Πρόσφατα δε είχα γράψει και για την ομορφιά που έχει η
κρητική μουσική (ΜΟΥΣΙΚΗ
ΠΑΝΔΑΙΣΙΑ).
Σήμερα θέλω να σας
γνωρίσω μία άλλη μοναδική πτυχή της κρητικής μουσικής που είναι τα σατυρικά
τραγούδια που περιγράφουν την φυσιολογική σεξουαλική ανεπάρκεια επιτέλεσης των
συζυγικών καθηκόντων με την έλευση του γήρατος!
Διαβάζοντας το βιβλίο που αναφέρω στο τέλος, θυμήθηκα ένα
45αρι που είχα αγοράσει την 10ετια του
70 στην Κρήτη, τεράστια τότε εκεί επιτυχία.
Ήταν η Παγώνα του εξαιρετικού κρητικού μουσικού της λύρας
και του λαούτου Γιώργου Κουμιώτη (1931-2008) συνεργάτη του Νίκου Ξυλούρη και του Βασίλη
Σκουλά αλλά και πολλών άλλων κρητικών μουσικών.
Η καημένη η Παγώνα προσπαθεί με κάθε τρόπο να ξυπνήσει την
πεσμένη πλέον libidoτου Θοδωρή αλλά εις μάτην!
Είναι δε ενδιαφέρον πως περιγράφει ο ίδιος πως έγινε
επιτυχία αυτό το τραγούδι:
Πηγαίναμε για εμφανίσεις στο Βέλγιο και στην διάρκεια του
ταξιδιού με το τραίνο συνέθεσα το τραγούδι «Ξενιτεμένοι Κρητικοί» το
οποίο όπου εμφανίστηκα και το τραγούδησα οι μετανάστες έκλαιγαν. Βρήκαν
λοιπόν οι ίδιοι εταιρεία για να τα ηχογραφήσουμε και σκέφτηκα να βάλω στη άλλη
πλευρά του δίσκου την «Παγώνα» την οποία και είχα συνθέσει παλαιότερα
σε αντιστάθμιση του λυπητερού ύφους του πρώτου τραγουδιού.. όμως η αποδοχή ήταν
τέτοια που όταν επιστρέψαμε η εταιρεία που συνεργαζόμουν με παρότρυνε στην
επανεκτέλεση του δίσκου και στην Ελλάδα.
Η επιτυχία ήταν τεράστια ..ο δίσκος αγοράστηκε και από μη Κρητικούς με
αποτέλεσμα να φτάσει σε εμπορικότητα μεγάλων λαϊκών τραγουδιών.
Απολαύστε την!
Η ΓΡΑ ΠΑΓΩΝΑ
Η επιτυχία της Παγώνας είχε ως επακόλουθο και την συνέχεια
της ιστορίας αυτής από τον Κουμιώτη με άλλα δύο τραγούδια που είναι :
Τέλος μια απολαυστική αφήγηση, με την χαρακτηριστική κριτική
ντοπιολαλιά , του Κουμιώτη για μια πλάκα που του έστησε ο Ξυλούρηςεδώ)
Όμως μπροστά στην σεμνή Παγώνα η λαϊκή κρητική στιχουργία έχει
πλήθος από γνήσια αθυρόστομα τραγούδια μερικά από τα οποία διακωμωδούν την
γεροντική ανικανότητα για σεξ.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το παρακάτω, Ένας γέρος είχε αμάχη, από την Κάνδανο Χανίων του οποίου υπάρχουν 5 καταγεγραμμένες παραλλαγές.
Ένας γέρος γεροντάκι
με τη γρά του είχε μάχη,
μα η γρά είχε κουσούρι
τον ρουφούσε σαν τσιπούρι,
μα η γρά είχε κι αντέτι
από γεννησιμιού της πρέπει,
και αγάπα την ψωλούρα
σαν την κρίθινη κουλούρα
και αγάπα την καβάλα
σαν της μάνας της το γάλα
και αγάπα το γαμήσι
σαν το κρύο νερό στην βρύση.
