Δευτέρα 29 Νοεμβρίου 2010

ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΑΛΒΑΝΙΑ ΠΡΙΝ 23 ΧΡΟΝΙΑ (1987)



Ένα από τα ωραιότερα ταξίδια που έχω πάει στην ζωή μου είναι στην Αλβανία το 1987.
Ήταν Οκτώβρης και με την παρέα κάναμε μια συζήτηση που να πάμε μια εκδρομή τις μέρες του Αγίου Δημητρίου. Μετά από διάφορες προτάσεις που ρίχτηκαν στην κουβέντα, που καμία δεν ικανοποιούσε την ομήγυρη είτε σαν τοποθεσία είτε από οικονομικής απόψεως, μια φαεινή ιδέα ήρθε στο πολύστροφο μυαλό μου και έριξα την καταλυτική πρόταση -δεν πάμε στην Αλβανία;
Ήδη από τις 28 Απριλίου 1987 η ελληνική κυβέρνηση είχε προβεί σε άρση του εμπολέμου με την Αλβανία, που κρατούσε από τον Ελληνοϊταλικό πόλεμο, και στο ΠΟΝΤΙΚΙ είχαν εμφανιστεί τα πρώτα διαφημιστικά πάμφθηνων εβδομαδιαίων ταξιδιών σε αυτήν !
Είχε πλέον πεθάνει το 1985 ο Εμβέρ Χότζα και ο διάδοχος του Αλία έκανε τα πρώτα δειλά ανοίγματα στην απομονωμένη έως τότε από τον έξω κόσμο Αλβανία.
Έτσι λοιπόν ξεκινήσαμε με 2 πούλμαν για εκεί, στα οποία πολύ έξυπνα το πρακτορείο στο μεν ένα είχε βάλει όλους εμάς που είμαστε άσχετοι με την χώρα και στο άλλο είχε βάλει όσους είχαν συγγενείς εκεί και μετά από τόσα χρόνια αποκλεισμού θα μπορούσαν πια να τους ξαναδούν.
Στα σύνορα ήρθαν 2 καινούργια αλβανικά πούλμαν και μας παρέλαβαν γιατί τότε δεν επέτρεπαν την είσοδο αυτοκινήτων από την Ελλάδα εκεί. Το μόνο ξένο αυτοκίνητο που είδαμε στα Τίρανα ήταν του έλληνα πρέσβη!
Στα πούλμαν υπήρχαν και 2 έλληνες ινστρούχτορες της μειονότητας που τους είχαν επιστρατεύσει για να μας επιβλέπουν! Στο δικό μας ο ένας, και ο πιο κομματικός, ήταν φιλόλογος και ο άλλος ήταν ένα καλό παιδί πτυχιούχος της σχολής καλών τεχνών.
Σε όλη την Αλβανία δύο πράγματα σου έκαναν τότε εντύπωση.
Η έλλειψη αυτοκινήτων στους δρόμους, όπως είναι εμφανής και στις φωτογραφίες, και ο μεγάλος αριθμών ανθρώπων που περπάταγαν στους δρόμους καθημερινά ή μερικοί που έπαιζαν στο πλάι του δρόμου χαρτιά καθισμένοι αλά Τούρκα χάμω. Στην ερώτηση προς τους ινστρούχτορες, τι κάνουν όλοι αυτοί που περιπλανώνται ασκόπως και δεν δουλεύουν, πήραμε την απάντηση ότι δουλεύουν σε βάρδιες!
Το πρώτο μέρος που μείναμε ήταν οι Άγιοι Σαράντα και ήταν εντυπωσιακή ή ουσιαστική έλλειψη σκαφών σε μια παραθαλάσσια πόλη για ευνόητους βέβαια λόγους λόγω της κοντινής Κέρκυρας.(Φωτ 1)
Περπατώντας το βράδυ στην πόλη πέσαμε και σε 2 ελληνικά γαμήλια γλέντια και οι άνθρωποι μας κέρασαν και μπύρες.
Οι μουσικοί,με πίπιζες και νταούλια, έπαιζαν ένα κομμάτι που έσπαγα το κεφάλι μου να καταλάβω ποιό είναι γιατί μου ήταν πολύ γνωστό.
Τελικά κατάλαβα!
Ήταν το Part time lover του Stevie Wonder μεγάλη επιτυχία της εποχής τότε!
Το επόμενο μέρος που μείναμε ήταν το πανέμορφο και πολύ καλά διατηρημένο Αργυρόκαστρο με τα πετροκτισμένα ηπειρώτικα σπίτια του.(Φωτ 2-5)



