NE ME QUITTE PAS - ΕΝΑ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

                        

Μερικά  τραγούδια ξεχωρίζουν από ένα τεράστιο  πλήθος που κυκλοφορεί καθημερινά. Ελάχιστα όμως από αυτά καταφέρνουν να γίνουν διαχρονικά και να γνωρίσουν παγκόσμια επιτυχία.

Έχω γράψει στο παρελθόν για ορισμένα τραγούδια που για διαφορετικούς λόγους ξεχώρισαν από το πλήθος.

Κανένα όμως  από αυτά δεν έχει καταφέρει με τους στίχους, την μουσική του, αλλά και την συγκλονιστική φωνή του τραγουδιστή του να αποδίδει τον σπαραγμό από την διακοπή μιας ερωτικής σχέσης όπως το Ne me quitte pas  με τον αξέχαστο Βέλγο ποιητή, ηθοποιό,συνθέτη και τραγουδιστή  Jacques Brel (1929-1978).

Ταυτόχρονα η ερμηνεία του και η σκηνική παρουσία του ήταν μοναδικές, όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς από το παραπάνω βίντεο στο οποίο κάθιδρος αλλά συγκλονιστικός  ερμηνεύει το τραγούδι αυτό.    

Το τραγούδι γράφτηκε από τον Brel μετά τον χωρισμό του με την τραγουδίστρια και ερωμένη του  Suzanne Gabriello που χαίδευτικά την φώναζαν Zizou.

Ο Brel είχε παντρευτεί 21 ετών, το 1950,και είχε 3 παιδιά που γεννήθηκαν το 1951, το 1953 και το 1958. Ο χωρισμός με την Zizou με την οποία συνδεόταν από το 1955, έγινε όταν αρνήθηκε να χωρίσει την γυναίκα του. Η ερωμένη του είχε μείνει  έγκυος και είχε αναγκαστεί να κάνει έκτρωση γιατί αυτός δεν αναγνώριζε την πατρότητα του παιδιού.

Μετά τον χωρισμό τους η Zizou παντρεύτηκε δύο φορές.

Ο Jacques Brel, δήλωσε σε συνέντευξή του ότι το τραγούδι δεν είναι ένα τραγούδι αγάπης, σε αντίθεση με όσα πιστεύει το κοινό, αλλά  ένας ύμνος στη δειλία των ανδρών. Δείχνειι πόσο ένας άνδρας μπορεί να ταπεινωθεί. Ξέρω ότι  μπορεί να ευχαριστεί  τις γυναίκες που συμπεραίνουν πολύ  γρήγορα, πως προφανώς, είναι ένα τραγούδι αγάπης. Και αυτό τις ανακουφίζει. Και το  καταλαβαίνω αυτό πολύ καλά...

Η Édith Piaf έχει πεί για αυτό το τραγούδι : Ένας άνδρας δεν θα πρέπει να τραγουδά τέτοια πράγματα!
Το τραγούδι το έγραψε ο Brel σε συνεργασία με τον πιανίστα του Gérard Jouannest  αν και αυτός δεν εμφανίζεται στους δημιουργούς του.

Στην συνέχεια ενορχηστρώθηκε από τον François Rauber  για την τραγουδίστρια Simone Langlois η οποία και το ηχογράφησε τον Ιανουάριο 1959 για ένα 4πλο 45¨που κυκλοφόρησε όμως τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους,  μετά την κυκλοφορία του τραγουδιού με τον ίδιο στις 11- Σεπτεμβρίου 1959  στο album La Valse à Mille Temps

Το 1961 ηχογραφεί ό ίδιος το τραγούδι στα φλαμανδικά με τον τίτλο Laat Me Niet Alleen και το 1972 σε μια νέα εκτέλεση.

Ο Gérard Jouannest  και ο François Rauber ήσαν οι μόνιμοι συνεργάτες του και καρδιακοί φίλοι του σε όλη του την ζωή.

Έχω κάνει μια όσο το δυνατό, πιστή μετάφραση των στίχων του τραγουδιού.

Ne me quitte pas                                  Μην μ' αφήνεις
Il faut oublier                                       Πρέπει να ξεχάσουμε,

Tout peut s'oublier                               Όλα μπορούν να ξεχαστούν

Qui s'enfuit deja                                  Όλα όσα ήδη έχουν φύγει μακριά

Oublier le temps                                  Να ξεχάσουμε την εποχή

Des malentendus                                 Των παρεξηγήσεων

Et le temps perdu                                Και τον καιρό που χάθηκε

A savoir comment                                Κι αναρωτιόμαστε πως

Oublier ces heures                                Να ξεχάσουμε αυτές τις ώρες

Qui tuaient parfois                                Που σκότωναν μερικές φορές

A coups de pourquoi                             Χτυπώντας με τα γιατί

Le coeur du bonheure                           Την καρδιά της ευτυχίας

Ne me quitte pas                                  Μην μ' αφήνεις

Moi je t'offrirai                                     Εγώ θα σου προσφέρω

Des perles du pluie                               Μαργαριτάρια από βροχή,

Venues de pays                                    Φερμένα από χώρες

Ou il ne pleut pas*                               Που δεν βρέχει

Je creuserai la terre                              Θα σκάψω την γη

Jusqu'apres ma mort                             Ακόμη και μετά τον θάνατο μου  

Pour couvrir ton corps                           Για να σκεπάσω το σώμα σου
D'or et de lumiere                                 Με χρυσάφι και με φως.