Μα ο γέρος παρά φύση
δεν μπορούσε να γαμήσει.
Μια βραδιά σαν κάτι νιώθει
πως του γέρου του σηκώθη.
Δεν χασομερά κι η γρά,
τον αρπάζει, τον τραβά,
τον εβάζει από κάτω
κι ήβρε η ψωλή τον πάτο.
Σκούντα- σκούντα ο καημένος
έπεσε μπαϊλντισμένος.
Τάχασε η μονοδοντού,
η γριά η μερακλού
και τον τρίβει, για να γιάνει,
μην ο γέρος αποθάνει. ΣΗΜΕΙΩΣΗ
Ένα εξίσου αθυρόστομο ποίημα που βασίζεται
στην κρητική παράδοση είναι το σατυρικό ποίημα του Σεφέρη, "Αρετή και Ερωτόκριτος" από το βιβλίο Μαθιός Πασχάλης, Τα Εντεψίζικα*, Φιλ. Επιμ.: Γ.Π. Ευτυχίδης,
Αθήνα: Λέσχη 1989.Ο Μαθιός Πασχάλης είναι ψευδώνυμο
του Σεφέρη και ο Γ.Π. Ευτυχίδης είναι ψευδώνυμο του Γ.Π. Σαββίδη.
(*σκωπτικά τολμηρού και σεξουαλικού
περιεχομένου στιχάκια)
Βέβαια εκτός από τα τραγούδια υπάρχει και ένα μεγάλο πλήθος
από μαντινάδες με το ίδιο θέμα
Απής γεράσει η ψωλή και ίσα κάτω πάει,
θέλει πάλι το μουνί, μα δεν μπορεί να φάει.
Απής γεράσει ο άνθρωπος τη δύναμη του χάνει,
όντε την βάνει αγκομαχεί κι άντε την βγάνει κλάνει.
Ωσάν γεράσει ο άνθρωπος και σαν αδυνατίσει
ούτε να φάει δεν μπορεί ούτε και να γαμίσει.
Σαν του χοχλιού τα κέρατα εζάρωσ΄η ψωλή μου,
του κόσμου τα μουνιά να δώ, δε ΄νοίγ΄η όρεξή μου.
Ψωλή μου, απού στεκες ψηλά και θώρειες το φεγγάρι,
εδά ΄θεκες και τα ΄βαλες τ΄αρχίδια μαξιλάρι.
Γριά΄σαι σύ, γέρος κι εγώ κι οι δυό τον ίδιο μ-πόνο
ούτε και εσύ θυμίζεις μπλιό, μήτε κι΄εγώ καυλώνω
Ελούστηκες και επλύθηκες κι εβγήκες για γαμήσι
άμε να βρείς ένα γεροντή απού αργεί να χύσει.
Σα θες να νιώσεις παντρειά και να ΄φραθείς γαμήσι,
να παντρευτείς , να γεροντή, απού αργεί να χύσει.
Πάντα του γέρου η ψωλή κάνει καλό γαμήσι,
γιατί αργεί να σηκωθεί και γανακτά να χύσει.
Μοιάζει του γέρου η ψωλή σαν την καρνάδα βιόλα
γιατί αργεί να σηκωθεί , μ΄αργεί να πέσει κιόλα. (ή και
γανακτά να χύσει.)
Όντε γεράσει το μουνί
και η ψωλή γεράσει
συγχωρεμό ο γείς τ΄αλλού γυρεύει για να δώσει.
Ωσάν γεράσει ο άνθρωπος, μακραίνει η κεφαλή ν-του,
ξενταντουνιούν τ΄αρχίδια ν-του και κρέμεται η ψωλή ν-του.
Τα παραπάνω είναι από την εξαιρετική,
347 σελίδων, λαογραφική μελέτη του συγγραφέα και φιλόλογου Ανδρέα
Λενακάκη- Κρητικά αξεμούριστα
-Ο ελευθερόστομος λόγος στην Κρητική παράδοση. Εκδόσεις Μύστις 2011- Ηράκλειο.
