ΕΥΡΙΠΙΔΗ, ΜΗΔΕΙΑ ΚΑΙ ΕΛΕΝΗ-ΔΥΟ ΑΞΙΟΛΟΓΕΣ ΠΑΡΑΣΤΑΣΕΙΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΣΥΝΑΥΛΙΑ

Στην φωτογραφία είναι ο Λίνος Καρζής  (1897 – 1978) λογοτέχνης και σκηνοθέτης του θεάτρου που το  1931 ίδρυσε τον Θυμελικό θίασο, στον οποίο ήταν διευθυντής, σκηνοθέτης και χορογράφος, και με αυτό τον θίασο ανέβασε πολλές αρχαίες τραγωδίες στο Ωδείο Ηρώδου του Αττικού και στα αρχαία θέατρα Δελφών, Άργους και Σικυώνας.

Ο Καρζής θεωρούσε πως οι αρχαίες τραγωδίες έπρεπε να ανεβαίνουν στο θέατρο όπως στον Ε΄ αιώνα,  δηλαδή μόνο με άνδρες ηθοποιούς και με μάσκες.

Την αναβίωση αυτής της σκηνοθετικής αντίληψης επανάφερε στην επικαιρότητα ο Σπύρος Ευαγγελάτος  που σκηνοθετεί για δεύτερη φορά το έργο, 12 χρόνια μετά την παρουσίασή του από το «Αμφι-Θέατρο» στην Επίδαυρο το 2001, με τη αξέχαστη σύζυγο του, Λήδα Τασοπούλου στον ομώνυμο ρόλο.

Έτσι στην Μήδεια που ανέβασε, όλοι οι ρόλοι ερμηνεύονται από άνδρες με μάσκες .Στον ρόλο της Μήδειας ο Γιώργος Κιμούλης με ένα  κατακόκκινο ένδυμα πετυχαίνει  να μας μεταφέρει τον παθιασμένα αισθήματα της ηρωίδας του Ευριπίδη χωρίς να μας ξενίζει ότι πίσω από την μάσκα βρίσκεται ένας άνδρας και χωρίς επίσης να χρησιμοποιεί κανένα "γυναικουλίστικο" τέχνασμα.

Η επιτυχία της παράστασης οφείλεται εκτός από τον Κιμούλη, που έχει αναδειχτεί σε ένα από τους σημαντικότερους ηθοποιούς του θεάτρου μας, στην λιτή σκηνοθεσία του Ευαγγελάτου, στην ρέουσα μετάφραση του  Κ. Χ. Μύρη (Γεωργουσόπουλος), στα εξαιρετικής αισθητικής κουστούμια του Γιάννη Μετζικώφ και στην μουσική του Θάνου Μικρούτσικου που έμπαινε διακριτικά σε ορισμένα σημεία χωρίς να προσπαθεί να καλύψει τον λόγο ή το θέαμα.

Και οι υπόλοιποι ηθοποιοί τίμησαν επάξια τους ρόλους τους.
(Οδυσσέας Παπασπηλιόπουλος, Τάσος Νούσιας Μάνος Βακούσης ,Νικόλας Παπαγιάννης, Νίκος Αναστασόπουλος, Δημήτρης Παπανικολάου και 12μελής χορός)

Προσωπικά δεν με ικανοποίησε το σκηνικό του  Γιώργου Πάτσα και μου φάνηκε υπερβολικός και άσχετος ο στροβιλισμός του χορού , σαν  δερβίσιδες,
Στο βίντεο μιλούν σχετικά με την παράσταση οι συντελεστές της.

Η δεύτερη παράσταση που παρακολούθησα με μια άλλη ηρωίδα του Ευριπίδη, ήταν η Ελένη, που ο τραγωδός καταρρίπτοντας όλες τις  κατεστημένες αντιλήψεις για την άπιστη γυναίκα του Μενέλαου που εγκατέλειψε για χάρη του Πάρι τον άνδρα της με αποτέλεσμα τον Τρωικό πόλεμο, την θέλει πιστή να βρίσκεται στην Αίγυπτο και να ποθεί τον σύζυγο της. 
Το έργο το ανέβασε το ΔΗΠΕΘΕ Καλαμάτας,  σε συνεργασία με το ΔΗΠΕΘΕ Αγρινίου και σε σκηνοθεσία  Βασίλη Νικολαΐδη με πρωταγωνιστές την Πέμη Ζούνη στον ρόλο της Ελένης και τον Αντώνη Καφετζόπουλο στον ρόλο του Μενέλαου.

Η Πέμη Ζούνη δίνει μια απόλυτα ανθρώπινη διάσταση στην Ελένη, ρόλο που απαιτεί την  εναλλαγή των συναισθημάτων από την απόγνωση στην μεγάλη χαρά, κατάφερε να το πετύχει αυτό με απλότητα και ειλικρίνεια και χάρη με αποτέλεσμα  να ενθουσιάσει το κοινό.

Η τραγωδία αυτή του Ευριπίδη που έχει αίσιο τέλος διαθέτει και σκηνές με στοιχεία κωμωδίας.

Ο Αντώνης Καφετζόπουλος παρά το ότι  δεν διαθέτει τον σωματότυπο που απαιτεί ο ρόλος του Μενέλαου, αρχηγού των Ελλήνων στον Τρωικό πόλεμο, πετυχαίνει να εμφανίσει με επιτυχία  αρχικά την εικόνα του ταλαίπωρου ναυαγού και στην συνέχεια  μια φιγούρα που θύμιζε έντονα Μποστ!