Ήδη από το 2005 το ιστορικό κέντρο της πόλης έχει συμπεριληφθεί στα Μνημεία της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της ΟΥΝΕΣΚΟ.
Στην πόλη δεσπόζει το κάστρο που στόχος του ήταν η προστασία και ο έλεγχος του οδικού άξονα που συνέδεε την Παλιά Εγνατία Οδό με τη Νικόπολη, στο συγκεκριμένο τμήμα της κοιλάδας του Δρίνου.
Επάνω στο κάστρο έχουν ανεβάσει και ένα αμερικάνικο κατασκοπευτικό αεροπλάνο που κατερρίφθη από την αλβανική αεράμυνα το 1951.
Στα χρόνια του ψυχρού πολέμου ο Εμβέρ φοβόταν ότι θα γινόταν εισβολή στην χώρα του και έτσι όλη η Αλβανία είναι γεμάτη από μπούνκερ με τα οποία πίστευε ότι ο λαός θα αμυνόταν στους εισβολείς.
Το σπίτι που γεννήθηκε ο Εμβέρ στο Αργυρόκαστρο είναι μουσείο και βεβαίως το επισκεφτήκαμε.(Φωτ 3)
Μιλώντας με μερικούς από τους Έλληνες κατοίκους, ύστερα από λίγο, αισθανόσουν πως μας έβλεπαν όπως περίπου εμείς τους Αμερικανούς μετά τον πόλεμο!
Θεωρούσαν ότι είναι πολύ απλό το να σου ζητήσουν να τους στείλεις ένα φορητό ραδιοκασετόφωνο!
Ένα μεγάλο σφάλμα που είχαμε κάνει ήταν που δεν είχαμε πάρει μαζί μας μερικά στυλό BIC που συχνά μας ζητούσαν τα παιδιά στον δρόμο.
Συνεχίζοντας προς τα επάνω σταματήσαμε σε ένα πολύ γραφικό μέρος, την Χρυσοπηγή (φωτ 6) και φτάσαμε για καφέ στο Φιέρ που είναι μια βιομηχανική πόλη με κλωστοϋφαντουργία.(Φωτ 7)
Εκεί που πίναμε καφέ μας έκανε εντύπωση όταν σταμάτησε μπροστά μας μια Mercedes με οδηγό, που όπως είπα τότε ήταν σπάνια τα αυτοκίνητα στην Αλβανία, και βγήκε ένας νεαρός που έκατσε σε διπλανό τραπέζι.
Μας μίλησε αμέσως ,γιατί και αυτός ήταν από την Ελλάδα, και μας εξήγησε πως το αμάξι με τον οδηγό τον έπαιρνε από τα σύνορα και τον έφερνε στο Φιέρ στο οποίο αυτός με πατρόν δικά του έραβε ρούχα σε εργοστάσιο εκεί με φτηνά εργατικά !
Το βράδυ καταλήξαμε στο Δυρράχιο παραθαλάσσια πόλη με λιμάνι, σε ένα καλοδιατηρημένο ξενοδοχείο στην παραλία κτισμένο μάλλον από Ιταλούς από τον μεσοπόλεμο.(Φωτ 8)
Σε όλο το ταξίδι πρέπει να πω πως τρώγαμε πολύ καλά και βέβαια το φαί μας δεν είχε καμιά σχέση με αυτά που προφανώς έτρωγαν οι Αλβανοί.
Μετά από πολλά χρόνια ξαναείδαμε εκεί διχτάκια για τα ψώνια τα οποία όμως σχεδόν τις περισσότερες φορές είχαν μέσα πράσα και μήλα χαμάρια, γιατί τα καλά όπως μάθαμε πήγαιναν για εξαγωγές. Δεν ξέρω σήμερα, αλλά τότε σε όλη την Αλβανία δεν συναντήσαμε κανένα χοντρό !
Φεύγοντας από εκεί πήγαμε στην Κρούγια (φωτ 9-13) όπου δεσπόζει το κάστρο του Σκεντέρμπεη (από το Ισκαντερ δηλαδή Αλέξανδρος) του ελληνικής καταγωγής, Γεώργιου Καστριώτη, εθνικού ήρωα των Αλβανών.



