Ο ΟΡΚΟΣ ΤΟΥ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ, Η ΕΥΘΑΝΑΣΙΑ, ΚΑΙ ΟΙ ΕΚΤΡΩΣΕΙΣ

Πολύς κόσμος που δεν είναι σχετικός με το θέμα πιστεύει πως όλοι οι γιατροί του κόσμου όταν αποφοιτήσουν δίνουν τον όρκο του Ιπποκράτη και για τον λόγο αυτό συχνά διαβάζουμε, όταν γράφουν για παραπτώματα ιατρών,  διάφορα του τύπου  "δεν τήρησε τον όρκο του Ιπποκράτη" ," ο επίορκος Ασκληπιάδης", "πάτησε τον όρκο του" κτλ

Στην πραγματικότητα όμως ο όρκος αυτός δεν χρησιμοποιείται πλέον στην πλειονότητα των ιατρικών σχολών του κόσμου παρά σε ορισμένες μόνο σαν εθιμοτυπικό κατάλοιπο, γιατί βέβαια σήμερα ο γιατρός δεν μπορεί να  ορκίζεται στον Απόλλωνα, τον Ασκληπιό, την Υγεία, την Πανάκεια και σε όλους τους θεούς του Ολύμπου!

Ανάγνωση του όρκου για τουριστικούς λόγους γίνεται στο Ασκληπιείο της Κω (όπως μπορείτε να δείτε στο παρακάτω βίντεο)
Το Ασκληπιείο το  κατέστρεψε ο Θεοδόσιος τον 4 αιώνα μΧ με την επικράτηση του χριστιανισμού. Το οξύμωρο δε είναι ότι σήμερα υπέρμαχοι του όρκου του Ιπποκράτη είναι οι θρησκευόμενοι χριστιανοί για τους λόγους που αναφέρω στην συνέχεια (στην φωτογραφία ο Όρκος σε  σχήμα σταυρού 12 αιών) .

Ο όρκος που δίνουν οι πτυχιούχοι της Ιατρικής Σχολής Αθηνών είναι σήμερα ο εξής:

Του πτυχίου της Ιατρικής αξιωθείς, όρκον ομνύω προ του Πρυτάνεως και του Προέδρου της Ιατρικής Σχολής και πίστιν καθομολογώ τήνδε: Από του ιερού περιβόλου του σεπτού τούτου τεμένους των Μουσών εξερχόμενος κατ΄ επιστήμην βιώσομαι, ασκών ταύτην δίκην θρησκείας εν πνεύματι και αληθεία. Ούτω χρήσιμον εμαυτόν καταστήσω προς άπαντας τους δεσμένους της εμής αρωγής, και εν πάση ανθρώπων κοινωνίας αεί προν ειρήνην και χρηστότητα ηθών συντελέσω, βαίνων εν ευθεία του βίου οδώ, προς την αλήθειαν και το δίκαιον αποβλέπων και τον βίον ανυψών εις τύπον αρετής υπό την σκέπην της σοφίας. Ταύτην την επαγγελίαν επιτελούντι είη μοι, συν τη ευλογία των εμών καθηγητών και πεφιλημένων δασκάλων, ο θεόν εν τω βίω βοηθός"

Εδώ μπορείτε να διαβάσετε τον όρκο του Ιπποκράτη και την μετάφραση του  .

Tην εποχή του Ιπποκράτη η ιατρική ήταν στην ουσία τέχνη και για τον λόγο αυτό στον όρκο θεωρεί ο ορκιζόμενος αυτόν που του την δίδαξε, ίσο με τους γονείς του και ορκίζεται να μοιραστεί  μαζί του τα υπάρχοντά του  και τα χρήματά του αν ο δάσκαλος του  έχει ανάγκη φροντίδας.

Και όχι μόνο αυτό αλλά ορκίζεται να  θεωρεί  τους απογόνους του δασκάλου του, ίσους με τ΄ αδέλφια του ώστε  να τους διδάξει την τέχνη αυτή, αν θέλουν να τη μάθουν, και όλα αυτά  χωρίς αμοιβή και συμβόλαιο.

 Επειδή δε  όπως σε όλες τις συντεχνίες η γνώση μεταδίδεται από γενιά σε γενιά ορκίζεται  να μεταδώσει με παραγγελίες, οδηγίες και συμβουλές όλη την  γνώση του και στα παιδιά του  και στα παιδιά εκείνου που τον  δίδαξε και στους άλλους μαθητές που έχουν κάνει γραπτή συμφωνία μαζί του και σ΄ αυτούς που έχουν ορκισθεί στον ιατρικό νόμο και σε κανέναν άλλο, ώστε η γνώση κατ΄αυτό τον τρόπο να διατηρείται στην συντεχνία.

Ο Ιπποκράτης ήταν απόγονος του Ηρακλή από την πλευρά της μητέρας του και απόγονος του Ασκληπιού από την πλευρά του πατέρα του. 

