Ε΄ ΜΠΟΥΧΑΡΑ

 Η Μπουχάρα , που σημαίνει η τυχερή πόλη, στους περισσοτέρους Έλληνες φέρνει αμέσως στο μυαλό τα ομώνυμα χαλιά, ενώ βέβαια η πόλη σήμερα δεν έχει καμία σχέση με την κατασκευή των παλιών χειροποίητων χαλιών. Αυτή σταμάτησε το 1921  γιατί το σοβιετικό  καθεστώς είχε στρέψει την οικονομία προς την εκβιομηχάνιση.
Και αυτήν, όπως την Σαμαρκάνδη, κατέστρεψε πλήρως ο Τζένγκις Χαν το 1220, αλλά τα επόμενα 50 χρόνια η πόλη ανέκαμψε και γνώρισε μεγάλη ακμή μέχρι τον 16ο αιώνα, γιατί αποτελούσε ένα βασικό κέντρο της Οδού του Μεταξιού.
Με βάση βέβαια  το εμπόριο η οικονομική άνθηση  της Μπουχάρα οδήγησε στην κατασκευή των πάνω από 140  μεσαιωνικών κτισμάτων που διασώζονται μέχρι τις μέρες μας , αλλά οδήγησε επίσης και στην ανάπτυξη των επιστημών, όπως τα μαθηματικά, η αστρονομία, η χημεία, η ιστορία,αλλά και η ποίηση και η ιατρική με τον ιατροφιλόσοφο Adu All Ibn Sino, που έγινε γνωστός στη Δύση ως Avicenna.
Γι΄ αυτό και υπάρχει η παραδοσιακή έκφραση: Η Σαρμακάνδη είναι η ομορφιά στην γη αλλά η Μπουχάρα είναι η ομορφιά του πνεύματος.
Το ιστορικό κέντρο της Μπουχάρας ανήκει στα μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς της ανθρωπότητας της UNESCO.
Δυστυχώς η Μπουχάρα μας υποδέχτηκε με συννεφιά και βροχές αλλά εμείς απτόητοι την γυρίσαμε όλη, μερικές  φορές με την ομπρέλα στο ένα  χέρι και την κάμερα στο άλλο.

Το σύμβολο της πόλης αποτελεί ο πλινθόκτιστος μιναρές Kalon (επάνω φωτογραφία) που βρίσκεται στην πλατεία Poi Kalon ,στις δύο πλευρές της οποίας υπάρχουν στην μία το τζαμί Kalon Juma (τζαμί της Παρασκευής)  και στην άλλη o μεντρεσές Mir-i-Arab.
Με θεμέλια σε βάθος 13 μέτρων και ύψος 48 μ ,ήταν ο ψηλότερος την εποχή που κτίστηκε (1127) και εκτός από μιναρές χρησίμευε αφ΄ενός μεν ως φάρος για τα καραβάνια, αλλά και ως παρατηρητήριο για τυχόν επιθέσεις εχθρών. Από την κορυφή του επίσης ο Χάνος της περιοχής πέταγε τους θανατοποινίτες βάζοντας τους μέσα σε ένα σάκο. Το έθιμο το κατάργησαν οι Ρώσοι όταν κατέλαβαν την πόλη στα μέσα του 19ου αιώνα.

Το τζαμί Kalon είναι από τα παλιότερα της κεντρικής Ασίας από το 795, αν και το σημερινό κτίσμα μετά από πολλές καταστροφές είναι του 1514 και η εσωτερική αυλή του, που μπορεί να δεχτεί 10.000-12.000 άτομα, είναι μαζί με αυτήν του Bibi Κhanum της Σαμαρκάνδης ,από τις μεγαλύτερες.

Απέναντι του ο μεντρεσές Mir-i-Arab ,εξίσου μεγάλος, φιλοξενεί περίπου 180 μαθητές ηλικίας 17-18 ετών, που διδάσκονται αραβικά, ισλαμική ιστορία και θεολογία. Είναι η δεύτερη θεολογική σχολή της χώρας (η άλλη στην Τασκένδη) και το σοβιετικό καθεστώς την είχε κλείσει από το 1925-1946. Για να κατασκευαστεί το 1535 πουλήθηκαν 3000 σκλάβοι από την Περσία.

Δύο βήματα πιο πέρα υπάρχουν άλλοι δύο μεντρεσέδες ο παλιότερος φτιαγμένος από τον Ulog Beg το 1417 και ο άλλος απέναντι του ο νεότερος (1652) του  Abdul Aziz.

