Η ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΥΠΕΡΟΧΗ ΜΑΣ ΕΝΑΝΤΙ ΤΩΝ ΑΛΛΩΝ ΛΑΩΝ

Δεν ξέρω τι γίνεται με τα άλλα έθνη, αλλά οι Έλληνες στην πλειοψηφία τους πιστεύουν ότι λίγο πολύ αποτελούμε ένα λαό που ξεχωρίζει από τους άλλους, λέγοντας χαρακτηριστικά πως «όταν εμείς φτιάχναμε Παρθενώνες αυτοί βρίσκονταν ακόμα στα δέντρα» και πως σε όποιο κράτος  βρεθούμε αμέσως ξεχωρίζουμε.
Προφανώς και υπάρχουν άτομα που διακρίνονται στον τομέα τους και στην επιστήμη τους αλλά δυστυχώς αποτελούν  μεμονωμένες περιπτώσεις άσχετες από τον γενικό κανόνα.
Το τεκμηριωμένο άρθρο του Θοδωρή Γεωργακόπουλου με τίτλο Ο μύθος του ελληνικού ανθρώπινου δυναμικού επιβεβαιώνει δυστυχώς με στοιχεία τα όσα γράφω παραπάνω.
Μεταφέρω εδώ μερικές παραγράφους με στοιχεία από το άρθρο. Οι υποσημειώσεις με κόκκινα  γράμματα  είναι δικές μου.

Μετά, όμως, έρχεται η κάθε PISA και καταρρίπτει αυτή την ψευδαίσθηση, αποκαλύπτει ότι πρόκειται για πλάνη. Υπάρχουν, πράγματι, “αστέρια” που βγαίνουν από το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, όπως βγαίνουν από όλα τα εκπαιδευτικά συστήματα του κόσμου. Στην Ελλάδα, όμως, τα “αστέρια” με τον ορισμό της PISA είναι το 0,9% του συνόλου. Στην Πορτογαλία, όπου επίσης έχουν αστέρια, αυτά είναι το 3,3% του συνόλου. Στην Εσθονία, που πριν από 30 χρόνια ήταν μια κατεχόμενη κομμουνιστική δικτατορία, το 6,1% του συνόλου.

Εκτός από την PISA, o ΟΟΣΑ κάνει και μια άλλη περιοδική έρευνα που μετρά τις δεξιότητες, η οποία απευθύνεται στους ενήλικες. Η PIAAC διεξάγεται κάθε δέκα χρόνια σε περίπου 40 χώρες και εξετάζει ένα μεγάλο δείγμα ατόμων ηλικίας 16-65 ετών σε τρία θέματα: Κατανόηση κειμένου, μαθηματικά και “επίλυση προβλημάτων σε τεχνολογικά πλούσιο περιβάλλον”. Προχτές η “Κ” δημοσίευσε ένα special report του καθηγητή στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου Μάνου Ματσαγγάνη για τις δεξιότητες των Ελλήνων που, μεταξύ πολλών άλλων, αναλύει και τα αποτελέσματα της τελευταίας PIAAC του 2015 για την Ελλάδα. Τα αποτελέσματα, αναμενόμενα, δεν είναι καλά.
Ίσως το πιο κραυγαλέο στοιχείο που προκύπτει από την έρευνα είναι το εξής: το 19% των πρόσφατων αποφοίτων πανεπιστημίων ή μάστερ στην Ελλάδα, είναι λειτουργικά αναλφάβητοι. Πάρτε λίγα λεπτά για να χωνέψετε τι σημαίνουν αυτές οι λέξεις. 1 στους 5 νέους αποφοίτους τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν έχουν ούτε καν τις βασικές δεξιότητες για να ανταποκριθούν σε ένα απλό μαθηματικό πρόβλημα, να καταλάβουν τι λέει ένα απλό καθημερινό κείμενο, ή να βρουν μια σελίδα στο ίντερνετ. Είναι τεράστιο ποσοστό, το μεγαλύτερο από όλες τις χώρες του ΟΟΣΑ που συμμετείχαν στην έρευνα (ίσο με της Τουρκίας). Ποιο ήταν το ποσοστό αναλφάβητων νεών πτυχιούχων στην Εσθονία, ας πούμε; Κάτω από 5%. Στην Τσεχία; Κάτω από 2%.
Το πρόβλημα είναι οριζόντιο. Το ότι το 19% των νέων πτυχιούχων και το 28% των αποφοίτων λυκείου είναι λειτουργικά αναλφάβητοι δεν σημαίνει ότι οι υπόλοιποι είναι αστέρια. Σημαίνει ότι το επίπεδο των δεξιοτήτων των Ελλήνων είναι γενικότερα πολύ χαμηλότερο από το επίπεδο δεξιοτήτων άλλων συγκρίσιμων χωρών. Ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον εύρημα από την PIAAC είναι το ότι Ελληνίδες και Έλληνες που γεννήθηκαν στη δεκαετία του ’50 έχουν ελάχιστα χειρότερες δεξιότητες από Ελληνίδες και Έλληνες που γεννήθηκαν στη δεκαετία του ’80, κάτι πρωτοφανές που, βεβαίως, δεν συμβαίνει πουθενά αλλού (αυτές οι γενιές στις άλλες χώρες έχουν κατά μέσο όρο 29 μονάδες διαφορά -στην Ελλάδα μόλις 6). Και ίσως το σημαντικότερο απ’ όλα: το ποσοστό των Ελλήνων ενηλίκων που έχουν αυτό που στον ΟΟΣΑ αποκαλούν “σφαιρικές δεξιότητες”, την ικανότητα δηλαδή να διαβάζουν και να καταλαβαίνουν μεγάλα κείμενα και να εξάγουν πληροφορίες από αυτά, να  κάνουν βασικούς υπολογισμούς και να καταλαβαίνουν δεδομένα και στοιχεία σε πίνακες και διαγράμματα, και να χρησιμοποιούν ιστοσελίδες ή να κάνουν βασικές διαδικασίες σε υπολογιστικά φύλλα εργασίας, είναι μόλις το 9,3% του συνόλου του πληθυσμού. Αυτοί που έχουν τις βασικές δεξιότητες για να ανταποκριθούν στις ανάγκες της σύγχρονης ζωής και ενός απαιτητικού εργασιακού περιβάλλοντος, είναι τόσοι. Ούτε 1 στους 10. Είναι απίστευτο ποσοστό, αποκαρδιωτικό, σοκαριστικό. Εντελώς αναμενόμενο, λαμβάνοντας υπόψιν και τα αποτελέσματα της PISA, βεβαίως. Γιατί εκείνα τα παιδιά που συμμετέχουν στην PISA από το 2000 κιόλας, είναι που μετά συμμετέχουν και στην PIAAC, όταν ενηλικιωθούν. Δεν έχει μεσολαβήσει τίποτε, δεν έχει αλλάξει κάτι. Στις περισσότερες αντίστοιχες με τη δική μας χώρα το ποσοστό του ενήλικου πληθυσμού που έχουν “σφαιρικές δεξιότητες” είναι από 20% (στη Σλοβενία) μέχρι 40% (στη Φινλανδία). Μόνο εμείς, η Χιλή και η Τουρκία εμφανίζουμε μονοψήφια ποσοστά.

