ΠΟΣΗ ΑΛΗΘΕΙΑ ΚΡΥΒΟΥΝ ΜΕΡΙΚΕΣ ΠΑΡΟΙΜΙΩΔΕΙΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ; Β΄ΜΕΡΟΣ

Το Α΄ΜΕΡΟΣ εδώ.

Αντώνης Νικολής, συγγραφέας

Οι άντρες και τα... παντελόνια τους

Οι άντρες που τιμούν τα παντελόνια τους, μ' άλλα λόγια ο αντρισμός υπονοούμενος ως αρετή. Πρόκειται για μετωνυμία: το περιέχον «τα παντελόνια» αντί του περιεχόμενου «ο αντρισμός». Γιατί δεν αμφισβητεί κανείς τον αντρισμό των αρχαίων που φόραγαν χιτώνες ίσαμε ψηλά στους μηρούς ούτε των συμπολεμιστών του Κολοκοτρώνη με τις πλισέ φουστανέλες - υπάρχει άλλωστε και η χαριτωμένη διαφήμιση με τους Σκωτσέζους που σηκώνουν απειλητικά κι αποκαλυπτικά τα κιλτ τους. Το πράγμα δεν σηκώνει πολλή σοβαρότητα. Είναι αρετή ο αντρισμός; Προφανώς, όταν οι άντρες έχουν να επιτελέσουν ένα καθαρά αντρικό χρέος. Να πολεμήσουν, ας πούμε, όσο ο πόλεμος προϋπέθετε τους δυνάμει πιο αναπτυγμένους αντρικούς μυς. Ακόμη και τότε, ωστόσο, στους «Θεών Διαλόγους» του Λουκιανού, ο Δίας υπερασπίζεται τον γιο του τον Διόνυσο, ο οποίος, καίτοι «θηλυμίτρης» και«αβρότερος των γυναικών» (παρόλο που ντύνεται γυναικεία και είναι μαλακότερος απ' τις γυναίκες), προέλασε νικηφόρα ώς την Ινδία. Ή να θυμηθούμε εκείνον τον στρατάρχη του Χίτλερ που είχε μόνιμα βαμμένα κόκκινα τα νύχια των ποδιών του μέσα στ' άρβυλα; Ο αντρισμός συγκαταλέγεται στις έννοιες που καθημερινά φυραίνουν σε περιεχόμενο.Ξέρω τρανς γυναίκες, ντόμπρες, με απαράμιλλη γενναιότητα κι όποια άλλη στερεότυπη αντρική αρετή, και που άκουσον άκουσον καν δεν συζητούν να στερηθούν το πέος τους!

Βαγγέλης Χατζηγιαννίδης, συγγραφέας

Όταν θέλεις κάτι πολύ, όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να το καταφέρεις 

Κάθε συγγραφέας, άρα και ο τρανός Paolo Coehlo, έχει δικαίωμα να εκφέρει οποιαδήποτε κοσμοθεωρία τον εκφράζει, ώς και τη μεγαλύτερη μπαρούφα, αλλά ας έχουν οι αναγνώστες τη σύνεση να μην τα παίρνουν όλα τοις μετρητοίς. Κανένας Θεός, κανένα σύμπαν δεν είναι υποχρεωμένο να κάνει τα χατίρια στον κακομαθημένο θνητό που χτυπάει το πόδι του και φωνάζει: ΘΕΛΩ, ΘΕΛΩ, ΘΕΛΩ! Φυσικά και είναι ωραίο να έχουμε επιθυμίες. Γιατί κάνουν τη ζωή μας πιο διασκεδαστική και ενδεχομένως να γινόμαστε και καλύτεροι άνθρωποι μοχθώντας να τις πραγματώσουμε.

