ΑΠΟ ΤΗΝ ΒΛΑΣΣΑΡΟΥ ΣΤΟΝ ΠΑΡΘΕΝΗ ΚΑΙ ΤΟΝ ΗΡΙΔΑΝΟ

Εκεί που σας ευχήθηκα καλό Σαββατοκύριακο, αποφασισμένος να ασχοληθώ με θαλάσσια σπόρ, πέφτω επάνω στο ποστ Πάλης ξεκίνημα νέοι αγώνες! που αναφέρεται στις περιοχές κάτω από την Ακρόπολη.

Ξεκίνησα λοιπόν να γράψω ένα σχόλιο σχετικά με το θέμα ,κατέληξε ένα μακρυνάρι και αποφάσισα να το κάνω ξεχωριστό ποστ.

Σχετικά λοιπόν με την συνοικία της Βλασσαρούς, που την φωτογραφία της έχω ξαναδημοσιεύσει στο ποστ μου Η ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΕΝΟΣ ΓΚΑΓΚΑΡΟΥ ΑΘΗΝΑΙΟΥ αυτή ήταν επάνω από την αρχαία αγορά.

Στα σχόλια του ποστ Πάλης ξεκίνημα νέοι αγώνες! ο Χ. Μόρφος αναφέρει:

Σε ένα διάγραμμα που βρήκα [πηγή παρακάτω] ήταν περίπου στο μέσον της ευθείας Ναού Ηφαίστου [Άη Γιώργης] και [σημερινής] Στοάς Αττάλου. Στην απογραφή της 26ης Οκτωβρίου 1824 [που έγινε υπό την υψηλή επιστασία του στρατηγού Γκούρα] ο μαχαλάς της Παναγίας της Βλασσαρούς [double sigma] είχε 66 οσπίτια και 329 ψυχές. Ήταν δηλαδή ο πέμπτος ή έκτος σε μέγεθος μαχαλάς της Αθήνας [από τους 35 συνολικά].

Πηγή: Ιωάννου Τραυλού, Πολεοδομική Εξέλιξις των Αθηνών, Β΄ Έκδοση, Αθήνα 1993 (εκδ. Καπόν, Α΄ Έκδοση 1960), σελ. 256-259 [πίνακας εκκλησιών και υπόμνημα], 253 (εικόνα [κάτοψη] του γκρεμισμένου τετραγώνου) και 232-233 ο πίνακας με τα στοιχεία της απογραφής του 1824.

Η συνοικία της Βλασσαρούς είχε πάρει το όνομα της από την εκκλησία της Παναγίας της Βλασσαρούς που διακρίνεται στην φωτογραφία κάτω από την Ακρόπολη.
Η Παναγία Βλασσαρού βρισκόταν ακριβώς δίπλα [δυτικά] από το Ωδείον του Αγρίππα, στο κέντρο της Αρχαίας Αγοράς, και στην πλευρά προς το Θησείο. Σήμερα μπορούμε να δούμε την κόγχη της εκκλησίας αυτής, σε διατηρημένο τοίχωμα.
Στην περιοχή της Βλασσαρούς βρέθηκαν 2 γιγάντια αγάλματα, ΔΡΑΚΟΥΣ τα έλεγαν τότε οι Αθηναίοι, που θεωρήθηκαν και ως οι Επώνυμοι Ήρωες των Αρχαίων Αθηνών.

Άλλη φωτογραφία της περιοχής είναι η παρακάτω του Μπουασσονά που υπάρχει μαζί με πολλές άλλες του ιδίου εδώ ,ενώ η επόμενη,άγνωστου φωτογράφου, στην οποία φαίνεται η συνοικία έχει παρθεί από την περιοχή του Θησείου.

