Κυριακή 29 Ιουλίου 2012

ΘΕΛΟΥΜΕ ΑΡΑΓΕ ΜΙΑ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ;




Μετά την δημοσίευση του προηγούμενου ποστ μου με τίτλο ΘΕΛΟΥΜΕ ΑΡΑΓΕ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΕΛΛΑΔΑ; είχα σκοπό από σήμερα, μιας και βρισκόμαστε στην καρδιά του καλοκαιριού, να αναρτήσω για τις επόμενες μέρες μερικά πιο ανάλαφρα θέματα που έχω ήδη  ετοιμάσει .
Πίνοντας όμως σήμερα τον πρωινό μου καφέ διάβασα ένα πολύ ενδιαφέρον άρθρο στα ΝΕΑ του αναπληρωτή καθηγητή Συνταγματικού Δικαίου στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών Σταύρου Τσακυράκη με τίτλο Αριστερά και Δημοκρατία που νομίζω πως αξίζει να διαβαστεί για τις διαπιστώσεις που προβαίνει.
Αφού αρχικά κάνει μια σύντομη αναδρομή στην πρόσφατη ιστορία μας και στις πολιτειακές κρίσεις που περάσαμε μέχρι να αποκτήσουμε μετά την Μεταπολίτευση μια κοινοβουλευτική δημοκρατία σαν όλες τις δυτικοευρωπαϊκές δημοκρατίες, διαπιστώνει πως ενώ οι προηγούμενες ήταν κρίσεις αναζήτησης της Δημοκρατίας, αυτή εδώ είναι κρίση εφαρμογής της Δημοκρατίας.
Σας μεταφέρω εδώ το ουσιαστικότερο μέρος  του άρθρου. 
Τα μαύρα γράμματα είναι δικές μου επισημάνσεις που κατά καιρούς αυτά που γράφει τα έχω θίξει και σε δικά μου ποστ.

