Σάββατο 3 Ιανουαρίου 2009

ΟΙ ΑΡΕΤΕΣ ΚΑΙ ΤΑ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΑ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΕΝΟΣ ΞΕΝΟΥ



Πρόσφατα, με την συμπλήρωση 30 ετών, δημοσιεύτηκε η επιστολή που είχε στείλει ο πρέσβης της Βρετανίας στην Αθήνα Ριτσαρντς Μπρουκς στον Βρετανό υπουργό Εξωτερικών Ντέιβιντ Οουεν (ημερομηνία 7 Μαρτίου 1978), όταν αποχώρησε από την δεύτερη θητεία του στην Αθήνα, που υπηρετούσε από το 1974.
Αποτελεί μία εξαιρετικής διορατικότητας ανάλυση της ελληνικής ψυχοσύνθεσης και σκιαγραφεί πλήρως και με αρκετά αντικειμενική ματιά , σε λίγες γραμμές τις ελληνικές αρετές και τα ελαττώματα


Όπως λέει, σύμφωνα με το ετήσιο μήνυμα του προέδρου Τσάτσου του 1978, τα ελαττώματα των Ελλήνων είναι βασικά τρία: «Δεν τους αρέσει η συλλογική, πειθαρχημένη δουλειά και αναζητούν ατομικές δραστηριότητες που φτάνουν στα όρια του αντικοινωνικού εγωισμού, έλκονται από ακραίες φιλοδοξίες και την αδιαλλαξία, θεωρώντας το δρόμο της μετριοπάθειας, πάνω στον οποίο οι πρόγονοί τους έχτισαν το ιδανικό της αρετής, σχεδόν σαν ήττα ή προδοσία, ενώ πάντα βιάζονται, απαιτώντας από τους εαυτούς τους και τους ηγέτες τους να γίνουν όλα σε ανεπαρκή χρόνο». Ωστόσο ο πρέσβης θεωρεί ότι «οι ελληνικές αρετές είναι εξίσου αξιοσημείωτες με τα ελληνικά ελαττώματα». Όπως σημειώνει ο Μπρουκς Ρίτσαρντς, οι Έλληνες έχουν «μία ασυνήθιστα θετική αίσθηση της ταυτότητάς τους», καθώς ζουν εδώ και 3.000 χρόνια τριγυρισμένοι από μεγαλύτερες εθνοτικές ομάδες, ενώ έχουν την «ψυχωτική πεποίθηση ότι δεν συγγενεύουν με κανέναν άλλο λαό και δεν μπορούν να βασιστούν αυτομάτως σε κανέναν». Ωστόσο όταν οι εξωτερικές απειλές σταματήσουν, η συνοχή τους διαλύεται. «Η ατομικότητα στην Ελλάδα είναι τόσο ισχυρή που η Ελλάδα αποτελείται στην πραγματικότητα από οκτώ ή εννέα εκατομμύρια μονομελείς ομάδες που απρόθυμα αναγκάζονται να σχηματίσουν προσωρινές συμμαχίες». Ωστόσο ο ατομισμός σημαίνει ότι οι Έλληνες είναι «αυτάρκεις, ευέλικτοι, δραστήριοι, ευφυείς, γρήγοροι και γεμάτοι με μια περιέργεια χωρίς όρια». Σημειώνει ότι είναι γεννημένοι αισιόδοξοι, με μία αίσθηση της ισότητας που τους προστατεύει από ταξικούς διαχωρισμούς. «Υπάρχει ένας μικρός καπιταλιστής μέσα σε κάθε φτωχό Έλληνα που περιμένει να βγει προς τα έξω», καθώς χτίζουν περιουσίες στο εξωτερικό ή ελπίζουν τα παιδιά τους να έχουν καλύτερη τύχη από αυτούς. Το γεγονός όμως ότι έχουν γίνει πιο εύποροι, τους έχει κάνει ευάλωτους στις παγίδες του νεοπλουτισμού και έχουν καταστρέψει το περιβάλλον. «Ωστόσο έπειτα από πεντέμισι χρόνια στη χώρα, η γυναίκα μου κι εγώ μοιραζόμαστε την αντίληψη ότι ζήσαμε ανάμεσα σε ένα λαό αρχαίας και πολιτισμένης καταγωγής».
Αναφέρεται επίσης στα γεγονότα της Κύπρου και γράφει χαρακτηριστικά :«Όταν βρίσκονται εν μέσω προβλημάτων, ιδιαίτερα αν τα έχουν δημιουργήσει οι ίδιοι, αποτελεί ανακλαστικό των Ελλήνων να ρίχνουν το φταίξιμο σε κάποιον ξένο αποδιοπομπαίο τράγο - μία συνήθεια που τους έχει μείνει από τα χρόνια που βρίσκονταν υπό την προστασία των Μεγάλων Δυνάμεων το 19ο αιώνα.
Για τον Παπανδρέου, ο πρέσβης λέει ότι «είναι Έλληνας μέχρι το μεδούλι» παρά τη μακρά παραμονή του στην Αμερική, αν και αμφιβάλλει για το κατά πόσο μπορεί να θεωρηθεί σοσιαλιστής. «Θα τον έβλεπα περισσότερο στο καλούπι του Θεμιστοκλή, ο οποίος αφού έσωσε την Αθήνα από τους Μήδες και τους Πέρσες, αποστάτησε στον εχθρό, αλλά και του Καραϊσκάκη, που κατά τη διάρκεια του εμφυλίου είχε πει "όταν θέλω μπορώ να είμαι άγγελος και όταν θέλω γίνομαι διάβολος"
Για το δυνατό αριστερό ρεύμα της εποχής ο Μπρούκς λέει ότι παρ' όλο που ο χαρακτήρας των Ελλήνων: «δεν αποτελεί πρόσφορο έδαφος για την καλλιέργεια συλλογικών ιδανικών, οι Έλληνες από την εποχή του Αγίου Παύλου αγαπούν το νέο».

