Τρίτη 23 Αυγούστου 2022

ΤΙΝΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΗ Η ΜΟΥΣΙΚΗ;




Τα παλιότερα χρόνια, τα πνευματικά δικαιώματα σε μουσικά κομμάτια στην ουσία δεν υπήρχαν. Έτσι ένα τραγούδι μπορούσε να ηχογραφείται, κυρίως τα 50 πρώτα χρόνια που ξεκίνησαν οι ηχογραφήσεις. σε διάφορα μέρη της Ευρώπης και της Μεσογείου και ως συνθέτης του να εμφανίζεται στον δίσκο ο μουσικός που το παίζει.
Πριν 8 χρόνια έχω γράψει σχετικά στο  ΤΙΝΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΥΤΟ ΤΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ; για ένα δημοφιλές τραγούδι που πολλές χώρες το θεωρούν δικό τους με την μουσική του να διεκδικείται από διάφορες πατρίδες.
Δεν μιλάω βέβαια για τις περιπτώσεις που συνθέτες, εν γνώσει τους, οικειοποιήθηκαν τραγούδια  συνθετών από άλλες χώρες και τα παρουσίασαν σαν δικά τους, με κλασσικό παράδειγμα τα ινδικά τραγούδια που την 10 ετία του 60 κυρίως εμφανίστηκαν σαν ελληνικά ρεμπέτικα όπως πχ το πασίγνωστο «Όσο αξίζεις εσύ» (1963) που τραγουδά ο Μανώλης Αγγελόπουλος και εμφανίζεται ως συνθέτης του ο Απόστολος Καλδάρας. Βέβαια το τραγούδι είναι από την ινδική ταινία Ujala του 1959!


Τον Ιούνιο του 1936 κυκλοφόρησε σε δίσκο 78 στροφών το χασάπικο «Εγώ θέλω πριγκιπέσσα» με τον Στελλάκη Περπινιάδη και το συγκρότημα του Γιοβάν Τσαούς, σε μουσική και στίχους του Παναγιώτη Τούντα.
 
Στην Ελλάδα δεν μπορώ μια γυναίκα για να βρω
έχει όμορφες πολλές μα είναι, μάνα μου, φτωχές
 εγώ θέλω πριγκηπέσα από το Μαρόκο μέσα
 να ’χει λίρα με ουρά να, γυναίκα μια φορά
 πέρσι πέρασ’ από ’δώ κι έψαχνε να βρει γαμπρό
 χωρίς να το ξέρω εγώ, μάνα μου, να σε χαρώ
 με είδε κάτω στον Πειραία, στου Τζελέπη με παρέα
 κι από τότε μ’ αγαπά και μου στέλνει και λεφτά
 θα με κάνει βασιλιά πέρα ’κεί στην Αραπιά
 κι όλα της θα τα ’χω εγώ, μάνα μου, να σε χαρώ
 δεκαοχτώ βαγόνια λίρες, κοκαΐνες και νταμίρες
 κάθε είδους αργιλέ με διαμάντι όλο ντουμπλέ
 θα μου πάρει μπαγλαμά, φίλντισι και μάλαμα
 κι ό,τι άλλο θέλω εγώ, μάνα μου, να σε χαρώ
 πεντακόσιοι ντερβισάδες θα μας φτιάνουν τους λουλάδες
 να φουμάρουμε γλυκά στο χρυσό μας τον οντά
 εγώ θέλω πριγκηπέσα από το Μαρόκο μέσα
 να ’χει λίρα με ουρά να, γυναίκα μια φορά
 
Την  ιδέα για τους  στίχους του τραγουδιού την είχε δώσει στον Τούντα   ένα σκάνδαλο της εποχής.
Η αδελφή του τότε βασιλιά του Ιράκ , Ιζαντέ Φεϋζάλ παραθέριζε το προηγούμενο καλοκαίρι στην Ρόδο όπου και γνώρισε ένα συμιακής καταγωγής ξενοδοχοϋπάλληλο τον Τάσο Χαραλάμπους.
Τον ερωτεύθηκε, κλέφτηκαν κρυφά και παντρεύτηκαν αφού πρώτα η Ιζαντέ βαφτίστηκε χριστιανή.
Μετά την μεγάλη επιτυχία που γνώρισε το τραγούδι, ο δίσκος ανατυπώθηκε στην Αμερική αλλά και στην Κωνσταντινούπολη από τον Μήτσο Κυριακόπουλο με ελαφρώς παραλλαγμένους, τοπικού ενδιαφέροντος, στίχους.
Ο Τούντας το 1932, με διαφορετική εισαγωγή και στίχους αλλά την ίδια μελωδία, είχε ηχογραφήσει με την Κάκια Μένδρη το «Γεροντάκι»
 
Όταν θες να παντρευτώ, άκου μάνα μ' να σου ειπώ
 δεν τον θέλω εγώ τον νιό, μάνα μου να σε χαρώ
 θέλω άντρα γεροντάκι, με κοντό, ψαρό μουστάκι
 να μη βάφει τα μαλλιά κι ας φοράει και γυαλιά
ξέρει και μιλάει γλυκά, όλο λόγια ερωτικά
 κι έτσι, μάνα μ' δεν μπορώ, γεροντάκι θέλω 'γω
γεροντάκι κοτσανάτο, όλο έρωτα γιομάτο
 γεροντάκι με καρδιά, όλο τέχνη και φωτιά
 τέτοιον άντρα έχω βρει, μάνα μ' να με παντρευτεί
 και θα την περνώ καλά, μεσ' στα χάδια τα πολλά
 γιατί αυτός, μάνα μου, ξέρει, πιο γλυκά να με χαϊδεύει
 απ' τους νέους πιο καλά, γιατί ξέρει πιο πολλά
 
Όμως όπως διαπίστωσε ο ερευνητής και έγκριτος μουσικολόγος, πιανίστας και συνθέτης Νίκος Ορδουλίδης, η μελωδία για την οποία μιλάμε είναι εβραϊκής προέλευσης και καταγράφεται στη διεθνή δισκογραφία ήδη από τις αρχές του 20ου αιώνα. Ο Ορδουλίδης έφερε στο φως πάνω από δέκα διαφορετικές ηχογραφήσεις της με Σέρβους, Κροάτες, Ρουμάνους, Λευκορώσους, Ουκρανούς και Λιθουανούς τραγουδιστές και μουσικούς (κάποιες απ' αυτές τις ηχογραφήσεις έγιναν στην Αμερική), ενώ εθνομουσικολόγοι έχουν καταγράψει Έλληνες και Ούγγρους εβραίους, επιζώντες του Ολοκαυτώματος, να τραγουδούν a capella αυτό το σκοπό με τον τρόπο και τα λόγια που τον θυμόταν ο καθένας.
Η μουσική της Πριγκηπέσσας ηχογραφείται για πρώτη φορά στην Λιθουανία από ασκενάζι εβραίους μουσικούς το 1910.
Υπάρχουν 21 ηχογραφημένες εκτελέσεις της μουσικής αυτής.  
 
Τα σχόλια δημοσιεύονται μετά από έγκριση.
 

2 σχόλια: