ΘΕΛΟΥΜΕ ΑΡΑΓΕ ΜΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ;

Μετά την δημοσίευση του προηγούμενου ποστ μου με τίτλο ΘΕΛΟΥΜΕ ΑΡΑΓΕ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΕΛΛΑΔΑ; είχα σκοπό από σήμερα, μιας και βρισκόμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού, να αναρτήσω για τις επόμενες μέρες μερικά πιο ανάλαφρα θέματα που έχω ήδη  ετοιμάσει .

Πίνοντας όμως σήμερα τον πρωινό μου καφέ διάβασα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο στα ΝΕΑ του αναπληρωτή καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Σταύρου Τσακυράκη με τίτλο Αριστερά και Δημοκρατία που νομίζω πως αξίζει να διαβαστεί για τις διαπιστώσεις που προβαίνει.

Αφού αρχικά κάνει μια σύντομη αναδρομή στην πρόσφατη ιστορία μας και στις πολιτειακές κρίσεις που περάσαμε μέχρι να αποκτήσουμε μετά την Μεταπολίτευση μια κοινοβουλευτική δημοκρατία σαν όλες τις δυτικοευρωπαϊκές δημοκρατίες, διαπιστώνει πως ενώ οι προηγούμενες ήταν κρίσεις αναζήτησης της Δημοκρατίας, αυτή εδώ είναι κρίση εφαρμογής της Δημοκρατίας.

Σας μεταφέρω εδώ το ουσιαστικότερο μέρος  του άρθρου. 

Τα μαύρα γράμματα είναι δικές μου επισημάνσεις που κατά καιρούς αυτά που γράφει τα έχω θίξει και σε δικά μου ποστ.

Τι πήγε στραβά αφού κανείς δεν κάθησε στον σβέρκο μας με το ζόρι, ούτε μας επέβαλε επιλογές ερήμην μας; Το έλλειμμα της Δημοκρατίας μας δεν εντοπίζεται στην τυπική λειτουργία των θεσμών αλλά στην ουσιαστική αποδοχή της φιλοσοφίας της από τους πολίτες. Η φιλοσοφία αυτή απαιτεί, μεταξύ άλλων, δύο θεμελιώδεις αρχές: την αναγνώριση της πλειοψηφίας να κυβερνά και τον σεβασμό των δικαιωμάτων των άλλων. Και στις δύο αυτές αρχές το έλλειμμα της Δημοκρατίας μας είναι τεράστιο.

Η γενικευμένη ανομία, η οποία εμφανίζεται μάλιστα ως πολιτική ανυπακοή, είναι ενδεικτική της αμφισβήτησης της αρχής της πλειοψηφίας. Η αντίληψη «δεν μας αρέσει ένας νόμος, δεν θα τον εφαρμόσουμε» είναι αμφισβήτηση της ίδιας της αξίας της Δημοκρατίας. Αυτή με τη σειρά της συνεπάγεται ότι οι αλλαγές δεν εξαρτώνται από την αλλαγή κυβερνήσεων αλλά από την εξωκοινοβουλευτική απόκτηση δύναμης. Συνεπάγεται την κατάτμηση της κοινωνίας σε ομάδες συμφερόντων που αγωνίζονται να επιβάλουν τη δική τους θέληση, την επικράτηση της συντεχνιακής λογικής και τη διάλυση κάθε έννοιας γενικού συμφέροντος. Η εκτεταμένη φοροδιαφυγή π.χ. ή το λεγόμενο κίνημα «δεν χρωστάω, δεν πληρώνω» εκφράζουν με τον καλύτερο τρόπο αυτή τη συντεχνιακή λογική.

Η αδιαφορία για τα δικαιώματα των άλλων είναι έκδηλη σε πολλές εκδηλώσεις της κοινωνικής ζωής. Από την κατάληψη των πεζόδρομων από τα τροχοφόρα μέχρι τη βία στα γήπεδα. Το πιο χαρακτηριστικό και συχνό παράδειγμα είναι οι διαδηλώσεις μικρών ομάδων που παραλύουν τη συγκοινωνία σε όλο το Κέντρο της Αθήνας. Το συντεχνιακό συμφέρον επικρατεί οποιασδήποτε σκέψης και λογικής. Οι άλλοι μετρούν μόνο ως σύμμαχοι ή φίλοι στην υποστήριξη των εγωιστικών μας συμφερόντων, ποτέ ως άξιοι σεβασμού στην απόλαυση δικών τους δικαιωμάτων.

