Η ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΤΗΣ MARY PHAGAN

Προ ημερών είδα μονορούφι μια τηλεοπτική μίνι σειρά 4 ωρών με τίτλο The Murder of Mary Phagan του 1988, με πρωταγωνιστή τον Jack Lemmon και αρκετούς γνωστούς ηθοποιούς μεταξύ των οποίων ο   Kevin Spacey, και ο William H. Macy  στα πρώτα τους βήματα.

Αν αποφάσισα να γράψω για αυτήν την ταινία είναι γιατί βασίζεται σε πραγματική ιστορία, στην οποία διαπιστώνει κανείς πως οι κοινωνικές προκαταλήψεις υπερισχύουν της λογικής και της αλήθειας, οι τραμπούκοι επιβάλλουν τον νόμο τους  και πως οι πολιτικοί καιροσκόποι τελικά καταφέρνουν να υπερισχύσουν επιβραβευμένοι από τον λαό σε αντίθεση με τους  πολιτικούς που αποζητούν το δίκαιο και την αλήθεια.

Η Mary Phagan ήταν ένα 13χρονο κορίτσι που δούλευε σε ένα εργοστάσιο μολυβιών στην Ατλάντα της Γεωργίας.

Διευθυντής του εργοστασίου ήταν ο Leo Max Frank (1884 –1915) ένας μηχανικός εβραϊκής καταγωγής από εκεί , που όμως είχε μεγαλώσει  στην Νέα Υόρκη, είχε σπουδάσει μηχανολόγος στο Πανεπιστήμιο Cornell και είχε μετεκπαιδευτεί στην Γερμανία στα εργοστάσια μολυβιών Faber.

Ήταν παντρεμένος με Εβραία από οικογένεια βιομηχάνων της Ατλάντα και είχε ένα ευτυχισμένο γάμο.

Στις 26 Απριλίου  1913 η  Mary είχε πάει στο εργοστάσιο για να πληρωθεί την αμοιβή της από 1,20 δολ, από τον Frank ο οποίος ήταν και ο τελευταίος που την είχε δει ζωντανή, γιατί την άλλη μέρα  βρέθηκε στραγγαλισμένη και το πτώμα της πεταμένο στο υπόγειο του εργοστάσιου, δίπλα σε ένα αποτεφρωτήρα, βρώμικο και με ίχνη βιασμού μετά από πάλη.

Η εβδομαδιαία αμοιβή της Mary Phagan για 55 ώρες εργασίας ήταν  4,05 δολάρια, δηλαδή 7 και 4/11 σεντς ανά ώρα. Σε σύγκριση, ο Leo Frank κέρδιζε $ 180 το μήνα, συν ένα μέρος των κερδών του εργοστασίου.

Παρά το ότι στον Νότο δεν υπήρχε έκδηλος αντισημιτισμός, οι ντόπιοι  αντιμετώπιζαν τον Εβραίο Frank, με την Βόρεια παιδεία του, σαν εκπρόσωπο των προερχόμενων από τον Βορρά καπιταλιστών, που είχαν  έρθει στον τόπο τους για να τους εκμεταλλευτούν και ουσιαστικά σαν διαφορετικό από αυτούς, δηλαδή  σαν ένα carpetbagger.

Ο όρος αυτός χαρακτήριζε τους Βόρειους που κατέβαιναν στον Νότο της Αμερικής μετά τον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο, κυρίως κατά τη διάρκεια της εποχής της Ανασυγκρότησης (1865-1877), προκειμένου να επωφεληθούν από την αστάθεια και το φτηνό εργατικό δυναμικό που υπήρχε εκεί.

Αυτοί κρατούσαν βαλίτσες φτιαγμένες από χαλιά και γι΄αυτό και τους είχαν δώσει αυτό το παρατσούκλι.

Το σκίτσο του 1868 από την  Independent Monitor  από την Tuscaloosa της Αλαμπάμα δείχνει με σαφήνεια τις διαθέσεις που είχε  η Κου Κλουξ Κλαν για τους carpetbaggers.

Το πτώμα της Mary Phagan το βρήκε την άλλη μέρα ο νυκτοφύλακας και δίπλα του υπήρχαν δύο ασύντακτα σημειώματα που θεωρήθηκε ότι κατηγορούσαν τον νυκτοφύλακα γιατί το ένα έγραφε: "he said he wood love me land down play like the night witch did it but that long tall black negro did boy his slef." Η φράση «νύχτα μάγισσα" είχε ερμηνευθεί από την αστυνομία πως σημαίνει "night watch[man]" ενώ τελικά διαπιστώθηκε πως σχετίζεται με ένα μύθο των μαύρων.

Οι 3 τοπικές εφημερίδες ανταγωνιζόμενες σε κιτρινισμό έκαναν το θέμα πρωτοσέλιδο φτάνοντας μάλιστα τα 40 τα έκτακτα παραρτήματα που έβγαλαν την μέρα που αναφέρθηκε η δολοφονία!