Ολόκληρη η σχετική ανταπόκριση της Αλίνας Σαραντή από το Λονδίνο. όπως δημοσιεύτηκε στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ της 31-12-2008

Η αξία αυτής της επιστολής έγκειται στο ότι ο αποστολέας διατυπώνει εδώ απολύτως γυμνή την πραγματική του άποψη για τα πράγματα, χωρίς διπλωματικές φιοριτούρες, όπως ακριβώς διακρίνεται και ο φωτογράφος μέσα στον καθρέπτη στην φωτογραφία επάνω!

11 σχόλια:

  1. Πράγματι με οξυδέρκεια είναι γραμμένη η επιστολή. Είμαι βέβαιος όμως ότι η Ελευθεροτυπία στρογγύλεψε τις άκρες της όπου δεν ταίριαζαν με την πολιτική γραμμή της. Πχ μόνον για μηδισμό κατηγορήθηκε ο Θεμιστοκλής ή και, κυρίως, για διαφθορά;Πως άραγε κανείς μπορεί να διαβάσει όλη την επιστολή χωρίς σχόλια;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. «Όπως σημειώνει ο Μπρουκς Ρίτσαρντς, οι Έλληνες έχουν «μία ασυνήθιστα θετική αίσθηση της ταυτότητάς τους», καθώς ζουν εδώ και 3.000 χρόνια τριγυρισμένοι από μεγαλύτερες εθνοτικές ομάδες»

    Ε, καλά δεν ζούμε στον ίδιο χώρο για 3000 χρόνια για να θεωρούμαστε τριγυρισμένοι από άλλους. έλληνες ζούσαν σε όλη τη Μεσόγειο και από τα χρόνια τα ελληνιστικά και έπειτα μετακίνηθηκαν πολλοί στην Ανατολή.
    Ενδιαφέρουσες απόψεις αν και έχω την εντύπωση ότι παρόμοια θα έλεγε ο πρέσβης αν είχε εργαστεί και σε κάποια άλλη βαλκανική χώρα ή στην Τουρκία και ίσως σε μερικές άλλες χώρες της ανατολικής Μεσογείου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Στρογγυλοποιημένες γενικότητες, φιλελληνικές και αισιόδοξες στα πλαίσια των καλών δημοσίων σχέσεων που δημιουργούν οι διπλωμάτες στο τέλος της δεύτερης θητείας τους. Κατά τα άλλα όποιος θέλει πιστεύει ότι ο πρέσβης της Αγγλίας έκανε δυο θητείες στην Ελλάδα για να ψυχογραφήσει τους Έλληνες από τον Περικλή μέχρι τον…Κοινούση.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. να σε κάψω Γιάννημ να σ΄αλείψω μέλι...με λίγα λόγια..
    του αρέσαμε τελικά ή όχι?
    καλή χρονιά αθεόφοβε!!
    υγεία,κέφι,κι άλλα ταξείδια..και γύρω γύρω αγάπη και στη μέση εσύ!
    ;0)))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. βαρδάκας-
    Δεν έχω ιδέα πως και που δημοσιεύονται αυτά τα έγγραφα μετά την 30ετια.

    Πάρης-
    Αυτό μάλλον εξαρτάται από την ικανότητα του καθενός να αποδεχτεί ή όχι τον πολιτισμό μιας άλλης χώρας.