Σχετικά τώρα με την ανασκαφή της Αρχαίας Αγοράς βρήκα μερικά στοιχεία εδώ:

Κατά τη διάρκεια της εκπόνησης του πρώτου πολεοδομικού σχεδίου της πόλης από τον Κλεάνθη και τον Σάουμπερτ, είχαν προβλεφθεί η απαλλοτρίωση όλου του χώρου βόρεια της Ακρόπολης και η συστηματική ανασκαφή του. Κάποιες εργασίες ξεκίνησαν το 1851, από την εν Αθήναις Αρχαιολογική Εταιρεία, η οποία παρέμεινε ενεργή στο χώρο με σποραδικές έρευνες ως το 1912. Κατά την πρώτη χρονιά των εργασιών αποκαλύφθηκε το υστερορωμαϊκό τείχος, ενώ από το 1858 ως και το 1912 Έλληνες αρχαιολόγοι διενέργησαν εργασίες στο χώρο του υστερορωμαϊκού ανακτόρου της «Στοάς των Γιγάντων». Το διάστημα μεταξύ 1859-1862 ανασκάφηκε η Στοά του Αττάλου. Οι εργασίες συνεχίστηκαν και το 1898-1902.
Πολλές αρχαιότητες βρέθηκαν κατά τη διάνοιξη των γραμμών του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου Αθηνών-Πειραιώς το 1890-1891: από τα σημαντικότερα κτίσματα που αποκαλύφθηκαν μερικώς ή συνολικώς την περίοδο εκείνη είναι ο Βωμός των Δώδεκα Θεών. Μεσολάβησαν έρευνες του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου τα έτη 1891-1898, με πλούσια αποτελέσματα, καθώς αποκαλύφθηκε μια σειρά μνημείων στη δυτική πλευρά της Αγοράς (Ναός του Απόλλωνος Πατρώου, Ναός Διός Φρατρίου και Αθηνάς Φρατρίας, Μητρώο, Παλαιό Βουλευτήριο). Ερευνήθηκε μερικώς και το εσωτερικό του ναού του Ηφαίστου, το λεγόμενο Θησείο.

Το ελληνικό κράτος, προ του κινδύνου να κατακλυστεί η περιοχή από πρόσφυγες μετά το 1922,(είναι χαρακτηριστική η παραπάνω φωτογραφία με πρόσφυγες στην Αρχαία Αγορά ), επιχείρησε εκ νέου την απαλλοτρίωση του χώρου και τη διενέργεια ερευνών, αλλά κάτι τέτοιο δεν κατέστη δυνατό ελλείψει πόρων. Το 1925 στράφηκε προς τις ξένες Αρχαιολογικές Σχολές που έδρευαν στην Αθήνα, ζητώντας τους να αναλάβουν το τιτάνιο έργο της ανασκαφής του χώρου της κλασικής Αγοράς. Ανταποκρίθηκε η Αμερικανική Σχολή των Κλασικών Σπουδών της Αθήνας, η οποία διενεργεί συστηματικές ανασκαφές στο χώρο από το 1931 ως σήμερα. Για να αποκαλυφθεί όλος ο χώρος, χρειάστηκε να κατεδαφιστούν γύρω στα 400 νεότερα κτίσματα σε μια έκταση περίπου 120.000 τ.μ.

Σχετικά εδώ .

Τώρα όσον αφορά την φωτογραφία που βλέπουμε το Ηρώδειο, ο σωρός με τα χώματα δεξιά από το σπίτι δεν είναι μπαζώματα από άλλες περιοχές αλλά τα χώματα που βγήκαν από την ανασκαφική διερεύνηση της Νότιας Κλιτύος της Ακροπόλεως και ήταν κυρίως έργο της Αρχαιολογικής Εταιρείας, με κυριότερες περιόδους τα έτη: 1848-1858 (καθαρισμός του Ηρωδείου), τα έτη 1862-1867, σε συνεργασία με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο (ανασκαφή του μεγαλύτερου μέρους του Θεάτρου και του Ιερού του Διονύσου) και τα έτη 1876-1879 (μεγάλης έκτασης έρευνα σε όλη σχεδόν την Νότια Κλιτύ, αποκάλυψη των ερειπίων του Ασκληπιείου και της Στοάς του Ευμένους).

