ΕΘΝΙΚΟΛΑΪΚΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ

Πριν 5 χρόνια είχα γράψει ένα ιδιαίτερα ενδιαφέρον , κατά την γνώμη μου, άρθρο με τίτλο Ο ΛΑΙΚΙΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΚΡΙΣΗ, στο οποίο αναφέρω αυτό που εύστοχα έχει γράψει ο Νίκος Μουζέλης (Ελευθεροτυπία, 28/05/2004):

Παρατηρούμε έναν καλπάζοντα λαϊκισμό στην ελληνική κοινωνία που οδηγεί στην ξενοφοβία και σε έναν εθνικισμό «αμυντικού» τύπου. Αυτή η κατάσταση καλλιεργείται από την Εκκλησία από τη μια μεριά και από πολιτικές ελίτ με αριστεροεθνικιστικούς προσανατολισμούς.

Το πόσο σωστή είναι αυτή η άποψη, η οποία δυστυχώς επικρατεί σε πολλούς, αποδεικνύεται από τα παρακάτω απόσπασματα ομιλίας  που δημοσίευσε ο Ανδρέας Παππάς σε άρθρο του με τίτλο Στα νάματα του εθνικο-λαϊκισμού.

Διαβάζοντας τα δεν είναι εύκολο να διαβλέψει κανείς από ποιο πολιτικό χώρο προέρχεται.

Κάποτε η γωνιά αυτής της Γης που πατάμε και λέγεται Ελλάδα ήτανε δοξασμένη και ευτυχισμένη, κι είχε έναν πολιτισμό, που επί δυόμισι χιλιάδες χρόνια συνεχίζει να παραμένει και να θαυμάζεται απ' όλο τον κόσμο.

[…]

Στην εποχή της σκλαβιάς [η χώρα] πέρασε σκληρά, μαύρα χρόνια και πολλοί «έξυπνοι», ανάμεσα στους οποίους και κάποιος Φαλμεράγερ, ισχυρίστηκαν πως η ελληνική φυλή διασταυρώθηκε μ' άλλες φυλές, που δεν έχουν τίποτα το κοινό με την αρχαία ελληνική φυλή. Μα ό,τι και να πούνε, δεν έχει καμία αξία. Την ελληνικότητά μας την αποδείξαμε. Γεγονός είναι ότι η χώρα μας ξεσηκώθηκε και ξαναγένηκε πάλι λεύτερη. Αυτό κανείς δεν το ήθελε. Ούτε οι ξένοι βασιλιάδες, ούτε οι ντόπιοι κοτζαμπάσηδες. […] Όλοι, ξένοι και ντόπιοι, πάλεψαν για να μην ξεσηκωθεί ο λαός και αποχτήσει τη λευτεριά του. […] Ο Γιάννης Καποδίστριας, που μας τον παρουσιάζουν στα σχολειά μεγάλο και τρανό, με προτομές και πορτρέτα, είναι ο πρώτος καταστροφέας της Ελλάδας.

[…]

Οι τρανοί της Γης τρόμαξαν και, χρησιμοποιώντας όλα τα τερτίπια, προσπάθησαν να πνίξουν την επανάσταση. Μα γελάστηκαν. […] Έτσι οι πρόγονοί μας ανάγκασαν όλους τους εχθρούς μας να γλείψουν εκεί που έφτυσαν και ν' αναγνωρίσουν τους αγώνες μας και την ανεξαρτησία μας.

[…]

Τα παραμύθια του φιλελληνισμού, χάρη στον οποίο αποκτήσαμε δήθεν τη λευτεριά μας, εφευρέθηκαν μόνο και μόνο για να γίνει πιστευτό ότι η πατρίδα μας λευτερώθηκε όχι από τις ίδιες της τις δυνάμεις, μα από τους ξένους. […] Η αντίδραση, ντόπια και ξένη, για να ευνουχίσει τον λαϊκό χαρακτήρα του κινήματος και να επιβάλει νέα σκλαβιά, χρησιμοποίησε όλα τα μέσα.

Όπως επισημαίνει ο Παππάς:

Μην μου πείτε ότι δεν πρόκειται για μνημείο θυματοποίησης και μανιχαϊσμού, ιδεολογικής χρήσης της Ιστορίας αλλά και στρεψόδικου, σχεδόν κουτοπόνηρου «φιλολαϊσμού». Ο μπρούτος αντιιμπεριαλισμός και ο εθνοπατριωτικός οίστρος θυμίζουν ομιλία επαρχιακού γυμνασιάρχη της δεκαετίας του 1950 με την ευκαιρία του εορτασμού της 25ης Μαρτίου.

Τα αποσπάσματα  αυτά, που πράγματι θα μπορούσε να είναι από ακροδεξιό επαρχιώτη γυμνασιάρχη ,εκτός ίσως από την αναφορά στον Καποδίστρια, είναι από την ομιλία του Άρη Βελουχιώτη στην πλατεία της Λαμίας, στις 18 Οκτωβρίου του 1944!

Και συνεχίζει ο Ανδρέας Παππάς:

Κατά τον Βελουχιώτη, λοιπόν, ο Φαλμεράγερ ήθελε να αμαυρώσει τον ρόλο της Ελλάδας ως φωτοδότριας του κόσμου επί 2.500 συναπτά χρόνια, οι λαϊκοί αγώνες δεν σταμάτησαν ποτέ κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, ο πολύς (sic) Γιάννης (κι άλλο sic) Καποδίστριας, σαν εκπρόσωπος της ξένης και ντόπιας αντίδρασης, το μόνο που επεδίωκε ήταν η καταστροφή της χώρας, τα περί φιλελληνισμού και φιλελλήνων είναι «παραμύθια» που «εφευρέθηκαν», οι ισχυροί της Γης «τρόμαξαν στο άκουσμα της εξέγερσης» και «προσπαθούσαν να την πνίξουν».

