Η ΣΕΜΝΗ ΚΑΙ Η ΕΚΦΥΛΗ ΕΚΔΟΧΗ ΕΝΟΣ ΜΥΘΟΥ

Όλοι θα έχετε διαβάσει για τους «δίδυμους» κορινθιακούς Κούρους που κατασχέθηκαν στα χέρια αρχαιοκάπηλων στο χωριό Κλένια (κοντά στο Χιλιομόδι) που ευτυχώς εκ των υστέρων βρέθηκαν και τα δεξιά πόδια τους ώστε να έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα των αγαλμάτων.

Το ενδιαφέρον των αρχαιολόγων για αυτούς τους Κούρους είναι μεγάλο γιατί δεν υπάρχουν άλλα δίδυμα αρχαϊκά αγάλματα, εκτός από αυτά του Κλέοβι και του Βίτωνα που υπάρχουν στο Μουσείο Δελφών.(στην κάτω φωτογραφία)

Ο Κλέοβις και ο Βίτων ήσαν οι γιοί της Κυδίππης, ιέρειας της Ήρας στο Άργος.

Σε μία εορτή της θεάς, τα άσπρα βόδια που επρόκειτο να σύρουν τελετουργικά την άμαξά της μητέρας τους ,αργούσαν να έλθουν από την βοσκή, οπότε τα παιδιά της ζεύθηκαν στην άμαξα και την τράβηξαν ολόκληρη τη διαδρομή, 45 στάδια ή 8 περίπου χιλιόμετρα.

Ύστερα τα αδέλφια μαζί με την μητέρα τους προσέφεραν την θυσία τους και έφαγαν και κοιμήθηκαν μέσα στο ιερό.

Όλοι καλοτύχιζαν την Κυδίππη για τους άξιους γιούς της ,και εκείνη συγκινημένη από την αφοσίωσή τους, ζήτησε από την Ήρα «την θεόν δούναι το ανθρώπω τυχείν άριστόν εστι» δηλαδή ,«το καλύτερο δώρο που θα μπορούσε να δώσει ένας θεός σε έναν άνθρωπο».

Τότε η θεά τους σκότωσε, καθώς το καλύτερο δώρο που μπορούσε να τους δώσει ήταν ο θάνατος στην πιο ευτυχισμένη στιγμή.(Άντε μετά να προσεύχεσαι σε θεούς!)

Οι Αργείοι τους έκαμαν «εικόνας» (αγάλματα, που βρέθηκαν στους Δελφούς) «ως ανδρών αρίστων γενομένων».

Τα αγάλματα τα έχει φτιάξει ο γλύπτης Πολυμήδης στους δε αυτοκρατορικούς χρόνους οι Αργείοι το απεικόνιζαν και σε νομίσματα.

Επίσης όπως αναφέρει ο Παυσανίας, κοντά στο άγαλμα του μειλίχιου Δία υπήρχε ανάγλυφο λίθινο με τον Κλέοβι και Βίτωνα που σύρουν προς το Ηραίο την άμαξα με τη μητέρα επάνω.

Όμως εκτός από αυτή την συγκινητική περιγραφή της ιστορίας των γιών της Κυδίππης υπάρχει και μια άλλη εκδοχή όχι και τόσο συγκινητική αλλά σαφώς σκαμπρόζικη .

Αυτή λέει πως τα δύο παλικάρια τα φαρμάκωσε η ίδια η μητέρα τους, η οποία είχε σεξουαλικές σχέσεις μαζί τους, όταν της ανακοίνωσαν ότι φεύγουν από την ερωτική αγκαλιά της για να βρουν την τύχη τους σε πυγμαχικούς αγώνες στην Αθήνα.

Όταν οι νέοι κατάκοποι από το χαμαλίκι αποκοιμήθηκαν, η μάνα τούς έσταξε φαρμάκι στα χείλη και έτσι πέθαναν.

Βάσισμένος σε αυτή την εκδοχή ο Θανάσης Τριαρίδης έγραψε στο βιβλίο του Ich bebe* , Όταν οι αμαξάδες μαστιγώνουν τ’ άλογα,(2007), το ποίημα Ο Κλέοβις και Βίτων.