Υπήρχαν φήμες ότι ο Frank είχε παρενοχλήσει σεξουαλικά στο παρελθόν την Mary, οπότε ήταν και ο βασικός ύποπτος για τον φόνο, συν το γεγονός ότι υπήρξε μαρτυρία ότι την ώρα που έγινε ο φόνος ο Frank δεν ήταν στο γραφείο του.

Αρχικά συνέλαβαν τον νυκτοφύλακα αλλά επειδή δεν υπήρχαν στοιχεία τον άφησαν ελεύθερο και συνέλαβαν το μαύρο επιστάτη του εργοστασίου Jim Conley. Αυτός μετά από αλληλοαναιρούμενες καταθέσεις, παραδέχτηκε πως αυτός είχε γράψει τα σημειώματα αλλά ισχυρίστηκε πως  του τα είχε υπαγορεύσει ο Frank  και πώς ο Frank  είχε σκοτώσει την κοπέλα και την είχαν μεταφέρει μαζί με το ασανσέρ στο υπόγειο για να την κάψει στον αποτεφρωτήρα. 

Το δικαστήριο, ο Leo Max Frank στην δίκη  και ο κυριότερος από τους συνηγόρους  του Luther Rosser.

Η δίκη του Frank και του Conley  ξεκίνησε στις 28 Ιουλίου  στο κτήριο του παλιού δημαρχείου,με φυλετικά διαχωρισμένο το κοινό και ανοικτά τα παράθυρα και με πλήθος κόσμου απέξω να παρακολουθεί και να συμμετέχει με επιδοκιμασίες και αποδοκιμασίες.

Ο τύπος δημοσίευε καθημερινά εκτενή ειδησεογραφία από την δίκη συνοδεύοντας  τα κείμενα  και με σκίτσα από τα διάφορα στιγμιότυπα της.

Ο αδίστακτος κατήγορος Hugh M. Dorsey, που απέβλεπε και σε πολιτικά οφέλη από την δίκη, βάσισε  το κατηγορητήριο του στην τελική μαρτυρία του Jim Conley και ενός επίσης άλλου μαύρου  μάρτυρα με ποινικό μητρώο, ενώ αρκετοί μάρτυρες υπεράσπισης κατέθεσαν ότι ο Frank ήταν άψογος στην συμπεριφορά του με τις εργάτριες και δεν είχε τον χρόνο για να διαπράξει το έγκλημα.

Η υπεράσπιση ζήτησε κακοδικία για τις συνθήκες που γινόταν η δίκη αλλά αυτή απορρίφτηκε Το μόνο που έγινε δεκτό ήταν το αίτημα σε περίπτωση αθώωσης του Frank να μην είναι παρών γιατί αυτός και οι δικηγόροι του θα κινδύνευαν από τα πλήθη. Είχαν γίνει επίσης ετοιμασίες για να καλέσουν αν χρειαστεί την Εθνική Φρουρά.

Στις 25 Αυγούστου ο Frank  καταδικάστηκε σε θάνατο με απαγχονισμό, προς μεγάλη αγαλλίαση του πλήθους που σήκωσε στα χέρια τον κατήγορο. ο οποίος αργότερα εξελέγη και κυβερνήτης της Γεωργίας.

Η καταδίκη του Frank προκάλεσε μια πανεθνική εκστρατεία για να ανατραπεί η καταδικαστική απόφαση του , με πρωτεργάτη τον  Adolph Ochs, εκδότη των  New York Times .Οι ηγούμενοι της εκστρατείας πίστευαν ο αντισημιτισμός ήταν η αιτία της καταδίκης του  Frank και δεν έλαβαν υπ΄όψη τους την τοπική αντίληψη που επικρατούσε στις εργατικές τάξεις του Νότου ότι δηλαδή με την απόφαση αυτή υπήρξε δικαίωση για τον φόνο ενός "δικού τους κοριτσιού" και θα τιμωρηθεί γι΄αυτόν ένας από την άρχουσα τάξη, προερχόμενος μάλιστα από τον Βορρά.

Σε αυτό πνεύμα ο λαικιστής πολιτικός και εκδότης Tom Watson και μετέπειτα γερουσιαστής, έγραφε πως:

αυτόκλητες  ελίτ που αντιπροσωπεύουν χρήματα και προνόμια έχουν  διακηρύξει πως η ζωή ενός εργαζόμενου παιδιού  δεν είναι ίσης αξίας  με εκείνη ενός Εβραίου  βιομήχανου.

Επίσης προβλέποντας πως: αν οι πλούσιες διασυνδέσεις του Frank συνεχίζουν να ψεύδονται για την υπόθεση ΚΑΤΙ ΚΑΚΟ ΘΑ ΣΥΜΒΕΙ.

Παρά το ότι ο ίδιος ο συνήγορος του  Jim Conley δήλωσε τον Οκτώβριο 1914 πως πιστεύει ο Conley είχε σκοτώσει την κοπέλα και παρά τις εφέσεις της δίκης που έφτασαν μέχρι το  Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, όλες τελικά απορρίφτηκαν. 