Η επιλογή των δευτεραγωνιστών είναι απόλυτα επιτυχής και απέδωσαν πλήρως στους ρόλους τους.

Ιδιαίτερη μνεία χρειάζεται για τον χορό που ενδυματολογικά αλλά και κινησιολογικά ήταν χάρμα οφθαλμών και διέθετε επίσης και  ευκρινή άρθρωση έτσι ώστε να μπορείς να καταλαβαίνεις τι ακούς σε αντίθεση με άλλες φορές που τα λόγια του χορού δεν είναι καταληπτά .

Σκηνικός χώρος – Κοστούμια: Νίκος Σαριδάκης
Μουσική: Νίκος Ξανθούλης
Χορογραφίες – Επιμέλεια κίνησης: Αγγελική Στελλάτου

Στο έργο χρησιμοποιήθηκαν και στοιχεία από το γνωστό ποίημα του Σεφέρη , Ελένη που σε ένα σημείο του λέει:

αν είναι αλήθεια

πως κάποιος άλλος Τεύκρος, ύστερα από χρόνια,

ή κάποιος άλλος Αίαντας ή Πρίαμος ή Εκάβη

ή κάποιος άγνωστος, ανώνυμος, που ωστόσο

είδε ένα Σκάμαντρο να ξεχειλάει κουφάρια,

δεν το ‘χει μες στη μοίρα του ν’ ακούσει

μαντατοφόρους που έρχουνται να πούνε

πως τόσος πόνος τόση ζωή

πήγαν στην άβυσσο

για ένα πουκάμισο αδειανό για μιαν Ελένη.

Ο Σκάμαντρος είναι ποτάμι της Τροίας. Ο Σεφέρης  χρησιμοποιεί τη λέξη συνεκδοχικά: το μέρος αντί του όλου. Ο Σκάμαντρος αντί η Τροία.

Ένα ενδιαφέρον σχετικό άρθρο είναι το Οι γυναίκες στο θέατρο του Ευριπίδη

Μετά τις τραγωδίες του Ευριπίδη μια παλιά γνώριμη  ήρθε στο  Τεχνολογικό Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου να μας ευφράνει τα αυτιά με την αναλλοίωτη  από τον χρόνο φωνή της. Ήταν η Άλκηστις Πρωτοψάλτη στην καλοκαιρινή περιοδεία της με τίτλο " Μιά αγκαλιά τραγούδια"

Σε ένα κατάμεστο θέατρο τραγούδησε, και τραγουδήσαμε και εμείς όλοι, έξω καρδιά, όλα τα γνωστά της τραγούδια.

Μαζί της είχε και ένα νέο παιδί τον Γιώργο Περρή με αξιόλογη φωνή, αλλά αυτή που ήταν επίσης εξαιρετική και ενθουσίασε το κοινό ήταν η μπάντα της με το ακορντεόν του Θάνου Σταυρίδη  να πρωταγωνιστεί σε πολλά τραγούδια .

 Πιάνο : Θωμάς Κοντογεώργης
Βιολί : Kώστας Καρακατσάνης
Μπάσσο : Άγγελος Παπαδάτος
Κρουστά: Αλέξης Κώστας

ΜΙΑ ΣΥΝΤΟΜΗ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΟ ΑΡΛΙΝΓΚΤΟΝ ΚΑΙ ΣΤΟΥΣ ΤΑΦΟΥΣ ΤΩΝ ΚΕΝΕΝΤΥ.

Αφού δημοσίευσα το ποστ που είχε γράψει ο Πιγκουίνος για το συμμαχικό νεκροταφείο της Θεσσαλονίκης που δεν είναι γενικότερα γνωστό,  σκέφτηκα να γράψω δύο λόγια για ένα άλλο νεκροταφείο που είναι πασίγνωστο, το νεκροταφείο του Αρλινγκτον στις ΗΠΑ που το επισκέφτηκα το 2009 .  

Είμαι σίγουρος πως οι περισσότεροι το έχετε δει σε κάποια αμερικάνικη ταινία μαζί με την στρατιωτική τελετουργία που συνοδεύει την ταφή ενός στρατιωτικού.

Θα μου πείτε τώρα τι σ΄ έπιασε ντάλα καλοκαίρι μέσα στην κάψα να μας γράφεις για νεκροταφεία.

Βασικά  για να σας δροσίσω, μιας και τα νεκροταφεία είναι μέρη δροσερά και ευχάριστα γιατί  όπως λέει και ο παπάς πάνω από το κεφάλι σου όταν εσύ είσαι οριζόντιος, γραβατωμένος και ανθοστόλιστος,  κατάταξον αυτόν εν Παραδείσω...εν τόπω φωτεινώ, εν τόπω χλοερώ, εν τόπω αναψύξεως, ένθα απέδρα οδύνη, λύπη και στεναγμός.

Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η ελληνική παιδεία έχει προέχουσα θέση ακόμα και σε ένα αμερικανικό στρατιωτικό νεκροταφείο, όπως θα διαβάσετε παρακάτω.

