ΔΕΣΠΟΤΑΔΕΣ,ΤΟ ΠΟΙΗΜΑ ΜΕ ΤΟ ΟΠΟΙΟ Ο ΣΟΥΡΗΣ ΣΑΤΙΡΙΖΕΙ ΤΟΥΣ ΠΑΠΑΔΕΣ ΠΟΥ ΕΙΧΑΝ «ΛΑΔΩΣΕΙ» ΓΙΑ ΝΑ ΓΙΝΟΥΝ ΜΗΤΡΟΠΟΛΙΤΕΣ

Τα εκκλησιαστικά αξιώματα από παλιά είχαν  πολύ συχνά σχέση με τον χρηματισμό. Φαίνεται πως τον καιρό της Τουρκοκρατίας η σιμωνία ήταν καθεστώς στον κλήρο. Σιμωνία είναι η εξαγορά εκκλησιαστικών αξιωμάτων και ο όρος προέρχεται από τον Σίμωνα το μάγο που ζήτησε να εξαγοράσει από τους αποστόλους με χρήματα τη χάρη της επίκλησης του Αγίου Πνεύματος!

Στην Ελληνική Νομαρχία του Ανωνύμου του Έλληνος το 1806, ο συγγραφέας της διεκτραγωδεί την τότε επικρατούσα άθλια κατάσταση: Πρὸς τούτοις ὁ ἀρχιεπίσκοπος πωλεῖ τὰς ἐνορίας τῆς πόλεως οὗτινος ἱερέως θελήσῃ, καὶ ἔπειτα κάμνει ἀργὸν ἢ ἐξορεῖ ὅποιον θέλῃ ἀπὸ αὐτούς, καὶ ξαναπωλεῖ τὴν ἐνορίαν ἄλλου, διὰ νὰ τοῦ κάμῃ τὸ ἴδιον ὕστερα ἀπ᾿ ὀλίγον.

………..

 Ὁ θάνατος κανενὸς ἀρχιεπισκόπου ἀποδεικνύει φανερώτατα τὸν βρωμερὸν χαρακτῆρα τῆς Συνόδου. Ἐπειδὴ τότε γεννᾶται ἓν μῖσος ἀναμεταξύ των, μεταχειριζόμενος καθεὶς κάθε οὐτιδανώτερον μέσον, ὁποὺ δυνηθῇ, διὰ νὰ ἀποκτήσῃ ἐκείνην τὴν ἐπαρχίαν, τὸ ὁποῖον ἀκολουθεῖ εἰς ὅποιον δώσῃ περισσότερα χρήματα.

Φαίνεται όμως ότι και μετά την επανάσταση και την δημιουργία του Ελληνικού κράτους οι καλές παραδόσεις την εκκλησίας στον χρηματισμό για κατάκτηση μητροπόλεως διατηρήθηκαν και έτσι  στα τέλη του 1875 και τις αρχές του 1876, έσκασε ένα τεράστιο σκάνδαλο, με δύο υπουργούς  της κυβέρνησης Βούλγαρη, που είχε παραιτηθεί τον Απρίλιο του 1875, οι οποίοι είχαν δωροδοκηθεί για να επηρεάσουν την Ιερά Σύνοδο στην εκλογή τριών επισκόπων. Το σκάνδαλο έμεινε γνωστό ως "Τα Σιμωνιακά". 

Ο Υδραίος Δημήτρης Βούλγαρης (1801 – 1877),γνωστός ως Τζουμπές από τον χαρακτηριστικό επενδύτη του, κυριάρχησε στην πολιτική ζωή της χώρας για μια 20ετία, από το 1855 ως το 1875. Σχημάτισε οχτώ φορές κυβέρνηση, σε μια περίοδο που χαρακτηρίστηκε από απολυταρχικές μεθόδους, δολοπλοκίες, εκδιώξεις πολιτικών φίλων και συμμάχων, οικονομικά και πολιτικά σκάνδαλα. 
Κατά την διακυβέρνηση του είχαν μείνει χωρίς μητροπολίτες  οι μητροπόλεις Μεσσηνίας, Κεφαλληνίας και Πατρών και Ηλείας και Αργολίδας.