Ένα σημαντικό μνημείο της πόλης είναι το μαυσωλείο του Ismail Samani του 8-9ου αιώνα, με την κατασκευή του με τούβλα βασισμένη στην προϊσλαμική αισθητική.

Κοντά του είναι το μαυσωλείο Chashma-Ayub που σημαίνει η πηγή του Ιώβ, γιατί ο μύθος  λέει πως το νερό ανέβλυσε με το χτύπημα του ραβδιού του Ιώβ και βέβαια γι΄αυτό θεωρείται θαυματουργό.

Κατασκευάστηκε την εποχή του Τιμούρ και έχει ένα ασυνήθη κωνικό τρούλο.

To τζαμί Bolo-Hauz (17ος αιώνας) είναι μπροστά στο φρούριο  Ark και η πρόσοψη του, με 20 ψηλές ξύλινες κολώνες, βρίσκεται μπροστά σε μια δεξαμενή νερού στην οποία, καθώς αντανακλώνται μέσα της αυτές, φαίνονται σαν να είναι 40.

Μου θύμισε  το παρόμοιο  Chehel Sotoun στο Ισφαχάν.

Κάθε Παρασκευή έστρωναν ένα κόκκινο χαλί από το ευρισκόμενο δίπλα φρούριο Ark, που αποτελούσε την κατοικία του εμίρη  της Μπουχάρας, για να πάει εκεί να προσευχηθεί.

Το φρούριο Ark είναι από τα παλαιότερα κτίσματα της πόλης, από τον 5ο αιώνα π.Χ., αλλά την  σημερινή μορφή του την έχει πάρει τους τελευταίους 3 αιώνες. Ήταν η κατοικία όχι μόνο του εμίρη αλλά και των αξιωματούχων  και των οικογενειών τους ,όμως  καταστράφηκε κατά  80% τον Σεπτέμβριο 1920 από φωτιά και από τον βομβαρδισμό των μπολσεβίκων, που δεν ήξεραν πως ο εμίρης το είχε εγκαταλείψει πηγαίνοντας στα θερινά του ανάκτορα. Από εκεί αυτός το έσκασε με 400 καμήλες φορτωμένες με χρυσό και άλλα πολύτιμα είδη για το Αφγανιστάν.

Γίνονται εκτεταμένες εργασίες αποκατάστασης του φρουρίου και ενδιαφέρον έχει ο χώρος που ο εμίρης δεχόταν τις ακροάσεις.

Έμπαιναν όλοι με σκυμμένο κεφάλι και για να μην του γυρίσουν τα οπίσθια φεύγοντας η πόρτα είχε μπροστά ένα τοίχο!

Πηγαίνοντας προς το κέντρο της πόλης βρίσκουμε το Magoki-Attori ένα από τα μνημεία της πόλης που αποδεικνύει την μακραίωνα ιστορία της. Η αρχαιολογική έρευνα το 1935 αποκάλυψε ότι σε  6 μέτρα βάθος υπήρχε ειδωλολατρικό ιερό και μετά επάνω του βουδιστικό μοναστήρι, εν συνεχεία ναός Ζωροαστρών και τελικά τζαμί των Αράβων εισβολέων.

Μετά από επανειλημμένες καταστροφές το σημερινό κτίσμα είναι του 1860 και στεγάζει ένα μικρό μουσείο χαλιών.

Ένα από τα ωραιότερα σημεία του κέντρου της πόλης είναι η περιοχή γύρω από την δεξαμενή Lyabi-Hauz, που είναι η μεγαλύτερη τεχνητή δεξαμενή της μεσαιωνικής Μπουχάρα μήκους 42μ, πλάτους 36μ και με βάθος 5μ. Η Μπουχάρα διέθετε πάνω από 200 ανοικτές δεξαμενές νερού οι οποίες όμως την εποχή των εμίρηδων υπήρξαν συχνά εστίες επιδημιών και νόσων, κατάσταση που αντιμετωπίστηκε επιτυχώς μετά την κατάληψη της χώρας από τους σοβιετικούς. Στην μια όχθη υπάρχουν αγάλματα με καμήλες ,για να τιμηθούν τα καραβάνια που για αιώνες περνούσαν από εκεί στον Δρόμο του Μεταξιού. 

Στις δύο πλευρές της λίμνης  ο Nadir Divan-Beghi (κάτι αντίστοιχο τότε με υπουργό Εμπορίου) κατασκεύασε δύο κτήρια.