 Το Άρλινγκτον λοιπόν, λίγο έξω από την Ουάσιγκτον,  βρίσκεται στην μία όχθη του ποταμού Πότομακ ενώ ακριβώς στην απέναντι όχθη στην ίδια ευθεία βρίσκεται το μνημείο του Λίνκολν και τα δύο αυτά μέρη συνδέονται  με μια γέφυρα.

 Αφού περάσουμε την εντυπωσιακή είσοδο βρισκόμαστε σε ένα τεράστιο στρατιωτικό κοιμητήριο που φτιάχτηκε την εποχή του εμφυλίου πολέμου και έχουν θαφτεί εκεί νεκροί από πριν από αυτόν μέχρι τις μέρες μας.

 Πάνω από τον τάφο του John F. Kennedy υπάρχει η αιώνια φλόγα και ήταν έμπνευση της Ζακλίν, που είχε δει την αντίστοιχη να ανάβει στο μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη κάτω από την Αψίδα του Θριάμβου στο  Παρίσι.

Κοντά στον τάφο υπάρχει μια μικρή πλατεία από μάρμαρο  στην οποία, στο ημικύκλιο που την περιβάλλει, αναγράφονται διάφορες φράσεις που είχε πει ο Κένεντυ. 

 Στην φωτογραφία η περίφημη φράση από την εναρκτήρια ομιλία του στις 20-1-1961:

And so, my fellow americans: ask not what your country can do for you - ask what you can do for your country. My fellow citizens of the world: ask not what America will do for you, but what together we can do for the freedom of man.

Δίπλα από τον τάφο του Κένεντυ,  ο τάφος που φαίνεται στην φωτογραφία,  είναι της Ζακλίν,  λόγω του ότι όταν πέθανε ήταν ξανά χήρα από τον Ωνάση και έτσι την έθαψαν δίπλα στον πρώτο σύζυγο, και στην πλάκα γράφει: Jacqueline Bouvier Kennedy Onassis. 

Στην φωτογραφία δεν φαίνονται οι τάφοι του γιου τους Patrick και της κόρης που είχε γεννήσει πεθαμένη  Arabella.

 Ο τάφος του Ρόμπερτ Κένεντυ είναι 15 μέτρα πιο πέρα και έχει ένα απλό σταυρό.

Και αυτός έχει μια μικρή πλατεία και είναι ο δεξιά  στην αεροφωτογραφία.

 Και σε αυτόν υπάρχουν επιγραφές με λόγια από ομιλίες που είχε κάνει.

Στην φωτογραφία είναι ένα απόσπασμα ομιλίας του σε ένα εξαγριωμένο πλήθος μαύρων στην Ινδιανάπολη της Ινδιάνα την νύχτα που δολοφονήθηκε ο Dr. Martin Luther King, Jr.:

 Aeschylus...wrote, "Even in our sleep, pain which cannot forget falls drop by drop upon the heart, until, in our own despair, against our will, comes wisdom through the awful grace of God.' What we need in the United States is not division; what we need in the United States is not hatred; what we need in the United States is not violence and lawlessness; but is love and wisdom, and compassion toward one another, and a feeling of justice toward those who still suffer within our country, whether they be white or whether they be black.

Η φράση του Αισχύλου από τον Αγαμέμνονα (179-183) :

στάζει δ’ ἔν γ’ ὕπνωι πρὸ καρδίας

μνησιπήμων πόνος· καὶ παρ’ ἄ- (180)

κοντας ἦλθε σωφρονεῖν·

δαιμόνων δέ που χάρις βίαιος

σέλμα σεμνὸν ἡμένων.

την οποία ανέφερε ο Κένεντυ, είχε μεταφραστεί από  την Edith Hamilton το 1930 ως:

“And even in our sleep , pain that cannot forget  falls drop by drop upon the heart,  and in our own despite, against our will , comes wisdom to us  by the awful grace of God .”

Η ηθελημένη ή όχι αλλαγή του despite σε despair δίνει  άλλη σημασία στην φράση.

Ο λόγος του Ρόμπερτ  Κένεντυ υπάρχει εδώ ( http://www.morec.com/rfk.rm,)  ( και η φράση του Αισχύλου είναι από το 3:09 έως το 3:29)

Ενδιαφέρον είναι ότι ο Σεφέρης γνωρίζοντας προφανώς την φράση του Αισχύλου χρησιμοποίησε την λέξη   μνησιπήμων ( ἡ αλγεινὴ ενθύμηση των δυστυχιών) στο ποίημα του Τελευταίος Σταθμός

l

Κι α σου μιλώ με παραμύθια και παραβολές

είναι γιατί τ’ ακούς γλυκότερα, κι η φρίκη

δεν κουβεντιάζεται γιατί είναι ζωντανή

γιατί είναι αμίλητη και προχωράει∙

Στάζει τη μέρα στάζει στον ύπνο

μνησιπήμων πόνος.

Φεύγοντας  από τους τάφους των Κένεντυ  βρήκα και ένα τάφο με ελληνικό ή κυπριακό όνομα.

