Δ΄ ΙΡΑΝ -ΠΕΡΣΕΠΟΛΙΣ

Κάπου 70 χιλιόμετρα βορειοανατολικά του Σιράζ βρίσκεται   η Περσέπολις, τελετουργική πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών ( περίπου 550-330 π.Χ.), μνημείο και αυτή της πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Στην Περσέπολη υπάρχουν 3 κατηγορίες κτισμάτων.

Στρατιωτικά κτίσματα, το θησαυροφυλάκιο και οι  αίθουσες υποδοχής μαζί τα κτίσματα των ανακτόρων του βασιλιά.

Χαρακτηριστικό της αρχιτεκτονικής της Περσέπολης είναι η χρήση του ξύλου για τις κολώνες. Κατέφευγαν στην πέτρα, κυρίως γκρί ασβεστόλιθο, όταν οι κέδροι του Λιβάνου ή το teak από δέντρα της Ινδίας δεν πληρούσαν τα απαιτούμενα μεγέθη γι΄ αυτές.

Η Περσέπολη είναι πρακτικά μια τεχνητά κατασκευασμένη πλατφόρμα  125.000 τετρ. μέτρων με πλάτη το βουνό Kuh-e Rahmet ("το βουνό του Ελέους") ενώ οι άλλες 3 πλευρές έχουν τοίχους αντιστήριξης από 5 έως 13 μέτρα ανάλογα με την μορφολογία του εδάφους.

Στο βουνό υπάρχει σκαλισμένη δεξαμενή νερού ενώ μέσα στην πλατφόρμα υπάρχουν κανάλια αποχέτευσης.

Η Περσέπολις όπως ήταν υπερυψωμένη ήταν σαν κάστρο, αλλά παρ΄όλα αυτά ο Διόδωρος Σικελιώτης γράφει πως όταν ο Αλέξανδρος κατέστρεψε την Περσέπολη αυτή είχε γύρω της 3 τείχη με πολεμίστρες και πύργους.

 Το πρώτο τείχος είχε 7 μέτρα ύψος, το δεύτερο, 14 μέτρα και το τρίτο τείχος, το οποίο κάλυπτε  όλες τις τέσσερις πλευρές, ήταν 27 μέτρα σε ύψος, αν και δεν υπάρχουν σήμερα ίχνη του.  

Είναι ενδιαφέρον πως με την καταστροφή και την πτώση των τειχών καλύφτηκαν, 2 δωμάτια που ήταν  το αρχείο της πόλης. Έτσι διασώθηκαν  πήλινες ταμπλέτες οι οποίες σε ελαμίτικη γραφή, έχουν  πλήθος από πληροφορίες για τα πάντα σχετικά με την ζωή της πόλης την εποχή των Αχαιμενιδών. Από τις 30.000 ταμπλέτες και θραύσματα που βρέθηκαν το 1933, έχουν δημοσιευτεί  το 1969 οι 2087 . 

Η άνοδος στην πλατφόρμα της Περσέπολης  γίνεται από μία διπλή μεγαλοπρεπή (1)σκάλα με 111 άνετα σκαλοπάτια πλάτους 6,9 μ. με πέλμα 40 εκ και ρίχτι 10 εκ. Από την μία σκάλα ανέβαιναν οι ευγενείς και από την άλλη οι αντιπρόσωποι των διαφόρων κρατών που έφερναν δώρα.

Ανεβαίνοντας στην πλατφόρμα βρισκόμαστε στην εντυπωσιακή (2) Πύλη Όλων των Εθνών(490-470π.Χ.) που ήταν μια αίθουσα  25 τμ με 4 κολώνες 16,5μ εκ των οποίων σήμερα υπάρχουν οι 3. Στο δυτικό μέρος της πύλης υπάρχουν 2 μεγάλα αγάλματα ταύρων με κεφάλι γενειοφόρου άνδρα ενώ στο ανατολικό  με φτερά και κεφάλι Πέρση που συμβολίζει την δύναμη της αυτοκρατορίας.

Εκτός από την είσοδο  και την έξοδο προς ανατολάς  στον δρόμο του στρατού, υπάρχει και  άλλη μία, νότια προς τα (14)Apadana, το παλάτι του Ξέρξη.

Παίρνοντας τον (3) δρόμο του στρατού αντικρίζουμε αριστερά  μας δύο ιδιόρρυθμα αχρησιμοποίητα κιονόκρανα που έχουν την  όψη ενός μυθικού πουλιού σαν γρύπα το (4)Homa που αποτελεί και το σήμα των αεροπορικών γραμμών του Ιράν.

