Ο ΣΗΜΕΡΙΝΟΣ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ ΕΙΝΑΙ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑ ΤΟΥ ΧΘΕΣ

Φωτογραφία της Αθήνας το 1851 του Alfred Nicolas Normand.

Κάτω-Παρίσι, η Όπερα του - ιδρύθηκε το 1669 από τον Λουδοβίκο ΙΔ’ ως Académie d’Opéra.

Πολλές φορές όταν βρίσκομαι σε κάποια Ευρωπαϊκή χώρα αρκετοί συνταξιδιώτες μου σχολιάζουν το επίπεδο του πολιτισμού που υπάρχει εκεί και το συγκρίνουν με θλίψη με το αντίστοιχο δικό μας.

Με ένα απλό παράδειγμα προσπαθώ να τους εξηγήσω ότι αυτή η διαφορά οφείλεται στον πολιτισμό και την οικονομική ανάπτυξη που είχαν αναπτύξει αιώνες πριν από μας αυτοί, πολλές φορές βέβαια απομυζώντας άλλες χώρες που είχαν υποτελείς στις αυτοκρατορίες τους.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το 1821, που αρχίζει η ιστορία του νεώτερου Ελληνικού κράτους, στην Ευρώπη είχαν ήδη όπερες,από πολλά χρόνια πριν, αλλά υπήρχε και αντίστοιχο κοινό που ήξερε και αγαπούσε αυτό το θέαμα και ακρόαμα. Έπρεπε να φτάσουμε το 1864 για να αποκτήσουμε, έστω και σε μικρογραφία ένα αντίστοιχο θέατρο στην Σύρο.

Για να γίνει καλύτερα αντιληπτό αυτό που γράφω αρκεί να δει κανείς μερικές από τις λαμπρές  αίθουσες της Ευρώπης με τις αντίστοιχες χρονολογίες που ιδρύθηκαν. Είναι στην σειρά από πάνω προς τα κάτω:

La Fenice, Βενετία, Ιταλία ιδρύθηκε το 1774

Margravial Opera House, Μπαϊρόιτ, Γερμανία  ιδρύθηκε το 1744

Royal Opera House, Covent Garden, Λονδίνο ιδρύθηκε το 1732

Teatro Municipale, Πιατσέντσα, Ιταλία 1741

Ό πολιτισμός, η παιδεία και η οικονομική ανάπτυξη χρειάζονται αρκετά χρόνια για να προσφέρουν απτά αποτελέσματα στην καθημερινή ζωή.

Όταν πχ έγιναν υποχρεωτικές οι ζώνες στα αυτοκίνητα πολλοί της προηγούμενης γενιάς δυσανασχετούσαν με την εφαρμογή του μέτρου και απέφευγαν να τις φορέσουν. Σήμερα τα παιδιά μας θεωρούν αυτονόητο ότι θα την φορέσουν μόλις μπουν σε αυτοκίνητο.

Αντίστοιχα όταν βρίσκεσαι σε χώρες όπως πχ η Αίγυπτος, το Μαρόκο ή η Τυνησία διαπιστώνεις πως εμείς βρισκόμαστε σε σαφώς πολύ καλύτερο επίπεδο σε πολλά σημεία της καθημερινής ζωής, ενώ επίσης διαπιστώνεις συμπεριφορές και καταστάσεις που ήσαν οικίες και σε μας πριν αρκετά χρόνια αλλά έχουν πλέον σήμερα εξαλειφτεί .

Τις παραπάνω σκέψεις έκανα όταν διάβασα το άρθρο του Νίκου Δήμου Με τα μάτια των ξένων στο οποίο περιγράφοντας τους πολιτισμένους τρόπους και συμπεριφορές ομάδας μορφωμένων ξένων τουριστών τους οποίους  παρατηρούσε παραθερίζοντας  στο ίδιο συγκρότημα στην Αργολίδα, κατέληξε σε παρόμοιες σκέψεις με τις παραπάνω.

Παραθέτω την κατάληξη του άρθρου του:

Και μετά συλλογίστηκα πως αυτοί έχουν πίσω τους πολλούς αιώνες συνεχή ευρωπαϊκό πολιτισμό, συνεχείς αγώνες για θεσμούς και δικαιώματα, ενώ εμείς τι έχουμε; Χίλια χρόνια βυζαντινής απολυταρχίας, φεουδαρχίας και θρησκοληψίας και τετρακόσια οθωμανικής κατοχής. Τι άφησαν πίσω; Καμία ανανέωση, καμία αλλαγή – ούτε καν η Εικονομαχία, η μόνη προοδευτική μας κίνηση, δεν πέτυχε. Οι Ευρωπαίοι είχαν πίσω τους τη Magna Carta, την Αναγέννηση, τη θρησκευτική μεταρρύθμιση, τον Διαφωτισμό, την Αμερικανική Επανάσταση με τη Διακήρυξη της Ανεξαρτησίας, τη Γαλλική Επανάσταση. Και όλα αυτά από μια ακμαία αστική τάξη που οργάνωσε το κράτος δικαίου, τους βασικούς θεσμούς και την κοινωνία των πολιτών. Εμείς αστούς δεν προλάβαμε να αποκτήσουμε. Ξέρετε, εκείνους που θαύμαζε ο Μαρξ. Που διαμόρφωσαν κανόνες συμπεριφοράς, τους οποίους εμείς φτύνουμε, μιλώντας για τσιριμόνιες και περιττές ευγένειες.

Αλίμονο: η χώρα που ακόμη δεν μπορεί να διαχειριστεί τα σκουπίδια της θα χρειαστεί πολύ χρόνο για να φτάσει σε ένα επαρκές επίπεδο πολιτισμού και συμπεριφοράς.

Και φοβάμαι πως όχι μόνο εμείς αλλά ούτε και τα εγγόνια μας δεν θα ζήσουν σε μια τέτοια χώρα…