ΠΩΣ Η ΕΠΙΣΤΗΜΗ ΝΙΚΗΣΕ ΤΟ AIDS

Για να κατανοήσει κανείς το τι απίστευτες προόδους έχει κάνει η ιατρική επιστήμη απλά χρειάζεται να θυμηθεί κανείς ότι σήμερα νοσήματα που για αιώνες αποτελούσαν θανάσιμη απειλή για τους πάσχοντες, όπως πχ ευλογιά, πανώλης, χολέρα κτλ σήμερα δεν υπάρχουν χάρις στην επιστημονική πρόοδο.
Όταν πριν 45 περίπου χρόνια εμφανίστηκε το AIDS οι ασθενείς κατέληγαν μέσα σε 1-2 χρόνια, έχοντας προηγουμένως λιώσει κυριολεκτικά. Σήμερα είναι ένα πλήρως ελεγχόμενο νόσημα που σίγουρα σε λίγο θα είναι και ιάσημο.

Πριν 13 χρόνια είχα γράψει το ποστ μου Η ΑΥΤΟΚΤΟΝΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ ΤΗΣ ΜΑΙΡΗΣ ΠΑΠΑΓΙΑΝΝΙΔΟΥ στο οποίο γράφω την τραγική κατάληξη ενός ιδιαίτερα συμπαθητικού κοριτσιού που έπασχε από AIDS και το οποίο έφυγε από την ζωή γιατί πίστεψε τις ανοησίες που κυκλοφορούσαν εκείνη την εποχή, ότι δεν υπάρχει AIDS. Διέκοψε την θεραπεία της και μάλιστα έγραψε και 3 βιβλία μεταξύ 2006-8  το «Πώς νίκησα το ΑIDS» ,«Το παιγνίδι του έρωτα στα χρόνια του AIDS»  και το «Αντίο AIDS» τα οποία ,επειδή ως δημοσιογράφος ήταν γνωστή, είχαν προβληθεί και από τηλεοπτικές εκπομπές επηρεάζοντας έτσι πιθανώς και άλλους ασθενείς, καθώς, όπως γίνεται συνήθως δεν υπήρχε και αντίλογος στα λεγόμενα της.

Στην LiFO δημοσιεύτηκε ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο με τίτλο HIV/AIDS: Σύντομα θα αποτελεί παρελθόν; στο οποίο ο καθηγητής Χαράλαμπος Γώγος, ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών και διευθυντής σήμερα της Παθολογικής - Λοιμωξιολογικής Κλινικής του Metropolitan General και  πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Μελέτης και Αντιμετώπισης του AIDS (ΕΕΜΑΑ) με τις πληροφορίες τις οποίες δίνει, επιτρέπει στον δημοσιογράφο Θοδωρή Αντωνόπουλο να συντάξει ένα εκτενές χρονολόγιο  της νόσου από την εμφάνιση της μέχρι σήμερα.
Θα προσπαθήσω να συνοψίσω αυτό το χρονολόγιο ώστε με μια γρήγορη ματιά να βλέπει κανείς την εξέλιξη στην  αντιμετώπιση της νόσου.
 