Ο Κλέοβις κι ο Βίτων

Της το 'πανε της μάνας τους ο Κλέοβις και ο Βίτων

πως αποφάσισαν να φύγουν απ' το Άργος,

να πάνε, επιτέλους, στην τρανή Αθήνα,

να εξασκήσουνε την τέχνη την παλαιστική,

να κατακτήσουνε τον κόσμο –

να ζήσουν τη ζωή τους, τέλος πάντων.

Κι εκείνη, η Κυδίππη, της Ήρας η τρομερή

και φοβερή ιέρεια, βουβή τούς άκουγε·

και γίνηκε σταχτί το μάτι της απ' την απελπισιά

της ερωτευμένης γυναίκας.

Το τι γινότανε με την Κυδίππη και τους γιους της,

τι να το λέμε – ολάκερη η πόλη το 'ξερε:

κάθε βραδιά παράγγελνε ναξιώτικο κρασί

και μύρα ασιατικά και ξεραμένα φύλλα για το μαγκάλι·

κι έπειτα έσμιγε και με τους δυο τους ώς το ξημέρωμα –

ναι, με τα ίδια τα παιδιά της κοιλιάς της·

κι οι ιαχές της ηδονής τους λόγχιζαν τις νύχτες του Άργους.

Κι αγανακτούσαν βέβαια οι σωστοί οικογενειάρχες

κι οι δάσκαλοι των κατηχητικών και οι γερόντισσες

που άναβαν το καντήλι κάθε βράδυ –

πράγματα ήταν τούτα, να μένει ξάγρυπνη η πολιτεία η ιερή

να ακούει τα ανόσια σμιξίματα;

Μα πού να το τολμήσουν να πούνε οτιδήποτε,

ποιος να τα βάλει με την πρώτη ιέρεια της θεάς,

ποιος στους Κλέοβι και Βίτωνα να κουνηθεί

που στους αγώνες λυγούσανε τους αντιπάλους

τον ένανε μετά τον άλλον σαν τα στάχια·

και σαν φέρναν ταύρους και δαμάλια κι άγρια άλογα

αυτοί τα γονάτιζαν με το ένα το χέρι –

στα σίγουρα η μάνα τους η μάγισσα τους έδινε φίλτρα,

πώς αλλιώς;

Κι έξαφνα, να σου που οι δυο οι γίγαντες

βαρέθηκαν το μονότονο Άργος,

βαρέθηκαν τις βέβαιες τις νίκες τους,

βαρέθηκαν κι αυτήν ακόμη την Κυδίππη

και θέλανε να φύγουν μακριά,

να πάνε εκεί όπου η νύχτα μυρίζει

ιδρώτα άγνωστων κορμιών κι ηδονική αβεβαιότητα.

Για κάμποσο τριβέλισε τον νου τους η ιδέα –

κάποτε το αποφάσισαν, όρισαν και τη μέρα της φυγής·

και την προηγουμένη πήγαν και το είπαν κατακούτελα στη μάνα

καθώς δεν ταίριαζε σε άντρες σαν κι αυτούς

να φεύγουν μουλωχτοί μες στο σκοτάδι

Στη στιγμή τους ζύγιασε με τα μάτια η Κυδίππη –

μπορούσε να βάλει τα κλάματα ή να λιποθυμήσει,

να απειλήσει πως μόλις φύγουν θα σκοτωθεί

ή να δοκιμάσει να τους λαγγέψει για μια φορά ακόμη

με την άφταστη την ομορφιά της.

Μα ήξερε καλά τους γιους τους,

το είδε καθαρά στα βλέμματά τους –

θα έφευγαν· δεν το μπορούσε να τους κρατήσει.

Τότε αποσύρθηκε στο δώμα της για λίγο

και γύρισε φορώντας τον ιερατικό μανδύα της τον μαύρο,

εκείνον που 'χε κεντημένη πανωθέ του

τη σαρκοφάγο λέαινα τη Νύχτα,

έβαλε το διάδημα της Ήρας στα μαλλιά,

το κοσμημένο με τα πράσινα πετράδια –

τα Δάκρυα του Λυκόφωτος, έτσι τα λέγαν.