Δηλαδή ανήκε στο ιερατικό-ιατρικό γένος των Ασκληπιαδών, ο δε παππούς του ήταν εξέχων Ασκληπιάδης. Οι ιατρικές γνώσεις των Ασκληπιαδών μεταδίδονταν αποκλειστικά από τους γονείς προς τα παιδιά και αυτό καθιστούσε το γένος τους πανίσχυρη και αξιοσέβαστη ιερατική-ιατρική συντεχνία. Απέκτησε  δύο γιους, το Θεσσαλό και το Δράκοντα, που αναδείχθηκαν σε επιφανείς ιατρούς, καθώς και μία κόρη, που παντρεύτηκε τον ιατρό Πόλυβο.

 Και βέβαια επειδή τότε η χειρουργική δεν εθεωρείτο ιατρική γι΄ αυτό ορκιζόταν κανείς  να μη χειρουργήσει πάσχοντες από λίθους αλλά ν΄ αφήσει την πράξη αυτή για τους ειδικούς, δηλαδή τους χειρουργούς που δεν ανήκαν στους γιατρούς !

Το τρίτο μέρος του όρκου είναι και το πιο σημαντικό γιατί καθορίζει τα καθήκοντα του γιατρού προς τους ασθενείς του πολλά από τα οποία έχουν παραμείνει τα ίδια όλους αυτούς τους αιώνες.

Μεταξύ αυτών ορκίζεται πως η θεραπεία είναι πάντα για βοηθήσει και ποτέ για να βλάψει τον ασθενή. Αυτή η πρόταση έχει μπει γιατί παλιότερα την θεραπεία των ασθενών την είχε το ιερατείο ή ο μάγος της φυλής  που ήταν ικανοί και για καλό και για κακό.

 Επίσης ορκίζεται ότι θα διατηρεί αγνή και άσπιλη την τέχνη και την ζωή του, δεν θα σχετίζεται σεξουαλικά με άτομα που ζουν στα σπίτια που τον καλούν, και θα τηρεί επίσης το επαγγελματικό απόρρητο.

Δύο σημεία του όρκου έχουν προκαλέσει πολλές συζητήσεις και προβάλλονται συνεχώς, κυρίως από θρησκευόμενους προκαλώντας  έντονες αντιπαραθέσεις γιατί αναφέρονται στην ευθανασία και την διακοπή της κύησης.

Γι΄ αυτά αναφέρει   επακριβώς:

 Ούτε θα δίνω θανατηφόρο φάρμακο σε κάποιον που θα μου το ζητήσει, ούτε θα του κάνω μια τέτοια υπόδειξη. Παρομοίως, δεν θα εμπιστευτώ σε έγκυο μέσο που προκαλεί έκτρωση.  

Χωρίς να θέλω να ανοίξω  συζήτηση και για τα δύο αυτά θέματα απλώς αναφέρω τις χώρες που σήμερα έχουν νομοθετήσει για την ευθανασία και που επιτρέπεται η έκτρωση για να γίνει κατανοητό γιατί δεν υιοθετείται πλέον στην εποχή μας ο όρκος του Ιπποκράτη .

Αλβανία: η ευθανασία νομιμοποιήθηκε το 1999.

Αυστραλία: Το 1995 η ευθανασία νομιμοποιήθηκε στο Βόρειο Διαμέρισμα.

Βέλγιο: Το Κοινοβούλιο νομιμοποίησε την πρακτική της ευθανασίας στα τέλη Σεπτεμβρίου του 2002.

Ελβετία: Παραμένουν απαγορευμένες όλες οι μορφές ευθανασίας μεταξύ των οποίων και η θανατηφόρα ένεση. Η ελβετική νομοθεσία ορίζει μόνο την προμήθεια μέσων για να διαπράξει κανείς αυτοκτονία.

Ηνωμένο Βασίλειο: Η ευθανασία είναι παράνομη.

ΗΠΑ: Σε περισσότερες από τις πολιτείες η ευθανασία απαγορεύεται.

Ιαπωνία: Δε διαθέτει επίσημους νόμους για την ευθανασία.

Ιρλανδική Δημοκρατία: Η ευθανασία είναι παράνομη.

Λουξεμβούργο: Η ευθανασία νομιμοποιήθηκε με νομοσχέδιο που ψηφίστηκε από το κοινοβούλιο στις 20 Φεβρουαρίου του 2008 και η επίσημη έγκρισή του έγινε στις 16 Μαρτίου του 2009.

Ολλανδία: Το 2002 η χώρα νομιμοποίησε την ευθανασία, ανάμεσα στα άλλα και με τη μορφή της υποβοηθούμενης αυτοκτονίας από γιατρό.

Ταϊλάνδη: Στις 20 Μαρτίου του 2007 τέθηκε σε ισχύ Πράξη για την Εθνική Υγεία, στην οποία περιγράφονται οι όροι υπό τους οποίους επιτρέπεται η ευθανασία.

