ΠΡΑΓΜΑΤΑ ΠΟΥ ΜΕΡΙΚΟΙ ΤΑ ΠΡΟΛΑΒΑΝ ΣΤΑ ΝΙΑΤΑ ΤΟΥΣ!

Οι μεγαλύτερης ηλικίας αναγνώστες, ιδίως αν έχουν μεγαλώσει σε μικρά χωριά, θα θυμούνται πως το φανάρι αποτελούσε βασικό και αναγκαίο εξάρτημα της κουζίνας του σπιτιού, καθώς εκεί μπορούσε να φυλαχτούν για λίγες ώρες  φαγητά, χωρίς να κινδυνεύουν να κάτσουν επάνω τους μύγες αλλά επίσης,επειδή ήταν και κρεμασμένο από το ταβάνι, να μην κινδυνεύουν αυτά από τα ποντίκια ή τις γάτες.

Μην ξεχνάμε ότι το 1950 ο ηλεκτροδοτούμενος πληθυσμός της χώρας ήταν μόνο το 55% του συνόλου, ενώ το 1955 έφτασε μετά βίας το 59,1 %.

Ακόμα και στις πόλεις και τις κωμοπόλεις που διέθεταν ηλεκτρικό τα ψυγεία πάγου ήσαν αυτά που χρησιμοποιούσαν οι περισσότεροι.

Το ηλεκτρικό ρεύμα ήταν αρκετά ακριβό για πολλούς και οι 385 εταιρείες που το παρήγαν το πουλούσαν σε διαφορετικές τιμές που ξεκινούσαν με την κιλοβατώρα στην περιοχή Αθηνών-Πειραιώς στις 1,417 δρχ., στον Πύργο στις 5,83 δρχ., στην Κύμη 7,98 δρχ., και στην Ανδρίτσαινα στις 11,30 δρχ.

Καθημερινά λοιπόν ο παγοπώλης έφερνε τον πάγο στην εξώπορτα και τον ακούμπαγε σε μια στρωμένη εκεί λινάτσα.

Ο πάγος έμπαινε στο επάνω μέρος της παγωνιέρας και μπροστά του είχε δοχείο που το γέμιζαν με πόσιμο νερό έτσι ώστε αυτό να κρυώνει. Το  νερό από τον πάγο που έλιωνε κατέληγε με ειδική απορροή στο κάτω μέρος του ψυγείου και το άδειαζαν από το βρυσάκι που είχε εκεί. 

Εκτός από τον παγοπώλη ερχόταν στο σπίτι καθημερινά και ο γαλατάς που έφερνε σε γυάλινο μπουκάλι φρέσκο γάλα και έπαιρνε το άδειο. Στα πιο μικρά μέρη ο ίδιος ο κτηνοτρόφος έφερνε το γάλα σε μεγάλα δοχεία και το πουλούσε στις γειτονιές.

Ακόμα θυμάμαι τον ενθουσιασμό που είχαμε στο σπίτι όταν αποκτήσαμε το πρώτο ηλεκτρικό ψυγείο και απαλλαχτήκαμε από την καθημερινή ταλαιπωρία και το χαμαλίκι της παγοκολώνας και το άδειασμα του νερού από τον λιωμένο πάγο.

Ήταν μάλιστα σαν αυτό της φωτογραφίας, με υποτυπώδη χώρο στην κατάψυξη, ενδιάμεσο πορτάκι  και συχνά έπρεπε να του κάνει κανείς απόψυξη αφού προηγουμένως το είχε αδειάσει. 

Στις πόλεις ο φωτισμός γινόταν με ηλεκτρικές λάμπες, αλλά σε αρκετά χωριά ακόμα και το 1970, δεν είχε φτάσει το ηλεκτρικό ρεύμα και το βράδυ φώτιζαν είτε με απλές λάμπες πετρελαίου είτε με τις ακριβότερες ΛΟΥΞ που φώτιζαν όμως σαφώς καλύτερα.

Κουζίνα με φούρνο σαν της φωτογραφίας ελάχιστα σπίτια διέθεταν. Στην πολυκατοικία που γεννήθηκα στην οδό Πειραιώς , κατασκευής 1936, υπήρχε αντίστοιχη κουζίνα με αυτήν, που δούλευε με κάρβουνα, μόνο που  ήταν κτισμένη. Παρά το ότι στην περιοχή υπήρχε παροχή φωταερίου, επειδή από διαρροές του είχαν υπάρξει αρκετοί θάνατοι, ο πατέρας δεν το είχε συνδέσει και έτσι το μαγείρεμα γινόταν σε ηλεκτρικά μάτια τοποθετημένα επάνω στην κτισμένη κουζίνα.

Ευρεία χρήση  είχαν και τα καμινέτα.