Σύμφωνα με το βελουχιώτειο αφήγημα, δεν υπήρξε ποτέ ούτε φιλελληνισμός, ούτε Ναυαρίνο, ούτε εμφύλιοι πόλεμοι μεταξύ των εξεγερμένων για το ποιος θα κάνει κουμάντο και, κυρίως, θα βάλει χέρι στα λεφτά του δανείου, ούτε τίποτα. Από τη μια ήταν ο καλός «λαός», έτσι γενικώς και αδιακρίτως, και από την άλλη ο ιμπεριαλισμός, η αντίδραση, η «ξένη ακρίδα» (λείπουν τα «μονοπώλια» από το σχήμα, αλλά αυτά ήρθαν λίγο αργότερα). Τι κι αν το 1827 η εξέγερση είχε ουσιαστικά κατασταλεί και μόνο κάποιες εστίες αντίστασης απέμεναν εδώ κι εκεί, που και αυτές ήταν θέμα χρόνου να σβήσουν; Τι κι αν η χώρα που λέγεται Ελλάδα οφείλει την κρατική (προσοχή, την κρατική, όχι την εθνική) υπόστασή της στο Ναυαρίνο και στο Πρωτόκολλο του Λονδίνου;

Φοβάμαι ότι από την ίδια αυτή πηγή αρδεύονται και όσοι μιλούν για την «πολεμική αρετή των Ελλήνων», και κάποιοι πιο εξευρωπαϊσμένοι που έγραφαν για το «εγγενώς αντιστασιακό φρόνημα των Ελλήνων», και ο Λαζόπουλος όταν δηλώνει «Ιστορία δεν είναι αυτή που γράφουν τα βιβλία. Ιστορία είναι αυτά που ακούγαμε από τη μάνα μας και τη γιαγιά μας», και ο Σπίρτζης που έχει το πορτρέτο του Βελουχιώτη σε φωσφοριζέ εκδοχή (ο αθεόφοβος!) στο γραφείο του, και οι πούροι και οι ντούροι αριστεροί όταν μιλάνε για τον «αδούλωτο ελληνικό λαό, θύμα πάντα της ντόπιας και ξένης αντίδρασης». Α, ναι, και ο Καμμένος όταν απειλεί τους Τούρκους ότι θα πάθουν ό,τι και το 1821-27. Ο οποίος, όμως, φοβάμαι ότι το κάνει όχι μόνο γιατί αρέσκεται στα κακαρίσματα και στις τζάμπα μαγκιές, αλλά και επειδή αγνοεί ή δεν άκουσε ποτέ (όπως και οι περισσότεροι συμπολίτες μας, άλλωστε) ότι η εξέγερση είχε ουσιαστικά κατασταλεί όταν έγινε το Ναυαρίνο.

Είναι πρόδηλο λοιπόν πως το φαινόμενο της αγαστής συμπόρευσης και της χωρίς πρόβλημα συμβίωσης αριστερών και ακροδεξιών στην πλατεία Συντάγματος την εποχή των Αγανακτισμένων, αλλά και της σύμπλευσης τους στην κυβέρνηση, αποδεικνύει πως ο εθνικολαϊκισμός έχει διαβρώσει από αρκετά χρόνια μεγάλα τμήματα του λαού άσχετα μάλιστα από την ιδεολογική τους τοποθέτηση

Χαρακτηριστικός δε εκφραστής του εθνικολαϊκισμού δεν είναι άλλος παρά ο ίδιος ο Τσίπρας που, όπως γράφει ο Πέτρος Τσατσόπουλος:

 με το ίδιο πάντοτε τζοκόντειο μειδίαμα, έπλεξε το εγκώμιο του Γιάννη Μπουτάρη - «συμβολοποιείς (sic) ένα ολόκληρο δημοκρατικό προοδευτικό μέτωπο απέναντι στη μαυρίλα» - και ύστερα παρευρέθη στην κηδεία ενός δημοφιλούς καλλιτέχνη, του Χάρρυ Κλυνν, που όσο βρισκόταν εν ζωή, χλευαστικά, επίμονα, με ad hominem επιθέσεις, διαδήλωνε ότι ο Μπουτάρης όχι μονάχα δεν ήταν σύμβολο εναντίον της μαυρίλας, αλλά ήταν και η μαυρίλα αυτοπροσώπως.

Μήπως είμαστε υπερβολικοί; Μπορεί. Αναμφίβολα ο Τσίπρας δεν απευθύνεται σε εμάς. Το δικό του ακροατήριο, εμποτισμένο με τον εθνολαϊκισμό, αφιερωμένο στη λατρεία του θυμικού κι εκπαιδευμένο επί χρόνια να μην ψειρίζει τι φάσκει και τι αντιφάσκει, δεν ενοχλείται που ο Πρωθυπουργός μας, με έναν κυνισμό τόσο ξετσίπωτο που καταντάει πορνογραφικός, αντλεί ωφέλεια υποκρινόμενος ότι υποκλίνεται μπροστά σε δύο διαμετρικά αντίθετους ιδεολογικούς εκπροσώπους.

Για εμάς τους υπόλοιπους; Ξιδάκι.