Σχετικά δε με την  έκτρωση, στην Ελλάδα αυτή επιτρέπεται από το άρθρο 304 του Ποινικού Κώδικα μόνο με τη συναίνεση της εγκύου και μόνο από γιατρό μαιευτήρα - γυναικολόγο με τη συμμετοχή αναισθησιολόγου σε οργανωμένη νοσηλευτική μονάδα στις ακόλουθες περιπτώσεις:

Εντός των πρώτων 12 εβδομάδων της κύησης σε κάθε περίπτωση

Εντός των πρώτων 24 εβδομάδων, αν υπάρχουν ενδείξεις σοβαρής ανωμαλίας του εμβρύου που επάγονται τη γέννηση παθολογικού νεογνού

Εντός των πρώτων 19 εβδομάδων, αν η εγκυμοσύνη είναι αποτέλεσμα  βιασμού,  αποπλάνησης ανήλικης, αιμομιξίας ή κατάχρησης γυναίκας ανίκανης να αντισταθεί

Χωρίς χρονικό περιορισμό, αν υπάρχει αναπότρεπτος κίνδυνος για τη ζωή της εγκύου ή κίνδυνος σοβαρής και διαρκούς βλάβης της σωματικής ή ψυχικής υγείας της, βεβαιωμένος από αντίστοιχο ιατρό (στην περίπτωση αυτή ο όρος "έκτρωση" χρησιμοποιείται σε διακοπή που επισυμβαίνει πριν την 24η εβδομάδα).

Επίσης σε αυτήν την κατηγορία εμπίπτει και η περίπτωση έκτρωσης εμβρύου με αποδεδειγμένα σοβαρές δυσλειτουργίες.

Η Εκκλησία της Κύπρου εγκρίνει την έκτρωση μόνο εάν υπάρχει κίνδυνος για τη ζωή της μητέρας. Βέβαια η θρησκευτική αντίθεση στις εκτρώσεις υποχωρεί πλήρως όταν πρόκειται να διαταραχθεί η φυλετική καθαρότητα!

 Κατά την περίοδο αμέσως μετά την Τουρκική εισβολή του 1974 το ιερατείο συγκατατέθηκε να υποβληθούν σε έκτρωση οι Ελληνίδες Κύπριες που είχαν πέσει θύμα βιασμών.

Στον χάρτη μπορεί να δει κανείς τι ισχύει στις διάφορες χώρες του κόσμου . 

Υπόμνημα

 Νόμιμη μετά από αίτηση

 Νόμιμη σε περιπτώσεις βιασμό, κίνδυνο της ζωής ή σωματικής/ψυχικής υγείας της μητέρας, βλάβες του εμβρύου, ή για κοινωνικο-οικονομικούς λόγους

 Νόμιμη σε περιπτώσεις βιασμό, κίνδυνο της ζωής ή σωματικής/ψυχικής υγείας της μητέρας, ή βλάβες του εμβρύου

Παράνομη εκτός από βιασμό, κίνδυνο της ζωής, της σωματικής ή ψυχικής υγείας της μητέρας

 Παράνομη εκτός από κίνδυνο της ζωής ή σωματικής/ψυχικής υγείας της μητέρας

 Παράνομη χωρίς εξαιρέσεις

 Ποικίλει ανά περιοχή

 Δεν υπάρχουν στοιχεία

Για τους παραπάνω λόγους σε πολλές ιατρικές σχολές του κόσμου, ιδίως της Αμερικής από το 1870,  έχουν εγκαταλείψει  τον όρκο του Ιπποκράτη και είτε χρησιμοποιούν  εκσυγχρονισμένες εκδοχές του σύμφωνα με τις σύγχρονες αποδεκτές απόψεις, είτε χρησιμοποιείται από μερικούς ο όρκος ή οι προσευχές του  Ιμπίν Μαϊμόν (Ραβί Μωυσής Μαϊμονίδης) 1135-1204 μΧ.

Μια από αυτές είναι πράγματι αφοπλιστική: « ...Βοήθα να είμαι μετριοπαθής σε όλα, Ύψιστε, εκτός από την αγάπη μου για την επιστήμη:!...»

Από το 1964 χρησιμοποιείται επίσης ευρέως η τροποποίηση που έκανε στον όρκο ο Dr. Louis Lasagna Κοσμήτορας της Ιατρικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Tufts.

Στο Ηνωμένο Βασίλειο, βασιζόμενο στην Διακήρυξη της Γενεύης, το  General Medical Council καθόρισε τις υποχρεώσεις ενός ιατρού και την δήλωση για την Σωστή Ιατρική Πρακτική που θα έλεγα πως είναι το πληρέστερο κείμενο που καλύπτει πλήρως όλες τις πτυχές  στις σχέσεις ιατρών και ασθενών στην σύγχρονη κοινωνία