ΜΕΡΙΚΑ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ ΣΤΟΙΧΕΊΑ ΓΙΑ ΤΟ ΠΡΟΣΦΥΓΙΚΟ ΚΑΙ ΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΤΟΥΡΚΙΑ.

Στο ΒΗΜΑ της Κυριακής δημοσιεύτηκαν δύο πολύ ενδιαφέροντα άρθρα σχετικά με το προσφυγικό πρόβλημα στην Ελλάδα και την Ευρώπη, το ένα του Δημήτρη Χόνδρου με τίτλο Το Προσφυγικό και η κορυφή του παγόβουνου και το δεύτερο του δικηγόρου Δρ Αθανάσιου Αναγνωστόπουλου με τίτλο Το ελληνοτουρκικό χάσμα.

Θα μεταφέρω λοιπόν σήμερα εδώ για προβληματισμό, ορισμένα από τα στοιχεία που αναφέρουν τα δύο αυτά άρθρα και που στους περισσότερους, όπως σε μένα, δεν ήσαν γνωστά, παρά το γεγονός ότι έχουν τελικά άμεση σχέση με την χώρα μας και τις μελλοντικές εξελίξεις σε αυτήν και την Ευρώπη.

Και στα δύο άρθρα οι υπογραμμίσεις και οι σημειώσεις στο τέλος είναι δικές μου.

Στο πρώτο άρθρο  ο συγγραφέας του, μεταφέρει στοιχεία του Δικτύου για τη Μεταρρύθμιση σε Ελλάδα και Ευρώπη όπως τα παραθέτει στην ανάλυση του ο επιστημονικός διευθυντής του «Δικτύου» Γιάννης Μαστρογεωργίου:

Τα τρέχοντα δημογραφικά στοιχεία δεν αφήνουν καμία αμφιβολία για την εκρηκτική κατάσταση που θα κληθεί να αντιμετωπίσει η Ευρώπη εξαιτίας του διπλασιασμού του πληθυσμού της Αφρικής σε 2,5 δισεκατομμύρια ως το 2050» αναφέρει. Εκτιμά ότι τα επόμενα χρόνια, η Ευρώπη θα κληθεί να αντιμετωπίσει μια νέα φάση έκρηξης του Προσφυγικού που απαιτεί τη συγκρότηση μιας μακροπρόθεσμης πολιτικής αντιμετώπισης, που αυτή τη στιγμή απουσιάζει. Ήδη, η κατάσταση είναι εκρηκτική. Σύμφωνα με το Δίκτυο, «ο αριθμός των προσφύγων και των εσωτερικά εκτοπισμένων ατόμων ανέρχεται σήμερα σε πάνω από 65 εκατομμύρια, το μεγαλύτερο νούμερο που έχει καταγραφεί ποτέ. Σύμφωνα με την Υπάτη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους Πρόσφυγες (UNHCR), 1 σε κάθε 122 ανθρώπους ήταν είτε  πρόσφυγας, είτε εσωτερικά εκτοπισμένος, ή αναζητά άσυλο.

Ποτέ στο παρελθόν τόσο πολλοί άνθρωποι δεν ήταν σε μετακίνηση για λόγους ανεξάρτητους από τη θέλησή τους». Θεωρείται μάλιστα ιδιαίτερα ανησυχητικό ότι το ήμισυ του συνόλου των προσφύγων το 2015 ήταν παιδιά.

Στην συνέχεια αναφέρεται σε δύο μύθους που είναι αρκετά διαδεδομένοι στην χώρα μας αλλά και στην Ευρώπη

Ο πρώτος μύθος υποστηρίζει ότι πρόσφυγες, στην πλειοψηφία τους μουσουλμάνοι, είναι αδύνατον να αποδεχθούν τους κανόνες που ορίζουν τη λειτουργία των ευρωπαϊκών κρατών. Αυτός ο μύθος αγνοεί την πραγματικότητα. Στις χώρες της ΕΕ ζουν και εργάζονται 19 εκατομμύρια μουσουλμάνοι «που πληρώνουν τους φόρους τους και τηρούν του νόμους του κράτους που ζουν».

Αποτελούν το 8% του πληθυσμού στη Γαλλία, το 6% στη Γερμανία και το 5% στη Μ. Βρετανία.

 Ο δεύτερος μύθος υποστηρίζει ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες «έρχονται να μας πάρουν τις δουλειές». Η αλήθεια είναι ότι οι πρόσφυγες και οι μετανάστες αποτελούν, όπως αναφέρει η ανάλυση, «κινητήρια δύναμη στην παραγωγική ώθηση που έχει ανάγκη η ΕΕ.

