Η ΛΟΓΟΚΡΙΣΙΑ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ, ΤΟ ΛΑΧΕΙΟ ΣΥΝΤΑΚΤΩΝ ΚΑΙ ΟΙ ΔΗΜΟΣΙΟΓΡΑΦΟΙ ΠΟΥ ΞΕΣΚΟΝΙΣΑΝ (;) ΤΗΝ ΧΟΥΝΤΑ.

Πρόσφατα ανακάλυψα ένα από τα καλύτερα ιστολόγια που ασχολούνται με θέματα της πρόσφατης ελληνικής ιστορίας το http://xyzcontagion.wordpress.com/ της Βασιλικής Μετατρούλου. Δεν ξέρω αν το όνομα της μπλόγγερ είναι το πραγματικό της, αλλά μου θυμίζει ένα πραγματικό περιστατικό που έγινε μόλις είχαμε μπει σε ένα πούλμαν για ένα ταξίδι στην Κάτω Ιταλία και Σικελία, με ένα απερίγραπτο τελικά ταξιδιωτικό γραφείο που, λόγω της μεγάλης και απρόβλεπτης προσέλευσης ταξιδιωτών, είχε επιστρατεύσει μια άσχετη κοπελίτσα για το δεύτερο πούλμαν που αναγκάστηκε να βάλει. Είμαστε μερικά χρόνια μετά την χούντα και πολλοί τότε είχαν δει στην "Μέδουσα" τον Γιώργο Μαρίνο με τα σπινθηροβόλα κείμενα του Παύλου Μάτεσι καί τού Γιάννη Ξανθούλη αλλά και με συνεχείς παρεμβολές δικές του, να σατιρίζει την σύζυγο του Παπαδόπουλου, Δέσποινα για την συνήθεια της να φοράει ένα καπέλο, της μόδας τότε, ίδιο με ανεστραμμένο καθικάκι ! Μπαίνει λοιπόν η κοπελίτσα στο πούλμαν με ένα ίδιο ακριβώς καπέλο στο κεφάλι και μόλις λέει, Καλημέρα σας , με λένε Βασιλική της έρχεται αμέσως η ατάκα από τα πίσω καθίσματα- μετά τρούλου! Όπως είχα γράψει σε ένα σχόλιο μου εδώ ,ακόμα έχω την απορία αν οι ενδυματολογικές πρωτοτυπίες της Δέσποινας τότε, προερχόντουσαν από την τότε σύζυγο του αρχηγού της ΚΥΠ και μοντέλο Ντέλα Ρουφογάλη , νυν Ρούνικ.

Ένα λοιπόν από τα προηγούμενα κείμενα της Βασιλικής Μετατρούλου της 5-2-2011 που διάβασα πρόσφατα ήταν και το :

Οι δημοσιογράφοι που ξεσκόνισαν τη χούντα (από το περιοδικό “Αντί” 1974-09-07)

Σε αυτό μεταφέρεται μια επιστολή που δημοσιεύτηκε στο πρώτο τεύχος της Β΄ Περιόδου του ΑΝΤΙ της 7-9-1974. Το περιοδικό την έλαβε από φίλο του, που δεν κατονομάζει , που την είχε στείλει πριν καν αναγγείλει την επανέκδοση του.

Το ΑΝΤΙ είχε κυκλοφορήσει ένα τεύχος τον Μάιο 1972, η χούντα συνέλαβε τον εκδότη του και απαγόρευσε την περαιτέρω κυκλοφορία του, και έτσι η Α΄ Περίοδος ήταν αυτό μόνο το τεύχος!

Είχα μεγάλη περιέργεια να δώ αν τότε υπήρξε κάποια αντίδραση σε αυτή την δημοσίευση και γι΄ αυτό από το πατάρι κατέβασα τον Α΄τόμο του ΑΝΤΙ.

Έτσι στο τεύχος 2 της 21-9-1974 είδα πως το περιοδικό δημοσιεύει σχόλιο του μαζί με το υπόλοιπο κείμενο του, φερομένου ως υπογραφέντος από τους 89 δημοσιογράφους, τηλεγραφήματος.

Επίσης επιστολή του Σταμούλη Χ. Ζούλα που αρνείται ότι έχει υπογράψει το κείμενο.

Στο 3ο τεύχος της 5-10-1974 το περιοδικό κλείνει το θέμα "των δημοσιογράφων που ξεσκόνισαν την χούντα" δημοσιεύοντας " εξώδικο δήλωση και διαμαρτυρία" του Στ. Σακελλάρη που εξηγεί γιατί εστάλη αυτό το τηλεγράφημα, ενώ ο Μιλτιάδης Θ. Κουτούπης και ο Θαλής Πέλου Κουτούπης με επιστολές τους αρνούνται ότι είχαν συνεργαστεί με την χούντα λόγω άλλου δημοσιεύματος για δημοσιογράφους που δούλεψαν στην λογοκρισία.