Το ένα η Khanaka με όμορφα στολισμένο τζαμί ήταν και μέρος για να μένουν και να διαλογίζονται οι Σούφις.

Στην άλλη πλευρά έφτιαξε ένα καραβάν σεράι με ιπτάμενους φοίνικες στην πρόσοψη, για να το εκμεταλλευτεί, αλλά στα εγκαίνια  ο Imamkuli-khan (1611-1642) έδωσε συγχαρητήρια στον υπουργό του για την κατασκευή του κτηρίου αυτού "για την δόξα του Αλλάχ" Έτσι ο  Nadir Divan-Beghi αναγκάστηκε να το μετατρέψει σε μεντρεσέ.

Μπροστά του υπάρχει άγαλμα του  Ναστραντίν Χότζα που η Μπουχάρα θεωρεί ότι είναι η γενέτειρα του, όπως και άλλα μέρη βεβαίως.

To Chohr Minor (1807) είναι από τα πιο χαριτωμένα κτήρια της πόλης. Ο μεντρεσές αυτός κτίστηκε από ένα εύπορο έμπορο και το Chohr Minor είναι η είσοδος του, αλλά παρά το ότι σημαίνει 4 μιναρέδες, κανένας τους δεν είναι μιναρές!

Οι 3 περιέχουν βοηθητικούς χώρους και ο 4ος μια σκάλα για την βιβλιοθήκη.

Τέλος το θερινό ανάκτορο Sitorai Mokhi-Khosa του τελευταίου εμίρη Alim Khan (φωτογραφία του 1911) το κατασκεύασαν οι Ρώσοι το 1911 για να τον απομακρύνουν από το  Ark στα προάστια της πόλης, ώστε να μπορούν να τον έχουν πιο εύκολα υπό έλεγχο.

Είναι πολυτελώς διακοσμημένο από τοπικούς καλλιτέχνες και τεχνίτες και προσπαθεί να συνδυάσει την παράδοση της χώρας με  τα μοντέρνα ρεύματα του πολιτισμού που έρχονταν από την Ρωσία.

Έτσι η αίθουσα υποδοχής, ή Λευκή  Αίθουσα θυμίζει ευρωπαϊκά ανάκτορα, ενώ υπάρχει επίσης ψυγείο πάγου και πατώματα με παρκέ που για πρώτη φορά κατασκευάστηκαν σε αυτό στην Μπουχάρα.

Το ανάκτορο σήμερα είναι μουσείο και μεταξύ των διαφόρων εκθεμάτων σε αυτό είναι και ενδυμασίες του εμίρη και των γυναικών του.

Αυτή στην φωτογραφία ζυγίζει 7 κιλά και είναι ραμμένη με χρυσή κλωστή με 70% χρυσό!

Τέλος ο εμίρης, όπως και κάθε  αξιοπρεπής εμίρης, διέθετε και χαρέμι που διέμενε στο οίκημα με την πισίνα μπροστά.

Καθισμένος στο παρατηρητήριο του  χάζευε τις γυμνές γυναίκες που πλατσούριζαν στην δεξαμενή και αυτή που του άρεσε της πέταγε ένα μήλο. Η επιλεχθείσα έπρεπε να πλυθεί με γάλα γαϊδούρας που η μυρουδιά του τον διήγειρε και πήγαινε μετά στο κρεβάτι του για τα περεταίρω!   

Σε αυτό το βίντεο υπάρχουν μόνο παλιές, πολύ ωραίες ,φωτογραφίες από την Μπουχάρα

http://www.youtube.com/watch?v=yM8UJamtQ4U

 ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ

Α΄ ΜΕΡΙΚΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΟΥΖΜΠΕΚΙΣΤΑΝ

Β΄ΤΑΣΚΕΝΔΗ ΜΙΑ ΜΟΝΤΕΡΝΑ ΠΟΛΗ ΣΤΗΝ ΚΕΝΤΡΙΚΗ ΑΣΙΑ

Γ΄ Η ΜΥΘΙΚΗ ΣΑΜΑΡΚΑΝΔΗ (α΄μέρος)

Δ΄ ΣΑΜΑΡΚΑΝΔΗ (β΄ μέρος) και ΣΑΧΡΙΣΑΜΠ

ΤΟ ΕΠΟΜΕΝΟ

ΣΤ΄ ΧΙΒΑ, ΜΙΑ ΑΝΑΛΛΟΙΩΤΗ ΑΠΟ ΤΟΝ ΧΡΟΝΟ ΚΑΣΤΡΟΠΟΛΙΤΕΙΑ