Γ΄ ΓΙΑΖΝΤ-ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΒΕΝΕΤΙΑ Η ΠΙΟ ΠΑΛΙΑ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΠΟΛΗ ΣΤΟΝ ΚΟΣΜΟ

Κοντά στο Γιαζντ και πριν να φτάσουμε σε αυτό, σταματήσαμε  στο χωριό Abarkuh που έχει δύο αξιοθέατα.

Το ένα είναι το "κυπαρίσσι του ABAR-Kuh", ένα χαρακτηρισμένο ως εθνικό μνημείο της φύσης του Ιράν, ύψους 25 μέτρων και με περίμετρο 18 μέτρα, που εκτιμούν πως είναι 4000 ετών και το δεύτερο αρχαιότερο δέντρο στον κόσμο.

 Το άλλο είναι ένα παλιό αλλά τελείως  πρωτότυπο παγοποιείο το Yakhchāl.

Οι θολωτές αυτές κατασκευές από τούβλα με μία μόνο είσοδο ,έχουν, σε σχετικό βάθος από την επιφάνεια του  εδάφους, χώρο αποθήκευσης ντυμένο με παχύ θερμομονωτικό και αδιάβροχο  υλικό.

Στην κορυφή υπάρχει τρύπα που βοηθάει στην διατήρηση της σταθερής δροσερής θερμοκρασίας του χώρου.

 Αντίστοιχες κατασκευές υπάρχουν στην Χαρράν της Τουρκίας και τις έχω περιγράψει στο ποστ μου ΤΑΞΙΔΙ ΣΕ ΔΥΟ ΜΥΘΙΚΕΣ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΑΣ- ΟΥΡΦΑ ΚΑΙ ΧΑΡΡΑΝ

Εξωτερικά υπάρχει  ένας τοίχος στον νότο που κρατάει πάντα σκιερό τα κατώτερο τμήμα του κτίσματος.

Ήδη από το 400 πΧ οι Πέρσες μηχανικοί είχαν ανακαλύψει την τεχνική να διατηρούν πάγο το κατακαλόκαιρο στην έρημο!

Μια καταπληκτική κατασκευή για την παροχή νερού από τα βουνά στις πόλεις ήταν τα qanat που η τεχνική τους διαδόθηκε από την Περσία ευρέως  σε όλες τις χώρες που δεν έχουν συνεχή παροχή νερού από ποτάμια ή πηγές. Τα σκαμμένα οριζόντια κανάλια έχουν την κατάλληλη κλίση έτσι ώστε η παροχή του νερού να είναι συνεχής  και ομαλή σε όλη την διάρκεια του χρόνου.

 Τα qanat  συνήθως δεν  ξεπερνούν σε  μήκος τα 5 χιλιόμετρα αν και υπάρχουν qanat μέχρι 70 χιλιόμετρα!

Τον χειμώνα με qanat ερχόταν νερό στην βόρεια πλευρά του τοίχου του παγοποιείου και σε δοχεία 15-25 εκ βάθους που είχαν τοποθετηθεί εκεί, γινόταν πάγος ο οποίος αποθηκευόταν στο παγοποιείο το οποίο διατηρούσε έτσι μια σταθερά χαμηλή θερμοκρασία που μπορούσε να διατηρήσει τον  πάγο για μεγάλο χρονικό διάστημα  χωρίς να λιώσει.

To Γιάζντ περιβάλλεται από έρημο και ως εκ τούτου είναι η πόλη με το χαμηλότερο επίπεδο βροχοπτώσεων στο Ιράν.

Λόγω της τοποθεσίας της στην έρημο και την δυσχέρεια προσέγγισης της η πόλη παρέμεινε αλώβητη από μάχες και την καταστροφική εισβολή του Τσέγκις Χαν.

Το 1272 το είχε επισκεφτεί ο Μάρκο Πόλο που το είχε χαρακτηρίσει ωραία και αριστοκρατική  πόλη

Επίσης παρά την ισλαμική επέκταση στην Περσία το Γιάζντ παρέμεινε κέντρο των ζωροαστρών οι οποίοι σήμερα είναι μια μειονότητα 20.000-40.000 ατόμων.

Διαθέτουν ένα ναό, τον ναό της φωτιάς (Atashkadeh) όπου υπάρχει αναμένει συνεχώς μια φλόγα από το 470 μΧ και έτσι δεν χρειάζεται το Άγιο Πνεύμα να την ανάβει κάθε χρόνο όπως στον Πανάγιο Τάφο!