Αν ισχύουν τα παραπάνω, το ερώτημα είναι πώς καταφέραμε να δημιουργήσουμε μια δημοκρατία χωρίς τα θεμελιώδη στοιχεία της ιδεολογίας της. Η γνώμη μου είναι πως η Αριστερά, η οποία κυριάρχησε ιδεολογικά στη Μεταπολίτευση, έχει βασική ευθύνη για το ιδεολογικό έλλειμμα της Δημοκρατίας. Η κομμουνιστογενής Αριστερά όχι μόνο δεν αποδέχθηκε ποτέ την αξία της Δημοκρατίας αλλά την αντιστρατευόταν απροκάλυπτα. Της κολλούσε πάντα κάποιο επίθετο, «αστική» ή «ταξική», και ευαγγελιζόταν ένα άλλο καθεστώς, τη δικτατορία του προλεταριάτου ή τη λαϊκή δημοκρατία, το οποίο εκ προοιμίου έπαιρνε το μέρος μιας τάξης ή του κόμματος. Η περίφημη φράση «νόμος είναι το δίκιο του εργάτη» βρήκε στη μεταπολιτευτική Ελλάδα τεράστια αποδοχή. Ο καθένας έβαζε τον εαυτό του στη θέση του εργάτη και θεωρούσε ότι το συμφέρον του πρέπει να είναι νόμος.

Το ΠΑΣΟΚ, ιδίως τη δεκαετία του 1980, ενστερνίσθηκε πλήρως την παλαιοκομμουνιστική ιδεολογία. Έγινε κυβέρνηση με τα συνθήματα της Αριστεράς και δεν είχε κανέναν δισταγμό να κυβερνήσει για το συμφέρον των δικών του παιδιών. Οι περίφημοι συνδικαλιστές του δημόσιου τομέα εφάρμοσαν κατά γράμμα τον κανόνα «νόμος είναι ό,τι με συμφέρει» και οι πολιτικοί διαχειρίσθηκαν την εξουσία, δημιουργώντας και εξυπηρετώντας πελατειακά συμφέροντα.

Η Δεξιά, πάλι, όχι μόνο αποδείχθηκε ανίκανη να αντιτάξει ένα όραμα φιλελεύθερης ιδεολογίας αλλά υιοθέτησε την ίδια εν πολλοίς με την Αριστερά συντεχνιακή αντίληψη της κοινωνίας. Εξυπηρέτησε και αυτή τα δικά της παιδιά και συνέβαλε στον κατακερματισμό της κοινωνίας σε ένα πλήθος ιδιοτελών και εγωιστικών συμφερόντων. Ακόμη και σήμερα ακούς τους συνδικαλιστές της Νέας Δημοκρατίας να μιλούν και, αν δεν ξέρεις ποιοι είναι, αναρωτιέσαι αν είναι αριστεροί ή δεξιοί. Το ίδιο συμβαίνει και με πολλούς πολιτικούς. Ο Γιάννης Δημαράς, π.χ., πού κατατάσσεται; Στην Αριστερά ή τη Δεξιά;

Προφανώς το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ που κυβέρνησαν στη Μεταπολίτευση είναι οι βασικοί υπεύθυνοι για την εφαρμογή της Δημοκρατίας. Για το ιδεολογικό έλλειμμα της Δημοκρατίας όμως, έχει μεγάλη ευθύνη η Αριστερά. Και δεν αναφέρομαι μόνο στο ΚΚΕ αλλά σε διάφορους διανοούμενους που δεν έχαναν ευκαιρία να υποστηρίξουν ότι η αστική δημοκρατία δεν αποτελεί αξία.

................

 Η χώρα μέσα στη δίνη της οικονομικής κρίσης μπορεί μαζί με τα βρωμόνερα της Μεταπολίτευσης να πετάξει και το μωρό της• να χάσει το βασικό κεκτημένο που είναι ο ομαλός δημοκρατικός της βίος. Μπορεί να γυρίσει πριν από το 1974, σε μια περίοδο κρίσεων που είχαν ως ζητούμενο τη Δημοκρατία.