Η περιοχή όμως του δάσους με τα ρηχά νερά   αποτελεί τον κυριότερο τόπο τροφοληψίας και φωλιάσματος πολλών σπάνιων πουλιών, καθώς και τόπο αναπαραγωγής και ανάπτυξης των ψαριών.
Στην λίμνη υπήρχε ένας τάπητας από νούφαρα ο οποίος έως πρόσφατα κάλυπτε έκταση περίπου 5 τετραγωνικών χιλιομέτρων και αποτελούσε ιδανικό καταφύγιο για τα ψάρια της περιοχής.

Όμως αν και ο βλαστός από τα νούφαρα φθάνει τα 3 έως 4 μέτρα, σήμερα με τις μεγάλες αυξομειώσεις της ποσότητας του νερού πάνω από τα 5 μέτρα, η έκταση αυτή έχει μειωθεί σχεδόν στο ένα στρέμμα

Στο δάσος αυτό βρίσκουν καταφύγιο 276 καταγεγραμμένα είδη πουλιών που αποτελούν το 68% των ειδών που υπάρχουν στην χώρα μας, όπως Κορμοράνοι, Χουλιαρομύτες (στις φωτογραφίες), Χαλκόκοτες και διάφορα είδη ερωδιών, 70 από τα οποία είναι σπάνια ή κινδυνεύουν, και θεωρούνται προστατευόμενα για την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Από αυτά δύο, ο Αργυροπελεκάνος και η Λαγγόνα, είναι παγκόσμια απειλούμενα με εξαφάνιση.

Ο Αργυροπελεκάνος (Pelecanus crispus), φώλιασε με επιτυχία για πρώτη φορά στην Κερκίνη το 2003 σε τεχνητές πλατφόρμες που κατασκευάστηκαν από τον Φορέα Διαχείρισης και εθελοντές του WWF Ελλάς, με την επιστημονική συνεργασία του ιδρύματος Tour du Valat (Γαλλία).

Η λύση στο πρόβλημα της λίμνης θα ήταν ο περιοδικός καθαρισμός του πυθμένα της κοντά στο φράγμα και η διαχείριση των φερτών υλών, που θα αύξανε τη χωρητικότητα της σε κυβικά νερού κι έτσι θα απέτρεπε υπερχειλίσεις, ειδικά την άνοιξη, που καταστρέφουν το  δάσος αντί για τα αναχώματα που τοποθετούνται για να μην πλημμυρίζουν  οι παραλίμνιοι οικισμοί .

Επίσης αναγκαία είναι η εξοικονόμηση νερού, με την ανακατασκευή και συντήρηση του αρδευτικού δικτύου, την εφαρμογή λιγότερο υδροβόρων γεωργικών μεθόδων παραγωγής και η αύξηση της παροχετευτικής ικανότητας του Στρυμόνα μετά την έξοδό του από το φράγμα, ώστε να αποκλείει πλημμύρες στα κατάντη του φράγματος. 

Δυστυχώς φαίνεται πως αυτά δεν γίνονται λόγω έλλειψης χρημάτων.

Στα άκρα του παρυδάτιου δάσους ζει ο μεγαλύτερος αριθμός βουβαλιών στην Ελλάδα, ο οποίος υπολογίζεται ότι ξεπερνά τα 500.

Κατόπιν συνεννοήσεως βρεθήκαμε στο θεαματικό πέρασμα τους μέσα από το ποτάμι για να πάνε στα βοσκοτόπια τους.

Ένα σύντομο βίντεο με τις ομορφιές της περιοχής ελπίζω να σας παρακινήσει να την επισκευτείτε και σεις.