ΑΛΛΕΣ ΑΝΑΡΤΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΙΣ ΗΠΑ

I’m walking to New Orleans
ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΙΣ ΗΠΑ
Β΄ ΜΕΡΙΚΕΣ ΑΚΟΜΑ ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΌ ΤΗΝ ΑΜΕΡΙΚΗ
 Γ΄ ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΥΠΟΛΟΙΠΕΣ ΠΟΛΕΙΣ ΤΗΣ ΑΜΕΡΙΚΗΣ
Δ΄ ΜΕΡΙΚΕΣ ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΙΝΕΛΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΤΑΞΙΔΙ 

ΖΕΪΤΕΝΛΙΚ,ΤΟ ΣΥΜΜΑΧΙΚΟ ΝΕΚΡΟΤΑΦΕΙΟ ΤΗΣ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

Το παρακάτω κείμενο και οι φωτογραφίες μου έχουν έρθει με e-mail .Δεν ξέρω που και αν έχουν δημοσιευτεί αλλά επειδή πιστεύω πως έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον σας μεταφέρω ακριβώς όπως ήρθαν τόσο τις φωτογραφίες όσο και το κείμενο που τις συνοδεύει. Πιστεύω πως πολλοί Θεσσαλονικείς, όπως και εγώ, δεν θα έχουν ξανακούσει για το Ζεϊτενλικ και ίσως αυτό το ποστ να τους παρακινήσει να το επισκεφτούν. Βέβαια μπροστά στα αξιοθέατα που έχει η Θεσσαλονίκη δεν είναι περίεργο που το Ζεϊτενλικ είναι προτελευταίο σε αυτά που προτείνει το Tripadvisor.

ΠΡΟΣΘΗΚΗ 23-7-2013

Ο gerasimos είχε την καλοσύνη να με ενημερώσει ότι το κείμενο αυτό και  οι φωτογραφίες προέρχονται από το εξαιρετικό μπλογκ του Πιγκουίνου και το ποστ αυτό είχε δημοσιευθεί εδώ 

Είχα κάπου διαβάσει γι'αυτό. Άλλο όμως να το διαβάζεις και άλλο να το βλέπεις με τα ίδια σου τα μάτια. Και σε διαβεβαιώνω ότι όχι μόνο αξίζει να το επισκεφθεί κανείς -επιβάλλεται να το ιδεί! Σήμερα θα σε πάω στη μεγαλύτερη στρατιωτική νεκρόπολη της Ελλάδας. Στο περίφημο Ζεϊτενλίκ. Ενάμισι χιλιόμετρο βορειότερα από την Πλατεία Βαρδαρίου. Στη Θεσσαλονίκη. Σε περιμένουν εκπλήξεις.

Το πρώτο πράγμα που συναντάς όταν εισέρχεσαι στο νεκροταφείο, είναι ένα μνημειώδες κτήριο με τρούλο και σταυρό απάνου του. Από τα όσα κατάλαβα στις επιγραφές, πρόκειται για σερβικό κοινοτάφιο -εξού και οι βυζαντινές εικόνες αγίων.

Το κτήριο φαινόταν συμπαγές, χωρίς μεγάλα ανοίγματα και χωρίς είσοδο στην μπροστινή ή τις πλαϊνές του πλευρές. Εντούτοις στο πίσω μέρος εντόπισα μία μικρή πόρτα, δυστυχώς κλειδαμπαρωμένη. Δίπλα της υπήρχε ένα τραπεζάκι και απάνου του μερικά κρασοπότηρα, μπουκάλια, πλαστικά ποτήρια και ένα κουτί από μπισκότα με λουλούδια και εικόνες της Παναγίας.

Πίσω από το κτήριο ανοίγονται μπροστά σου, μεγάλες εκτάσεις γιομάτες σταυρούς, συμμετρικά τοποθετημένους. Διέσχισα το σέρβικο και το ρώσικο τομέα, χαζεύοντας τα ονόματα και διαβάζοντας από μέσα μου.

Ατελείωτες σειρές από σταυρούς -είναι τόσοι πολλοί που μπερδεύεται το μάτι σου. Για την ακρίβεια είκοσι χιλιάδες πεντακόσιοι νεκροί. Τόσοι είναι θαμμένοι σε ετούτο το μέρος. Μία ολάκερη σειρά από ανθρώπους που έπεσαν στα πεδία των μαχών του Α' Παγκόσμιου Πολέμου. Κάποιοι εξ αυτών αναφέρουν μόνο το όνομα, κάποιοι άλλοι τη στρατιωτική μονάδα στην οποία ανήκε ο στρατιώτης ή την ηλικία του. Νέοι άνθρωποι ήταν. Εικοσάρηδες και εικοσιπεντάρηδες. Που θα μπορούσαν να έχουν γίνει δάσκαλοι και πυροσβέστες και επιστήμονες και καλλιτέχνες και υπάλληλοι και εργάτες και αρχιτέκτονες. Και να έχουν παιδιά. Και τα παιδιά των παιδιών τους να ήταν φίλοι μας. Ή να ήμασταν κι εμείς οι ίδιοι. Δεν σε έφερα εδώ για να σου κάμω μάθημα ιστορίας, μη-χειρότερα. Απλώς να σου πω ότι οι νεκροί αυτοί ανήκουν όλοι στα συμμαχικά στρατεύματα της Αντάντ που έπεσαν μαχόμενα στο Βαλκανικό Μέτωπο. Άγγλοι, Γάλλοι, Σέρβοι, Ρώσοι και Ιταλοί. Στο πλευρό τους τάχθηκε και η Ελλάδα του Βενιζέλου.

Στη μέση του "ρωσικού τομέα" του νεκροταφείου, υπάρχει μία μικρή εκκλησία. Κεραμυδοκόκκινη με λευκά τελειώματα.