Όσοι έχουν ζήσει πριν την χούντα θα θυμούνται το λαχείο Συντακτών που κάθε Πρωτοχρονιά κλήρωνε διαμερίσματα, ένα διαχρονικό όνειρο των νεοελλήνων.(διαφημίσεις του λαχείου έχω δημοσιεύσει εδώ)

Το λαχείο πρωτοκυκλοφόρησε το 1936 και τα έσοδα του πήγαιναν στο ταμείο των συντακτών και κάλυπταν τις ανάγκες για τις επικουρικές συντάξεις και το ταμείο υγείας τους.

Τον Ιούλη του 1967 η δικτατορική κυβέρνηση προχώρησε στην κατάργηση του Λαχείου Συντακτών - γεγονός, που οδήγησε την δημοσιογραφική Ένωση της Αθήνας στην έκδοση ανακοίνωσης ιδιαίτερα έντονης διαμαρτυρίας.

Με τον Α.Ν. 248 της 30/30.12.1967 Περί συστάσεως "Ενιαίου Δημοσιογραφικού Οργανισμού Επικουρικής Ασφαλίσεως και Περιθάλψεως, ως και άλλων τινών διατάξεων (Α' 243), η χούντα με την κατάργηση του Λαχείου Συντακτών αντικατέστησε τα έσοδα από αυτό με το αγγελιόσημο και θέσπισε στην θέση του Λαχείου Συντακτών το Κρατικό Λαχείο Κοινωνικής Αντίληψης.

Στις επόμενες φωτογραφίες μπορεί να διαβάσει κανείς τον θριαμβευτικό τρόπο που ο τότε χουντικός υφυπουργός προεδρίας της κυβερνήσεως Σιδεράτος, πήγε στην ΕΣΗΕΑ για τους ενημερώσει για τον αναγκαστικό αυτό νόμο.

Η ειδησεογραφία από την ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ της 7-1-68, έχει τον χαρακτηριστικό τρόπο γραφής των λογοκρινόμενων κειμένων στις εφημερίδες της εποχής .(κλικάροντας επάνω στις φωτογραφίες αυτές γίνονται ευανάγνωστες)

Εν μέσω πάντως των αναγκαστικών ευχαριστιών και εγκωμίων, υποβάλλεται με εύσχημο τρόπο και το αίτημα για άρση της λογοκρισίας με την φράση:

Δραττόμεθα επίσης της ευκαιρίας κ. υπουργέ δια να εκφράσωμεν την βαθυτάτην ικανοποίησιν μας δια την πρωτοβουλίαν την οποίαν ανελάβατε όσον αφορά την αποκατάστασιν της ελευθεροτυπίας η οποία αποτελεί δια την ΕΣΗΕΑ αίτημα παράλληλον προς το της διασφαλίσεως της παροχής κοινωνικής προνοίας προς τους δημοσιογράφους μετά την κατάργησιν του λαχείου.

Από τα παραπάνω είναι λοιπόν σαφές για ποιό λόγο γράφτηκε το τηλεγράφημα αυτό ,αλλά αυτό που δεν είναι σαφές είναι αν ήταν σε γνώση των εμφανιζόμενων ως υπογραφόντων ή ήταν από τα κείμενα που διοχέτευε η Γενική Γραμματεία τύπου της χούντας προς δημοσίευση στις εφημερίδες βάζοντας αδιακρίτως ονόματα δημοσιογράφων οι οποίοι και να ήθελαν δεν θα μπορούσαν να το διαψεύσουν.

Ήταν δε χαρακτηριστικός ό τρόπος που υποχρεωτικά γράφονταν οι εφημερίδες εκείνο το διάστημα.

Στο ίδιο τεύχος του ΑΝΤΙ και σε άρθρο του για την λογοκρισία, δημοσιεύεται και η παρακάτω φωτοτυπία από μια οδηγία της Επιτροπής Τύπου που καθημερινά έδινε οδηγίες στις εφημερίδες του τι μπορεί να δημοσιευθεί και σε ποιές, για να εμφανίζουν αυτές και κάποια ποικιλομορφία, αλλά επίσης και το τι δεν πρέπει να δημοσιευθεί!

Είναι σαφής η επιθυμία τους, στην συγκεκριμένη περίπτωση, να μην γίνει γνωστός στον κόσμο όλος ο επαναστατικός αναβρασμός που επικρατούσε στις ΗΠΑ με πρόσφατες τις τότε βιαιότητες στο Σικάγο, αλλά και η εξευτελιστική αιχμαλωσία του αμερικανικού κατασκοπευτικού πλοίου "Πουέμπλο" με τα 82 άτομα πλήρωμα από την Βόρειο Κορέα.

Πάντως η λογοκρισία και το πανομοιότυπο των εφημερίδων όλο αυτό το διάστημα είχε και ένα θετικό αποτέλεσμα !

