ΙΙΙ- ΠΕΡΙΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΜΠΗΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΕΡΚΟΛΑΝΟ

Να είσαι ψαράς

Να είσαι ψαράς στη Σαχάρα
και καπετάνιος καραβιού χωρίς καρίνα,
ιδού, αυτά είναι όλα που μας έχουν απομείνει,
αλλά δεν είναι αυτό το πρόβλημα.

Λέμε: οι φωτογραφίες των νεκρών ερωμένων,
αυτό συνήθως είναι πιο λυπητερό και από την Πομπηία,
η ανθοδέσμη από μαραμένες βιολέτες
όταν η άνοιξη βασιλεύει.

Λέμε: τα πάντα είναι νεκρά,
αυτό συνήθως είναι πιο λυπητερό και από την Πομπηία,
οι φωτογραφίες των νεκρών ερωμένων,
όταν η άνοιξη βασιλεύει.

Κι αυτά είναι όλα που μας έχουν απομείνει.

Αυτοί οι ψευδείς στίχοι
είναι οι τελευταίοι μου.
Κάθε χρόνο έχουμε τους συνήθεις στίχους μας
και κλαίμε μερόνυχτα.

Javoslav Seifert (Τσέχος Νομπελίστας)
Μετάφραση Σόνια Στάμου-Ντορνιάκοβα
Ο χρόνος πάντα καταφέρνει να επουλώνει όλες τις πληγές και η ζωή που σφύζει σήμερα την Πομπηία εκδικείται καθημερινά τον θάνατο που εξαφάνισε την πανέμορφη αυτή πολιτεία σε ελάχιστο χρόνο, διαψεύδοντας έμπρακτα τον ποιητή που την θεωρεί λυπηρή .
Ένας από τους σημαντικότερους λόγους που κάναμε το ταξίδι στην Νάπολη ήταν κυρίως να δούμε την Πομπηία και το Ερκολάνο.
Έτσι λοιπόν η ομοούσιος εξάς έφτασε ένα πρωί στην Πομπηία με την πρόθεση, με τον οδηγό ανά χείρας, να την περιηγηθεί λεπτομερώς.
Το τεράστιο όμως μέγεθος της πολιτείας μόλις την είδαμε (φωτ.1), ο φόβος των άσκοπων περιπλανήσεων και ο καυτερός ήλιος έδωσαν στον Αθεόφοβο την φαεινή ιδέα, η οποία έγινε ασμένως αποδεκτή και από τους υπόλοιπους, να πάρουμε ένα τοπικό ξεναγό να μας δείξει τα πιο ενδιαφέροντα σημεία της Πομπηίας.
Έτσι λοιπόν ένας συμπαθέστατος ξεναγός (ξεναγούσε σε 5 γλώσσες ο άτιμος!),ανέλαβε να μας ξεναγήσει για 1 1/2 ώρα έναντι 100 ευρώ στα σημαντικότερα μέρη της πόλης.
Κατ΄ αρχάς λοιπόν μας εξήγησε ότι οι κάτοικοι της Πομπηίας πέθαναν ακαριαία μέσα στα σπίτια τους από τα δηλητηριώδη αέρια που κάλυψαν την πόλη όταν έγινε η έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ. Μετά τα πυρακτωμένα με τόνους στάχτης υλικά της έκρηξης καλύπτουν την πόλη και σχηματίζουν επάνω της ένα στρώμα 4-6 μέτρων.
Η ατυχία των κατοίκων της είναι ότι παρά το ότι η πόλη είχε μεγάλες καταστροφές από σεισμό μόλις 17 χρόνια πριν (το 62 μ.Χ) οι κάτοικοι της είχαν καταφέρει να την ξαναφτιάξουν λόγω της σημασίας της σαν εμπορικό και βιομηχανικό κέντρο λόγω του λιμανιού της.
Για πρώτη φορά βρέθηκαν ξανά τα ίχνη της τον 16ο αιώνα όταν πήγαν να ανοίξουν ένα αγωγό για υδροδότηση της κωμόπολης Τόρε Ανουντσιάτα.
Οι πρώτες ανασκαφές ξεκίνησαν από τους Βουρβώνους οι οποίοι όμως είχαν σαν κύριο σκοπό την λεηλασία των σημαντικότερων έργων τέχνης για να πλουτίσουν το Μουσείο της Νάπολης .Πρώτα φέρνουν στην επιφάνεια την Αγορά και την καταντούν μια μάζα ερειπίων.
Ευτυχώς από το 1860 αναλαμβάνει ο Τζιοβάνι Φιορέλι την συστηματική και επιστημονική ανασκαφή.
Χάρις σε αυτόν έχουμε σήμερα την εικόνα σε ποια στάση βρήκαν τον θάνατο οι κάτοικοι της με ένα έξυπνο τρόπο. Έχυσε γύψο στα σημεία που είχαν αφήσει οι οργανικές ύλες τα ίχνη τους εξαφανισμένες πλέον στα συμπαγή πετρώματα.(Φωτ.2)