Σου κάμει εντύπωση που είναι όλα φροντισμένα και καθαρά; Που είναι βαμμένοι οι τοίχοι; Που δεν υπάρχει πουθενά φθορά να σου βγάζει το μάτι; Σε ένα μέρος μάλιστα που θα φανταζόσουν ότι είναι μάλλον ξεχασμένο απ'όλους -ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος άλλωστε είναι σχεδόν έναν αιώνα πίσω. Τρεις γενιές τουλάχιστον.

Κι όμως καθόλου ξεχασμένο δεν είναι. Μπορεί ο μέσος Θεσσαλονικιός να μην το πολυ-ξεύρει και ο μέσος Έλληνας να μην το έχει ματακούσει, αλλά το κοιμητήριο του Ζέιτενλικ αποτελεί σπουδαίο τόπο προσκυνήματος και μνήμης για τους Ρώσους και ιδίως για τους Σέρβους. Και στο ερώτημά σου ποιος κουρεύει το γκαζόν, η απάντηση είναι οι ξένες κυβερνήσεις. Βλέπεις, το νεκροταφείο φτιάχτηκε εδώ με αγορά των εκτάσεων αυτών από την ελληνική κυβέρνηση (σκόπιμα σε αυτό το σημείο της πόλης, διότι γειτνίαζε με τα κτήρια των Λαζαριστών που είχαν μετατραπεί τότες σε νοσοκομείο), αλλά η επικαρπία παραχωρήθηκε στα ξένα κράτη και τα έξοδα βαραίνουν μέχρις και σήμερα εκείνους και όχι εμάς. Ευτυχώς -όχι για το έξοδο που γλιτώσαμε, αλλά για το καλό του κοιμητηρίουμ, διότι αν είχαμε εμείς την ευθύνη του, μάλλον ρημαδιό θα ήτανε. Όπως κατάλαβες από τις φωτογραφίες, περάσαμε σε άλλον τομέα. Εγγλέζοι. Με λιτές ταφόπλακες και λουλούδια.

Τυχαία επιλέγω. Private G.A. Taylor. South Nottinghamshire Hussars. Το κοίταξα να ιδώ τι σημαίνει. Ήταν ένα έφιππο τάγμα που συμμετείχε στη Μάχη της Καλλίπολης και κατέφθασε στη Θεσσαλονίκη το 1916. Τότε σκοτώθηκε και ο Taylor. Ετών δεκαεννιά. Ανάμεσα στις σχεδόν πανομοιότυπες ταφόπλακες, ξεχωρίζει ένας πιο μεγάλος τάφος. Σου διαβάζω, σε περίπτωση που δεν έχεις μαζί τα γυαλιά σου. "To the victim of the Great War, the Generous English Lady and Great Benefactress of the Serb ia n People, Madame Harlay" και συνεχίζει "A Great Lady. On your tomb instead of flowers the gratitude of the Serbs shall blossom here. For your wonderful acts, your name shall be known from generation to generation". Επειδής με ξεύρεις πόσο επίμονος γίνομαι όταν με πιάσει η περιέργεια, τις επόμενες ημέρες το έψαξα. Και έμαθα (από τις ελάχιστες αναφορές που εντόπισα) ότι η κα Harlay ήταν μία θαρραλέα γυναίκα που οργάνωνε βοήθεια υπέρ των Σέρβων, κάτω από εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες. Σκοτώθηκε όταν εξερράγη δίπλα της μία οβίδα. Η έρευνά μου, απέδωσε και μία -νομίζω συγκινητική- φωτογραφία που σου παραθέτω. Τη βρήκα στο Πολεμικό Μουσείο του Λονδίνου και πήρα ειδική άδεια για να σου την κοτσάρω εδώ. Πρόκειται για την κηδεία της κυρίας Harlay. Το φέρετρο συνοδεύουν μικροί Σέρβοι πρόσφυγες που ευεργετούνταν από εκείνη. Συνεχίζω την περιήγηση στο γαλλικό τομέα. Σου μεταφράζω τον τύμβο (τι τα έχουμε τα σορμπόν;) "Στους ιπτάμενους ήρωες που σκοτώθηκαν για τη Γαλλία". Παραπέρα, έτερο μνημείο. "Στους 8.089 Γάλλους στρατιώτες αυτής της νεκρόπολης, που σκοτώθηκαν για τη Γαλλία". Αφού περπάτησα πολύ και σχημάτισα μία αρκετά πλήρη εικόνα του μέρους, άρχισα να κατευθύνομαι προς την έξοδο. Για καλή μου τύχη όμως εκείνη την ώρα κατέφθανε ένα μεγάλο γκρουπ με Σέρβους επισκέπτες. Ήταν όλοι σοβαροί και σκυθρωποί καθώς άκουγαν με ενδιαφέρον την ξεναγό τους. Εκείνη, τους οδήγησε στο Σερβικό κοινοτάφειο και ξεκλείδωσε την πόρτα στην οποία είχα σταθεί λίγα λεπτά νωρίτερα. Τρύπωσα κι εγώ μαζί τους λάθρα. Κατεβήκαμε μία σκάλα και εισήλθαμε σε έναν ανέλπιστα μεγάλο χώρο. Κοίταζα τριγύρω μου εντυπωσιασμένος. Ένα υπόγειο αποθετήριο, γιομάτο αντικείμενα των νεκρών στρατιωτών, αλλά και λάβαρα και σημαίες και αφιερώματα των συγγενών τους. Σιωπηλός, έγινα ένα με την ομάδα των Σέρβων που κοίταζαν θλιμμένοι τα αντικείμενα στους τοίχους και τα τραπέζια. Φωτογραφίες, παράσημα, χειροτεχνίες, ρολόγια. Υλικό για να γιομίσει ένα μουσείο ολάκερο, βρισκόταν αραδιασμένο μπροστά μας. Παρότι η μέρα ήταν πολύ ζεστή, εδώ κάτω, αρκετά χαμηλότερα από την επιφάνεια της γης, βρισκόσουν σε ένα δροσερό και άχρονο χώρο. Κρεμασμένα σε έναν τοίχο, τα πηλήκια κάποιων Σέρβων στρατιωτών.