    Μιχάλης Ρ-
    Η επιστολή δεν έχει καμιά σχέση με τις δημόσιες σχέσεις γιατί στην ουσία είναι ένα εμπιστευτικό έγγραφο ενημέρωσης του υπουργού του μη δημοσιοποιούμενο, παρά και εάν θέλουν από το υπουργείο μετά 30 χρόνια.

    maika-
    Όταν γράφεις για ένα άλλο λαό άλλα σου αρέσουν και άλλα δεν σου αρέσουν ,αν και στην συγκεκριμένη περίπτωση μάλλον είναι θετικός για μάς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Αν πω ότι συμφωνώ με τα περισσότεα που αναφέρει ο κ. Πρέσβης, πρέπει να πάω να κοιταχτώ γιατρέ μου??
    Δεν μου κάνει εντύπωση που πρόσεξε ο κ. Πρέσβης ότι οι Έλληνες έχουν "αίσθηση της ισότητας που τους προστατεύει από ταξικούς διαχωρισμούς". Είναι αλήθεια ότι οι Εγγλέζοι έχουν πολύ βαθιά μέσα τους τον ταξικό διαχωρισμό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. «Υπάρχει ένας μικρός καπιταλιστής μέσα σε κάθε φτωχό Έλληνα που περιμένει να βγει προς τα έξω»

    Ο άνθρωπος ήξερε πολύ καλά τι έλεγε!!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Και οι δύο σας επικεντρώσατε την προσοχή σας σε δύο σημεία που είχαν τραβήξει και την δική μου, αλλά δεν το έγραψα γιατί περίμενα να δώ άν και σε κάποιον άλλον θα έκαναν εντύπωση.
    Είναι χαρακτηριστικό το ότι η Θάτσερ μπορεί να έγινε πρωθυπουργός της χώρας αλλά το οτι ήταν κόρη μπακάλη την συνόδευε για αρκετούς για όλη της την ζωή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ο Ουλμπέρτο Έκο στη «Σημειολογία στην καθημερινότητα» είπε κάτι παρόμοιο στον Μαρσέλ για τον Συνταγματάρχη και δικτάτορα Γ. Παπαδόπουλο. «Αποδεχόμαστε σαν αναγκαίο κακό τον ηγέτη – πολιτικό μαρκήσιο και Στρατηγό Ντε Γκολ που ευθύνεται για πέντε εκλογικά πραξικοπήματα, αλλά τον «λαϊκό» από το Ελαιοχώρι Αχαΐας Συνταγματάρχη Παπαδόπουλο όχι. Όσο καταδικαστέος είναι ο Παπαδόπουλος άλλο τόσο είναι και ο Ντε Γκολ».

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Σαφώς και οι χαρακτηρισμοί αυτοί αντικατοπτρίζουν τη σκέψη και την πολιτική κρίση -μαζί με τα συμφέροντα της χώρας που εκπροσωπεί- του συντάξαντος. Είναι ιδέες της εποχής του και ένας ήδη απαρχαιωμένος τρόπος να χαρακτηριστέι ένας λαός. Όσο κι αν φάινεται να είναι διαχρονικό, τούτο ισχύει επειδή πολύ απλά καταγράφονται γνεικότητες χωρίς παραδέιγματα ή κάτι σχετικό. Οι χαρακτηρισμοί λαών έχουν σταματήσει στον επιστημονικό λόγο εδώ και δεκαετίες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Τα συμφέροντα της χώρας του πως εκπροσωπούνται όταν απευθύνει μια εμπιστευτική επιστολή στον υπουργό του με κρίσεις;
    Για τον ίδιο λόγο τι σχέση έχει ο επιστημονικός λόγος με αυτή την επιστολή;
    Δηλαδή άν σου γράψω μια επιστολή και σου λέω ότι οι Γερμανοί είναι μεθοδικοί,οι Ιταλοί λαλίστατοι,οι Ινδοί ότι έχουν κάστες κτλ έχει καμιά σχέση με επιστήμη;
    Προφανώς και δεν υπάρχουν ιδίαίτερα φυλετικά χαρακτηριστικά στο DNA των ανθρώπων και η συμπεριφορά τους εξαρτάται από το πολιτισμικό περιβάλλον που μεγάλωσαν και αυτή είναι μια υπαρκτή πραγματικότητα.
    Είναι χαρακτηριστικό δε ότι όχι μόνο η συμπεριφορά εξαρτάται από την χώρα που ζείς αλλά και ακόμα και η νοσηρότητα που έχεις εξαρτάται από αυτήν !
    Πχ οι Γιαπωνέζοι που ζούν στις ΗΠΑ έχουν παρόμοια με των Αμερικανών και όχι με των κατοίκων της Ιαπωνίας.
    Άλλωστε σε ποιά χαρακτηριστικά από όσα γράφει διαφωνείς;

    ΑπάντησηΔιαγραφή