ΠΩΣ ΑΠΟ ΤΟ ΧΕΣΙΜΟ ΤΟΥ ΓΑΡΓΑΝΤΟΥΑ ΦΤΑΝΕΙ ΚΑΝΕΙΣ ΣΤΗΝ ΛΗΔΑ ΜΕ ΤΟΝ ΚΥΚΝΟ ΤΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΑΓΓΕΛΟΥ

Έχω εξηγήσει μερικές φορές ,σε όσους έχουν την απορία πως επιλέγω τα διάφορα θέματα με τα οποία ασχολούμαι, ότι ο τρόπος είναι ένας και μοναδικός.

Διαβάζοντας πολλά και ποικίλα θέματα σε βιβλία ή εφημερίδες αλλά και σερφάροντας στο ιντερνέτ.

Έτσι λοιπόν βρέθηκα στο ενδιαφέρον άρθρο του Γιώργου Κωνσταντινίδη :Περί του χέζειν: Μια μοσχοβολιστή ιστορία στο οποίο υπάρχει η παρακάτω παράγραφος:

Ωστόσο, ο νεαρός Γαργαντούας αποδεικνύει στον πατέρα του ότι εκείνος είχε ανακαλύψει «μετά από μακροχρόνιες και λεπτομερείς έρευνες, τον πιο αρχοντικό, τον πιο καλό και τον πιο αποτελεσματικό τρόπο που είδε ποτέ ο άνθρωπος» να σκουπίζει τον πισινό του: «Λέω και υποστηρίζω πως δεν υπάρχει καλύτερο κωλοσφούγγι από ένα χηνάκι με μπόλικα φτεράκια, αρκεί να του κρατάς το κεφάλι ανάμεσα στα σκέλια. Σου δίνω το λόγο μου πως νιώθεις μια θεσπέσια απόλαυση στην κωλοτρυπίδα, τόσο εξαιτίας της απαλότητας του φτερώματος όσο και λόγο της όμορφης ζέστης από το χηνάκι, που μεταδίδεται εύκολα από το κωλάντερο στ’ άλλα σωθικά ως την περιοχή της καρδιάς και του μυαλού».

 Επειδή ετίθετο βασανιστικό το ερώτημα γιατί ο Γαργαντούας κατέληγε στην παράξενη αυτή επιλογή, ένας καθηγητής του Πανεπιστημίου του Πρίνσετον, ο Φρανσουά Ριγκολό, απέδειξε ότι ο ιδιοφυής Ραμπελαί θέλησε να παρωδήσει τον πιο αισθησιακό πίνακα του Μιχαήλ Αγγέλου, το περίφημο «Η Λήδα και ο κύκνος», που έγινε πολύ δημοφιλής στη Γαλλία, χάρη στον μαθητή του Αντόνιο Μίνι, ο οποίος ίδρυσε ολόκληρο «εργοστάσιο με Λήδες».

Ο μύθος τούς Λήδας και του Κύκνου είναι από τους πιο γνωστούς της Ελληνικής Μυθολογίας.

Ο μπερμπάντης Δίας όταν την είδε την ερωτεύθηκε, ζήτησε από την Αφροδίτη να τον μεταμορφώσει σε Κύκνο ενώ η ίδια να μεταμορφωθεί σε αετό που τον κυνηγά.

Έτσι η ψυχοπονιάρα Λήδα για να τον σώσει τον πήρε στην αγκαλιά της οπότε μετά  τα ευκόλως παραλειπόμενα  το αποτέλεσμα ήταν να γεννήσει  δύο αυγά. Από το ένα βγήκαν ο Πολυδεύκης και η Ελένη (τα παιδιά του Δία) κι από το άλλο ο Κάστωρ και η Κλυταιμνήστρα (τα παιδιά του Τυνδάρεω που ήταν ο άντρας της).

O μύθος αυτός ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής τον 16ο αιώνα γιατί ήταν ευκολότερο να απεικονίσει ένας καλλιτέχνης την συνουσία μια γυναίκας με ένα μυθολογικό  κύκνο, αντί με ένα άνδρα και να αποφύγει την λογοκρισία της πανίσχυρης τότε εκκλησίας που οδήγησε εκείνα τα χρόνια στην πυρά το πρώτο βιβλίο με ερωτικές απεικονίσεις, De omnibus Veneris Schematibus . Αλλά με αυτό θα ασχοληθούμε σε άλλη ευκαιρία.