Je ferai un domaine                               Θα δημιουργήσω μια περιοχή

Ou l'amour sera roi                               Όπου ο έρωτας θα είναι βασιλιάς

Ou l'amour sera loi                                Όπου ο έρωτας θα είναι νόμος

Ou tu seras reine                                   Όπου εσύ θα είσαι η βασίλισσα

Ne me quitte pas                                   Μην μ' αφήνεις

Ne me quitte pas                                    Μην μ' αφήνεις

Je t'inventerai                                        Θα δημιουργήσω για σένα

Des mots insensés                                  Λέξεις  μοναδικές

Que tu comprendras                               Που εσύ θα τις καταλαβαίνεις

Je te parlerai                                          Θα σου μιλάω

De ces amants là                                    Γι΄ εκείνους τους εραστές

Qui ont vu deux fois                                Που είδαμε δύο φορές

Leurs coeurs s'embraser                         Τις καρδιές τους να καίγονται

Je te racont'rai                                       Θα σου διηγηθώ

L'histoire de ce roi                                  Την ιστορία αυτού του βασιλιά

Mort de n'avoir pas                                 Που πέθανε επειδή δεν μπόρεσε

Pu te rencontrer                                      Να σε γνωρίσει

Ne me quitte pas                                     Μην μ' αφήνεις

On a vu souvent                                     Έχουμε δεί συχνά

Rejaillir le feu                                         Να ξεπετιέται ξανά η φλόγα

De l'ancien volcan                                   Από ένα παλιό  ηφαίστειο

Qu'on croyait trop vieux                          Που το θεωρούσαμε σβησμένο

Il est paraît-il                                         Παρ' ότι φαινόταν  

Des terres brûlées                                  σαν τα καμένα  χωράφια

Donnant plus de blé                                που βγάζουν περισσότερο στάρι

Qu'un meilleur avril                                 απ΄τον καλύτερο Απρίλη

Et quand vient le soir                               Κι όταν βραδιάζει

Pour qu'un ciel flamboie                           Ενώ ο ουρανός φλογίζεται

Le rouge et le noir**                               Το κόκκινο και το μαύρο

Ne s'épousent-ils pas                               δεν ταιριάζουν

Ne me quitte pas                                     Μην μ' αφήνεις

Ne me quitte pas                                      Μην μ' αφήνεις 

Je ne veux plus pleurer                             Δεν θέλω πια να κλάψω

Je ne veux plus parler                               Δεν θέλω πια να μιλήσω

Je me cacherai là                                      Θα κρυφτώ εδώ

A te regarder                                            Να σε βλέπω

Danser et sourire                                      Να χορεύεις και να χαμογελάς

Et à t'écouter                                            Και για να σε ακούω
Chanter et puis rire                                   Να τραγουδάς και να γελάς

Laisse-moi devenir                                    Άσε με να γίνω

L'ombre de ton ombre                               Η σκιά της σκιάς σου

L'ombre de ta main                                   Η σκιά του χεριού σου

L'ombre de ton chien***                           Η σκιά του σκύλου σου

Ne me quitte pas                                       Μην μ' αφήνεις

Οι στίχοι με κόκκινα γράμματα είναι πιθανές αναφορές από:

* την Ουγγρική Ραψωδία Νο 6 του Λιστ

** Πιθανώς αναφέρεται στο Κόκκινο και το Μαύρο, το κλασσικό έργο του 19ου αιώνα του Σταντάλ.

*** Ο Marc Robine, στη βιογραφία του Ο μεγάλος  Ζακ, αναφέρει δύο συγγραφείς που μπορεί να έχουν επηρεάσει τον Brel για την εικόνα του σκύλου: Ο Ντοστογιέφσκι με το διήγημα του Μια γλυκιά γυναίκα

και ο Γκαρθία Λόρκα με το ποίημα του Γλυκό παράπονο.(Έχει μελοποιηθεί στην Ελλάδα σε απόδοση Σωτήρη Τριβιζά, μουσική από τον Δημήτρη Μαραμή και ερμηνεία  από τον Μίνω Θεοχάρη)

Το Ne me quitte pas έχει ηχογραφηθεί σε 22 διαφορετικές γλώσσες και σε πάνω από 400 εκτελέσεις.