Η Πομπηία πόλη των 20.000 κατοίκων έχει την κλασσική δομή των Ρωμαϊκών πόλεων με τις δύο επιμήκεις οδικές αρτηρίες(decumani) και τις δύο εγκάρσιες(cardini).
Τα πεζοδρόμια είναι ψηλά γιατί δεν υπάρχουν αποχετεύσεις αλλά υπάρχουν περάσματα για τους διαβάτες πάνω σε πέτρες(Φωτ 3)

Στην Πομπηία μπαίνουμε από την Porta Marina (Φωτ 4) που είναι προς την μεριά της θάλασσας η οποία στην αρχαιότητα ήταν πολύ κοντά.

Από τους σημαντικότερους χώρους που συναντάμε σύντομα είναι η τεράστια Αγορά (38x142 μέτρα) που ήταν το κέντρο της πολιτικής οικονομικής και θρησκευτικής ζωής με τα σημαντικότερα κτήρια γύρω της.(Φωτ 5,6)

Επειδή επιτρεπόταν η είσοδος μόνο σε πεζούς, ήταν ελαφρώς υπερυψωμένη και με εμπόδια εκεί που τελείωναν οι δρόμοι που οδηγούσαν σε αυτήν. (Φωτ 7-Via dell' Abrondanza).

Γύρω από αυτήν εκτός από τα δημόσια κτήρια υπάρχουν ξενοδοχεία και στάβλοι.
Στην αεροφωτογραφία φαίνονται τα διάφορα κτήρια της αγοράς (Α)

Στο ένα άκρο της Αγοράς είναι ο ναός του Δία(Β) (Φωτ 6) με δεξιά του την αψίδα του Τιβέριου(Γ) και αριστερά του την αψίδα του Γερμανικού(Δ).

Αριστερά επίσης υπήρχε η πυλωτή με επάλληλες κολώνες δωρικού και ιωνικού ρυθμού(Ε).(Φωτ 5)

Παραπλεύρως της πυλωτής είναι ο ναός του Απόλλωνα(Ζ), με μπροστά του ένα βωμό(Η), και ένα ιωνικό κίονα με ένα ηλιακό ρολόι.(Θ)(Φωτ 8)

Κάτω από το ναό ήταν η Βασιλική (Ι),το αρχαιότερο και σημαντικότερο δημόσιο κτήριο με την κυρία είσοδο στην Αγορά.(Φωτ 9α, 9 Αναπαράσταση της Βασιλικής για την όπερα Το τελευταίο πρωινό της Πομπηίας (1827) του Alessandro Sanquirico. )
Αρχικά λειτούργησε σαν σκεπαστή αγορά αλλά μετά την κατασκευή του δικαστηρίου στο βάθος του (tribunal), o χώρος χρησιμοποιήθηκε ως δικαστήριο αστικών και εμπορικών υποθέσεων και ως τόπος συναθροίσεως των πολιτών. Ο κεντρικός σηκός ήταν μάλλον ανοικτός και περιβαλλόταν από ένα μεγαλοπρεπές περιστύλιο με 28 τεράστιους κορινθιακούς κίονες διαμέτρου 1,1 μ. και 10 μ ύψους. Στα πλαϊνά τοιχώματα οι πολίτες χάρασσαν πολυάριθμες επιγραφές μεταξύ των οποίων μια γράφει: Εκπλήσσομαι ,ω τοίχε πως δεν κατέρρευσες κάτω από το βάρος τόσων γραφέων.

Στο δεξιό πλάγιο του ναού του Διός ήταν το macellum (Κ),μια μεγάλη σκεπαστή αγορά με καταστήματα, με πλούσια εικονογράφηση (Φωτ 10,11)
Πίσω από το ναό του Διός ήσαν τα απαραίτητα σε κάθε ρωμαϊκή πόλη λουτρά (Λ),που μπροστά τους τύφλα να έχουν τα σημερινά spa !(Φωτ 12)

Εκτός από τα αποδυτήρια και το γυμναστήριο, τα λουτρά διέθεταν 3 ξεχωριστούς χώρους από τους οποίους περνούσε υποχρεωτικά ο λουόμενος. Πρώτα έπαιρνε ένα κρύο λουτρό στο Frigidarium (για να σφίξουν οι κώλοι),μετά την ψυχρολουσία ακολουθούσε ένα χλιαρό λουτρό στο Tepidarium και στο τέλος για να ανοίξουν οι πόροι του ένα θερμό λουτρό στο Calidarium .