Ο τότε Υπουργός Εκκλησιαστικών Ιωάννης Βαλασσόπουλος, μαζί με τον Υπουργό Δικαιοσύνης και γαμπρό του Βούλγαρη Βασίλειο Νικολόπουλο, δωροδοκήθηκαν με χρήματα, μετοχές και κοσμήματα, από υποψήφιους για αυτές τις θέσεις, για να πιέσουν την Ιερά Σύνοδο να τους εκλέξει στις χηρεύουσες Μητροπόλεις.

Όταν έσκασε το σκάνδαλο, προφανώς από καταγγελίες άλλων μνηστήρων των μητροπολιτικών θρόνων, η επόμενη κυβέρνηση του Τρικούπη ξεκίνησε ανακρίσεις με αποτέλεσμα η Βουλή να παραπέμψει στο ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο τους προφυλακισθέντες Βαλασσόπουλο και Νικολόπουλο, τους τέσσερεις  Μητροπολίτες, που είχε επίσης προφυλακίσει,  αλλά και όσους είχαν μεσολαβήσει για τον χρηματισμό όπως οι ιδιώτες Δ. Χαριτάκης, Ν. Πετρής και ο ειρηνοδίκης Π. Οικονομόπουλος. 

Η δίκη έγινε στην αίθουσα της Παλιάς Βουλής από τις 26 Ιανουαρίου 1876 μέχρι τις 31 Μαρτίου επί πρωθυπουργίας πλέον του Αλέξανδρου Κουμουνδούρου, με πρόεδρο του δικαστηρίου τον Πρόεδρο του Αρείου Πάγου Δ.Βάλβη και κατήγορους τους βουλευτές Κωνσταντίνο Λοβάρδο και Τιμολέοντα Φιλήμονα τον μετέπειτα Δήμαρχο Αθηναίων. 
Στο δικαστήριο εκτυλίχθησαν μοναδικές σκηνές με τον Βαλασόπουλο και τον Νικολόπουλο να αλληλοκατηγορούνται και να φτάσουν να παίξουν και ξύλο μέσα σε αυτό!

Αποκαλύφτηκε πως  οι κατηγορούμενοι μητροπολίτες  Κομποθέκλας (Κεφαλλήνιας), Λαμπίρης (Πατρών και Ηλείας) Τερζόπουλος (Αργολίδας) Αργυριάδης (Μεσσηνίας), πήραν τις μητροπόλεις γιατί είχαν πλειοδοτήσει! 

Ο Κομποθέκλας είχε δώσει στον Βαλασόπουλο 10.000 δραχμές για να πάρει την έδρα και άλλες 8.000 δραχμές για να υπογράψει το διάταγμα! 

Ο επίσκοπος Αργολίδας Τερζόπουλος, έδωσε στον Βαλασσόπουλο 42.000 δραχμές  για να διατηρήσει την έδρα του. 
Άλλος επίσκοπος είπε ότι έδωσε ένα ζευγάρι σκουλαρίκια! και μια χρυσή καρφίτσα! 
Ο διευθυντής της Ιερατικής Σχολής Χαλκίδας Βαρθολομαίος Γεωργιάδης, «ακούμπησε» 9.000 δραχμές σε μεσάζοντα για να "μιλήσει" στον υπουργό! 

Το δικαστήριο καταδίκασε όλους τους κατηγορούμενους εκτός από έναν.

Ο Ι. Βαλασσόπουλος καταδικάστηκε σε ποινή φυλάκισης ενός έτους, τριετή στέρηση των πολιτικών του δικαιωμάτων και καταβολή του ποσού των 56.200 δραχμών (μεγάλο ποσό για την εποχή εκείνη), μαζί με ένα ζεύγος σκουλαρίκια και μία καρφίτσα(!) υπέρ του Πτωχοκομείου .
Ο συναυτουργός του Β. Νικολόπουλος, τιμωρήθηκε με φυλάκιση δέκα μηνών. 

Οι παπάδες τιμωρήθηκαν να πληρώσουν ο Μεσσηνίας 20.000δρχ , ο Κεφαλληνίας 50.000δρχ και ο Πατρών 22.400δρχ δηλαδή  τα διπλάσια του λαδώματος των υπουργών και μέχρι να τα πληρώσουν τους κράτησαν στην φυλακή.