Ακριβώς κάτω από τον τρούλο που σου έδειχνα στην αρχή της περιήγησης, βρίσκεται μία αίθουσα με ένα μεγάλο κόκκινο λάβαρο με δικέφαλο αετό. Από πάνω, ένας εντυπωσιακός πολυέλαιος. Στο ταβάνι σταυροί. Δεξιά και αριστερά από την αίθουσα αυτή, ξεκινούσαν μεγάλοι διάδρομοι που οδηγούσαν σε ένα μικρό λαβύρινθο από υπόγειες στοές. Στα τοιχώματά τους, τάφοι και ονόματα. Ειλικρινά στο λέω, από τα πιο εντυπωσιακά πράγματα που έχω δει. Σε κάποια ονόματα, είχαν κολλήσει ασπρόμαυρες φωτογραφίες του νεκρού με σελοτέιπ. Ή μικρά αφιερώματα. Ή χάρτινες εικόνες της Παναγίας. Ανάμεσα σε αυτά που είχαν κολλήσει ήταν κι αυτή η φωτοτυπία μίας φωτογραφίας. Δεν ξεύρω ποιος είναι αυτός που εικονίζεται. Απλώς μου έκαμε εντύπωση και σου την παραθέτω. Βγαίνοντας παρατήρησα και πάλι τα μπουκάλια. Οι συγγενείς που έρχονται ακόμα και σήμερα εδώ, πίνουν στη μνήμη των νεκρών τους. Ξανακοίταξα για τελευταία φορά το κοινοτάφειο. Απέξω ούτε που φαίνεται τι μπορεί να κρύβει στα σπλάχνα του. Εντυπωσιασμένος και αρκετά συγκινημένος για ετούτο το ανέλπιστο φλασμπάκ σε μία ιστορία εν πολλοίς ξεχασμένη, έφθασα στην έξοδο του κοιμητηρίου. Και χάθηκα πάλι μέσα στην πολύβουη καθημερινότητα της πόλης.

 ΠΡΟΣΘΗΚΗ 5-5-2014
Πρόσθετες πληροφορίες για το νεκροταφείο και τους τάφους των Ρώσων σε αυτό εδώ.

ΠΡΟΣΘΗΚΗ 8-8-2015
Ο Τελευταίος Φύλακας της ελληνικής Νεκρόπολης 

β-ΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ ΠΟΥ ΕΖΗΣΑ - ΣΕ ΔΥΟ ΜΕΡΗ

Β΄ΤΟΥ  ΖΕΥΓΟΥΣ ΑΘΕΟΦΟΒΟΥ

Στις αρχές του 1970 αποκτήσαμε επιτέλους μετά τον γάμο μας με την κ. Αθεόφοβου το πρώτο δικό μας αυτοκίνητο με δόσεις και αιματηρές οικονομίες.

Επειδή ανέκαθεν δεν έχω κανένα ιδιαίτερο ψώνιο με τα αυτοκίνητα, το μόνο διάστημα που ασχολούμαι για σύντομο διάστημα με αυτά είναι όταν πρόκειται να  αγοράσω ένα καινούργιο.

Όταν είσαι νέος βέβαια και πρόκειται να αγοράσεις το πρώτο σου αυτοκίνητο κοιτάς να συνδυάσεις ποιότητα και τιμή. Αφού λοιπόν απέρριψα την πρόταση της συζύγου για αγορά του σκαραβαίου, που τότε ήταν στις δόξες του, έπεσα με τα μούτρα στην μελέτη των σχετικών περιοδικών και κατάληξα να παραγγείλω ένα αυτοκίνητο μιας όχι πολύ γνωστής τότε μάρκας  και που δεν το είχα δει ποτέ μου να κυκλοφορεί στο δρόμο αλλά που τα τεχνικά του χαρακτηριστικά και  η εμφάνιση του στις φωτογραφίες , μαζί με την τιμή του μου φαίνονταν πολύ καλά. 

Ήταν το Toyota1000, ένα δίπορτο γρήγορο χιλιαράκι με επιτάχυνση 14,4 που αποδείχτηκε άριστη επιλογή και για 3 χρόνια φορτωμένο ανεβοκατέβαινε αδιαμαρτύρητα σε κατσάβραχα καλύτερα από τζιπάκι ενώ στην άσφαλτο προσπέρναγε και μεγαλύτερα από αυτό αυτοκίνητα.