Ο Γιάννης Μπασκόζος έχει δημοσιεύσει στο ΒΗΜΑμια εκτενή βιβλιοκριτική
ΠΡΟΣΘΗΚΗ 2-3-2014
Από το ίδιο βιβλίο έχω δημοσιεύσει σχετικά κείμενα στα ποστ
μου:
Το σεξ αποτελεί βασική λαϊκή θεματολογία σε τραγούδια. Απλά αυτά τα τραγούδια και οι στίχοι ακούγονταν κατά βάση μόνο σε συγκεκριμένες εκδηλώσεις (αποκριές κλπ)... Πάντως το ένα τραγούδι είναι πολύ καλό.
Όπως γράφει ο Β. Καραγιάννης στο βιβλίο του Τα σδιάντροπα- Λεσβιακά Λαογραφικά (Φιλιππότης 1983): ..λέγονται, κυρίως, τις αποκριές και τον κλήδονα, αλλά και στους γάμους και τα γλέντια γενικότερα για να δώσουν ευτράπελο τόνο με την ειρωνική διάθεση τους. Στην Κρήτη δε σε χορούς συχνά οι τραγουδιστές "ετσακωνόντουσαν με μαντινάδες" οπότε αν ο ανταγωνιστής ήταν γυναίκα για να ντραπούν και να μην μπορούν να απαντήσουν τους έλεγαν αθυρόστομες μαντινάδες, αλλά σε πολλές περιπτώσεις οι γυναίκες τους νικούσαν!
Υπάρχουν και πάρα πολλές μαντινάδες και τραγούδια με το ίδιο νόημα αλλά όχι αθυρόστομα. Αυτά τραγουδιωνται και σχνότερα. Πχ ένα που μου ΄ρχεται τώρα (δεν θυμάμαι ποιός το τραγουδάει) Στσ' ακορδαλούς (κορυδαλούς) εξόδεψα τα μπαρουτόσκαγά μου κι εδά σε βλέπω πέρδικα και καιγεται η καρδιά μου. Επίσης ο τσιφτές χρησημοιποιείται συχνά μεταφορικά ως το ανδρικό όργανο που είτε ξέμεινε απο σκάγια, είτε σκουριασε κλπ.
τι κοινη σκεψη κανουν δυο ανδρες ο ενας γυμνος με μια γρια με φοβερη εμπειρια και τεχνη γονατιστη μπροστα του για στοματικο και ο αλλος ισορροπιστης με το καλαμι στα χερια , στην μεση της διαδρομης μεταξυ δυο ουρανοξιστων με το βλεμμα του στον απεναντι ουρανοξιστη?
Εγώ όταν αστειεύομαι λέω την αλήθεια.Είναι το πιο αστείο πράγμα στον κόσμο.
George Bernard Shaw
Ανάλαφρο συγγραφικό ύφος δεν σημαίνει αλαφρόμυαλη ή ελαφρόκαρδη κρίση.Σημαίνει απλώς απέχθεια της σοβαροφάνειας και της βλοσυρότητας. Με απωθεί και με τρομάζει πάντα η σοβαροφάνεια ,γιατί προδίδει πενία πνεύματος, γιατί αποτελεί το τελευταίο καταφύγιο των ανεγκέφαλων. Το χιούμορ είναι το ισχυρότερο τονωτικό του μυαλού και το λαμπρότερο λουλούδι του ανθρώπινου πολιτισμού. Ιδιαίτερα όταν υπονομεύει συνειδητά τον ίδιο τον διακινητή του.
Θόδωρος Χατζηπανταζής (Θόδωρος Κρητικός) Ομότιμος Καθηγητής Θεατρολογίας.