Η Πομπηία μας προσφέρει την εικόνα της εσωστρεφούς κατοικίας της ρωμαϊκής εποχής που διατηρήθηκε αμετάβλητη για αιώνες.(Φωτ 13)
Τα σπίτια είχαν δεξαμενή τροφοδοτούμενη από την στέγη με τα όμβρια (στο impluvium)και διέθεταν απορροφητικό βόθρο. Υπήρχε όμως και υδαταγωγός που τροφοδοτούσε τα λουτρά, τα δημόσια σιντριβάνια και τις πλούσιες κατοικίες.

Υπάρχουν στην Πομπηία , ένα πλήθος από βίλες, με την κλασσική βέβαια έννοια του όρου και όχι την κυπριακή, με εξαιρετική διακόσμηση των διαφόρων χώρων τους, με 4 διαφορετικούς ρυθμούς ζωγραφικής που ξεκινούν από το 150-80 πΧ , με τον τελευταίο να αρχίζει το 62μΧ μετά τον μεγάλο σεισμό.(Φωτ 14,15,16,17)

Είναι αδύνατο στα πλαίσια ενός ποστ να περιγράψει κανείς ξεχωριστά όλο αυτόν τον
Πλούτο από τις διάφορες βίλες.
Αξίζει ίσως μόνο να αναφερθεί η οικία του Φαύνου (Φωτ 18) που έχει και το περίφημο ψηφιδωτό με τον Αλέξανδρο στην μάχη με τον Δαρείο(Φωτ 19)

Στο σημείο αυτό θα κάνω μια παρένθεση.
Εκτός από τα σχόλια που μου γράφετε στα ποστ, υπάρχουν και μερικοί φίλοι που είναι αφανείς αναγνώστες και που προτιμούν να μου λένε τα σχόλια τους δια ζώσης.
Έτσι λοιπόν ο κουμπάρος μου, ένας από την εξάδα, που παιδιόθεν γνωρίζω πόσο δυσκοίλιο άτομο είναι, δεν βρήκε πολύ σικ την πολύ κομψή αναφορά μου σε προηγούμενο ποστ, στην μοναδική απόλαυση του ανθρώπου που δεν του δημιουργεί τύψεις, δηλαδή το χέσιμο!
Ένας άλλος φίλος, που με διαβάζει ανελλιπώς το πρωί στο υπουργείο που εργάζεται εντατικά, δείχνει ο αχρείος κείμενα μου σε γυναίκες συναδέλφους του, προφανώς κάνοντας επιλογή όσων γράφουν κάτι σχετικό με πήδημα, οπότε και αυτές με αποκαλούν πλέον πορνόγερο!
Εθίγην βαθύτατα όταν το άκουσα!
Όχι βεβαίως για το πορνό αλλά για κείνο το γέρο!
Ανήκω σαφώς στην νεολαία μόνο που αυτή είναι η νεολαία του χθες όπως έγραφε και ένα πούλμαν στην Ιταλία για τους επιβάτες του: I giovani di ieri !
Όσο για το πορνό επειδή λοιπόν λόγω της δουλειάς μου θεωρούσα πάντα ότι οι φυσιολογικές λειτουργίες του ανθρωπίνου σώματος ήσαν ,είναι και θα είναι πάντα πέραν του ηθικού και του ανήθικου θα γράφω ελεύθερα για φαγητό, για χέσιμο, για κλάσιμο, για πήδημα , χωρίς κανένα δισταγμό.
Το γράφω αυτό γιατί από την εποχή του Αριστοφάνη και μέχρι να ενσκήψει η χριστιανική λαίλαπα όλες αυτές οι λειτουργίες του σώματος αντιμετωπιζόντουσαν στις πραγματικές τους διαστάσεις ,δηλαδή ως φυσιολογικές!
Όταν το χριστιανικό ιερατείο απέκτησε δύναμη για να επιβληθεί στο πόπολο έβαλε αυστηρούς κανόνες στις λειτουργίες του σώματος που μπορεί ο άνθρωπος σε ένα βαθμό να ελέγξει και αυτές δεν ήσαν άλλες από το φαγητό και το πήδημα.
Τους ήταν όπως καταλαβαίνετε λίγο δύσκολο να επιβάλουν περιορισμούς στο χέσιμο και στο κλάσιμο!Όλα αυτά τα γράφω γιατί είναι αδύνατο να γράψεις σχετικά για την Πομπηία ,μια πόλη που διακρινόταν για την ελεύθερη, εύθυμη, πολυτελή και αισθησιακή ζωή της χωρίς να γράψεις ότι διέθετε τουλάχιστον 25 πορνεία συνήθως του ενός δωματίου πάνω από ταβέρνες.