Οδήγησε πολύ κόσμο, όπως και μένα, να αγοράζουμε εφημερίδα για να βλέπουμε μόνο το πρόγραμμα των κινηματογράφων, οπότε αναγκαστικά η ανάγνωση βιβλίων μας είχε γίνει καθημερινή συνήθεια!

Ο έλεγχος επί του τύπου σε όλη την διάρκεια της χούντας ήταν συνεχής παρά το ότι το 1969 ήρθη, στην ουσία τύποις, η λογοκρισία.

Έτσι τον Μάρτιο του 1970 μετά από την δημοσίευση στην εφημερίδα "ΕΘΝΟΣ" συνέντευξης του Γιάννη Ζίγδη στη οποία συνιστούσε, εξ αιτίας της επιδεινώσεως του Κυπριακού (απόπειρα κατά του Μακαρίου, δολοφονία Γεωργκάτζη κ.λπ.), τον σχηματισμό Κυβερνήσεως "Εθνικής Ενότητας" και επιστροφή στη δημοκρατική τάξη, ασκήθηκε δικαστική δίωξη κατά των Κώστα Κυριαζή, Κώστα Νικολόπουλου, Ιωάννη Ζίγδη και Ιωάννη Καψή και η εφημερίδα έκλεισε.

Η συνέντευξη χαρακτηρίστηκε από το Στρατοδικείο σαν "διασπορά ψευδών ειδήσεων" και "άσκηση αντεθνικής προπαγάνδας" (Παράβαση του νόμου "Περί τύπου" και του νόμου "Περί καταστάσεως Πολιορκίας") και την 1η Απριλίου του 1970 ο Ιωάννης Ζίγδης καταδικάστηκε από το Έκτακτο Στρατοδικείο Αθηνών σε 4,5 χρόνια φυλάκιση, χρηματική ποινή 300 χιλ. μεταλλικών δραχμών και κατάσχεση της οικίας του στην Πολιτεία.

Αναγκαστικά λοιπόν τα δημοσιεύματα για να αποφύγουν τον κίνδυνο διώξεως αυτολογοκρίνονταν από τους συγγραφείς τους.

Στην άκρως δεξιά "ΒΡΑΔΥΝΗ" ακόμα και ένας από τους πρωτεργάτες της δικτατορίας ο Δημήτριος Σταματελόπουλος, που καταδικάστηκε το 1975 σε 5 χρόνια κάθειρξη κατά συγχώνευση για στάση και εσχάτη προδοσία, διαφοροποιούμενος από την εφαρμοζόμενη πολιτική του Παπαδόπουλου έγραφε στις 28-3-1970, με έμμεσο και υπαινικτικό τρόπο, ότι η κατάσταση του θυμίζει την ιστορία του γύφτου:

..του αθιγγάνου, ο οποίος πλουτίσας εκ της αγυρτιάς του, απηρνήθη τον αθιγγανισμόν του και ήρχισε να περιφέρεται ανά την χώραν παριστάνων τον άρχοντα. Τον άρχοντα, τον τρανό και τον σοφό, τον μεγάλο και τον σπουδαίον.

Ψιττακίζων δε μετά πάσης επιδεξιότητος όσα του έλεγον και του έγραφον οι "γραμματικοί" εξηπάτα τον αφελή λαόν υποσχόμενος "λαγούς με πετραχήλια".

Την 1-12-1973, με την ανατροπή του Παπαδόπουλου, απαγορεύτηκε η κυκλοφορία της ΒΡΑΔΥΝΗΣ και η σχετική διαταγή του στρατιωτικού διοικητή Αθηνών εκδόθηκε σαράντα ολόκληρες μέρες μετά την πρακτική εφαρμογή της απαγόρευσης!

Με την άρση της λογοκρισίας επανεκδίδεται το 1970 η ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ, που είχε παύσει να κυκλοφορεί μετά την 21-1-67, αλλά μετά απαίτηση των δικτατόρων τώρα πλέον μόνο ως ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ, και με την αρκετά τολμηρή αρθρογραφία της φτάνει να αποκτά κυκλοφορίες ασύλληπτες για σήμερα 500.000 έως 600,000 φύλλων!

Το Δεκέμβριο του 1973, μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου και την ανατροπή του Παπαδόπουλου από τον Ιωαννίδη η «Χ» κυκλοφορεί με τίτλο:
«Ο ΤΥΡΑΝΝΟΣ ΕΠΕΣΕ ΝΑ ΠΕΣΕΙ ΚΑΙ Η ΤΥΡΑΝΝΙΑ» .
Βέβαια το δημοσίευμα αυτό έχει σαν αποτέλεσμα λίγες μέρες αργότερα, στις 7 Ιανουαρίου 1974, ο ιδρυτής της «Χ» και πρόεδρος της Χ.Δ, Νίκος Ψαρουδάκης να συλληφθεί και να εκτοπιστεί στην Γυάρο. Ταυτόχρονα σφραγίζονται τα Γραφεία της «Χ».