Ομως το σύμπαν δεν έχει καμιά σχέση με τούτο. Ή, ακόμα κι αν έχει, θα συμβαίνει με έναν τρόπο εντελώς ακατανόητο για την πεπερασμένη μας νόηση. Καλύτερα λοιπόν να κάνουμε εμείς όσα πρέπει. Εδώ, στη Γη. Και από μεταφυσική σκοπιά να το δεις, δεν καταλαβαίνω σε τι βοηθά να γραπώνεις τη μοίρα σου από τον λαιμό και στραγγαλίζοντάς τη να απαιτείς, ντε και καλά, να εκπληρώσει τα όνειρά σου. Σάμπως θα συγκινηθεί; Για να μιλήσω προσωπικά. Τα ωραιότερα πράγματα στη ζωή μου ήρθαν όταν ουδόλως το περίμενα ή φανταζόμουν. Αντιθέτως, όσα κυνήγησα με λύσσα πέρασαν από δίπλα μου και δεν μου ρίξαν βλέφαρο. Οταν θέλεις κάτι πολύ, όλο το σύμπαν συνωμοτεί για να το καταφέρεις.

Γιώργος Χατζηπαύλου, stand up κωµικός

Απλά μην το σκέφτεσαι, μια ιδέα είναι όλα 

Ολοι έχουμε έναν φίλο που στη δύσκολη στιγμή μάς έχει δώσει την απόλυτη λύση σε όλα. Οποιο κι αν είναι το πρόβλημα απλά μην το σκέφτεσαι! Μάλλον έτσι το πρόβλημα θα παρεξηγηθεί και θα φύγει να πάει σε κάποιον που θα το εκτιμά και θα το σκέφτεται. Οσοι επαναλαμβάνουν τη φράση «μια ιδέα είναι όλα» απλά δεν έχουν ιδέα.

Διότι οι ιδέες βρίσκονται στο μυαλό και δύσκολα βγαίνουν από εκεί. Ειδικά αν είναι στο μυαλό άλλων αλλά αφορούν εσένα. Αν για παράδειγμα σταματήσω να πληρώνω την Εφορία γιατί έδιωξα την ιδέα αυτή, η Εφορία θα έχει μια άλλη ιδέα που λέγεται πρόστιμο. Την οποία επίσης μπορώ να μη σκέφτομαι αλλά η επόμενη ιδέα της είναι η ποινική δίωξη κι εκείνοι που τη σκέφτηκαν τη θεωρούν εξαιρετική. Μπορείς πάντα βέβαια να φωνάξεις τον φίλο σου την ώρα της κατάσχεσης για να εξηγήσει ότι «μια ιδέα είναι όλα», αλλά θα αναρωτιέσαι αν το λέει σ' εκείνους ή σ' εσένα.