Τι πήγε στραβά αφού κανείς δεν κάθησε στον σβέρκο μας με το ζόρι, ούτε μας επέβαλε επιλογές ερήμην μας; Το έλλειμμα της Δημοκρατίας μας δεν εντοπίζεται στην τυπική λειτουργία των θεσμών αλλά στην ουσιαστική αποδοχή της φιλοσοφίας της από τους πολίτες. Η φιλοσοφία αυτή απαιτεί, μεταξύ άλλων, δύο θεμελιώδεις αρχές: την αναγνώριση της πλειοψηφίας να κυβερνά και τον σεβασμό των δικαιωμάτων των άλλων. Και στις δύο αυτές αρχές το έλλειμμα της Δημοκρατίας μας είναι τεράστιο.
Η γενικευμένη ανομία, η οποία εμφανίζεται μάλιστα ως πολιτική ανυπακοή, είναι ενδεικτική της αμφισβήτησης της αρχής της πλειοψηφίας. Η αντίληψη «δεν μας αρέσει ένας νόμος, δεν θα τον εφαρμόσουμε» είναι αμφισβήτηση της ίδιας της αξίας της Δημοκρατίας. Αυτή με τη σειρά της συνεπάγεται ότι οι αλλαγές δεν εξαρτώνται από την αλλαγή κυβερνήσεων αλλά από την εξωκοινοβουλευτική απόκτηση δύναμης. Συνεπάγεται την κατάτμηση της κοινωνίας σε ομάδες συμφερόντων που αγωνίζονται να επιβάλουν τη δική τους θέληση, την επικράτηση της συντεχνιακής λογικής και τη διάλυση κάθε έννοιας γενικού συμφέροντος. Η εκτεταμένη φοροδιαφυγή π.χ. ή το λεγόμενο κίνημα «δεν χρωστάω, δεν πληρώνω» εκφράζουν με τον καλύτερο τρόπο αυτή τη συντεχνιακή λογική.
Η αδιαφορία για τα δικαιώματα των άλλων είναι έκδηλη σε πολλές εκδηλώσεις της κοινωνικής ζωής. Από την κατάληψη των πεζόδρομων από τα τροχοφόρα μέχρι τη βία στα γήπεδα. Το πιο χαρακτηριστικό και συχνό παράδειγμα είναι οι διαδηλώσεις μικρών ομάδων που παραλύουν τη συγκοινωνία σε όλο το Κέντρο της Αθήνας. Το συντεχνιακό συμφέρον επικρατεί οποιασδήποτε σκέψης και λογικής. Οι άλλοι μετρούν μόνο ως σύμμαχοι ή φίλοι στην υποστήριξη των εγωιστικών μας συμφερόντων, ποτέ ως άξιοι σεβασμού στην απόλαυση δικών τους δικαιωμάτων.
Αν ισχύουν τα παραπάνω, το ερώτημα είναι πώς καταφέραμε να δημιουργήσουμε μια δημοκρατία χωρίς τα θεμελιώδη στοιχεία της ιδεολογίας της. Η γνώμη μου είναι πως η Αριστερά, η οποία κυριάρχησε ιδεολογικά στη Μεταπολίτευση, έχει βασική ευθύνη για το ιδεολογικό έλλειμμα της Δημοκρατίας. Η κομμουνιστογενής Αριστερά όχι μόνο δεν αποδέχθηκε ποτέ την αξία της Δημοκρατίας αλλά την αντιστρατευόταν απροκάλυπτα. Της κολλούσε πάντα κάποιο επίθετο, «αστική» ή «ταξική», και ευαγγελιζόταν ένα άλλο καθεστώς, τη δικτατορία του προλεταριάτου ή τη λαϊκή δημοκρατία, το οποίο εκ προοιμίου έπαιρνε το μέρος μιας τάξης ή του κόμματος. Η περίφημη φράση «νόμος είναι το δίκιο του εργάτη» βρήκε στη μεταπολιτευτική Ελλάδα τεράστια αποδοχή. Ο καθένας έβαζε τον εαυτό του στη θέση του εργάτη και θεωρούσε ότι το συμφέρον του πρέπει να είναι νόμος.
Το ΠΑΣΟΚ, ιδίως τη δεκαετία του 1980, ενστερνίσθηκε πλήρως την παλαιοκομμουνιστική ιδεολογία. Έγινε κυβέρνηση με τα συνθήματα της Αριστεράς και δεν είχε κανέναν δισταγμό να κυβερνήσει για το συμφέρον των δικών του παιδιών. Οι περίφημοι συνδικαλιστές του δημόσιου τομέα εφάρμοσαν κατά γράμμα τον κανόνα «νόμος είναι ό,τι με συμφέρει» και οι πολιτικοί διαχειρίσθηκαν την εξουσία, δημιουργώντας και εξυπηρετώντας πελατειακά συμφέροντα.
Η Δεξιά, πάλι, όχι μόνο αποδείχθηκε ανίκανη να αντιτάξει ένα όραμα φιλελεύθερης ιδεολογίας αλλά υιοθέτησε την ίδια εν πολλοίς με την Αριστερά συντεχνιακή αντίληψη της κοινωνίας. Εξυπηρέτησε και αυτή τα δικά της παιδιά και συνέβαλε στον κατακερματισμό της κοινωνίας σε ένα πλήθος ιδιοτελών και εγωιστικών συμφερόντων. Ακόμη και σήμερα ακούς τους συνδικαλιστές της Νέας Δημοκρατίας να μιλούν και, αν δεν ξέρεις ποιοι είναι, αναρωτιέσαι αν είναι αριστεροί ή δεξιοί. Το ίδιο συμβαίνει και με πολλούς πολιτικούς. Ο Γιάννης Δημαράς, π.χ., πού κατατάσσεται; Στην Αριστερά ή τη Δεξιά;
Προφανώς το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ που κυβέρνησαν στη Μεταπολίτευση είναι οι βασικοί υπεύθυνοι για την εφαρμογή της Δημοκρατίας. Για το ιδεολογικό έλλειμμα της Δημοκρατίας όμως, έχει μεγάλη ευθύνη η Αριστερά. Και δεν αναφέρομαι μόνο στο ΚΚΕ αλλά σε διάφορους διανοούμενους που δεν έχαναν ευκαιρία να υποστηρίξουν ότι η αστική δημοκρατία δεν αποτελεί αξία.
................
 Η χώρα μέσα στη δίνη της οικονομικής κρίσης μπορεί μαζί με τα βρωμόνερα της Μεταπολίτευσης να πετάξει και το μωρό της• να χάσει το βασικό κεκτημένο που είναι ο ομαλός δημοκρατικός της βίος. Μπορεί να γυρίσει πριν από το 1974, σε μια περίοδο κρίσεων που είχαν ως ζητούμενο τη Δημοκρατία.

