O GYROS ΣΤΙΣ 10 ΛΕΞΕΙΣ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ 2017!

Είναι γνωστή η οξύτατη διαμάχη που υπάρχει μεταξύ Αθήνας και Θεσσαλονίκης  για το πώς ονομάζεται ένα  έδεσμα που και οι κάτοικοι και των δύο πόλεων συμφωνούν πλήρως για την νοστιμιά του και γι΄αυτό καταβροχθίζουν τεράστιες ποσότητες από αυτό.

Η διαμάχη είναι στο τι λες όταν θέλεις να το παραγγείλεις, γιατί στη Θεσσαλονίκη το πιτόγυρο λέγεται σάντουιτς, ενώ σουβλάκι λένε το καλαμάκι .

Επίσης στο  "απ' όλα": δεν έχει κρεμμύδι - τζατζίκι. Έχει κρεμμύδι, μουστάρδα, κέτσαπ ή και άλλες σάλτσες.

Βέβαια και στα Χανιά το "απ΄όλα" αν δεν τονίσεις με τζατζίκι θα στο δώσουν με γιαούρτι.

Είτε σουβλάκι όμως το πεις είτε σάντουιτς η νοστιμιά του βασίζεται στον γύρο που έχει μέσα.

Ο γύρος (gyros) λοιπόν το 2017 ήταν μία από τις 10 λέξεις της χρονιάς που αναζήτησαν οι χρήστες της  online εκδοχής  του γνωστού λεξικού   «Merriam-Webster», το οποίο κυκλοφορεί από το 1828, μετά από τη στατιστική επεξεργασία των επισκέψεων στην ιστοσελίδα του.

Οι υπόλοιπες ήσαν complicit (συνεργός), dotard  (γεροξεκούτης), empathy (κατανόηση, συμπόνια), federalism (φεντεραλισμός), feminism (φεμινισμός), gaffe (γκάφα), hurricane  (τυφώνας), recuse (εξαιρούμαι) και  syzygy (συζυγία).

Η Κουζέλη Φωτεινή στο ΒΗΜΑ-Πολιτισμός  μας εξηγεί τι ήταν αυτό που έκανε τους Αμερικανούς να ψάχνουν την εξήγηση του τι είναι ο γύρος:

Οι χρήστες αναζητούν τη σημασία μιας λέξης όταν αυτή αναφέρεται στον δημόσιο διάλογο και προβληματίζονται για το περιεχόμενό της. Οι «Λέξεις της Χρονιάς» είναι συνήθως μάρτυρες των πολιτικών και κοινωνικών εξελίξεων, αλλά όχι πάντα, λένε οι επιμελητές του λεξικού. Ο γύρος συζητήθηκε πολύ όταν ο Τζίμι Φάλον, παρουσιαστής της δημοφιλούς βραδινής εκπομπής «The Tonight Show with Jimmy Fallon», γύρισε ένα σχετικό κωμικό βίντεο με τον τραγουδοποιό της κάντρι μουσικής Λιουκ Μπράιαν. Οι δυο τους σταμάτησαν να αγοράσουν φαγητό σε μια καντίνα στη Νέα Υόρκη, αλλά ο Μπράιαν δεν ήξερε πώς να προφέρει τον γύρο που λαχταρούσε να παραγγείλει. Ο προβληματισμός του έδωσε αφορμή για τη σύνθεση ενός κάντρι τραγουδιού «Είμαι ένα καλό παιδί από την Τζόρτζια / ξέρω πολλά κι είμαι το καμάρι του πατέρα μου / αλλά δεν ξέρω πώς να προφέρω αυτό το φαγητό / εκείνο με την πίτα, το κρέας, την ντομάτα, το κρεμμύδι και το γιαούρτι / τζέι-ρο, γίι-ρο ή τζίι-ρο το λένε;». Το βίντεο με τους δυο τους και το τραγούδι, με τον τίτλο «I Don't Know How to Pronounce Gyro», διαδόθηκε γρήγορα στο Διαδίκτυο κάνοντας τον γύρο να εκτιναχθεί στις αναζητήσεις του «Merriam-Webster» τον Μάρτιο.

Πώς προφέρεται τελικά στα αγγλικά ο γύρος; Εξαρτάται σε τι αναφέρεστε, εξηγούν οι επιμελητές του λεξικού. Αν αναφέρεστε στη συντομευμένη μορφή της λέξης gyroscope(γυροσκόπιο), τότε θα τον προφέρετε τζάι-ρο. Αν αναφέρεστε στο δημοφιλές έδεσμα της ελληνικής κουζίνας, τείνει πλέον να προφέρεται σύμφωνα με φωνητικούς κανόνες επηρεασμένους από την ελληνική προφορά, γίι-ρο (YEE-roh) ή τζίι-ρο (ZHIHR-oh). Μαζί με την προφορά το λεξικό δίνει την ετυμολογία της λέξης από το ελληνιστικό γύρος (κύκλος) και αναλυτικά το περιεχόμενο μιας πίτας με γύρο.