Σχετικό κείμενο εδώ .

Επάνω σε αυτά τα χώματα είχε κτίσει ο ζωγράφος Παρθένης το 1925 στην οδό Ροβέρτου Γκάλι 40, το εμβληματικό σπίτι-εργαστήριό του που σχεδίασε ο ίδιος μαζί με τον Πικιώνη, σύμφωνα με τις πρωτοποριακές αρχές του Μπαουχάους και το έχει αποθανατίσει σε πίνακα του 1971-3 ο Σπύρος Βασιλείου.

Δεν είναι βέβαια το σπίτι που φαίνεται στην παραπάνω φωτογραφία.

Το σπίτι αυτό έχει μια πολύ ενδιαφέρουσα ιστορία

Λέγεται πως στην Κατοχή οι Γερμανοί πήγαν να επιτάξουν το σπίτι του Παρθένη, στην Ακρόπολη, αλλά σεβόμενοι τον ίδιο και το έργο του, αποχώρησαν. Αυτό το εξαιρετικό σπίτι που γνώρισε δόξες και στέγασε έναν από τους μεγαλύτερους Ελληνες ζωγράφους «μπήκε στο μάτι» της ανάπλασης της περιοχής, στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Ο Πικιώνης, που έπαιζε ρόλο στην υλοποίηση του προγράμματος, δεν κατόρθωσε να αποτρέψει την κατεδάφιση. Ο Παρθένης αρνήθηκε κάθε οικονομική προσφορά και ο υφυπουργός Οικισμού Εμμ. Κεφαλογιάννης αποφάσισε αναγκαστική απαλλοτρίωση και βίαιη έξωση του ζωγράφου. Ο τελευταίος ματαίωσε τα σχέδια, όταν μπροστά στους δικαστικούς κλητήρες και αστυνομικούς, απείλησε να αυτοπυρποληθεί μαζί με τα έργα του. Μετά τον θάνατό του, τα παιδιά του αποδέχτηκαν την απαλλοτρίωση.

Το σπίτι αυτό θα το θυμούνται εκεί ,όσοι σαν και μένα, ζούσαν την 10ετια του 70.

Τέλος τώρα σχετικά με ένα σχόλιο σχετικά με τον Ηριδανό, αυτός δεν έπαψε ποτέ να κυλάει κάτω από την Αθήνα. Σήμερα είναι ξανά εμφανής στο Μοναστηράκι και η κατάληξη του είναι είναι εμφανής στον Κεραμικό, απλά είναι καλυμμένος από την αρχαιότητα.

Στο σχετικό με αυτόν μπλογκ διαβάζουμε μεταξύ άλλων:

Κατά τα χρόνια του Αδριανού το ανατολικό προάστιο της πόλης που αποτελούσε μια πολυτελή συνοικία της διέσχιζαν δύο ποταμοί ο Ιλισός στα νότια και ο Ηριδανός κλάδος του οποίου κατέβαινε ορμητικά από τον Λυκαβηττό και από την πλατεία Συντάγματος, διέσχιζε την οδό Όθωνος κατευθυνόταν στη Μητροπόλεως κατόπιν στην Αδριανού για να καταλήξει στον Κεραμεικο. Μετά τη Πειραιώς στρεφόταν νότια ενώνεται με τον Ιλισό (Παυσανίου Περιηγήσεις Αττικά) . Σε όλη τη πορεία του ενισχυόταν από ρέματα και χείμαρρους. Όταν άρχισε να δέχεται λύματα(αναφέρεται από τον Καλλίμαχο τον Κυρηναίο)Στράβων ΙΧ 397) καλύφθηκε και μετατράπηκε σε κλειστό αγωγό τουλάχιστον στο δυτικό τμήμα της πόλης στην Αγορά και στον Κεραμεικό