ΕΝΑ ΑΡΘΡΟ ΤΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ ΒΕΝΙΖΕΛΟΥ ΠΕΡΙ ΕΘΝΟΛΑΪΚΙΣΜΟΥ ΠΟΥ ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΔΙΑΒΑΣΤΕΙ.

Είχα αρκετό καιρό να διαβάσω μια τόσο οξυδερκή, επιστημονική και ανεξάρτητη, από την κομματική του τοποθέτηση, ανάλυση, όσο αυτή του Εύαγγελου Βενιζέλου στο ΒΗΜΑ με τίτλο Οι βαθύτερες επιπτώσεις της υποχώρησης στο μέτωπο κατά του εθνικολαϊκισμού

Μεταφέρω εδώ μερικά ενδιαφέροντα αποσπάσματα από τα επί μέρους υποκεφάλαια του άρθρου.Οι επισημανσεις με έντονα γράμματα είναι δικές μου.

Ο λαϊκισμός ως παθογένεια της δημοκρατίας

Η άλλη όψη του θεμελιώδους αυτού ζητήματος είναι η βαθιά κρίση πολιτικής αντιπροσώπευσης της κοινωνίας λόγω της απαξίωσης και της συνακόλουθης κρίσης αυτοπεποίθησης του πολιτικού συστήματος. Τα κόμματα φοβούνται διαρκώς μήπως βρεθούν σε απόκλιση με τις κυρίαρχες τάσεις της κοινής γνώμης και κληθούν να καταβάλουν πολιτικό κόστος που μειώνει το εύρος του πολυσυλλεκτικού ή του κοινωνικά και ιδεολογικά στοχευμένου ακροατηρίου τους.

………………………..

Δεν είναι τυχαίο ότι πολύ συχνά ο λαϊκισμός διασταυρώνεται με τον εθνικισμό ακόμη και όταν έχει «αριστερό» ή ριζοσπαστικό πρόσημο. Η διασταύρωση αυτή υπονομεύει δυστυχώς την έννοια του πατριωτισμού που επιδιώκεται να ταυτιστεί με την επιδεικτική και συχνά απλώς ρητορική υπερευαισθησία για την πατρίδα και την εθνική ταυτότητα. Αλλά και με τη νοσηρή τάση εύκολης αμφισβήτησης του πατριωτισμού των άλλων. Ενώ πραγματικός πατριωτισμός είναι ο αγώνας για το εθνικό συμφέρον με συνείδηση της ιστορίας, γνώση της αλήθειας, ικανότητα προβολής των καταστάσεων στο μέλλον, σθένος αλλά και αποτελεσματικότητα. Οχι όταν είμαστε μεταξύ μας, αλλά όταν βρισκόμαστε στο γήπεδο της διεθνούς κοινωνίας, των διεθνών σχέσεων, του διεθνούς δικαίου.

Το πολιτικό παιχνίδι της κυβέρνησης

Η κυβέρνηση πήγε να κάνει ένα κατώτερο των περιστάσεων πολιτικό παιχνίδι, να υπερκεράσει, μέσω της μεταφοράς στην αντιπολίτευση της ευθύνης για την αποδοχή μιας λύσης στο Ονοματολογικό, την αντίφαση της αγαστής συνεργασίας ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ. Συνεργασία που οργανώθηκε με κοινό παρονομαστή τη νομή της εξουσίας και με ρητορικό επίχρισμα την αχνή ανάμνηση ενός πρωτόγονου αντιμνημονιακού λόγου που έφτασε να αντικατασταθεί από την τωρινή ρητορεία της αποτελεσματικής διεκπεραίωσης του τρίτου και την αγόγγυστη σύναψη του τέταρτου και διαρκούς πλέον μνημονίου.

Η συνεργασία όμως αυτή παρά τον κυνισμό της δεν είχε έτοιμη φόρμουλα για ζητήματα όπως το Ονοματολογικό. Η φόρμουλα έπρεπε συνεπώς να εφευρεθεί μεταφέροντας τη διαφωνία από το εσωτερικό της κυβέρνησης στο εσωτερικό της αντιπολίτευσης. Ως ζητούμενο δεν τέθηκε άλλωστε η ευρύτερη συναίνεση γύρω από μια ενδεχόμενη συμφωνία, αλλά η διευκόλυνση της κυβέρνησης να παραμείνει στην εξουσία και να διατυπώνει, διά των δύο κυβερνητικών εταίρων, διπλό λόγο, λέγοντας τα μεν σε ένα ακροατήριο και τα απολύτως αντίθετα σε ένα άλλο ακροατήριο.