 Μέχρι το 2050 το ποσοστό του εργατικού δυναμικού της Ευρώπης σε σχέση με τους συνταξιούχους θα συρρικνωθεί δραματικά από 4 προς 1 (4 εργαζόμενοι για κάθε 1 συνταξιούχο) σε 2 προς 1.

Η εφικτή λύση για την αντιμετώπιση του φαινομένου είναι η ενίσχυση του εργατικού δυναμικού με νέους από τρίτες χώρες. Αυτό άλλωστε ήταν και το μήνυμα επιτροπής με επικεφαλής τον πρώην ισπανό πρωθυπουργό Φ. Γκονζάλες, που τόνιζε ότι η Ευρώπη θα χρειαστεί περίπου 100 εκατ. μετανάστες έως το 2050!». Μια ακόμα διάσταση του ζητήματος είναι αυτό της «γηράσκουσας» Ευρώπης, με κορυφαίο παράδειγμα τη χώρα μας. Σύμφωνα με μελέτη του Δικτύου για το δημογραφικό στο μέσον του 21ου αιώνα, ο πληθυσμός της Ελλάδας δεν θα ξεπερνά τα 9 εκατομμύρια, εκ των οποίων τα 3 εκατ. θα είναι άνω των 65 ετών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται.

Στο δεύτερο άρθρο υπάρχουν μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία που αφορούν την Τουρκία και  ο συσχετισμός τους με τα αντίστοιχα της δικής μας χώρας.
Η γειτονική μας Τουρκία δεν είναι η Τουρκία που γνωρίζαμε όλα αυτά τα χρόνια. Ο πληθυσμός της πλέον έχει υπερβεί τα 79 εκατομμύρια άτομα, ενώ το ΑΕΠ του 2016 κινείται περί τα 750 δισ. δολάρια.

 Δεν ήταν πάντα έτσι όμως: το 1983 το ελληνικό και το τουρκικό ΑΕΠ ήταν σχεδόν ίσα. Ακόμα και την εποχή της κρίσης στα Ιμια το 1996, η Τουρκία είχε μια οικονομία περίπου 50% μεγαλύτερη της ελληνικής. Σήμερα πλέον η Τουρκία είναι υπερτριπλάσια οικονομικά και η ψαλίδα ανοίγει συνεχώς εις βάρος μας.

 Η Τουρκία δεσπόζει και στον ισλαμικό κόσμο, με ΑΕΠ τριπλάσιο του Πακιστάν και υπερδιπλάσιο της Αιγύπτου.

 Το τουρκικό ΑΕΠ ισούται με το άθροισμα των ΑΕΠ Ελλάδας, Βελγίου και Σλοβενίας μαζί. Οι αριθμοί είναι πράγματι αμείλικτοι.

Ασφαλώς πρόκειται για μια μείζονα γεωπολιτική αλλαγή στη γειτονιά μας, μια αλλαγή που δεν πρέπει να μας αφήσει αδιάφορους. Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου του τουρκικού λαού είναι ασφαλώς μια ευπρόσδεκτη εξέλιξη, πολλώ δε μάλλον που συνοδεύεται, όπως παντού στον κόσμο, από σαφή μείωση των δεικτών γονιμότητας. Ήδη η Τουρκία για πρώτη φορά στην ιστορία της κινείται στο όριο της αναπλήρωσης των γενεών (ο σχετικός δείκτης βρίσκεται στο 2,1 τα τελευταία χρόνια), πράγμα που συνεπάγεται τη σταθεροποίηση του πληθυσμού της μεσοπρόθεσμα στα επίπεδα των 80 εκατομμυρίων κατοίκων*. Αυτό όμως σημαίνει ότι για κάθε Έλληνα που θα ζήσει τον 21ο αιώνα θα υπάρχουν τουλάχιστον επτά Τούρκοι (όταν διδασκόμουν εγώ Γεωγραφία στο σχολείο, η αναλογία ήταν ένας προς πέντε).

 Κατά συνέπεια, δεν είναι πλέον πραγματιστικός στόχος για τη χώρα μας να παραγάγει επταπλάσιο ΑΕΠ από την Τουρκία.

