Μ, Ο ΔΡΑΚΟΣ ΤΟΥ ΝΤΥΣΕΛΝΤΟΡΦ ΚΑΙ Η ΔΙΑΦΩΝΙΑ ΤΣΙΡΚΑ-ΡΑΦΑΗΛΙΔΗ

Πριν από 8 χρόνια έγραφα στο ποστ μου ΡΕΚΒΙΕΜ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥΣ ΠΟΥ ΕΚΛΕΙΣΑΝ :

Ως φοιτητής  ήμουνα γραμμένος στην κινηματογραφική λέσχη και έτσι είδα όλη την πρωτοπορία από τις ταινίες που έχουν μείνει στην ιστορία του κινηματογράφου από την Αμερική, τη Ρωσία, τη Γαλλία και μέχρι την Ιαπωνία.
Η γυναίκα μου, άνθρωπος που από παιδικής ηλικίας μέχρι σήμερα με δυσκολία αποχωρίζεται το κρεβάτι του άμα καταφέρει να ξυπνήσει, ακόμα θυμάται με φρίκη ότι την Κυριακή το πρωί έπρεπε να ξυπνήσει πουρνό-πουρνό για να βρίσκεται στις δέκα το πρωί στο Άστυ που ήταν η κινηματογραφική λέσχη και την περίμενε εκείνος ο Αθεόφοβος κινηματογραφόφιλος κουλτουριάρης συμφοιτητής της που από την πρώτη στιγμή που τον είδε είχε αποφασίσει ότι αυτόν ήθελε να παντρευτεί και τελικά το κατάφερε!
Έτσι λοιπόν, μαζί με την επίτευξη του τελικού στόχου που κέρδισε, απέκτησε και μια πλήρη κινηματογραφική παιδεία βλέποντας όλες τις κλασικές ταινίες από τον Αϊζενστάιν μέχρι τους σύγχρονους σκηνοθέτες.

Στην κινηματογραφική λοιπόν λέσχη, που ήταν στον κινηματογράφο ΑΣΤΥ,  είχαμε δει και το αριστούργημα του γερμανικού εξπρεσιονισμού του  Φρίτς Λάνγκ " Μ, Ο Δράκος του Ντύσελντορφ" (M - Eine Stadt sucht einen Mörder ),που, παρόλα τα χρόνια που είχαν περάσει από την αρχική της προβολή, διατηρούσε αγέραστη  την γοητεία  της χάρις στην σκηνοθετική δεξιοτεχνία του Λάνγκ αλλά   και στην χαρακτηριστική παρουσία του εξαιρετικού πρωταγωνιστή της Peter Lorre.

Μπορεί η βουβή Μητρόπολις να είναι η πιο γνωστή ταινία του, αλλά ο Μ ήταν η αγαπημένη ταινία του Λάνγκ, από όλη την πλούσια φιλμογραφία του, λόγω της κοινωνικής κριτικής που γίνεται σε αυτήν. Το 1937, ο ίδιος είπε σε έναν δημοσιογράφο πως έκανε την ταινία "για να προειδοποιήσει τους άλλους να μην παραμελούν  τα παιδιά"

Ο Μ είναι η πρώτη ομιλούσα ταινία του Λάνγκ και πειραματίστηκε ιδιαίτερα με την νέα, τότε τεχνολογία.
ΣΤΑ 100 ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΑΡΙΣΤΟΥΡΓΗΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟΥ LES CAHIERS DU CINEMA βάσει της ψηφοφορίας που έγινε από 76 σκηνοθέτες , κριτικούς και κορυφαία στελέχη του γαλλικού κινηματογράφου, η ταινία  Μ κατάτάχτηκε στην 6η θέση  με 40 ψήφους.
Την ταινία την θυμήθηκα όταν διάβασα στις 25/3/2016 ένα ενδιαφέρον άρθρο του Δημοσθένη Κούρτοβικ στα ΝΕΑ με τίτλο "Με τον Τσίρκα ή με τον Λανγκ" στο οποίο γράφει μεταξύ άλλων δύο εκ διαμέτρου αντίθετες , αλλά εξ ίσου ενδιαφέρουσες απόψεις για την ταινία :

Θυμάμαι μια συζήτηση ανάμεσα στον Στρατή Τσίρκα και τον Βασίλη Ραφαηλίδη το 1968, έπειτα από μια προβολή της κλασικής ταινίας του Φριτς Λανγκ " Ο Δράκος του Ντύσελντορφ"στο Ινστιτούτο Γκαίτε.