Μπορεί σήμερα η Toyota να είναι από τις σημαντικότερες αυτοκινητοβιομηχανίες αλλά τότε δεν ήταν από τις γνωστές στην Ελλάδα.

Όμως από τότε που είχε ένα μόνο service στην αρχή της λεωφόρου Καβάλας μου είχε κάνει εντύπωση η υπευθυνότητα των Γιαπωνέζων στην αντιμετώπιση των πελατών τους. Πάντα υπήρχε  ιάπωνας μηχανικός που επέβλεπε τις εργασίες που γίνονταν.

Όταν έφτασε τα 100.000 χιλιόμετρα ήρθε η ώρα να το αντικαταστήσουμε  με σπαραγμό ψυχής γιατί με αυτό είχαμε ζήσει τα δυσκολότερα μεν αλλά και τα καλύτερα χρόνια της νεανικής ζωής.

Ακόμα θυμάμαι με συγκίνηση μερικές αξέχαστες στιγμές όπως αυτή με την κόρη μου γύρω στα 4 να σηκώνεται όρθια από το πίσω κάθισμα ανάμεσα στα δύο μπροστινά και να φωνάζει με αγανάκτηση όταν πεταγόταν κανένας μπροστά μου και αναγκαζόμουνα να φρενάρω απότομα ότι δυστυχώς είχε ακούσει  προηγουμένως από το δικό μου στόμα: Α, ρε μαάκα,καθώς δυσκολευόταν ακόμα να προφέρει το λ!

Η καλή εμπειρία από το Τογιοτάκι με οδήγησε να το αντικαταστήσω με το δίπορτο Toyota Corolla Coupe ένα πολύ κομψό αυτοκίνητο 1200cc που το μπροστινό με το πίσω παράθυρο όταν τα άνοιγες δημιουργούσες ένα ενιαίο άνοιγμα .
Ήταν το πρώτο αυτοκίνητο που ήρθε τότε  εξοπλισμένο με ζώνες ασφαλείας.

Εκείνα τα χρόνια όμως προέκυψε η ανάγκη και για ένα δεύτερο αυτοκίνητο γιατί η κ.Αθεόφοβου έπρεπε τότε καθημερινά να κατεβαίνει στον Πειραιά που ήταν η νέα δουλειά της.

 Έκτοτε υπάρχουν δύο αυτοκίνητα στην οικογένεια, ένα μεγαλύτερο και ένα μικρότερο μιας και οι δυό μας εργαζόμασταν σε διαφορετικά μέρη .
Συνήθως εγώ οδηγούσα το μικρό, γιατί κυκλοφορούσα  σε μέρη της Αθήνας που το παρκάρισμα ήταν μια μικρή καθημερινή περιπέτεια ενώ η κ. Αθεόφοβου δεν είχε πρόβλημα με αυτό.

Έτσι λοιπόν αγοράσαμε το μικρότερο 4θυρο αυτοκίνητο που υπήρχε το Daihatsu 360, δηλαδή με δίχρονη  μηχανή 360cc! Είχε μήκος  3 μέτρα δηλαδή ήταν 50 πόντους μεγαλύτερο από το Smart.

Το αυτοκίνητο αυτό ήταν ίσως το μόνο από, τα δημοφιλέστατα στην Ιαπωνία, Kei car (ελαφρά αυτοκίνητα) που κυκλοφόρησε  στην Ελλάδα.

Ήταν ιδανικό για την πόλη, ένας ταχύς μικρός διάβολος που χωνότανε παντού και χώραγε να παρκάρει παντού.
Μια φορά η κ. Αθεόφοβου βρέθηκε χωρίς καλά να το καταλάβει ανάμεσα σε δύο τεράστιες τριαξονικές νταλίκες σταματημένη σε ένα φανάρι ,οπότε σαν φωνή από τα ουράνια ακουσε τον οδηγό της νταλίκας από δεξιά να της λέει: Που πας μωρή, θες να σε πατήσω!

Θυμάμαι μια φορά που οδηγώντας την Corolla πήγαινα από την Αθήνα για  τον Σκαραμαγκά ήταν δίπλα μου ένας με ένα  Daihatsu 360.

Το Daihatsu ευέλικτο και μικρό ήταν αδύνατο να το  ξεπεράσω παρά τις προσπάθειες που έκανα όσο βρισκόμαστε σε κυκλοφοριακή κίνηση και αυτό έγινε δυνατό  μόνο όταν φτάσαμε πλέον στο Δαφνί, οπότε το Daihatsu δεν μπορούσε να συναγωνιστεί μεγαλύτερου κυβισμού αυτοκίνητα στον ανοικτό δρόμο.

Η Corolla αντικαταστάθηκε με ένα εξίσου αξιόπιστο αυτοκίνητο, επίσης 1200cc, το Honda Civic δεύτερης γενιάς.

Όταν ο κουμπάρος μου, φανατικός της  Alpha Romeo, πείστηκε και πήρε το ίδιο, έμεινε κατάπληκτος όταν συνειδητοποίησε ότι  τα αυτοκίνητα δεν χρειάζεται κάθε 3 και λίγο να τα πηγαίνεις στο συνεργείο επειδή χαλάνε, και το μόνο που  χρειάζεται είναι να κάνεις μόνο τα καθορισμένα σέρβις. 