 Λίγο έξω από την πόλη υπάρχει ο λεγόμενος Πύργος της Σιωπής δηλαδή ένας λόφος  που οι Ζωροάστρες τοποθετούν τους νεκρούς τους για να τους φάνε τα όρνια.

 Σήμερα έχει  απαγορευτεί αυτή η τακτική και τους αποτεφρώνουν ή τους θάβουν  σε τάφους, με επένδυση από βράχους και επίχρισμα με τσιμέντο, για να αποφεύγεται η άμεση επαφή με τη γη του νεκρού για να αποφευχθεί η μόλυνση αυτής.

Ένα χαρακτηριστικό της Περσικής, αλλά ευρύτερα της αρχιτεκτονικής στην Μέση Ανατολή είναι τα bâdgir (bâd "άνεμος" + gir "συλλέκτης")  που δημιουργούν φυσικό αερισμό σε ένα κτήριο.

 Ο ανεμοσυλλέκτης είναι ουσιαστικά  ένας ψηλός πύργος με ανοίγματα στην κορυφή, προς τον συνήθως επικρατούντα στην περιοχή  αέρα, έτσι ώστε να "πιάνει"  τον αέρα και να τον φέρνει προς τα κάτω, ψύχοντας έτσι το εσωτερικό του κτιρίου σε συνδυασμό μερικές φορές με ένα qanat.

  Ανεμοσυλλέκτες έχουν  και οι  δεξαμενές νερού (ab anbars), όπως η παραπάνω, ώστε αυτό να διατηρείται   σε χαμηλές θερμοκρασίες κατά τους καλοκαιρινούς μήνες λόγω του ότι η  επίδραση ψύξης εξάτμισης είναι ισχυρότερη στα ξηρότερα κλίματα, όπως είναι το κλίμα που έχει το ιρανικό οροπέδιο.

Στο Γιαζντ δεσπόζει το  Masjid-i-Jami ή τζαμί της Παρασκευής , με τους δύο πανύψηλους 48 μέτρων μιναρέδες του στην εξ ίσου εντυπωσιακή είσοδο του, οι οποίοι  κτίστηκαν  όταν ανακατασκευάστηκε τον 14 αιώνα το αρχικό κτίσμα του 1119 που μάλλον ήταν ζωροαστρικός ναός .Βέβαια μέχρι τον 19ο αιώνα έγιναν συνεχείς προσθήκες στο τζαμί.

 Η κεντρική του αυλή είναι τεράστια (114×99 μέτρα) και τα κτίσματα που την περιβάλλουν ανήκουν σε προσθήκες σε διαφορετικούς χρόνους γι΄ αυτό και υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία στα υλικά που χρησιμοποιήθηκαν για διακόσμηση, όπως τα επισμαλτωμένα κεραμικά.

Ο ιμάμης σε ένδειξη ταπεινότητας στέκεται στο χαμηλότερο επίπεδο οι δε γυναίκες μπορούν να τον συμβουλευτούν από τα δύο πλαϊνά ανοίγματα. 

Βγαίνοντας από τι τζαμί βρίσκεσαι στην παλιά πόλη του Γιάζντ.

Η Πόλη κατοικείται συνεχώς εδώ και 3000 χρόνια και σύμφωνα με την UNESCO είναι η δεύτερη πιο παλιά και ιστορική πόλη στον κόσμο μετά την Βενετία.

 Η παλιά πόλη είναι κτισμένη με τούβλα από λάσπη και τα σπίτια έχουν τα περισσότερα ανεμοσυλλέκτες  και ψηλούς τοίχους που δεν σου επιτρέπουν να δεις στο εσωτερικό τους, τα δρομάκια είναι δαιδαλώδη και σε πολλά σημεία με στοές, θυμίζουν δε αρκετά την πόλη του Γκανταμές στην Λιβύη που έχω περιγράψει στο ποστ μου  ΓΚΑΝΤΑΜΕΣ, ΜΙΑ ΑΝΕΠΑΝΑΛΗΠΤΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ 

Κάτω από την πόλη υπάρχουν πηγάδια με νερό σε αρκετό βάθος στα οποία  κατεβαίνει κανείς με σκάλες, ενώ στην είσοδο υπάρχει πέτρινη  γούρνα με νερό για να μπορεί να πιεί ο διαβάτης.

 Οι πόρτες έχουν χαρακτηριστικά ρόπτρα, με ένα άκρως σεξουαλικό χαρακτηριστικό, για να ξεχωρίζει κανείς αν αυτός που κτυπάει είναι άνδρας ή γυναίκα!