Προς το τέλος του δρόμου στα δεξιά  μας υπάρχει μια ακόμα (5) πύλη στο πρότυπο της Πύλης όλων των Εθνών, που παρέμεινε όμως ατελείωτη πιθανώς λόγω της εισβολής των Μακεδόνων,και έτσι  βρισκόμαστε στην (6) αίθουσα με τις 100 κολώνες (ύψους 14 μέτρων)  ή αίθουσα του θρόνου ή επίσης αίθουσα της τιμής του αυτοκρατορικού στρατού. 

Η κάθε κολώνα είχε μια κωδωνόσχημη βάση και κατέληγε σε κιονόκρανο με δύο κεφάλια ταύρων όπως αυτό που έχει μεταφερθεί στο αρχαιολογικό μουσείο της Τεχεράνης.

Μια επιγραφή, που βρίσκεται σήμερα στο Σικάγο, εξηγούσε ότι αυτή την αίθουσα των 70×70 μ., ξεκίνησε ο Ξέρξης και την ολοκλήρωσε ο γιός του Αρταξέρξης (470-450π.Χ). Στην αρχή της βασιλείας του Ξέρξη, η Αίθουσα του Θρόνου χρησιμοποιήθηκε κυρίως για δεξιώσεις για τους στρατιωτικούς διοικητές και τους εκπροσώπους όλων των εθνών της αυτοκρατορίας.

Η αίθουσα έχει  οκτώ πύλες που είναι διακοσμημένες στα νότια και βόρεια με ανάγλυφες σκηνές θρόνου και στα ανατολικά και δυτικά με τον βασιλιά σε μάχη με τέρατα  ή τον Ξέρξη στον θρόνο του.

 Στην  βόρεια πύλη από δυο κολοσσιαίους πέτρινους ταύρους  υπάρχει ο ένας , ενώ ο άλλος βρίσκεται τώρα στο Oriental Institute στο Σικάγο.

Ανατολικά από την αίθουσα υπήρχαν οι εγκαταστάσεις της (7) φρουράς.

Παραπλεύρως υπάρχει το (8) Θησαυροφυλάκιο 120×20 μ το οποίο κτίστηκε από τον Δαρείο και διευρύνθηκε από τον Ξέρξη. Ήταν σαν οχυρό και είχε μόνο μία είσοδο.

 Αναφέρεται πως ο Αλέξανδρος χρησιμοποίησε 3000 καμήλες και μουλάρια για να μεταφέρει το θησαυρό του,που ήταν πάνω από  120.000 τάλαντα ασημιού.

Στο Θησαυροφυλάκιο βρέθηκαν επίσης 700 πήλινες πλακέτες του λογιστικού αρχείου της.Από αυτές διαπιστώθηκε πως  υπήρχε πλήρης κατανομή των εργασιών των εργατών και των καλλιτεχνών , οι οποίοι δεν ήσαν σκλάβοι και πληρωνόντουσαν σε χρήμα ή σε είδος.

 Στο Θησαυροφυλάκιο βρέθηκε ένα (9)ανάγλυφο με τον Ξέρξη σε ακρόαση ενώ  πίσω του είναι ο διάδοχος του πρίγκιπας Δαρείος.

 Δίπλα από το Θησαυροφυλάκιο ο Ξέρξης φύλαγε  τους ζωντανούς θησαυρούς του, δηλαδή το (10)χαρέμι του. Το κτήριο έχει αναστηλωθεί και είναι το μουσείο της Περσέπολης που ήταν όμως κλειστό όταν την επισκεφτήκαμε.

 Στο κέντρο της Περσέπολης είναι ένα υπερυψωμένο μικρό παλάτι το (11)Κεντρικό Παλάτι ή Τρίπυλο, λόγω των 3 πυλών προς τα άλλα παλάτια, φτιαγμένο από τον Αρταξέρξη Α΄ του οποίου το ανάγλυφο έχει διατηρηθεί σε μία πύλη.  Μία από τις σκάλες του έχει μεταφερθεί στο Εθνικό Μουσείο της Τεχεράνης.

 Από μια αναστηλωμένη διπλή σκάλα ανεβαίνει κανείς στο παλάτι του Ξέρξη ή (12)Hadish.