Θεόφιλος Τραμπούλης, επιμελητής τέχνης

Η Μακεδονία είναι ελληνική

Ο Λεόν Μπλουά, ο σπουδαίος γάλλος στυλίστας που την υστεροφημία του έβλαψε ανεπανόρθωτα η απύλωτη ελευθεροστομία του και η στράτευσή του στον καθολικισμό, εξέδωσε το 1902 την «Εξήγηση των κοινών τόπων», ένα λεξικό που φιλοδοξούσε να «καταφέρει, τι όνειρο!, να κάνει τον Αστό να βουβαθεί για πάντα». Κομψότερη από το συγγενές «Λεξικό των κοινών τόπων» του Φλομπέρ, που καταδείκνυε τη ρηχότητα και την υποκρισία πίσω από τις στερεότυπες εκφράσεις των μικρόνοων ανθρώπων, η «Εξήγηση» του Μπλουά αναρωτιόταν αντίθετα: «Τι θα συνέβαινε αν μπορούσαμε να αποδείξουμε πως το ένα ή το άλλο προαιώνιο κλισέ που χρησιμοποιεί ο Αστός αντιστοιχεί σε μια θεϊκή Αλήθεια, έχει τη δύναμη να συνθλίψει κόσμους και να πυροδοτήσει ανηλεείς καταστροφές;». Ο πραγματικός Αστός, «δηλαδή ο άνθρωπος που δεν κάνει καμία χρήση της ικανότητας της σκέψης και ζει ή μοιάζει να ζει χωρίς ούτε μια μέρα να του έκρουσε την πόρτα η ανάγκη να κατανοήσει οτιδήποτε, ο αυθεντικός Αστός είναι περιορισμένος σε μια γλώσσα που αποτελείται από ελάχιστες προτάσεις (…) Τι τρόμος θα κυρίευε τον ταβερνιάρη ή τον κοσμηματοπώλη, τον φαρμακοποιό ή τον εργολάβο αν αίφνης αντιλαμβάνονταν πως, δίχως να το γνωρίζουν, αρθρώνουν λόγια από τα οποία αναβλύζουν σύμπαντα; (…) Aκόμη κι οι πιο κούφιοι αστοί είναι, εν αγνοία τους, δεινοί προφήτες και δεν μπορούν να ανοίξουν το στόμα τους χωρίς να δονηθούν τ' αστέρια και να διαφανεί η Αβυσσος των Φώτων μέσα από τις καταβόθρες της Βλακείας τους». Τι φως Αληθείας καταυγάζει λοιπόν εκατόν είκοσι χρόνια μετά από τους ίδιους κοινούς τόπους για τους οποίους έγραψε ο Μπλουά, η σιωπή είναι χρυσός και προστατεύω την τιμή της οικογένειάς μου, δεν υπάρχει χαρά δίχως πόνο και ζούμε μονάχα μία φορά, σκοτώνω την ώρα μου και δυστυχώς δεν έχω ψιλά, ο σκοπός αγιάζει τα μέσα και σας μιλώ σαν φίλος, δες και την άλλη πλευρά: αυτή την αντιθεολογική παρότρυνση που απευθύνουν στον συνομιλητή τους οι δογματικοί και ανέντιμοι άνθρωποι για να τον εγκλωβίσουν και να ασκήσει ο ίδιος στον εαυτό του τη βία της μεταστροφής του, οι ίδιοι που κάθε φορά στηλιτεύουν την κατάρρευση της ηπιότητας και της σύνεσης μόνο και μόνο για να συδαυλίσουν τα πάθη και να δουν τους άλλους να σπαράζονται από τη διχόνοια που προκάλεσαν. Ή για να πάμε σε κάτι επίκαιρο, ναι, η Μακεδονία είναι ελληνική, αυτή η ζοφερή κοιλάδα βίας και φθόνου, διάσπαρτη από πνιγηρές πόλεις και μισαλλόδοξους λεβέντες, δεν θα μπορούσε παρά να είναι σάρκα από τη σάρκα της Ελλάδας, του σαρκοβόρου και φοβισμένου αδηφάγου φαντάσματος που λάμπει στα γκροτέσκα πρόσωπα όσων με κάθε δίκιο επαναλαμβάνουν αυτή την τρομερή ταυτολογία: η Μακεδονία είναι πράγματι ελληνική.

Παυλίνα Βουλγαράκη, ερμηνεύτρια

Κι ο άγιος φοβέρα θέλει

Αυτή η παροιμία μου φαίνεται εκ φύσεως παράλογη και κάπως ειρωνική. Ο «άγιος» ως έννοια υποδηλώνει κάτι υπερβατικό, ενώ η πρώτη υπέρβαση για τον άνθρωπο είναι η υπέρβαση του φόβου που αποτελεί την πιο απλοϊκή αδυναμία της ανθρώπινης φύσης. Την πιο κοινωνικά αποδεκτή μορφής παράνοιας. Φοβόμαστε κάτι που υποθέτουμε ότι θα συμβεί αλλά δεν το ξέρουμε. Φοβίζουμε κάποιον ως προς τι; Ο σεβασμός δεν εκβιάζεται... εμπνέεται. Ετσι κι αλλιώς, ο φόβος λειτουργεί κατασταλτικά σε κάθε είδους έμπνευση κι ελεύθερη έκφραση, στην καλύτερη περίπτωση ωθεί τους ανθρώπους να δρουν απλώς και μόνο διεκπεραιωτικά. Οπότε δεν αξίζει καν να μπει κανείς στη διαδικασία της «φοβέρας». Οσο καταχωρείται αυτή η φράση μέσα μας μαθαίνουμε να υποτιμούμε την έμπνευση και το κίνητρο που δίνει στους γύρω μας το αντίθετο του φόβου, δηλαδή η θετική παρότρυνση. Αν μπορούσα θα καταργούσα αυτή την παροιμία και θα την αντικαθιστούσα με κάποια που να έκανε σαφές ότι ο σεβασμός κερδίζεται. Κι ότι σε σχέση με τη δημιουργικότητα και τις ικανότητές μας η φαντασία είναι το κλειδί, πιο σημαντική από τη γνώση, που είναι πάντα περιορισμένη. Η φαντασία περικυκλώνει τον κόσμο.