Ο Καστριώτης ,παρά το ότι εξισλαμίστηκε το 1463, αποσκίρτησε από τον Τουρκικό στρατό, και μετά από πορεία 7 ημερών βρέθηκε στην Κρούγια την οποία κατέλαβε.
Ύψωσε την ερυθρά Βυζαντινή σημαία με τον δικέφαλο αετό, που έγινε το οικόσημο του κράτους του και είναι και η σημερινή σημαία της Αλβανίας.
Έγραφε στα ελληνικά ως ηγέτης Ηπειρωτών και Αλβανών και θεωρούσε τον εαυτό του απόγονο του βασιλιά της Ηπείρου Πύρου. Κατάφερε και απέκρουσε πάνω από 15 προσπάθειες των Τούρκων να καταλάβουν την Κρούγια και μόνο μετά τον θάνατο του το 1468 από ελονοσία κατάφεραν να κατακτήσουν την Αλβανία και την Ήπειρο.
"Εάν δεν είχε γεννηθεί ο Σκεντέρμπεης, έλεγε ο Μωάμεθ Β΄, ο πορθητής, εγώ θα είχα συνδέσει τον κόλπο της Αδριατικής με την Ενετική Δημοκρατία, θα είχα θέσει το σαρίκι επί της κεφαλής του Πάπα και την ημισέληνο επί του τρούλου του Αγίου Πέτρου".
Το κάστρο είναι καλοδιατηρημένο και η πόλη πολύ γραφική.(φωτ 9-10 το κάστρο του Σκεντέρμπεη, φωτ 11 συνύπαρξη στο κάστρο εκκλησίας χωρίς σταυρό βέβαια και τζαμιού, φωτ 12 ή πόλη, φωτ 13 η παλιά αγορά).


Η συνέχεια του ταξιδιού εδώ.

15 σχόλια:

  1. μόλις μου έδωσες ιδέα, γιά ταξιδιωτική περιπέτεια στην αλβανία ,την επόμενη χρονιά της "επανάστασης" αφού είχαν φύγει τον Αλία.
    Θεέ μου τι θριλερ ζήσαμε .
    δ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. φίλε αθεόφοβε
    έκανα και εγώ ένα ανάλογο ταξείδι στην Αλβανία εκείνα τα χρόνια, για επαγγελματικούς λόγους, με λιγότερους σταθμούς (Τίρανα, Χειμάρα).Αυτό που με είχε εντυπωσιάσει, εκτός απο τα "σκαμένα" πρόσωπα και τις ελλείψεις δυτικών κατααλωτικών προιόντων, πόσοι πολλοί Αλβανοί, μιλούσαν Ελληνικά, πιθανότατα λόγω καταγωγής που φοβόταν να αποκαλύψουν. Οι Αλβανοί είναι ο πιό κοντινός μας λαός με τις μεγαλύτερες επιμειξίες, ένθεν και ένθεν και μεγάλη σχέση πολιτιστική.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Το Δυρράχιο μου θύμισε το πρώτο βιβλίο της Π.Σ. Δέλτα, Για Την Πατρίδα. Η Αλβανία για μένα ήταν μια "μαύρη τρύπα" εκτός ραντάρ, μέχρι που γνώρισα τις "αποκλειστικές" της μάνας μου και τους πάνω από 15 διάφορους Αλβανούς εργάτες στο σπίτι μετά. Απ' ότι είδα από την στενή αλλά όχι μικρή εμπειρία μου από τους Αλβανούς μετανάστες στην Αθήνα, οι Αλβανοί από κοντά στα σύνορα, Αργυρόκαστρο και λοιπά, αισθάνονται Έλληνες, ενώ από βορειότερα είναι καθαρά όχι-Έλληνες, αλλά όλοι λίγο πολύ, ιδίως οι βορειότεροι μου έδωσαν την εντύπωση ότι κάτω από το χαμόγελο και την προθυμία τους έκρυβαν ένα από γενεές μίσος για την Ελλάδα -εγώ έκανα τα πάντα για να τους δώσω να καταλάβουν ότι είμαι από αλλού, από το μεγάλο καζάνι, και για μένα είναι άνθρωποι, όχι μετανάστες, κλπ., αλλά δε τα κατάφερα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. habilis-
    Η ομορφιά αυτού του ταξιδιού ήταν ότι μπορούσες να δείς σήμερα την εικόνα μιας Ελλάδας προ 30-40 ετών.

    demetrat-
    Περιμένω να διαβάσω την δική σου περιγραφή από μια κατ΄ εξοχήν φοβερή περίοδο αλλαγών .

    vassper-
    Τουλάχιστον στις πόλεις με συμπαγή ελληνικό πληθυσμό όπως οι Άγιοι Σαράντα, το Αργυρόκαστρο, τη Κορυτσά δεν είχαμε διαπιστώσει φοβία στους Έλληνες να μιλούν ελληνικά ή να δηλώνουν την καταγωγή τους.