Και στολισμένη ζύγωσε τους δύο γιους της,

τους χάιδεψε τα μάγουλα, τους κοίταξε με πυρωμένα μάτια:

«Μια τελευταία χάρη σας ζητώ,

μια τελευταία χάρη μοναχά –

αν δικαιούμαι να ζητώ ακόμη.

Την ιερή βοϊδάμαξα θέλω να ζευτείτε

και σεις να μ' ανεβάσετε επάνω στον Ναό,

εδώ και τώρα, την αποψινή βραδιά…

Έτσι το θέλω από σας –

ως αποχαιρετισμό του έρωτά μας.»

Διόλου δεν δίστασαν ο Κλέοβις και ο Βίτων·

περίμεναν τα τρισχειρότερα: υστερίες, ικεσίες και κατάρες...

Και να που η μητέρα αποδέχτηκε μεμιάς τη βούλησή τους,

μια χάρη μονάχα ζήταγε – θα της την κάναν:

θα σέρνανε την άμαξα σαράντα στάδια στην ανηφόρα –

τι ήσανε γι' αυτούς σαράντα στάδια;

Και τη ζευτήκανε τη βοϊδάμαξα

και τη σύρανε τα σαράντα στάδια

και την ανεβάσανε τη μάνα τους επάνω στον Ναό.

Είχε χαθεί το σούρουπο σαν έφτασαν,

κατάκοποι απ' την ανάβαση, μούσκεμα στον ιδρώτα,

μα συνάμα χαρούμενοι που απ' την επομένη

θ' άρχιζαν την καινούργια τους ζωή.

Τους σκούπισε τους ιδρώτες η Κυδίππη,

τους έπλυνε στη στέρνα της θεάς,

τους έδωσε χιτώνες καθαρούς.

«Κοιμηθείτε», τους είπε,

«κι εγώ θα προσευχηθώ στην Ήρα

για την ευτυχία ολονών μας...»

Έπεσαν κατάκοποι οι δυο οι νέοι –

τι να πονηρευτούν οι καψεροί,

ετούτων το μυαλό κιόλας ταξίδευε

στους δρόμους της Αθήνας,

στην Αγορά, στα γυμναστήρια

και στις νυχτερινές τις μυρωδιές...

Και μόλις κοιμήθηκαν βαθιά,

πάει η οχιά και τους σταλάζει πάνω στα χείλη το φαρμάκι –

αυτή η ίδια η μάνα στα παιδιά της–

ήταν φαρμάκι τρομερό απ' τη Φρυγία

που παίρνει την ψυχή μεμιάς,

δώρημα στον Ναό από παλιά.

Έτσι η Κυδίππη:

τα φαρμάκωσε τα δυο τα παλικάρια.

Και μόλις ήρθε το ξημέρωμα

τα 'ριξε όλα στη βοϊδομάτα την Ήρα·

πως τάχα θάμαξε η θεά

τόση αγάπη γιων προς τη μητέρα,

που έκανε τον ύπνο τους αιώνιο –

και άλλα τέτοια.

Κι όλοι τα αποδέχτηκαν τα λόγια της μητέρας,

μεμιάς οι γλύπτες άρχισαν να σμιλεύουν τα αγάλματα

κι οι ποιητές σκάρωσαν κιόλας τα τραγούδια

για τον ευτυχισμένο θάνατο των δυο τους.

Μα στο μουγγό το Άργος όλοι το γνώριζαν

τι έγινε στ' αλήθεια με τον Κλεόβι και τον Βίτωνα,

ποιος και γιατί τα φόνεψε τα δυο αδέλφια.

.

*Ο Τριαρίδης εξηγεί τον τίτλο του βιβλίου ως εξής:

Tον Σεπτέμβριο του 1892, ο Νίτσε βρίσκεται παράλυτος στο κρεβάτι του και βυθισμένος (;) στην ασυνειδησία: όταν η μητέρα του τον ρωτάει, κατά τη συνήθειά της, «με αγαπάς;» επιμένει να της απαντάει αντί για Ich liebe (σε αγαπώ) την φράση Ich bebe (που σημαίνει τρέμω). Λανθάνουσα γλώσσα ενός σβησμένου νου – ή κάτι άλλο;