Το μακρύ ρόπτρο  είναι των ανδρών και το στρογγυλό  με την τρύπα των γυναικών!

Η  φυλακή του Αλεξάνδρου,  κτίσμα του 15ου αιώνα,  δεν έχει κατασκευαστεί από τον Αλέξανδρο και ούτε υπήρξε ποτέ φυλακή αλλά μάλλον φτιάχτηκε για θεολογική σχολή Απέκτησε αυτό το όνομα από ένα ποίημα του Hafez. Σήμερα στεγάζει ένα ωραίο καφέ.

 Το συγκρότημα Amir Chakhmaq (επίσης γνωστό ως e Amir Tekieh Chakhmagh) είναι ένα επιβλητικό κτίσμα του 19ου αιώνα σε σχήμα Π με πολλές εσοχές στην πρόσοψη  και δύο ψηλούς πύργους, που σε παλαιότερες εποχές ήταν η είσοδος σε ένα μεγάλο παζάρι, το οποίο έχει αντικατασταθεί σήμερα από ένα πολύ μικρότερο.

 Η κύρια λειτουργία του κτιρίου αυτού ήταν να φιλοξενήσει το Taziyeh, μια σειρά από τελετουργίες για τον εορτασμό της Ασούρα. 

 Στην πλατεία μπροστά από αυτό βλέπουμε ένα τεράστιο ξύλινο  nakhl σε σχήμα φύλου από φοίνικα , ύψους 12 μέτρων 400 ετών. Αυτό το κατασκεύασμα χρησιμοποιείται στις γιορτές της Ασούρα.

 Το στολίζουν με πολύτιμα υφάσματα και το περιφέρουν όπως τον δικό μας επιτάφιο.

Μια ιδέα από την τελετή μπορεί να πάρει κανείς  στο παρακάτω 2λεπτο βίντεο.

Οι φρικαλεότητες που εμφανίζονται στο ποστ μου  ΘΡΗΣΚΕΙΕΣ ΚΑΙ ΑΥΤΟΒΑΣΑΝΙΣΜΟΣ ,όπου γράφω για τις τελετές της Ασούρα, δεν επιτρέπονται στο Ιράν από τον θρησκευτικό ηγέτη   Ali Khamenei.

Φεύγοντας από το Γιάζντ κάναμε μια στάση στην Ναϊν, πόλη με ιστορία 2000 ετών, που είναι γνωστή για τα χαλιά της και για το τζαμί της το οποίο  είναι ένα από τα παλαιότερα της Περσίας του 9ου αιώνα.

Αυτό το τζαμί δεν έχει iwan και θόλο όπως τα άλλα του Ιράν.

 Το υπόγειο του τζαμιού μερικοί λένε πως ήταν προηγουμένως ζωροαστρικός ναός φωτίζεται δε από αλαβάστρινες πέτρες που  είναι διαφανείς.

 Το Pimia, το σπίτι του κυβερνήτη του 1560,είναι  χαρακτηριστικό δείγμα σαφαβιδικής αρχιτεκτονικής και στεγάζει σήμερα ένα μικρό μουσείο και είναι διακοσμημένο με εξαιρετικής αισθητικής τοιχογραφίες.

 Το κάστρο Narin Ghal'eh ύψους 40 μέτρων κατασκευασμένο από τούβλα λάσπης είναι μισοκατεστραμμένο και αποτελεί δυστυχώς τον σκουπιδότοπο των κατοίκων.

 Κλείνω με μια φωτογραφία από την τραπεζαρία ενός ξενοδοχείου που δείχνει το εξαιρετικό επίπεδο αισθητικής που υπάρχει  στην Περσία ακόμα και για αντικείμενα της καθημερινότητας.

ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ

ΟΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΠΕΡΣΙΑ

Β΄ ΑΠΟ ΤΟ ΣΙΡΑΖ, ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΤΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ, ΣΤΙΣ ΠΑΣΑΡΓΑΔΕΣ ΤΗΝ ΠΡΩΤΕΥΟΥΣΑ ΤΟΥ ΚΥΡΟΥ.

ΤΑ ΕΠΟΜΕΝΑ
Δ΄ ΙΡΑΝ -ΠΕΡΣΕΠΟΛΙΣ

E΄-ΙΡΑΝ -ΤΟ ΠΑΝΕΜΟΡΦΟ ΙΣΦΑΧΑΝ

ΣΤ΄-ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ ΤΑΞΙΔΙΟΥ ΣΤΗΝ ΠΕΡΣΙΑ -ΤΕΧΕΡΑΝΗ και ΚΟΜ