Το παλάτι του Ξέρξη  είναι διπλάσιο σε μέγεθος από το διπλανό (13)Tahara του Δαρείου και βρίσκεται στην ψηλότερη τοποθεσία της πλατφόρμας.  

 Το ανάκτορο Tachara που κατασκευάστηκε από τον Δαρείο για κατοικία του ολοκληρώθηκε από τον Ξέρξη. Είναι σε υπερυψωμένη πλατφόρμα 3μ και λόγω του ότι η μαύρη πέτρα που  χρησιμοποιήθηκε ήταν πολύ καλά γυαλισμένη και γι΄ αυτό την ονόμαζαν Αίθουσα των καθρεπτών. 

 Στην αναπαράσταση της Tahara καθώς κατεβαίνουμε από την σκάλα του Hadish (που φαίνεται δεξιά) διακρίνουμε την  διπλή σκάλα του ανακτόρου που είναι διακοσμημένη με ανάγλυφα που παρουσιάζουν υπηρέτες που φέρνουν αγαθά και ζώα όπως επίσης ιερείς και στρατιώτες.

 Τα (14)Apadana (515πΧ) είναι το μεγαλύτερο ανακτορικό κτίσμα της Περσέπολης και αποτελούσε την αίθουσα ακροάσεων του Δαρείου. 
Η σκεπή της κεντρικής αίθουσας και των 3 προθαλάμων στηριζόταν σε 72 κολώνες, αριθμός με σημασία για τους Ζωροάστρες,  από τις οποίες σήμερα υπάρχουν οι 14. Στις 4 γωνίες υπήρχαν 4 τετραώροφοι πύργοι ύψους 22 μέτρων όσο ήταν και το ύψος των προθαλάμων.

Στις φωτογραφίες μπορεί να διαπιστώσει κανείς την έκταση του ανακτόρου Apadana  και το μέγεθος της ανατολικής σκάλας του  από το μέγεθος του στεγάστρου που την καλύπτει, προφυλάσσοντας τα ανάγλυφα της . Στο βάθος του σχεδίου φαίνεται το Κεντρικό Παλάτι ή (11)Τρίπυλο. 

   Διπλές σκάλες οδηγούν από την (15)ανατολική  και (16)βόρεια πλευρά στην κύρια αίθουσα του ανακτόρου  που μπορούσε να δεχτεί 10.000 άτομα. Οι σκάλες είναι από τα καλύτερα διατηρημένα μέρη του ανακτόρου.

 Τα πλαϊνά τους είναι διακοσμημένα με ένα πλήθος ανάγλυφων που εμφανίζουν εκπροσώπους των διαφόρων υποτελών χωρών να φέρνουν δώρα, ευγενείς, αυλικούς και στρατιώτες.

Στο κεντρικό σημείο και από τις 2  σκάλες , υπάρχει ένα ανάγλυφο με αξιωματούχους ενώ  στο κέντρο του δεν έχει τίποτα! 

 Τα ανάγλυφα αυτά αντικατέστησαν ανάγλυφα με την σκηνή ακροάσεως του Ξέρξη με τον πρίγκιπα Δαρείο πίσω του. Και τα δύο αυτά  μεταφέρθηκαν στο θησαυροφυλάκιο όπου είδαμε το ένα, ενώ το άλλο έχει μεταφερθεί στο Εθνικό μουσείο της Τεχεράνης.  

Ο λόγος της μεταφοράς τους είναι ότι τα ανάγλυφα, που είχαν τοποθετηθεί από τον Ξέρξη, δείχνουν να δίνουν αναφορά σε αυτόν  και τον Δαρείο ο δολοφόνος του Αρτάβανος, διάδοχος του για ένα χρόνο στον θρόνο, και ο συνεργός του ευνούχος  Ασπραμίθα οι οποίοι και διέδωσαν πως ευθύνεται ο πρίγκιπας Δαρείος!

Όταν ο Αρταξέρξης ανήλθε στην εξουσία σκότωσε τον αδελφό του που τον πίστευε για δολοφόνο του πατέρα τους. Αργότερα όταν έμαθε πως ήταν αθώος και τα ανάγλυφα έδειχναν τους πραγματικούς δολοφόνους αναγκάστηκε να τα μεταφέρει στο Θησαυροφυλάκιο, όπου και βρέθηκαν .

 Στον λόφο πίσω από  την Περσέπολη υπάρχουν και 3 βασιλικοί τάφοι.

