Πέμπτη 23 Μαρτίου 2017

Η ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΤΟΥ ΕΘΝΙΚΟΥ ΜΑΣ ΥΜΝΟΥ ΑΠΟ ΤΟΝ ΡΑΝΤΙΑΡΝΤ ΚΙΠΛΙΝΓΚ ΣΤΑ ΑΓΓΛΙΚΑ




Ο Βρετανός διηγηματογράφος, ποιητής και μυθιστοριογράφος Ράντιαρντ Κίπλινγκ ( 1865-1936) στα τέλη του 19ου και στις αρχές του 20ου αιώνα ήταν από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς στην Αγγλία.
Ήταν ο πρώτος αγγλόφωνος συγγραφέας που κέρδισε το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας το 1907.Έτσι αποκτά ιδιαίτερη σημασία το ότι δημοσίευσε στις 17-10-1918 στην Daly Telegraph την μετάφραση στα Αγγλικά των πρώτων στίχων του Ύμνου εις την Ελευθερία του Διονυσίου Σολομού.
Οι δυό πρώτες στροφές νομοθετήθηκαν τα 1856 ως ο Εθνικός Ύμνος της Ελλάδας.


Κάτω από τον κάθε μεταφρασμένο στίχο έχω βάλει και τον αντίστοιχο του Ύμνου.

We knew thee of old,
Oh divinely restored
By the  light  of  thine eyes
And the light of the Sworth

Σε γνωρίζω από την κόψη
του σπαθιού την τρομερή,
σε γνωρίζω από την όψη
 που με βία μετράει τη γη.


From the graves of our slain
Shall thy valour prevail
As we greet thee again
Hail, Liberty, Hail!

Απ' τα κόκαλα βγαλμένη
 των Ελλήνων τα ιερά,
και σαν πρώτα ανδρειωμένη,
 χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!


Long time didst thou dwell
Mid the people that mourn
Awaiting some voice
That should bid thee return.

Εκεί μέσα εκατοικούσες
πικραμένη, εντροπαλή,
κι ένα στόμα εκαρτερούσες,
 «έλα πάλι», να σου πεί.


Ali, slow broke that day
And no man dared call,
For the shadow of tyranny
Lay over all:

'Αργειε νάλθει εκείνη η μέρα
 κι ήταν όλα σιωπηλά,
γιατί τά 'σκιαζε η φοβέρα
και τα πλάκωνε η σκλαβιά.


And we saw thee sad-eyed,
The tears on thy cheeks
While thy raiment was dyed
In the blood of   the Greeks.

Τότε εσήκωνες το βλέμμα
μες στα κλάιματα θολό,
και εις το ρούχο σου έσταζ' αίμα
 πλήθος αίμα ελληνικό.


Yet, behold now thy sons
With impetuous breath
Go forth to the fight
Seeking Freedom or Death


Ναι, αλλά τώρα αντιπαλεύει
 κάθε τέκνο σου με ορμή,
πού ακατάπαυστα γυρεύει

ή τη νίκη ή τη θανή.

From the graves of our slain
Shall thy valour prevail
As we greet thee again
Hail, Liberty, Hail!

Απ' τα κόκαλα βγαλμένη
των Ελλήνων τα ιερά,
και σαν πρώτα ανδρειωμένη,
 χαίρε, ω χαίρε, Ελευθεριά!


Είναι  προφανές ότι δεν έχει γίνει κατά λέξη μετάφραση και βέβαια δεν γνωρίζουμε από ποια πηγή έγινε αυτή.
Ο Ύμνος εις την Ελευθερία μέχρι την μετάφραση του Κίπλινγκ είχε γνωρίσει προηγουμένως πολλές άλλες μεταφράσεις.
Δύο χρόνια από τότε που γράφτηκε το 1825, τον μετέφρασε στα γαλλικά ο St. Julien και  με πρόλογο του εκδότη F. Didot συμπεριλήφθηκε στο τέλος του Β΄ τόμου των “Chants populaires de la Crece moderne recueillis et publies…” του C. Fauriel.
Τον ίδιο χρόνο  ο Ch, Br. Sheridan τον μετέφρασε στα αγγλικά με ομοιοκαταληξία στο Λονδίνο.
Τον ίδιο επίσης χρόνο από το τυπογραφείο του Δ. Μεσθενέως στο πολιορκημένο Μεσολόγγι μεταφράστηκε στα ιταλικά  από τον φίλο του ποιητή, γιατρό και λόγιο, καθηγητή των ιταλικών και λατινικών γραμμάτων της Ιονίου Ακαδημίας, C. Crassetti, και ενδεχόμενα η μετάφραση αυτή έγινε υπό την εποπτεία του ίδιου του Σολωμού.
Στην επετειακή έκδοση της Βουλής των Ελλήνων, για τα Διακόσια χρόνια μετά τη γέννηση του Διονυσίου Σολωμού, Αθήνα, Μάρτιος 1999, σε επιμέλεια Κατερίνας Τικτοπούλου, η επιμελήτρια σημειώνει:
“Οι γνωστές σήμερα μεταφράσεις του (Ύμνου) υπερβαίνουν τις 80, προέρχονται από 16 συνολικά γλώσσες και καλύπτουν περίπου δυο αιώνες, από την ολόπρωτη, αποσπασματική, αγγλική μετάφραση του 1824 έως την πλέον πρόσφατη, γαλλική του 1998”.
Αναφορικά δε για τους μεταφραστές, συνεχίζει: “Είναι στη συντριπτική πλειοψηφία τους ξένοι κλασικοθρεμμένοι φιλέλληνες, λόγιοι, ιστορικοί, νομικοί, διπλωμάτες και ποιητές, αλλά, κυρίως, καθηγητές που διδάσκουν αρχαία και νέα ελληνική γραμματεία σε πανεπιστημιακά ιδρύματα της υφηλίου”.
Στην ίδια έκδοση περιλαμβάνονται πίνακες, που έχουν συνταχθεί βάσει της μελέτης του Ντίνου Χριστιανόπουλου: “Ο Ύμνος εις την Ελευθερίαν και 79 μεταφράσεις του σε 16 γλώσσες (1824-1998)”, Κέντρο Ελληνικής Γλώσσας, Θεσσαλονίκη 1998.
Είναι δε οι ακόλουθες: 
Ιταλικές μεταφράσεις 21
 Αγγλικές μεταφράσεις 18
 Γαλλικές 13
 Γερμανικές 12
 Ολλανδικά 1
 Πολωνικά 2
 Δανικά 1
 Καταλανικά 1
 Ουγγρικά 2 
 Ρουμανικά 2
 Κορεατικά 1
 Ιαπωνικά 1
 Βουλγαρικά 1
 Ρωσικά 1
 Ισπανικά 1
 Αλβανικά 1
Συνεχώς δε οι ερευνητές προσθέτουν στον παραπάνω πίνακα και άλλες άγνωστες μέχρι πρόσφατα μεταφράσεις του Ύμνου.

2 σχόλια:

  1. Και όμως, η προτελευταία στροφή είναι η στροφή 15 του πρωτοτύπου (από μνήμης, ελπίζω να τη θυμάμαι σωστά):

    "Αλλά τώρα αντιπαλεύει
    κάθε τέκνο σου μ' ορμή
    που ακατάπαυτα γυρεύει
    ή τη νίκη ή τη θανή."

    Α. Παπαγιάννης

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έχεις δίκιο και ευχαριστώ για την διόρθωση την οποία και ήδη έχω κάνει.

      Διαγραφή