Στις 31 Μαΐου 1915, οι δικηγόροι του Frank ζήτησαν   να μετατραπεί η ποινή του  σε ισόβια κάθειρξη. Το αίτημα  θα εξέταζε  ο Κυβερνήτης της  Γεωργίας John M. Slaton λίγες μέρες πριν να αποχωρήσει από το αξίωμα του λόγω λήξεως της θητείας του,

Ο Slaton διάβασε τις 10.000 σελίδες της δικογραφίας, έκανε επί τόπου επίσκεψη στον τόπο του εγκλήματος και τελικά μετέτρεψε την θανατική ποινή σε ισόβια μια μέρα πριν από αυτήν που είχε οριστεί για την εκτέλεση, γιατί όπως δήλωσε στους δημοσιογράφους: ". Μερικά από τα πιο ισχυρά αποδεικτικά στοιχεία υπέρ του Frank  δεν υποβλήθηκαν  στο δικαστήριο , που τον έκρινε ένοχο »

Λόγω της σχεδόν καθολικής εχθρότητας προς τον Frank από το ευρύ κοινό στη Γεωργία, η απόφαση του Κυβερνήτη  Slaton να μετατρέψει την ποινή του θανάτου του σε ισόβια, είχε σαν αποτέλεσμα να ξεσηκωθεί ο όχλος και να χρειαστεί να κληθεί για την προστασία του η Εθνική Φρουρά.

Όπως δε είχε ο ίδιος προβλέψει η απόφαση του αυτή τον οδήγησε στον τερματισμό της πολιτικής σταδιοδρομίας και την μη επιστροφή του στην Γεωργία για πάνω από μία δεκαετία.

Για προστασία του Frank από τον όχλο, πριν να εκδοθεί η απόφαση, τον είχαν μεταφερθεί σε αγροτικές φυλακές 150 μίλια μακριά.

Μετά την μετατροπή της ποινής  ο Tom Watson έγραψε «Αυτή η χώρα δεν έχει τίποτα να φοβηθεί από τις αγροτικές της κοινότητες. Ο νόμος του  Lynch είναι ένα καλό σημάδι! Αυτό.. δείχνει ότι το αίσθημα της δικαιοσύνης ζει ανάμεσα στους ανθρώπους ».

Μια ομάδα 28 επιφανών ντόπιων με την ονομασία "Ιππότες της Mary Phagan" που περιλάμβανε τον πρώην κυβερνήτη της Πολιτείας Joseph Mackey Brown, ένα πρώην Δήμαρχο και μετέπειτα Πρόεδρο της Γερουσίας της, ένα δικηγόρο και τραπεζίτη, σερίφηδες της περιοχής, γιατρό, ιεροκήρυκα αλλά και δήμιο πήγαν στις φυλακές και απήγαγαν τον Frank.

Ο Frank  κρεμάστηκε παρουσία ενός  πλήθους  από άνδρες, γυναίκες και παιδιά που έφτασαν με τα πόδια, με αυτοκίνητα, καθώς και με άλογα.

Στην πρώτη φωτογραφία ο άνθρωπος  στην δεξιά άκρη της με το  ψάθινο καπέλο είναι ο Newton Α Morris, ένας  δικαστής σε ανώτερο δικαστήριο!

Κανείς, όπως ήταν επόμενο, δεν τιμωρήθηκε για το λυντσάρισμα καθώς όλα τα στόματα παρέμεναν κλειστά ενώ οι φωτογραφίες από αυτό πουλιόντουσαν 25 σεντς!

Μετά το λυντσάρισμα 3000 Εβραίοι της Ατλάντα εγκατέλειψαν την πόλη.

Το 1982, ο Alonzo Mann, που ήταν το παιδί για τις δουλειές του γραφείου του  Frank, 14 χρονών τότε, είπε σε δημοσιογράφο του Τενεσσί ότι είχε δει τον  Jim Conley το απόγευμα να μεταφέρει το πτώμα της Phagan στο υπόγειο αλλά αυτός τον απείλησε ότι θα τον σκοτώσει αν μιλήσει και επίσης οι γονείς του τον όρκισαν επίσης να κλείσει το στόμα του. Πέρασε επιτυχώς από ανιχνευτή ψεύδους και πέθανε μετά 3 χρόνια σε ηλικία 86 ετών.

Το 1986 το Georgia State Board of Pardons and Paroles έδωσε μεταθανάτια χάρη στον Frank  χωρίς όμως να τον απαλλάξει επίσημα από το έγκλημα.

Το 2008 στήθηκε αναμνηστική πινακίδα στο σημείο που λυντσαρίστηκε.

Στην λαϊκή κουλτούρα η ιστορία πέρασε με το τραγούδι Little Mary Phagan του βιολιστή Fiddlin' John Carson.

Εδώ  η αρχική του εκτέλεση του που το τραγουδά παίζοντας  κιθάρα η κόρη του Fiddlin' John Carson  Rosa Lee Carter, "Moonshine Kate"

Το ίδιο σε μία καλύτερη εκτέλεση του 1925 με τους στίχους του τραγουδιού στην οθόνη.

Ο Fiddlin' John Carson τραγούδησε αργότερα και το  The Grave Of Little MaryPhagan