Ολα αυτά ανακλώνται φυσικά και στο αυτοείδωλο της σημερινής Τουρκίας. Η τελευταία δεκαετία, χονδρικά μετά τις μεταρρυθμίσεις που εισήγαγε με την καθοδήγηση του ΔΝΤ ο Κεμάλ Ντερβίς το 2001-2002, περιλαμβάνει ορόσημα μιας νέας τουρκικής αυτοπεποίθησης. Είτε μιλάμε για το Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου, που καταλέγεται στα 200 καλύτερα του κόσμου, είτε για το υποθαλάσσιο μετρό Marmaray, είτε για το αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης (11ο στον κόσμο με 62 εκατομμύρια επιβάτες το 2015 έναντι 18 εκατομμυρίων της Αθήνας), είτε για τις Τουρκικές Αερογραμμές**, είτε για τους βαλλιστικούς πυραύλους Γιλντιρίμ να παρελαύνουν στην Άγκυρα, οι Τούρκοι βλέπουν γύρω τους πράγματα που τους κάνουν υπερήφανους.

Αν προσθέσουμε σε αυτά τη Μις Κόσμος 2002 Αζρά Ακίν, το Νομπέλ Λογοτεχνίας του Ορχάν Παμούκ το 2006, το αργυρό μετάλλιο στο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα Μπάσκετ του 2010, καθηγητές Οικονομικών όπως τον (Αρμένιο) Ατζέμογλου στο ΜΙΤ και τον (Εβραίο) Ρόντρικ στο Χάρβαρντ, τη συμμετοχή στους G20, αντιλαμβανόμαστε ότι η εικόνα επεκτείνεται σε πολλούς τομείς. Μπορούμε να αποτολμήσουμε τον εξής παραλληλισμό: η Τουρκία βρίσκεται σήμερα στο σημείο όπου βρισκόταν η Ελλάδα το 2004, δηλαδή στο αποκορύφωμα της προσπάθειάς της να αλλάξει παγκόσμια κατηγορία: από την ομάδα των χωρών τύπου «Εξπρές του Μεσονυκτίου» στην ομάδα χωρών τύπου BRIC***, με αυτόνομη παρουσία και βαρύνοντα λόγο στη διεθνή σκηνή.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

*Στην Ελλάδα ο δείκτης γονιμότητας είναι χαμηλός αν και αυξήθηκε από 1,25 το 2001 σε 1,3 το 2014. Η Ελλάδα καταγράφει, μετά την Πορτογαλία, το χαμηλότερο δείκτη γονιμότητας στην ΕΕ με (1,3) και ακολουθούν η Κύπρος (1,31), η Ισπανία και η Πολωνία (1,32), η Ιταλία και η Σλοβακία (1,37). Κατά μέσο όρο οι Έλληνιδες αποκτούν το πρώτο τους παιδί στα 30 τους χρόνια.

** Στο ποστ μου  ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΎΠΟΛΗ γράφω σχετικά με τις Τουρκικές Αερογραμμές και την πανέξυπνη διαφήμιση που χρησιμοποιούν.

***Το αρκτικόλεξο BRIC, στην οικονομία, αναφέρεται στις χώρες της Βραζιλίας, της Ρωσίας, της Ινδίας και της  Κίνας (Brazil, Russia, India, China) οι οποίες θεωρούνται πως βρίσκονται σε ένα παρόμοιο στάδιο πρόσφατα προηγμένης οικονομικής ανάπτυξης.

Η Τουρκία ανήκει σήμερα στις χώρες που η Goldman Sachs κατατάσσει στις Ν-11(Next Eleven) Από αυτές η Τουρκία, το Μεξικό, η Νιγηρία και η Ινδονησία  θεωρούνται πως έχουν τη μεγαλύτερη δυνατότητα να ενταχθούν στις χώρες BRIC (οι υπόλοιπες είναι το Μπαγκλαντές, η Αίγυπτος, το Ιράν, το Πακιστάν, οι Φιλιππίνες, η Νότιος Κορέα και το Βιετνάμ)

Η Goldman Sachs είχε υποστηρίξει ότι, επειδή οι τέσσερις χώρες BRIC αναπτύσσονται με ταχείς ρυθμούς, μέχρι το 2050 το σύνολο των οικονομιών τους θα μπορούσε να επισκιάσει το σύνολο των οικονομιών των σημερινών πλουσιότερων χωρών του κόσμου. Οι τέσσερις αυτές χώρες, στο σύνολό τους, σήμερα αντιπροσωπεύουν περισσότερο από το ένα τέταρτο της επιφάνειας της γης και πάνω από το 40% του παγκόσμιου πληθυσμού.