    thinks-
    Οι πληθυσμοί της Βόρειας Ηπείρου είναι σαφώς Έλληνες που απλώς βρέθηκαν πέραν των Ελληνικών συνόρων.
    Με το κλείσιμο των συνόρων υπήρξαν και Έλληνες που αποκλείστηκαν εκεί και γνωρίσαμε μάλιστα και έναν από αυτούς στα Τίρανα.
    Η κοπέλα που μας καθαρίζει το σπίτι, ένα εξαιρετικό κορίτσι μητέρα 2 παιδιών, είναι από εκεί, έχει πάει σε ελληνικό σχολείο εκεί, μιλάει άψογα ελληνικά, έχει γνήσια ελληνική συνείδηση όπως και οι γονείς της που παραμένουν στην Αλβανία και βέβαια αφού έχει γεννηθεί και μεγαλώσει εκεί όταν συνάντησε κάτι αλβανούς εργάτες στο εξοχικό είπε :είναι πατριωτάκια μου!
    Στο ταξίδι τότε στην Αλβανία, αλλά και εδώ σε αρκετούς Αλβανούς εργάτες που έχω συναντήσει δεν έχω διαπιστώσει μίσος κατά της Ελλάδας.
    Θα έλεγα πως πιθανώς αυτό υπάρχει, ιδίως σε αυτούς που ήρθαν από τους πρώτους εδώ, και είχαν μια κακή εμπειρία από αρκετούς ντόπιους όταν τους εκμεταλλεύτηκαν, τους ξεγέλασαν, τους έκλεψαν μέχρι και μεροκάματα από την δουλειά τους.
    Από την άλλη μεριά η προσπάθεια να ενσωματωθούν στην τοπική κοινωνία οδήγησε πολλούς από αυτούς, προφανώς με καταπίεση του συναισθήματος τους, να απαρνηθούν μέχρι και το πραγματικό τους όνομα και να αναγκαστούν να τους φωνάζουν Νίκο, Γιάννη κτλ αντί Ισμαήλ, Εμβερ κτλ
    Όσοι έχουν χρόνια εδώ έχουν σχεδόν αφομοιωθεί, ιδίως τα παιδιά που έχουν γεννηθεί εδώ, και προασπίζουν ακόμα και τα κεκτημένα τους εδώ απέναντι σε ύποπτα στοιχεία από την πατρίδα τους.
    Στο χωριό της γυναίκας μου μάζεψαν μεταξύ τους λεφτά και τα έδωσαν σε έναν δικό τους με κακή φήμη που εμφανίστηκε εκεί, για να φύγει για αλλού.
    Μεγαλύτερο πρόβλημα φοβάμαι πως είναι η διείσδυση των Τούρκων εκεί και οι δεσμοί που αναπτύσσονται με την Τουρκία.
    Είναι χαρακτηριστικό ότι ο αδελφός ενός εργατικού και φιλότιμου παιδιού από την Αλβανία,που φροντίζει τα δέντρα στην Κρήτη ,σπούδασε γιατρός στην Τουρκία. Προφανώς όπως καταλαβαίνεις αυτό θα ήταν αδιανόητο για εδώ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Αρχίζω με τις τελευταίες σου φράσεις που τόσο μαυρόασπρα υπογραμμίζουν γιατί η Τουρκία τα καταφέρνει θαυμάσια στην περιοχή εκεί που η Ελλάδα ούτε ακόμη δύναται να κατανοήσει περί τίνος ομιλούμε... αυτό είναι μεγάλο πρόβλημα και την έχουμε ήδη πατήσει άγρια...

    Πράγματι, από Νότια Αλβανία είναι Έλληνες οι άνθρωποι, αλλά, ακόμη περισσότερο έχεις δίκιο με το ότι δεν πέρασαν καλά εδώ, ιδίως οι πρώτοι -και οι περισσότεροι εργάτες που δούλεψαν μαζί μου ήταν εδώ 10-20 χρόνια. Μόλις μάθαινα το πραγματικό τους όνομα τους αποκαλούσα με αυτό. Έχω, θα ήθελα να πιστεύω, αρκετά ευαισθητοποιημένο ραντάρ ιντερ-κουλτουρικών σχέσεων και δονήσεων ενεργείας στην ατμόσφαιρα... παρ' όλη την διαφορετική μου νοοτροπία, διεθνισμό, κλπ., όποιες "γέφυρες" ήταν χάρτινες, και στο τέλος βρήκα και τον μπελά μου.