πρόσφατη έκθεση του ΟΟΣΑ βρήκε ότι η παραγωγικότητα της εργασίας στην Ελλάδα είναι 29% κάτω του μέσου όρου των κρατών-μελών του οργανισμού. Εξαιρετικά ενδιαφέρον, όμως, είναι και το ότι στην Ελλάδα δεν έχουμε πρόβλημα μόνο στο επίπεδο των δεξιοτήτων των υπαλλήλων γραφείου ή των εργατών. Στοιχεία από την Παγκόσμια Έρευνα Διοίκησης Επιχειρήσεων (WMS) έδειξαν ότι οι Έλληνες μάνατζερ εμφανίζουν το χειρότερο επίπεδο από τους μάνατζερ των 20 χωρών που συμμετείχαν στην έρευνα. Στο special report ο συγγραφέας επέλεξε δύο αποσπάσματα από την έκθεση της WMS για την Ελλάδα, τα οποία τα βρήκα εκπληκτικά: «Οι ελληνικές επιχειρήσεις”, λέει, “έχουν τις χειρότερες επιδόσεις σε θέματα που απαιτούν διαχείριση ανθρώπων, προγραμματισμό και εποπτεία, που απαιτούν συνέργειες, διάλογο, και συνεργασία. Τα καταφέρνουν καλύτερα σε θέματα που απαιτούν τη λήψη αποφάσεων, ενδεχομένως από ένα μόνο άτομο». Φυσικά! Πόσο ελληνικό. Και επίσης: «Ο μέσος Έλληνας μάνατζερ δείχνει να μην έχει συναίσθηση του πόσο παρωχημένες είναι οι διοικητικές του πρακτικές, ενώ ταυτόχρονα αισθάνεται μεγάλη αυτοπεποίθηση για την ποιότητα του μάνατζμεντ της επιχείρησής του». Εννοείται! Όσες και όσοι έχετε εμπειρία από επιχειρήσεις και εργασιακά περιβάλλοντα στον ιδιωτικό και το δημόσιο τομέα, ασφαλώς διαβάζετε αυτά τα λόγια και τα βρίσκετε να κουμπώνουν απόλυτα στην προσωπική σας εμπειρία.
 
Σχετικά με το θέμα στοιχεία:
https://www.naftemporiki.gr/society/1545488/ta-apotelesmata-toy-programmatos-pisa/

 
https://www.dianeosis.org/2016/06/survey-of-adult-skills/
 
Τα σχόλια δημοσιεύονται μετά από έγκριση.