Η σοβαρότητα δεν αποκλείει το γέλιο. Δεν υπήρξε, άλλωστε, καμία αληθινά σοβαρή προσωπικότητα στην παγκόσμια ιστορία χωρίς χιούμορ. Θα σας θυμήσω και την αφρικανική παροιμία: "το να είσαι σοβαρός είναι να μην είσαι και τόσο σοβαρός "
Peter Brook.
Τι απεχθάνεστε στις ανθρώπινες σχέσεις;Την έλλειψη χιούμορ.
Γαλάτεια Σαράντη Ακαδημαϊκός 1920-2009
Η σοβαρότητα είναι το τελευταίο καταφύγιο των ρηχών.
Oscar Wilde
Πως πέθαναν οι Θεοί του Ολύμπου; Από τα γέλια, όταν άκουσαν κάποιον να ισχυρίζεται ότι είναι ο ένας και μοναδικός θεός.
Ίσως αν ξέρατε να γελάτε, να στέλνατε στον διάβολο όλες τις μεταφυσικές παρηγορίες σας-και πρώτη πρώτη την ίδια την μεταφυσική
Νίτσε
«Συγχώρεσε, Κύριε, τα μικρά αστεία που κάνω σε βάρος Σου και θα συγχωρέσω το μεγάλο αστείο που κάνεις σε βάρος μου»
Robert Frost (1874-1963)
«Κοινή λογική και αίσθηση του χιούμορ είναι το ίδιο πράγμα, που κινείται με διαφορετικές ταχύτητες. Η αίσθηση του χιούμορ είναι απλά κοινή λογική που χορεύει»
William James (1842-1910) Αμερικανός φιλόσοφος.
«Αν θέλεις να κάνεις εχθρούς, προσπάθησε ν' αλλάξεις κάτι»
Woodrow WilsonΑμερικανός πρόεδρος (1913-1921).
Η σάτιρα είναι ένας τρόπος επιθετικής συμπεριφοράς που κρύβει μέσα του (και συχνά φανερώνει με πολλή αυθάδεια)μια δόση κακίας…. Σάτιρα αθώα δεν υπάρχει, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει, αφού πάντα πληγώνει επικρίνει και στηλιτεύει.
Μου θυμίζουν βοσκό που συγκεντρώνει όλα τα πρόβατα σε ένα μαντρί.
Εμίρ Κουστουρίτσα
Η λέξη Θεός για μένα δεν είναι τίποτα άλλο παρά η έκφραση της ανθρώπινης αδυναμίας, η Βίβλος μία συλλογή αξιότιμων, αλλά ακόμη πρωτόγονων θρύλων, οι οποίοι είναι ωστόσο αρκετά παιδιάστικοι. Καμία ερμηνεία, όσο λεπτή, δεν μπορεί να το αλλάξει αυτό.
Άλμπερτ Αϊνστάιν 1954
Κάθε θρησκεία είναι ασύμβατη με τη δημοκρατία όταν ισχυρίζεται ότι η ίδια κατέχει την απόλυτη αλήθεια και αρνείται κάθε αμφισβήτηση. Δώστε την εξουσία σε έναν ισλαμιστή, σε έναν χριστιανό ευαγγελιστή, σε έναν υπερορθόδοξο Εβραίο ή σε έναν ινδουιστή χαμένο στις παραισθήσεις του, και θα δείτε μπρος στα μάτια σας τον θάνατο της ελευθερίας και του ανθρώπου. Ο κόσμος μας είναι ανεξήγητος, μας ξεπερνάει, και η ελευθερία είναι η μοναδική μας μοίρα, γιατί αυτό μάς υπαγορεύει η ανθρώπινη φύση μας. Όταν κάποιος έλθει να σας πει ότι η δική του θρησκεία είναι η λύση, σκέφτεται ότι εσείς που τον ακούτε είστε το πρόβλημα.
Καμέλ Νταούντ Αλγερινός συγγραφέας και δημοσιογράφος
Δεν θα πέθαινα ποτέ για τις ιδέες μου, γιατί μπορεί να έκανα λάθος
Μπέρτραντ Ράσελ
Θέλει ο θεός να εμποδίσει το κακό μα δεν είναι ικανός;
Τότε δεν είναι παντοδύναμος.