Ο πιο κοντινός είναι αυτός που φαίνεται στην φωτογραφία και είναι του (17)Αρταξέρξη ΙΙΙ ενώ αρκετά μακρύτερα είναι ο τάφος του (18)Αρταξέρξη ΙΙ.

 Σε απόσταση 12 χιλιομέτρων όμως υπάρχει η Νεκρόπολις  ή Naqš-i Rustam όπου υπάρχουν 4 τάφοι βασιλέων των Αχαμενιδών σκαλισμένοι ψηλά από το έδαφος. Οι ντόπιοι τους ονομάζουν Περσικούς σταυρούς από το σχήμα που έχει η πρόσοψή τους .Η είσοδος είναι στο κέντρο του σταυρού και μέσα υπάρχει ένας μικρός θάλαμος όπου έβαζαν τον νεκρό σε σαρκοφάγο. Οι τάφοι λεηλατήθηκαν όταν κατέκτησε την χώρα ο Μέγας Αλέξανδρος.

Κάτω από τους τάφους υπάρχουν 7 υπερμεγέθη ανάγλυφα που απεικονίζουν μονάρχες της εποχής των Σασσανιδών. 

 Το πιο ενδιαφέρον είναι αυτό που εμφανίζει τον  θρίαμβο του Shapur (241-272) εναντίον  Ρωμαίων αυτοκρατόρων, του γονατιστού Βαλεριανού και του Φιλίππου του Άραβα.

Μπροστά από τους τάφους υπάρχει ένας πύργος  του 5ου πΧ αιώνα το Ka'ba-ye Zartosht που σημαίνει ναός της φωτιάς των Ζωροαστρών. Φαίνεται πως η αντίληψη αυτή ότι ήταν ναός, είναι λανθασμένη  και μάλλον πρόκειται για βασιλικό τάφο των Αχαιμενιδών παρόμοιο με αυτό του Κύρου στις Πασαργάδες.  

ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΣΙΑ

Β΄ ΑΠΟ ΤΟ ΣΙΡΑΖ, ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ, ΣΤΙΣ ΠΑΣΑΡΓΑΔΕΣ ΤΗΝ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΟΥ ΚΥΡΟΥ.

Γ΄ ΓΙΑΖΝΤ-ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΒΕΝΕΤΙΑ Η ΠΙΟ ΠΑΛΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΛΗ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

ΤΑ ΕΠΌΜΕΝΑ 

E΄-ΙΡΑΝ -ΤΟ ΠΑΝΕΜΟΡΦΟ ΙΣΦΑΧΑΝ

ΣΤ΄-ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΣΙΑ -ΤΕΧΕΡΑΝΗ και ΚΟΜ

Βασιλείς από την δυναστεία των Αχαιμενιδών (550 π.Χ.-330 π.Χ.) που αναφέρονται στο κείμενο. 

Δαρείος Α΄ ο Κάπηλος, γιος του Υστάσπη, βασίλεψε από το 521 π.Χ. έως το 486 π.Χ.

Ξέρξης Α΄, γιος του Δαρείου Α΄, βασίλεψε από το 486 π.Χ. έως το 465 π.Χ.

Αρτάβανος, δολοφόνος του Ξέρξη Α΄, βασίλεψε ένα χρόνο .

Αρταξέρξης Α΄ ο Μακρόχειρας, γιος του Ξέρξη Α΄, βασίλεψε από το 464 π.Χ. έως το 424 π.Χ.

Ξέρξης Β΄, γιος του Αρταξέρξη Α΄, βασίλεψε ένα χρόνο.

Σογδιανός, νόθος γιος του Αρταξέρξη Α΄, βασίλεψε ένα χρόνο.

Δαρείος Β΄ ο Νόθος, νόθος γιος του Αρταξέρξη Α΄, βασίλεψε από το 423 π.Χ.  έως το 404 π.Χ. Αυτός είναι ο γνωστός από την Κύρου Ανάβαση με σύζυγο την Παρισάτιδα (Δαρείου καὶ Παρυσάτιδος γίγνονται παῖδες δύο, πρεσβύτερος μὲν Ἀρταξέρξης, νεώτερος δὲ Κῦρος)

Αρταξέρξης Β΄, γιος του Δαρείου Β΄, βασίλεψε από το 404 π.Χ. έως το 358 π.Χ.

Αρταξέρξης Γ΄, γιος του Αρταξέρξη Β΄, βασίλεψε από το 358 π.Χ. έως το 338 π.Χ.