Το Daihatsu αντικαταστάθηκε με το Autobianchi A112 ένα ζωντανό ευχάριστο αυτοκίνητο με όλα τα πλεονεκτήματα των ιταλικών αλλά και όλα τα μειονεκτήματα όπως πχ το κιβώτιο ταχυτήτων που χρειαζόταν μερικές φορές να αμπραγιάρεις  δύο φορές για να μπει η πρώτη.

Όταν ήρθε η ώρα να αντικαταστήσω το Civic κουβεντιάζοντας με ένα φίλο μου μια Κυριακή για διάφορα αυτοκίνητα με ρώτησε αν έχω δει το Mazda 323F.

Την επόμενη Κυριακή που ξαναβρεθήκαμε η ερώτηση του ήταν: τι χρώμα το παρήγγειλες; Άσπρο απάντησα!

Ήταν σίγουρος πως αποκλείεται αφού το είδα να μην μου αρέσει !

Πράγματι μόλις το είδα τα αγάπησα και αυτό δικαίωσε την προτίμηση μου τα χρόνια που το είχα. Ευέλικτο, με καλό κράτημα του δρόμου σου έδινε ένα αίσθημα ασφαλείας όταν το οδηγούσες και γι΄ αυτό τον λόγο  στο τέλος προτίμησα  να το δώσω στην κόρη μου που είχε διοριστεί στην Πελοπόννησο  και έκανε  καθημερινά πολλά χιλιόμετρα.

Έτσι από τα 1600cc του Mazda έπεσα στα 1400 cc, μόνο που αυτά εκπλήρωναν μια νεανική μου επιθυμία για ένα σπορτίφ αυτοκίνητο χωρίς προκλητική εμφάνιση.

Έτσι κατέληξα σε ένα GTi με 100 ίππους το Citroen Le Mans που ήταν  ένα μικρό κανόνι .Πηγαίνοντας με αυτό για μια ομιλία αυθημερόν με ένα συνάδελφο στα Φάρσαλα, μου είπε χαρακτηριστικά: αυτό δεν ήταν ταξίδι αλλά χαμηλή πτήση!

Το Autobianchi αντικαταστάθηκε από ένα  Fiat Cinquecento που αποδείχτηκε επτάψυχο γιατί σήμερα μετά από 18 και πλέον χρόνια χρησιμοποιείται καθημερινά από τον κουνιάδο μου.

Παρά το ότι  δεν ήμουνα φίλος των SUV, γιατί πάντα μου άρεσαν τα κουπέ, αναγκαστικά προσχώρησα σε αυτά γιατί ήδη με το ΑΧ είχα αρχίσει τα καλοκαίρια να σέρνω από πίσω ένα τρέιλερ με ένα μικρό φουσκωτό. 

Έτσι το ΑΧ αντικαταστάθηκε με το 3πορτο δεύτερης γενιάς Toyota Rav και έτσι εκτός από την δυνατότητα να ρίχνεις την βάρκα από παραλίες χωρίς να φοβάσαι πως θα κολλήσεις στην άμμο, γνώρισα και τις δυνατότητες και τις χάρες και την ασφάλεια της 4κίνησης σε ένα αυτοκίνητο που δεν σου δημιουργούσε κανένα πρόβλημα .

Το Fiat Cinquecento πήρε προαγωγή και αντικαταστάθηκε από το Fiat Seicento Sporting με 1100cc και αρκετά πιο σπορτίφ συμπεριφορά, που όταν εκπλήρωσε επιτυχώς την θητεία του αντικαταστάθηκε προ 6ετιας από το Αυγό, δηλαδή   το  Toyota Aygo που έχω μέχρι σήμερα και είναι εξαιρετικό .

Την ίδια εποχή περίπου, λίγο πριν να αρχίσει η οικονομική κρίση   αντικατέστησα το Rav με το Subaru Forester δεύτερης γενιάς , το καλύτερο  αυτοκίνητο που απέκτησα στην ζωή μου και το πρώτο με αυτόματο κιβώτιο ταχυτήτων και το οποίο από ότι φαίνεται θα το έχω για πολλά ακόμα χρόνια.

Μέχρι τώρα μπορούσε κανείς στην 6ετια να αλλάξει το αυτοκίνητο του γιατί το προηγούμενο αν ήταν σε καλή κατάσταση είχε καλή τιμή μεταπώλησης.

Τώρα πια η ιστορία αυτή έχει τελειώσει, ιδίως για τα μεγαλύτερου κυβισμού αυτοκίνητα, οπότε δεν  προβλέπω άλλη αλλαγή αυτοκινήτου στο μέλλον και το μόνο πλέον διαφορετικό  αυτοκίνητο  που πρόκειται να  μεταφέρει εμένα και την κ. Αθεόφοβου τελικά  θα είναι μαύρο, με τζαμαρία γύρω του και εμείς μέσα σε αυτό θα είμαστε οριζόντιοι! 

Βέβαια από τις συνήθεις νεκροφόρες  θα προτιμούσα να βρίσκομαι αναπαυτικά ξαπλωμένος μέσα σε μία σαν αυτήν  της επόμενης φωτογραφίας και αντί να μεταφέρουν το φέρετρο μου ευσταλή μέλη του σωματείου φρακοφόρων νεκροπομπών μερικά χαριτωμένα κορίτσια σαν τα παρακάτω! 

Το πρώτο μέρος με τα αυτοκίνητα του πατρός: 

http://atheofobos2.blogspot.gr/2013/07/blog-post_16.html