    Έχω πάει με το αυτοκίνητο μέχρι το φαράγγι του Βίκου και το Λιά και βλέπω και τα παράλια από το φέρρυ μπωτ μετά Ηγουμενίτσα. Πρέπει να μοιάζει αρκετά η Νότια Αλβανία με αυτά τα μέρη...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα τοποθετήσει ποτέ στην Αλβανία το tag του ταξιδιωτικού προορισμού, στο μυαλό μου.
    Βλέποντας την εικόνα με την ωραία αμμουδιά στο Δυρράχιο ξαφνιάστηκα, και μετά βέβαια αναρωτήθηκα το γιατί, αφού είναι τόσο δίπλα μας που είναι περισσότερο από λογικό να παρουσιάζει τέτοιες εικόνες.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. thinks-
    Jason-
    Η φύση στην Αλβανία είναι ή ίδια όπως της Ηπείρου.Δεν έχεις την αίσθηση ότι βρίσκεσαι σε άλλη χώρα και διαθέτει και αυτή πολλές ομορφιές.
    Βέβαια σήμερα τα πράγματα στις πόλεις σαφώς και θα είναι τελείως διαφορετικά από τότε.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Αυτά ειναι ταξίδια φίλε μου. Με ενδιαφέρον. Τόσο κοντά και τόσο μακριά συνάμα. Πολύ μου άρεσε το πόστ,και θα συμφωνήσω πως οι Αλβανοί είναι πολιτιστικά πολύ κοντά μας. Ηταν οι πρώτοι μας μετανάστες όμως, και ήπιαν όλο το πικρό ποτήρι. Τυχερός που την επισκέφτηκες τότε. Σήμερα ακούω πως έχει γεμίσει μερσεντές. Πάντως ενας κύριος που γνωρίζαμε οικογενειακά, άν και αυτός ήθελε να επιστρέψει στην Αλβανία, τα παιδιά του ηθελε να τα αφήσει στην Ελλάδα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ξαφνιάστηκα ευχάριστα, γιατί δεν είχα και πολύ ιδέα για το πως είναι η Αλβανία.

    Πολύ όμορφα μέρη και κτίρια.
    Πάλι με μόρφωσες.
    :-)

    Καλό μήνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. δεν υπαρχει βορεια ηπειρος εινα αλβανια παντουυυυυ επισκεφτητε τα τιρανα ειναι πραγματικα καλυτερα απο την αθηνα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Ανώνυμος-
    Ως γεωγραφικός προσδιορισμός σαφώς και υπάρχει.
    Είναι η περιοχή που καθορίζεται νότια του Γεννούσιου ποταμού, δηλαδή 15 χιλιόμετρα βόρεια της Χειμάρας και με την συμφωνία Τιτόνι-Βενιζέλου το 1919 στο Παρίσι παραχωρήθηκε από τους Ιταλούς στην Ελλάδα και αντίστοιχα στους Αλβανούς παραχωρήθηκε η Αυλώνα.
    Το 1920 με την είσοδο των Αλβανών στην Κοινωνία των Εθνών η περιοχή παραχωρήθηκε στους Αλβανούς με αναγνώριση των μειονοτικών δικαιωμάτων των Ελλήνων.
    Σήμερα προφανώς ανήκει στην Αλβανία και οι Έλληνες που ζουν εκεί είναι μειονότητα ενώ με την τουρκική απογραφή του 1908 ζούσαν εκεί 128000 Έλληνες και 90000 Αλβανοί.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Προς Ανωνυμος.
    Κανεις πολυ μεγαλο λαθος.Βορειος Ηπειρος υπαρχει και παραυπαρχει και ειναι ελληνικη.Οσο για τα Τιρανα σε καμια περιπτωση δεν ειναι καλυτερα απο την Αθηνα.Εκτος του οτι και εκει υπαρχει αναρχη δομηση καθε μερα σας αφηνουν 2-3 ωρες χωρις ρευμα πραγμα που στην Αθηνα δε συμβαινει.Το ενεργειακο σας προβλημα εχει τεραστιες διαστασεις.Οσο για την προσκληση στην χωρα σου μπορεις να την κανεις χωρις να γινεσαι προκλητικος και να υποβαθμιζεις τη χωρα του αλλου.Εκτος αν το κανεις επιτηδες οποτε εισαι προκλητικος και αδαης.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Απίστευτο ταξίδι! Δεν μπορείς να φανταστείς πόσο σε ζηλεύω! Μακάρι να μπορέσω ν' ακολουθήσω τα βήματά σου... Ελπίζω να είναι το ίδιο ωραία και τώρα, στην κοντινή αλλά τόσο μακρινή Αλβανία!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Απ΄ ότι μου έχουν πεί Αλβανοί η εικόνα της Αλβανίας έχει αλλάξει όλα αυτά τα χρόνια.

      Διαγραφή