1981: Πρώτα διαγνωσμένα περιστατικά AIDS (Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας) στις ΗΠΑ.
 Στην Ελλάδα ο πρώτος θάνατος από AIDS καταγράφηκε το 1983 και την επόμενη χρονιά είχαμε τα πρώτα δηλωθέντα περιστατικά HIV+.
1983: Αναγνώριση του HIV ως αιτιολογικού παράγοντα του AIDS, μια ανακάλυψη που πιστώθηκε από κοινού στους ερευνητές Ρόμπερτ Γκάλο (ΗΠΑ) και Λικ Μοντανιέ (Γαλλία).  Αρχικά εθεωρείτο ως «νόσος των γκέι»  Η χρήση προφυλακτικού συνιστάται ως το πλέον αποτελεσματικό προληπτικό μέτρο με ποσοστό επιτυχίας κοντά στο 100%.
1985: Εμφανίζεται το πρώτο HIV τεστ για αιματολογικό έλεγχο (ELISA).  Την ίδια χρονιά ξεκινούν οι πρώτοι έλεγχοι αιμοδοσίας ώστε να αποκλειστεί η πιθανότητα μετάδοσης μέσω μετάγγισης.
1987: Έγκριση του AZT (πρώτο αντιρετροϊκό φάρμακο)  το οποίο είχε αρκετές σοβαρές παρενέργειες. 
1991-94: Εισαγωγή νέων αντιρετροϊκών φαρμάκων (DDI, D4T) που δρουν συνδυαστικά με το ΑΖΤ. Μειώνουν το ιικό φορτίο και σταθεροποιούν τα κύτταρα CD4. Ο αριθμός των CD4 κυττάρων που «προτιμά» να προσβάλλει ο ιός δείχνει πόσο δυνατό είναι το ανοσοποιητικό σύστημα, πόσο έχει προχωρήσει η HIV λοίμωξη και βοηθά στην πρόβλεψη του κινδύνου επιπλοκών και λοιμώξεων. Οι ασθενείς ανταποκρίνονται πολύ καλύτερα σε αυτό το σχήμα. Χάρη στο φάρμακο Zidovudine (ZDV) επιτυγχάνεται και η πρόληψη της κάθετης μετάδοσης HIV από έγκυο γυναίκα στο έμβρυο (1994).
1996: Έναρξη της HAART (Highly Active Antiretroviral Therapy), μιας «επαναστατικής» θεραπείας. Η λεγόμενη «τριπλή αγωγή» αποδεικνύεται πολύ δραστική και επιπλέον ο ιός, λόγω της δράσης των αντιικών σε πολλά σημεία, δεν αναπτύσσει αντοχές σε αυτή. Η αντίστροφη μέτρηση για τη μετατροπή της HIV λοίμωξης από θανατηφόρα σε ελεγχόμενη χρόνια νόσο έχει αρχίσει.
1997: H πρώτη χρονιά που καταγράφεται διεθνώς μείωση θανάτων από AIDS. 
2003: Ξεκινά στις ΗΠΑ το Πρόγραμμα PEPFAR, μια πρωτοβουλία της αμερικανικής κυβέρνησης, μέσω του οποίου δεσμευόταν για την καταπολέμηση του AIDS, παρέχοντας ολοκληρωμένες υπηρεσίες πρόληψης, φροντίδας και θεραπείας του HIV καθώς και πρόσβασης σε αυτές σε περισσότερες από πενήντα χώρες. 
2007: Εμφανίζονται τα πρώτα rapid tests για τον HIV που βοηθούν στην έγκαιρη διάγνωση και στον περιορισμό της εξάπλωσής του.
2011-12: Εισάγονται νέες στρατηγικές πρόληψης όπως η PrEP (προεκθεσιακή προφύλαξη) και η PeP (μετεκθεσιακή προφύλαξη). Η κλινική μελέτη-σταθμός HPTN 052 δείχνει ότι η χορήγηση PrEP μειώνει τον κίνδυνο μετάδοσης κατά 96%. Στο πλαίσιο αυτής της αγωγής εγκρίνεται η χορήγηση του φαρμάκου Truvada.
2017: Εμφανίζεται ο όρος U=U (Undetectable = Untransmittable, Μη μεταδοτικός - Μη ανιχνεύσιμος). Αναφέρεται στο γεγονός ότι ένα άτομο που ζει με τον ιό του HIV και λαμβάνει αποτελεσματική αντιρετροϊκή αγωγή, καθιστώντας έτσι το ιικό φορτίο στο αίμα του μη ανιχνεύσιμο, δεν μεταδίδει πλέον τον ιό μέσω σεξουαλικής επαφής.
2020: Προτείνεται η Μακράς δράσης Ενέσιμη Θεραπεία με τις ουσίες Cabotegravir και Rilpivirine. Το μεγάλο πλεονέκτημα είναι ότι ένα άτομο με HIV δεν χρειάζεται πλέον να λαμβάνει καθημερινά κάποια αγωγή, εφόσον η ενέσιμη θεραπεία εφαρμόζεται κάθε δύο εβδομάδες. 
2022–2023: Αναφορές λειτουργικής ίασης μετά από μεταμόσχευση οργάνων σε ασθενείς με HIV.
2024–2025: Νέα αντιρετροϊκά φάρμακα, έρευνα για εμβόλια με τεχνολογία mRNA ‒ προσπάθειες για τη δημιουργία εμβολίου είχαν γίνει και στο παρελθόν, αλλά χωρίς επιτυχία, με ευρέως δρώντα αντισώματα (bNAbs) και ανοσοθεραπείες. Τα αντιρετροϊκά τελευταίας γενιάς [αναστολείς πρωτεάσης, ιντεργκάσης (ενσωματάσης), CCR5] είναι ακόμη πιο αποτελεσματικά και με ελάχιστες παρενέργειες σε ασθενείς χωρίς άλλα σοβαρά υποκείμενα νοσήματα.
Πολλά υποσχόμενο είναι και το «ψαλίδι» γονιδίων CRISPR-Cas9. Το νέο φάρμακο Lenacapavir που εγκρίθηκε πρόσφατα σε ΗΠΑ (FDA) και Ε.Ε. (CHMP) είναι ένα ακόμα βήμα μπροστά καθώς θα αρκούν δύο μόνο ενέσεις τον χρόνο ‒ είναι ό,τι κοντινότερο σε εμβόλιο, μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί ως προληπτική αγωγή (PrEP) με σχεδόν απόλυτο ποσοστό επιτυχίας.

Δυστυχώς η κυβέρνηση Τραμπ τερμάτισε ένα πρόγραμμα ύψους 258 εκατομμυρίων δολαρίων, το οποίο ήταν καθοριστικό για την αναζήτηση εμβολίου κατά του ιού και  διέλυσε επίσης το τμήμα πρόληψης του HIV στα Κέντρα Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), το οποίο χρηματοδοτούσε πολιτείες και επικράτειες για έργα πρόληψης του HIV και για τον εντοπισμό και την αντιμετώπιση ξεσπασμάτων του ιού.

Τα σχόλια δημοσιεύονται μετά από έγκριση.