Η αμηχανία της ΝΔ, η «συγκυρία» και η αδράνεια

Η ΝΔ δεν λέει, διά του προέδρου της, ότι διαφωνεί με την ενιαία εθνική γραμμή που διαμορφώθηκε από τον Απρίλιο του 1993 έως το 2015 για μια συνθέτη ονομασία με γεωγραφικό προσδιορισμό που να ισχύει έναντι πάντων. Ζητεί «η λύση να αναζητηθεί σε άλλη συγκυρία, για να μη διχαστεί το έθνος». Ποια άλλη συγκυρία; Εσωτερική πολιτική συγκυρία στην Ελλάδα; Εσωτερική πολιτική συγκυρία στην πΓΔΜ; Διεθνής συγκυρία; Τι πρέπει να περιμένουμε και να επιδιώκουμε και τι καταστάσεις θα διαμορφωθούν στο μεταξύ;

…………………………………………………….

Παραδόξως δεν είδαμε στην Ελλάδα, τις τελευταίες δεκαετίες, αντιδράσεις αντίστοιχου μεγέθους, πάθους και οξύτητας με αυτές που προκαλεί κατά καιρούς το Ονοματολογικό, στις κρίσιμες φάσεις του Κυπριακού ή σε κρίσιμες στιγμές των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Αλλωστε, όταν υπάρχει κίνδυνος εξέλιξης ενός αεροναυτικού επεισοδίου, δεν υπάρχουν πολλά περιθώρια για συγκεντρώσεις και ομιλίες προς το εσωτερικό ακροατήριο. Είδαμε όμως τους «αγανακτισμένους» πολίτες σε ογκώδεις και επαναλαμβανόμενες λαϊκές αντιδράσεις κατά της μόνης εφικτής και ασφαλούς, όπως περίτρανα αποδείχθηκε, εθνικής στρατηγικής για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης στην οποία έρποντας προσχώρησαν οι διαπρύσιοι αντίπαλοί της μόλις κατέλαβαν την εξουσία.

Υποχώρηση που θα στοιχίσει

Αυτό που είναι βέβαιο δυστυχώς είναι ότι με αφορμή το Ονοματολογικό συντελέστηκε ήδη μια υποχώρηση στο μέτωπο κατά του εθνικολαϊκισμού. Η υποχώρηση αυτή φοβούμαι ότι θα δυσκολέψει πολύ στο μέλλον όχι μόνο την άσκηση της εξωτερικής πολιτικής, αλλά και τη διαμόρφωση και την εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης στρατηγικής εξόδου από την κρίση και επανόδου στην κανονικότητα μιας ουσιαστικά ισότιμης χώρας-μέλους της ΕΕ και της ευρωζώνης, μιας χώρας ικανής να επικοινωνήσει ξανά με το μέλλον. Χωρίς μια κοινωνία που είναι έτοιμη να υιοθετήσει το μεταρρυθμιστικό πρόταγμα, τίποτα από αυτά που συνθέτουν την «Ελλάδα μετά» δεν μπορεί να επιτευχθεί. Η χώρα κινδυνεύει να σέρνεται στην επιφάνεια του νερού και να δηλώνει ευτυχής γιατί δεν βουλιάζει και πάλι σε μια κατάσταση ανοικτής κρίσης. Αυτό μπορεί να αποφευχθεί μόνο όταν απευθύνεσαι στην κοινωνία λέγοντας επίμονα την αλήθεια.

Ο Ευάγγελος Βενιζέλος όπως γράφει ο Γιώργος Καρελιάς, υπενθύμισε ότι, μετά την Ενδιάμεση Συμφωνία του 1995, η γειτονική χώρα έκανε 32 αλλαγές στο Σύνταγμά της. Και, σε κάθε περίπτωση, θεωρεί ότι η διαβεβαίωσή της, μέσα από τη Ενδιάμεση Συμφωνία, ότι δεν έχει  εδαφικές διεκδικήσεις σε γειτονικές χώρες κατοχυρώνει της Ελλάδα (εδώ και εδώ οι δύο σημαντικές αναρτήσεις του Βενιζέλου για το επίμαχο ζήτημα).

Στις παραπομπές αυτές επεξηγεί αναλυτικά όλο το νομικό πλαίσιο της ενδιάμεσης συμφωνίας και τις δεσμεύσεις που έχει αποδεχτεί η FYROM  και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από άλλους κανόνες του διεθνούς δικαίου σχετικά με τον αλυτρωτισμό και την αμφισβήτηση των υφιστάμενων συνόρων.

Η Ενδιάμεση Συμφωνία ανήκει στην πολύ διαδεδομένη πλέον κατηγορία των διεθνών συμφωνιών απλοποιημένης μορφής που είναι πλήρως δεσμευτικές διεθνείς συμβάσεις διεπόμενες από τη Σύμβαση της Βιέννης για το Δίκαιο των συνθηκών. 

Παρόμοια άποψη έχει για το θέμα αυτό και ο συνταγματολόγος Κώστας Μποτόπουλος. 
Μια ακόμη σαφής νομική άποψη του δικηγόρου Βασίλη Σωτηρόπουλου  (e-Lawyer) γιατί  To Σύνταγμα της πΓΔΜ δεν έχει αλυτρωτικές διατάξεις