Το σημαντικότερο, ειδικά φτιαγμένο για αυτό το σκοπό, είναι το διώροφο πλήρως αναστηλωμένο lupanare με τοιχογραφίες με τις προσφερόμενες υπηρεσίες και τις ανάλογες τιμές. Περιττό να σας πω ότι στην είσοδο του για να μπεις να το δεις γίνεται της πουτάνας από τον κόσμο! (Φωτ 20)

Όμως και στις κατοικίες ,αγάλματα (Φωτ 21,22) και τοιχογραφίες ερωτικού περιεχομένου(Φωτ 23) δεν ήσαν κάτι το ασυνήθεις, τόσο στην Πομπηία όσο και στο Ερκολάνο.

Μερικές από αυτές τις έχω δημοσιεύσει σε προηγούμενα ποστ( εικόνα Πρίαπου στην οικία των Βεττίων), το άγαλμα με την κτηνοβασία του Πάνα στην βίλα των Παπύρων ή πεολειχία στην τοιχογραφία,το όρθιο πέος που ήταν σκαλισμένο στην είσοδο της οικίας Pause Panifico, που δίνει με την επιγραφή που έχει και τον χαρακτηρισμό όλης της πολιτείας, εδώ κατοικεί η ευτυχία (φωτ 22)

Επίσης βρέθηκαν και πλήθος ερωτικών αντικειμένων και αγαλματιδίων που βρίσκονται στο μουσείο της Νάπολης σε ξεχωριστή αίθουσα.(Φωτογρ 15,16,17,18, ή αττικό πιάτο και Φωτ 24)

Για να μπορεί δε ο ξένος να βρει που είναι ο οίκος ανοχής υπήρχε σκαλισμένο στο δρόμο το κατάλληλο σχήμα (Φωτ 25) ώστε να τον βρίσκει εύκολα.
Στην Έφεσο ήσαν πιο διακριτικοί και τον έδειχναν με ένα πέλμα.(Φωτ 26)

Το Ερκολάνο (Herculaneum, Ηράκλεια ή Ηράκλειο από τον Ηρακλή) είναι η δεύτερη μετά την Πομπηία πόλη που σκεπάστηκε πλήρως από 20 μέτρα λάβα, λάσπη και στάχτη μέσα σε 5 λεπτά από την έκρηξη του Βεζούβιου.(Φωτ 27 τα ερείπια από το ύψος του σημερινού εδάφους. Φωτ 28- Η εικόνα της περιοχής που καλύφτηκε από τα υλικά της έκρηξης)

Εδώ οι κάτοικοι της δεν πέθαναν ακαριαία από τα δηλητηριώδη αέρια της έκρηξης που ο αέρας τα οδήγησε στην Πομπηία, γιατί βρέθηκαν ελάχιστα πτώματα στα σπίτια και γι΄ αυτό μέχρι πρόσφατα νόμιζαν ότι οι κάτοικοι είχαν διαφύγει Το 1982 όμως βρέθηκαν 250 πτώματα (Φωτ 29) στο λιμάνι μαζί, σε 12 χώρους που φύλαγαν σκάφη ( Φωτ 30- φαίνονται οι χώροι των σκαφών)

Το Ερκολάνο διατηρείται σαφώς σε καλύτερη κατάσταση από την Πομπηία γιατί αυτό καλύφτηκε από την ροή της λάβας και δεν κατέρρευσαν οι σκεπές των σπιτιών από τις πέτρες της έκρηξης όπως στην Πομπηία.
Η πόλη ανακαλύφτηκε τυχαία το 1709 με το άνοιγμα ενός πηγαδιού αλλά οι ανασκαφές για την αποκάλυψη της είναι δύσκολες λόγω του σκληρού πετρώματος των 20 μέτρων που την καλύπτει ,σε αντίθεση με τα 4 μόνο μέτρα της Πομπηίας αλλά και γιατί ένα ακόμα ένα μεγάλο μέρος της είναι κάτω από την σύγχρονη πόλη.
Στις φωτ 31,32,33,34,35 μπορεί να διαπιστώσει κανείς την μεγαλοπρέπεια και την αρχοντιά αυτής της πολιτείας.

Τέλος στο μουσείο της Νάπολης, από τα σημαντικότερα του κόσμου, βλέπει κανείς σε πλήθος από τοιχογραφίες το υψηλό επίπεδο της τέχνης που είχαν φτάσει αυτές οι πόλεις.(Φωτ 36,37,38,39,40)

ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ

BELLA (?) NAPOLI

ΙΙ- ΚΑΙ ΟΜΩΣ ΥΠΑΡΧΕΙ Η BELLA NAPOLI !