Εξυπακούεται βέβαια πως ότι χρειαζόταν φούρνο,όλοι τότε το έστελναν με ταψί στον κοντινότερο τους φούρνο όπως έχω περιγράψει εδώ.

Βέβαια στα χωριά όπου υπήρχε πυροστιά την χρησιμοποιούσαν και σαν φούρνο, αν δεν είχαν κτιστό.

Η εικόνα της φωτογραφίας, δηλαδή πλύσιμο των ρούχων στην σκάφη , συνήθως με αλυσίβα ήταν κοινός τόπος . Η αλυσίβα είναι ένα αλκαλικό διάλυμα που παρασκευάζεται με το βράσιμο του νερού μαζί με στάχτη από καμένα ξύλα. Στο πλυσταριό της πολυκατοικίας μας στην ταράτσα η σκάφη ήταν από μάρμαρο.

Όταν στο σπίτι αποκτήσαμε ηλεκτρικό πλυντήριο ο ενθουσιασμός της μάνας μου ήταν μεγάλος ! Διέθετε δε και ηλεκτρικό στυφτήριο, όπως της δεύτερης φωτογραφίας, δηλαδή  πέρναγες τα ρούχα μεταξύ δύο λαστιχένιων κυλίνδρων με αποτέλεσμα να βγαίνουν από την άλλη μεριά πλακέ και βέβαια συχνά μερικά πουκάμισα με σπασμένα κουμπιά!

Δεν είχαν βέβαια προγράμματα αλλά απλά ένας αναδευτήρας στον πάτο του κάδου γύρναγε τα ρούχα δεξιά και αριστερά με την ίδια ταχύτητα.

Όπου δεν υπήρχε ακόμα ηλεκτρισμός, για το σιδέρωμα των ρούχων ήταν σε χρήση τα σίδερα με κάρβουνο. Στις πόλεις υπήρχαν πλέον ηλεκτρικά σίδερα χωρίς βέβαια τις ευκολίες και τις ρυθμίσεις που διαθέτουν τα σύγχρονα.

Το πλύσιμο αποτελούσε μια ακόμα πονεμένη ιστορία. 

Στις περιοχές που δεν υπήρχε δίκτυο νερού, ένα δοχείο με βρυσάκι, που σε ορισμένες περιοχές το λένε μουσλούκι και με μια λεκάνη αποκάτω, τοποθετημένα συνήθως στην αυλή, εξυπηρετούσε το πρωινό νίψιμο του προσώπου.

Για ολόσωμο μπάνιο έπρεπε να ζεστάνει κανείς μια κατσαρόλα με νερό και με ένα κατσαρολάκι να το ρίχνει στο σώμα του τους κρύους μήνες του χρόνου.Το καλοκαίρι εξυπακούεται ότι το μπάνιο γινόταν με κρύο νεράκι.

Οι ηλεκτρικοί θερμοσίφωνες μπήκαν στην ζωή μας κατά τα τέλη της 10ετιας του 50.

Στο κέντρο της Αθήνας και σε περιοχές που υπήρχε παροχή φωταερίου, στις πολυκατοικίες του μεσοπολέμου και μετά, υπήρχαν θερμοσίφωνες φωταερίου.

 Στο διαμέρισμα που γεννήθηκα υπήρχε στο μπάνιο ένας τέτοιος για παροχή ζεστού νερού στην μπαταρία που ήταν επάνω στην μπανιέρα και τον νιπτήρα. Ήταν ένα τετράγωνο μεταλλικό δοχείο για το νερό χωρητικότητας περίπου μιας μεγάλης κατσαρόλας, και από κάτω είχε ένα μετακινούμενο συρταράκι. Αυτό το τράβαγες έξω και έβαζες φωτιά στα  πολλά μπεκ του φωταερίου  που είχε, οπότε επαναφέροντας το στη θέση του ζέσταινε το νερό στο δοχείο. Επειδή το δοχείο ήταν κλειστό δεν αποκλείω να είχε μέσα κάποιο σύστημα αντίστοιχο με της φωτογραφίας.

Δυστυχώς όπως ανέφερα προηγουμένως δεν είχαμε συνδεθεί με το φωταέριο και έτσι το μπάνιο γινόταν με μια κατσαρόλα  με ζεστό νερό τοποθετημένη επάνω στο πλυντήριο που ήταν δίπλα στην μπανιέρα.

Όλη αυτή η κατάσταση, όταν ήμουνα παιδί. δεν ήταν και πολύ ευχάριστη και η μάνα μου έλεγε στον πατέρα μου με παράπονο:

-Δεν αρέσει στο παιδί να πλένεται!

Αυτός όμως ψύχραιμος της απαντούσε με θυμοσοφία :

-Άμα του μυρίσει γυναίκα θα αρχίσει να πλένεται!

Και είχε δίκιο!