5 σχόλια:

  1. Ωριμάζουμε, τώρα περνούμε το στάδιο της εφηβείας.
    Η φράση του Ψαριανού: "Νόμος είναι το δίκιο, τελεία ", δείχνει την αλλαγή που συντελείται, δεν είναι τυχαίο που ειπώθηκε τώρα.....
    Πάντα βέβαια υπάρχει ο κίνδυνος να πισωγυρίσουμε, ας ελπίσουμε ότι οι ευρωπαίοι , και για το δικό τους καλό , δεν θα μας εγκαταλείψουν.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Με την φράση αυτή ο Ψαριανός σήμανε το τέλος μιας ολόκληρης εποχής.
      Αξίζει τον κόπο να μεταφέρω την απάντηση που έδωσε στο ερώτημα:
      Αν μπορούσατε με έναν μαγικό τρόπο να γυρίσετε 15 χρόνια πίσω, μεταφέροντας και την τωρινή σας συσσωρευμένη εμπειρία, σε τι θα αλλάζατε την ζωή σας; Ποιά πράγματα που τότε βλέπετε σωστά, τώρα θα τα θεωρούσατε λάθος;

      Θα ψήφιζα τον νόμο Γιαννίτση, θα στήριζα την εκπαιδευτική μεταρρύθμιση της κυρίας Γιαννάκου, την χωροταξική μεταρρύθμιση Μάνου και Τρίτση, τον διαχωρισμό κράτους – εκκλησίας, θα στήριζα αποκρατικοποιήσεις ΔΕΚΟ και άλλων οργανισμών, θα συμφωνούσα με τις προτάσεις της κυβέρνησης Μητσοτάκη για το μακεδονικό με σύνθετη ονομασία, μακριά από τα συλλαλητήρια του εθνικιστικού λαϊκισμού, τα εμπάργκο, τα καμποτάζ και άλλες αηδίες. Επίσης, δεν θα θεωρούσα ότι ο κρατισμός και το δημόσιο συμφέρον είναι ταυτόσημες έννοιες, όπως πολλοί αριστεροί πιστεύαμε, και κάποιοι εξακολουθούν ακόμα. Έχουμε καταλάβει πια ότι μάλλον είναι έννοιες αντίθετες. Όπως και άλλα ιδεολογήματα που είναι πια στον αέρα, λόγου χάρη «νόμος είναι το δίκιο του εργάτη» ή του επενδυτή, του επιχειρηματία, του αγρότη, του συνδικαλιστή, του μεγαλοκαρχαρία, των λαϊκών στρωμάτων, της πλουτοκρατίας, του Θεού, των γυναικών, των ομοφυλόφιλων, των ελλήνων ή των ξένων. Νόμος είναι το δίκιο. Τελεία. Σκέτο.

      Διαγραφή
  2. Νομίζω ότι ζούμε, με μεγάλη καθυστέρηση, και εδώ, την ιδεολογική ήττα της αριστεράς και την κυριαρχία του φιλελευθερισμού.
    Άσχετα αν από ανικανότητα των ηγεσιών τους δεν κατάφεραν να την κεφαλαιοποιήσουν στις εκλογές.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ένα λάθος κάνει ο Τσακυράκης αλλά μεγάλο.
    Η δημοκρατία στην Ελλάδα βρίσκεται μεταξύ ισχυρών διασταυρούμενων πυρών από τα γεννοφάσκια του νεοελληνικού κράτους. Δεν είναι μόνο η Αριστερά το πρόβλημα και η θεολογικού επιπέδου κριτική της για την αστική δημοκρατία.
    Η δεξιά στην Ελλάδα εδώ και πάρα πολλές δεκαετίες έκανε και κάνει ακριβώς το ίδιο. Μήπως πριν τη μεταπολίτευση δεν γινότανε ένα σωρό διακρίσεις πολιτικές, θρησκευτικές, κοινωνικές στην Ελλάδα; Στο κάτω κάτω μια χώρα που τον 20ό αιώνα έδωσε καμιά 15ριά επεμβάσεις του στρατού στα πολιτικά και 4-5 χούντες δείχνει ότι έχει βαθύτερο και μακροχρόνιο πρόβλημα.
    Η Εκκλησία και η Ορθοδοξία επίσης σφοδροί πολέμιοι της δημοκρατίας όπως την εννοεί ο Τσακυράκης. Και όλοι ξέρουμε πόση απήχηση έχει η εκκλησία στην Ελλάδα και την ισχύ του Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών στο μυαλό του μέσου Έλληνα.
    Το μεγαλύτερο πρόβλημα του κράτους στην Ελλάδα δεν είναι το μέγεθος του αλλά το ότι ποτέ δεν συμπεριφέρθηκε ως δημόσιος φορέας. Πάντα ανήκε σε κάποιους.

    Η έχθρα στην δημοκρατία είναι περασμένη στα μιμίδιά μας αι είναι δύσκολο να την πολεμήσει κάποιος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έχεις δίκιο σε όσα γράφεις εξειδικεύοντας τις αιτίες που ο Τσακυράκης πιο συνοπτικά θεωρεί ότι με την ευθύνη των κομμάτων δημιουργούν κρίση στην εφαρμογή της δημοκρατίας.

      Διαγραφή