Παρά την απόφαση του δικαστηρίου, η Ιερά Σύνοδος δεν θεώρησε σιμωνία την ιστορία και απλά τους τιμώρησε σε τριετή αργία από κάθε ιεροπραξία χωρίς την ποινή της έκπτωσης από το θρόνο!

 Ο Νικόλαος Δαμαλάς, Βασιλικός Επίτροπος (εκπρόσωπος του Βασιλιά στη Σύνοδο) και καθηγητής Θεολογίας, ντράπηκε και δεν υπέγραψε αυτή την απόφαση.
Το Υπουργείο Εκκλησιαστικών πίεσε για το θέμα αυτό την Ιερά Σύνοδο, αυτή με την σειρά της πίεσε τους τρεις μητροπολίτες να υποβάλουν τις παραιτήσεις  και τελικά αυτοί παραιτήθηκαν στις 18 Νοεμβρίου 1877.
Η ιστορία αυτή είχε προκαλέσει έντονο ενδιαφέρον στην κοινή γνώμη και βέβαια τα αντίστοιχα σατιρικά δημοσιεύματα.

Ο Εμμανουήλ Ροΐδης με την καυστική του πένα έγραψε: «Αν ουδέν άλλο προκύψει όφελος εκ της ανακρίσεως περί των επισκοπικών, η νεοελληνική γλώσσα θέλει τουλάχιστον πλουτισθή διά νέας λέξεως· εις τον μητροπολίτηνδηλαδή θέλει προστεθεί και ο μιτροπωλητής».

Τον Ιανουάριο 1882 ο Γεώργιος Σουρής έγραψε το σατιρικό του ποίημα, Δεσποτάδες

Ἡ μίτραις ἡ δεσποτικαῖς ἐβγῆκαν στὸ παζάρι,
λοιπὸν ἀμέσως λύσετε, Δεσπόταις, τὸ κεμέρι*,
ὅποιος θὰ δώσῃ πιὸ πολλά, ἐκεῖνος καὶ θὰ πάρῃ
τοῦ Ἐπισκόπου τὸ ραβδὶ στὸ ἅγιό του χέρι.
Λοιπὸν ἐμπρός, Δεσπόταις μου, εἰς τὴν δημοπρασία,
πρέπει νὰ δίνῃ κἄτι τι θαρρῶ κι' ἡ Ἐκκλησία.

Ὅσον παρᾶ θὰ δώσετε γιὰ τὸ Δεσποτιλίκι,
ὁ παντοδύναμος Θεὸς διπλὸ θὰ σᾶς τὸν δώσῃ...
Ἐκεῖνο τὸ φαρδὺ φαρδὺ Δεσποτικὸ μανίκι
πόσα καὶ πόσα πράγματα δὲν εἰμπορεῖ νὰ χώσῃ!
Γιὰ σᾶς ἡ μίτραις ἡ βαριαῖς, γιὰ σᾶς τὰ πετραχήλια,
γιὰ σᾶς οἱ πολυέλαιοι καὶ τὰ χρυσᾶ καντήλια.

Πόσος παρᾶς, πόση τιμὴ καὶ δόξα σᾶς προσμένει!
Καὶ μὲ τὸν ὕψιστο Θεὸ ἀκόμα θὰ μιλᾶτε,
αὐτὸς θὰ σᾶς μυριπλουτῇ, αὐτὸς θὰ σὰς παχαίνῃ,
καὶ ἕνα βῷδι μόνοι σας θ' ἀντέχετε νὰ φᾶτε.
Ἡ μίτρα στὸ κεφάλι σας ἀκτῖνες θὰ σκορπίζῃ,
κι' ὁ διᾶκος μὲ τὸ θυμιατὸ θὲ νὰ σᾶς λιβανίζῃ.

- Πολλὰ τὰ ἔτη, Δέσποτα, θέλω παππᾶς νὰ γίνω...
- Πιστεύω πὼς δὲν ἔρχεσαι μὲ χέρια ἀδειανά,
- Ἂς χειροτονηθῶ παππᾶς, καὶ ὅσα θὲς σοῦ δίνω,
ὡς τόσο πάρε κάμποσα, Δεσπότη μου, λιανά.
Καὶ ὁ δεσπότης τὸν παππᾶ ἀπ' τὰ μαλλιὰ ἁρπάζει,
καὶ Ἄ ξ ι ο ς καὶ Ἄ ξ ι ο ς ὁ κόσμος τοῦ φωνάζει.