Δεν υπήρξε Ευρωπαίος ή Έθνικ  μεγάλος /η  τραγουδιστής /τρια που να μην το έχει τραγουδήσει.                                   

Από αυτές οι πιο γνωστές που υπάρχουν στο youtube  είναι  της Nina Simone   της Édith Piaf της Marlene Dietrich του  Aznavour του Salvatore Adamo του JULIO IGLESIAS της Mireille Mathieu της Sylvie Vartan του Enrico Macias

Στην ταινία του Π. Αλμοντοβάρ Ο νόμος του Πόθου (La ley del deseo) το τραγουδά η Βραζιλιάνα τραγουδίστρια  Maysa Matarazzo.

Προσωπικά από τις ερμηνείες του τραγουδιού στα γαλλικά πιστεύω πως πολύ καλή είναι του Franco Califano και εξαιρετική του Johnny Hallyday μπροστά σε ένα καταγοητευμένο και ενθουσιώδες κοινό.

Από τις αγγλόφωνους τραγουδιστές  έχουν ξεχωρίσει οι εκτελέσεις του μεγάλου Ray Charles ως  If You Go Away της  Shirley Bassey της Dusty Springfield της Alison Moyet της   Celine Dion της Madonna ενώ είναι  αξιοθρήνητη του Sting.

Αντίθετα εξαιρετικές είναι οι εκτελέσεις από τον Frank Sinatra και την Barbra Streisand

Υπάρχουν και μερικές διασκευές σε πιο μοντέρνο ρυθμό, όπως είναι της Natacha Atlas της Concha Buika και της Maria Gadu 

Επίσης  υπάρχει μια πολύ ενδιαφέρουσα από την Τουρκία με την  Deniz Tekin (Daphead) και μία εξαιρετική από την Δανέζα τραγουδίστρια  Wende που ειδικεύεται σε γαλλικά τραγούδια

Υπάρχουν επίσης και εκτελέσεις του τραγουδιού με ντουέτα τραγουδιστών όπως πχ η καλή εκτέλεση από το ντουέτο Nolwenn Leroy και  Roberto Alagna αλλά και του Iggy Pop και της  Ayo στην γαλλική τηλεόραση, όπως επίσης  του  Vassilikos με την  Δήμητρα Γαλάνη

Αλλά και πολλοί  Έλληνες τραγουδιστές έχουν τραγουδήσει το ne me quitte pas.

Από αυτούς, με διεθνή καριέρα, δεν θα μπορούσε να λείπει η Νάνα Μούσκουρη  και η Vicky Leandros σε ζωντανή εμφάνιση στο Μέγαρο το 2010 αλλά και η  πολύ καλή εκτέλεση του από τον Μάριο Φραγκούλη

Προσωπικά πάντως προτιμώ την λιτή εκτέλεση του τραγουδιού από την  Χάρις Αλεξίου.

Μετά από μια τεράστια παγκόσμια επιτυχία που γνωρίζει ο Brel με τις συναυλίες του, αποφασίζει το 1968 να τις εγκαταλείψει και να ασχοληθεί με το θέατρο και τον κινηματογράφο. 

Έπαιξε  σαν ηθοποιός σε 10 ταινίες και σκηνοθέτησε 2.
Το 1972 ενώ γύριζε το φίλμ  Η περιπέτεια είναι περιπέτεια (L'aventure, c'est l'aventure) του Κλώντ Λελούς  στην Καραϊβική,  γνώρισε και ερωτεύθηκε μια νεαρή ηθοποιό και χορεύτρια, την  Maddly Bamy μαζί με την οποία πέρασε και τα τελευταία χρόνια της ζωής του.

Σε ηλικία 43 χρονών εμφάνισε καρκίνο των πνευμόνων λόγω του ότι ήταν βαρύς καπνιστής.

Παρά το ότι χειρουργήθηκε, ο καρκίνος δυστυχώς ήταν προχωρημένος οπότε αποφάσισε να ασχοληθεί με την αγαπημένη του ιστιοπλοΐα  και να πάει να ζήσει μαζί με την Maddly  στις Μαρκησίους νήσους της Γαλλικής Πολυνησίας .

Επέστρεψε για τελευταία φορά στη μουσική το 1977, με το δίσκο Les Marquises για τον οποίο υπήρχαν 1.000.000 προεγγραφές  πριν εκδοθεί!
Πέθανε το 1978 και τον έθαψαν στο νησί Hiva Oa, λίγο πιο πέρα από τον τάφο του Πωλ Γκογκέν.

Η Maddly πέτυχε μετά από δικαστική διαμάχη με την οικογένεια  του  στον τάφο του να σκαλιστούν τα πρόσωπα  τους  βλέποντας τον ήλιο να δύει.