Η πρώτη απεικόνιση της Λήδας με τον Κύκνο επάνω σε ένα άρμα υπάρχει στο βιβλίο του 1489 Υπνερωτομαχία Πολύφιλου (Hypnerotomachia Poliphili).

Ο Ντα Βίντσι άρχισε να κάνει σχέδια για ένα πίνακα της Λήδας με τον Κύκνο από το 1504 που δεν ολοκληρώθηκε και το 1508 ζωγράφισε ένα πίνακα με την Λήδα γυμνή και τα 4 παιδιά της να έχουν βγει από τα αυγά τους.

Ο πίνακας αυτός έχει χαθεί ή σκόπιμα καταστραφεί, αλλά ευτυχώς υπάρχουν αντίγραφα του από άλλους ζωγράφους.

Το ίδιο θέμα  αλλά με σαφώς πιο αισθησιακό τρόπο ζωγράφισε με τέμπερα ο Μιχαήλ Άγγελος  και είναι  αυτός  που σατιρίζει  ο Ραμπελαί στον Γαργαντούα.

Και αυτός ο πίνακας έχει χαθεί ή καταστραφεί σκόπιμα.

Ευτυχώς όμως που το σχέδιο του πίνακα ο βοηθός του Antonio Mini, το είχε βγάλει σε πολλά αντίγραφα και έτσι σε αυτά βασίστηκε το χαρακτικό του  Cornelis Bos το 1563, το γλυπτό του Bartolomeo Ammanati στο Palazzo del Popolo στην Φλωρεντία και δύο πίνακες του νεαρού Ρούμπενς από το ταξίδι του στην Ιταλία.

Το έργο αυτό του Μιχαήλ Άγγελου, που το ζωγράφισε  το 1529, χαρακτηρίζεται από τις τάσεις του κυριάρχου τότε ρεύματος του μανιερισμού στην ζωγραφική  (1520-1600) που από τα κυριότερα χαρακτηριστικά του ήταν η πολυπλοκότητα στη σύνθεση, η επιτήδευση στην απόδοση της ανθρώπινης έκφρασης καθώς και η κατάργηση των αρμονικών αναλογιών της Αναγέννησης, πολλές φορές μέσω της επιμήκυνσης των ανθρώπινων χαρακτηριστικών ή με τη χρήση εξεζητημένων στάσεων (Figura serpentinata).

 Σε αντίθεση με τα αναγεννησιακά ιδεώδη, τα οποία αναζητούσαν την ρεαλιστική απεικόνιση των φυσικών αναλογιών, οι εκφραστές του μανιερισμού απεικονίζουν υπερβολικά παραμορφωμένες φιγούρες προκειμένου να καλλιεργηθεί μία συναισθηματική ένταση.

Το έργο σύμφωνα με άρθρο στην Guardian συμπεριλαμβάνεται στα 10 καλύτερα έργα ερωτικής τέχνης και γράφει σχετικά:

Υπάρχουν πολλοί υπαινιγμοί ομοφυλοφιλίας καθώς και πεολιξίας σε αυτήν την την απεικόνιση της Λήδας να κάνει έρωτα σε ένα κύκνο. Στο αρχαίο μύθο, ο Δίας πήρε τη μορφή ενός κύκνου για να αποπλανήσει Λήδα. Τέτοιοι μύθοι έχουν μεταμορφωθεί από καλλιτέχνες της Αναγέννησης, όπως ο Τιτσιάνο σε σαγηνευτική αισθησιακή ζωγραφική. Ο Μιχαήλ Άγγελος  σχεδιάζει  προκλητικά ως πραγματική την σύζευξη. Το μοντέλο για την Λήδα ήταν ο βοηθός του Antonio Mini. Το έργο σχεδόν υποκρύπτει  την φαντασίωση  του Μιχαήλ Αγγέλου - ή υποδηλώνει  - την προσέγγιση του πέους του στο στόμα του Mini.

Το αντίγραφο του πίνακα του Μιχαήλ Αγγελου «Η Λήδα και ο Κύκνος»,  είχε θεωρηθεί τόσο τολμηρό, που ώς τον 19ο αιώνα κρεμόταν στο γραφείο του διευθυντή της National Gallery του Λονδίνου. για να μη σκανδαλίζει τους επισκέπτες!