- Πολλὰ τὰ ἔτη, Δέσποτα... ἔλα στὸ τάδε σπίτι,
μιὰν ὤμορφη ἀρχόντισσα νὰ ἐξομολογήσῃς...
- Ἔλα νὰ θάψῃς, Δέσποτα, τὸν τάδε μακαρίτη,
- Ἔλα τοῦ δεῖνα ἄρχοντα τὸ Δράκο νὰ βαπτίσῃς.
- Ἔλα νὰ κάμῃς ἁγιασμὸ καὶ νὰ μᾶς μνημονέψῃς.
- Ἔλα καὶ μιᾶς Μαγδαληνῆς τὸν πόνο νὰ γιατρέψῃς.

- Πάρε αὐτὸ τὸ βούτυρο, πάρε κι' αὐτὸ τὸ μέλι,
πάρε κουρμάδες**, κάστανα καὶ λάδι δυὸ τουλούμια...
ὁ γέρο παππᾶ Γιακουμῆς γιὰ δῶρο σοῦ τὰ στέλλει,
σοῦ στέλλει κι' ὁ παππᾶ Φωκᾶς δέκα κουτιὰ λουκούμια.
- Ἔλα μαζί μας, Δέσποτα, νὰ φᾷς καὶ νὰ γλεντήσῃς,
καὶ σήκωσε τὸ χέρι σου γιὰ νὰ μᾶς εὐλογήσῃς.

Ὅπου πατήσῃς, Δέσποτα, ἐκεῖ κι' ἡ εὐτυχία,
Μαγδαληναῖς ἀπὸ μπροστὰ καὶ διᾶκοι ἀπὸ πίσω,
οἱ ἄγγελοι τριγύρω σου πετοῦνε μ' ἁρμονία,
καὶ ὅταν ψάλλῃς, σοῦ βαστοῦν τὰ Χερουβεὶμ τὸ ἴσο.
Κι' ἐδῶ ἡ καλοπέρασις, παρᾶς, τιμὴ μεγάλη,
καὶ βασιλεία οὐρανῶν εἰς τὴν ζωὴν τὴν ἄλλη.

Ἐμπρὸς λοιπὸν μὲ τοῦ Θεοῦ τὴν δύναμι, Δεσπόταις,
συλλογισθῆτε τῇς τιμαῖς καὶ τὰ καλὰ τὰ τόσα,
τὸν κύριον ἡμῶν Χριστόν, τῇς πάπιαις καὶ τῇς κότταις,
καὶ τὸ πουγγί σας λύσετε καὶ δῶστε ὅσα ὅσα.
Ἔ! ἀλὰ οὔνα, ἀλὰ τρέ, εἰς τὴν δημοπρασία,
γιὰ νὰ μὴ χάσετε καὶ σεῖς κι' ἐμεῖς κι' ἡ Ἐκκλησία.

*κεμέρι το: δερμάτινη ζώνη με ειδικές θήκες, στις οποίες φυλούσαν τα χρήματά τους σε παλαιότερες εποχές, πορτοφόλι, βαλάντιο, κομπόδεμα, 

 **Κουρμάδες  ή Θρούμπες ή Σταφιδολιές ή Χαμάδες

Το 1929 ξέσπασε νέο σκάνδαλο σιμωνίας.  Ένας λαϊκός ονόματι Κουσουρής  έδωσε στον ιερέα  Θεολογίτη 8000δρχ για να τις δώσει στον Μητροπολίτη Ναυπακτίας για να τον χειροτονήσει παπά.  Ο Θεολογίτης κράτησε τις 3000δρχ  και έδωσε τις 5000δρχ  στον Μητροπολίτη. Όταν το έμαθε ο Ναυπακτίας εξοργισμένος πήγε στην Αρχιεπισκοπή για να πιέσουν τον Θεολογίτη να του δώσει τις 3000δρχ

Κατά τα ειωθότα η Ιερά Σύνοδος τον αθώωσε!