Ο Τσίρκας είχε ενοχληθεί από το περίφημο τέλος της ταινίας εκεί όπου ο υπόκοσμος της δικάζει με όλους τους τύπους τον παιδόφιλο δολοφόνο σε ένα ποτοποιείο. Η ένσταση του αφορούσε δύο λεπτομέρειες: πρώτον ότι οι κακοποιοί εμφανίζονται ως εγγυητές της ασφάλειας των παιδιών και δεύτερον ότι ο αρχηγός τους και "δικαστής" ήταν  ένας ωραίος, κατάξανθος άνδρας με χαρακτηριστικό μαύρο δερμάτινο μπουφάν. Ο Τσίρκας θεωρούσε ότι αυτά τα δύο σε συνδυασμό μπορούσαν να γεννήσουν συμπάθειες για τους Ναζί (θυμίζω πως η ταινία γυρίστηκε μόλις δύο χρόνια πριν από την άνοδο του Χίτλερ στην εξουσία)

Ο Ραφαηλίδης, με φούρκα που μόλις τον συγκρατούσε  ο σεβασμός του για τον συγγραφέα των "Ακυβέρνητων Πολιτειών", αντέτεινε ότι η ταινία ήταν μια προφητική παραβολή, μια προειδοποίηση ότι σε συνθήκες χάους, όπως αυτές που επικρατούσαν τότε στην Γερμανία υπόκοσμος μπορούσε να υποκαταστήσει το κράτος (για το δικό του συμφέρον, όπως στην ταινία, όπου ο δολοφόνος έχει προκαλέσει μεγάλη κινητοποίηση της αστυνομίας για τον εντοπισμό του και δυσκολεύει έτσι την δράση των άλλων κακοποιών)και ότι η μορφή του άριου μαυροντυμένου αρχιγκάνγκστερ ήταν ένας συμβολικός υπαινιγμός για την εγκληματική φύση του ναζισμού.Ο Τσίρκας δεν συγκινήθηκε από αυτά τα επιχειρήματα. Επέμενε ότι ο καλλιτέχνης έχει ευθύνη για τα σύμβολα του. ότι οφείλει να τα επιλέγει έτσι ώστε να μην είναι παρεξηγήσιμα και ότι ο Λάνγκ υπέπεσε σε ολίσθημα παρουσιάζοντας ως δίκαιο τιμωρό έναν κακούργο με αύρα ναζιστικής γοητείας.

Διατηρώ μια μικρή αμφιβολία αν είναι σωστό το έτος 1968 που αναφέρει ο Κούρτοβικ και δεν είναι το 1967, γιατί ένα χρόνο μετά την δικτατορία  το 1968  δύο γνωστοί αριστεροί να μιλούν δημόσια ήταν μάλλον δύσκολο.

Ο μεν Ραφαηλίδης ήταν το 1968, 33 ετών και όπως γράφει ο ίδιος: Όπως και να΄ναι, το καλοκαίρι του 1968 είμαι ελεύθερος, ύστερα από δέκα μήνες φυλακή. 

Ο  δε Στρατής Τσίρκας ήταν τότε 67 χρονών, έχει μόλις πριν 3 χρόνια τελειώσει τις Ακυβέρνητες Πολιτείες (1960-65)  τις οποίες μετά την άρνηση του να τις αποκηρύξει το ΚΚΕ τον διαγράφει .

Για να διαπιστώσει λοιπόν κανείς ποια από τις δύο παραπάνω απόψεις είναι πιο σωστή ή πιο κοντά στις προσωπικές του αντιλήψεις, είναι καλό να δει την ταινία, η οποία ευτυχώς υπάρχει σε ΣΥΛΛΕΚΤΙΚΗ ΕΚΔΟΣΗ και σε αποκαταστημένη κόπια με ελληνικούς μάλιστα υπότιτλους!

Απολαύστε την!