H 25η ΜΑΡΤΙΟΥ ΣΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΚΑΤΟΧΗΣ

Είναι ενδιαφέρον να δούμε τι έγινε και πως εορτάστηκε στην χώρα μας η Εθνική μας επέτειος κατά την διάρκεια της κατοχής.

1942

Τον προηγούμενο χρόνο στις 28 Οκτωβρίου είχε γίνει μεγάλη διαδήλωση του αθηναϊκού λαού, οπότε η δωσιλογική κυβέρνηση Τσολάκογλου είχε αποφασίσει, για να μην φανεί  ότι δεν τιμά την εθνική μας γιορτή και πηγαίνει αντίθετα στο εθνικό μας φρόνημα, να διατάξει πανηγυρικό σημαιοστολισμό της Αθήνας και  να γίνει δοξολογία στην Μητρόπολη στην οποία βέβαια παρέστησαν εκπρόσωποι των Γερμανικών και Ιταλικών δυνάμεων κατοχής.

Μετά ο Τσολάκογλου κατέθεσε στεφάνι στον Άγνωστο στρατιώτη ενώ ο αντιπρόεδρος του Λογοθετόπουλος μετέβη στο Μνημείο των Γερμανών πεσόντων  και κατέθεσε δάφνινο στεφάνι με τα ελληνικά χρώματα, ο δε Υπουργός Οικονομικών, και ιταλόφιλος, Γκοτζαμάνης κατέθεσε αντίστοιχο στεφάνι στο Μνημείο των Ιταλών πεσόντων.

Στην συνέχεια οι  νέοι ξεχύθηκαν στους δρόμους  με πρώτους τους ηρωικούς ανάπηρους του πολέμου στην Αλβανία. Λευκοντυμένες νοσοκόμες κυλούσαν τα καροτσάκια τους, ενώ ό κόσμος τους χειροκροτούσε και μετά στεφάνωσαν τις προτομές των ηρώων στο Πεδίο του Άρεως, ενώ μια ατέλειωτη ουρά από μαυροντυμένες γυναίκες πού είχαν χάσει τους δικούς τους στο Μέτωπο, κατευθύνθηκαν και κατέθεσαν  λουλούδια στον "Άγνωστο Στρατιώτη αφού βέβαια προηγουμένως πέταξαν το στεφάνι του Τσολάκογλου.

Οι Ιταλοί πάνω στ' άλογα με γυμνά τα ξίφη, πέσανε πάνω στο πλήθος και τραυμάτισαν πολλούς, αλλά η διαδήλωση δεν διαλύθηκε.

Στο Πανεπιστήμιο ο καθηγητής Δημ. Ζακυνθινός εκφώνησε καταχειροκροτούμενος ένα πατριωτικό λόγο που τελείωνε με τα λόγια του Ρήγα : «Ακόμα ταύτη την άνοιξη, ραγιάδες, ραγιάδες...».

Ήδη όμως από την προηγούμενη μέρα, 24 Μαρτίου, η Αθήνα είχε γεμίσει από προκηρύξεις που καλούσαν τον λαό να διαδηλώσει κατά των κατακτητών.

Από τα Εξάρχεια ξεκίνησε  διαδήλωση  φοιτητών, μαθητών και εργαζομένων στην οποία ρίχτηκε το σύνθημα να πάνε να στεφανώσουν το άγαλμα του Ξάνθου στο Κολωνάκι. Η διαδήλωση πορεύτηκε προς αυτό  τραγουδώντας το Μαύρη είν΄η νύχτα στα Βουνά και ψάλλοντας τον Εθνικό Ύμνο.

Στην οδό Σόλωνος, κοντά στη Νομική Σχολή, δύο ζώνες αστυφυλάκων, προσπαθούσαν να φράξουν το δρόμο αλλά δεν μπόρεσαν να αναχαιτίσουν το πλήθος το οποίο και έσπασε τον κλοιό τους,. Ένας από τους φοιτητές, πλησίασε τον επικεφαλής αστυνόμο και του υπενθύμισε ότι κι αυτός ήταν Έλληνας και δεν θα έπρεπε να εκτελεί τις εντολές των Ιταλών. Όταν έφτασαν στο Κολωνάκι, μια φοιτήτρια σκαρφάλωσε και πέρασε το στεφάνι στην προτομή του Ξανθού.

Την συγκέντρωση στην πλατεία Κολωνακίου την διέλυσαν οι καραμπινιέροι με τα κοντάκια των όπλων τους και με σπαθιά ενώ οι Ιταλοί από τον Λυκαβηττό πυροβολούσαν και έριχναν και επιθετικές χειροβομβίδες. Οι καραμπινιέροι επίσης συνέλαβαν και αρκετούς διαδηλωτές.

1943

Αυτή την χρονιά  οι Γερμανοί ,μετά τα γεγονότα του προηγουμένου έτους, διέταξαν να μην γίνει καμία εορταστική εκδήλωση ούτε και η «επίσημη» τελετή της Μητρόπολης. Μάλιστα η Κατοχική κυβέρνηση έστειλε στον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό απειλητικό, απαγορευτικό έγγραφο. 

Παρά την απαγόρευση ο κόσμος ξεχύθηκε στους δρόμους και στο Σύνταγμα,ενώ χιλιάδες κόσμου συγκεντρώθηκε στο Πεδίο του Άρεως.  Μια σάλπιγγα χτύπησε «Προσοχή» και όλοι στάθηκαν ακίνητοι και κράτησαν την αναπνοή τους. Μέσα σε εκείνη την κατανυκτική σιγή νεανικές φωνές άρχισαν να ψάλλουν τον Εθνικό Ύμνο.

Οι καραμπινιέροι επιτέθηκαν για να διαλύσουν τις συγκεντρώσεις και ο τελικός απολογισμός ήταν  4 νεκροί και δεκάδες τραυματιών. 

Στο παρακάτω βίντεο εκτός από την Αθήνα περιγράφονται και οι διαδηλώσεις της Θεσσαλονίκης.

1944

Την χρονιά αυτή έχει πλέον αναπτυχτεί η αντίσταση στους κατακτητές.

Πολλές από τις συνοικίες της Αθήνας ελέγχονται από τις δυνάμεις των ανταρτών.

‘Έτσι ο  τρίτος εορτασμός την 25η Μαρτίου 1944 δεν έγινε στο κέντρο των Αθηνών. Έγινε στις απελευθερωμένες συνοικίες. Στο Δουργούτη, στην Κοκκινιά , στην Καισαριανή , στους Κλήρους, στο Φάρο, στο Κατσιπόδι στα Σφαγεία , στην Καλλιθέα, όπου χιλιάδες κόσμου τίμησαν τους αγώνες του 21 και πήραν κουράγιο για να συνεχίσουν τη δική τους εποποιία.

Η 25 Μαρτίου 1944 είναι όμως και η θλιβερή επέτειος κατά την οποία εξοντώθηκε ολόκληρη η κοινότητα των Εβραίων των Ιωαννίνων.

1800-2000  άνθρωποι μεταφέρθηκαν στα στρατόπεδα συγκέντρωσης και από αυτούς επέζησαν λιγότεροι από 200.

Σχετικά μπορείτε να διαβάσετε εδώ.

ΠΡΟΣΘΗΚΗ 28-3-2017

Στο άρθρο  Εκδοχές του «νέου 1821»  υπάρχουν εκτεταμένες αναφορές για τα γεγονότα που έγιναν την 25^η Μαρτίου στα χρόνια της κατοχής.