Μπορεί αλλά δεν θέλει;
Τότε δεν είναι πανάγαθος.
Και θέλει και μπορεί;
Τότε γιατί υπάρχει το κακό;
Δεν θέλει ούτε μπορεί;
Τότε γιατί τον αποκαλούμε θεό:
ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ
e-mail:atheofobos_blog@yahoo.gr
Τα ωραιότερα μέρη της γης είναι πάντα αυτά που δεν είδες
Το σεξ αποτελεί βασική λαϊκή θεματολογία σε τραγούδια. Απλά αυτά τα τραγούδια και οι στίχοι ακούγονταν κατά βάση μόνο σε συγκεκριμένες εκδηλώσεις (αποκριές κλπ)...
ΑπάντησηΔιαγραφήΠάντως το ένα τραγούδι είναι πολύ καλό.
Όπως γράφει ο Β. Καραγιάννης στο βιβλίο του Τα σδιάντροπα- Λεσβιακά Λαογραφικά (Φιλιππότης 1983):
Διαγραφή..λέγονται, κυρίως, τις αποκριές και τον κλήδονα, αλλά και στους γάμους και τα γλέντια γενικότερα για να δώσουν ευτράπελο τόνο με την ειρωνική διάθεση τους.
Στην Κρήτη δε σε χορούς συχνά οι τραγουδιστές "ετσακωνόντουσαν με μαντινάδες" οπότε αν ο ανταγωνιστής ήταν γυναίκα για να ντραπούν και να μην μπορούν να απαντήσουν τους έλεγαν αθυρόστομες μαντινάδες, αλλά σε πολλές περιπτώσεις οι γυναίκες τους νικούσαν!
Καλο!!!
ΑπάντησηΔιαγραφήΥπάρχουν και πάρα πολλές μαντινάδες και τραγούδια με το ίδιο νόημα αλλά όχι αθυρόστομα.
ΑπάντησηΔιαγραφήΑυτά τραγουδιωνται και σχνότερα.
Πχ ένα που μου ΄ρχεται τώρα (δεν θυμάμαι ποιός το τραγουδάει)
Στσ' ακορδαλούς (κορυδαλούς) εξόδεψα τα μπαρουτόσκαγά μου
κι εδά σε βλέπω πέρδικα και καιγεται η καρδιά μου.
Επίσης ο τσιφτές χρησημοιποιείται συχνά μεταφορικά ως το ανδρικό όργανο
που είτε ξέμεινε απο σκάγια, είτε σκουριασε κλπ.
Ωραία η αναφορά σου και ωραίο θέμα.
Η αναφορά στην πέρδικα-γυναίκα και στο ντουφέκι-πέος υπάρχει και στις παρακάτω μαντινάδες που αναφέρει ο Λενακάκης:
ΔιαγραφήΟι πέρδικες πληθιαίνουνε,μα πού,ναι το ντουφέκι
οι πιάστρες του εσκουργιάνανε κι ο πετεινός δεν στέκει.
Ω τσι παντέρμες πέρδικες και που΄ναι το ντουφέκι!
οι πιάστρες του εσκουργιάνανε κι ο πετεινός δεν στέκει.
οι φαφούτες γραίες κάνουν το καλύτερο στοματικό!
ΑπάντησηΔιαγραφήκατατσεκαρισμένο...
εγω αντι μαντιναδας θα απαντησω με ανεκδοτο :
Διαγραφήτι κοινη σκεψη κανουν δυο ανδρες
ο ενας γυμνος με μια γρια με φοβερη εμπειρια και τεχνη γονατιστη μπροστα του για στοματικο
και ο αλλος
ισορροπιστης με το καλαμι στα χερια , στην μεση της διαδρομης μεταξυ δυο ουρανοξιστων με το βλεμμα του στον απεναντι ουρανοξιστη?
μα φυσικα "μην κοιταξω κατω"