Τετάρτη 16 Ιουνίου 2010

Η ΚΟΛΟΣΚΟΠΗΣΗ, Ο ΣΤΑΘΗΣ ΚΑΙ Ο ΚΡΗΤΙΚΑΡΟΣ



Παρακολουθώ από χρόνια τα καυστικά κείμενα και τις γελοιογραφίες του Στάθη στην Ελευθεροτυπία, τα οποία τα βρίσκω πάντα ενδιαφέροντα, άσχετα αν πολλές φορές έχω διαφορετικές απόψεις από αυτά που γράφει. Όσο οξύς όμως είναι στα κείμενα του τόσο ευγενής είναι στις σχέσεις του με τους αναγνώστες του.

Του είχα στείλει πριν 2 χρόνια με e-mail το ποστ μου Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΟΥ ΔΕΝ ΕΚΑΝΕ ΓΙΑ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ! που είχα παρακινηθεί να το γράψω από ένα κείμενο που είχε δημοσιεύσει για την επιστράτευση του 40, γιατί πιστεύω ότι όταν γράφει κανείς τις ιδέες του, όπως και στα μπλογκ, τον ενδιαφέρει να δει τι ανταπόκριση έχουν αυτές προκαλέσει στους αναγνώστες του.

Σύντομα έλαβα από αυτόν το παρακάτω e-mail :

.

Αγαπητέ "Αθεόφοβε"

με συγκίνησε το κείμενό σου για τον πατέρα σου. Είθε η ευλογία του να σκέπει τη χώρα που αγάπησε.

Και με τη δική μου αγάπη

Στάθης Σ

.

Βλέποντας λοιπόν την παραπάνω γελοιογραφία του έστειλα ένα e-mail:

Επειδή έχω διαπιστώσει από καιρό πως είσαι δεινός χειριστής της ελληνικής γλώσσας θα ήθελα να σου επισημάνω ένα σύνηθες λάθος, που κάνουν ακόμα και πολλοί γιατροί και σχεδόν όλοι οι ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε αυτήν.

Στην γελοιογραφία της 7-6-10 γράφεις για κολονοσκόπηση ενώ ο σωστός όρος είναι κολοσκόπηση , όπως γαστροσκόπηση, αρθροσκόπηση ,μητροσκόπηση, κολποσκόπηση , ωτοσκόπηση, κυστεοσκόπηση κτλ.

Το όργανο που επισκοπείται είναι το κόλον, με αναπόφευκτη είσοδο του οργάνου από τον κώλο, περιοχή που οι περισσότεροι ντρέπονται και να την ονομάσουν, και γι΄ αυτό φαίνεται έχει προστεθεί εκείνο το άσχετο νο, οπότε είναι σαν να επισκοπούμε αντί του κόλου κάποια κολόνα!

Έτσι λοιπόν σύμφωνα με την γελοιογραφία σου καλόν είναι να προφυλάξουμε τον κώλο μας από το ΔΝΤ και τα μνημόνια, άλλα μετά τα 50 καλό είναι να μην αποφεύγουμε την κολοσκόπηση που μας προφυλάσσει από τον καρκίνο, για να μπορέσουμε φτάνοντας τα 65 να προλάβουμε να πάρουμε πριν να πεθάνουμε τα ψίχουλα από κάποια σύνταξη.

Πάλι σύντομα ήρθε η απάντηση :

.

Αγαπητέ "Αθεόφοβε", έχετε δίκιο, σας επιβεβαιώνει το λεξικό Μπαμπινιώτη. Όμως η ορθή χρήση του όρου (σε γελοιογραφία και όχι σε κείμενο) θα εμφανιζόταν, επειδή ο εν λόγω όρος είναι άγνωστος στον πολύ κόσμο, ως "γελοιογραφικό ιδιόλεκτο" - η γελοιογραφία θα έπαιρνε άλλη τροπή (ακόμα και λογοπαιγνίου). Γενικώς στις λεζάντες των γελοιογραφιών χρησιμοποιούμε την καθομιλουμένη, ακόμα και τα κατά συνθήκην λάθη - που πλέον έχουν καθιερωθεί. Στα κείμενα τα πράγματα έχουν αλλιώς.

Με την αγάπη μου

Στάθης Σ.

Πώς όμως προέκυψε την κολοσκόπηση να την ονομάζουν αρκετά συχνά κολονοσκόπηση;

Η εξήγηση είναι μάλλον απλή και βέβαια δεν έχει καμία σχέση με την χιουμοριστική που έδωσα παραπάνω.

Αν δούμε στο Stedman's Medical Dictionary τον όρο coloscopy θα δούμε ότι τον αναφέρει και ως colonoscopy.

Το ίδιο και στην εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα αναφέρει στο λήμμα κολοσκόπηση τον όρο στα αγγλικά colonoscopy και στα γαλλικά colonoscopie, coloscopie.

Όταν η κολοσκόπηση πρωτοξεκίνησε στις αρχές της 10ετιας του 70, ονομάστηκε η εξέταση από τους αγγλοσάξονες με τον συνδυασμό του ονόματος του εξεταζομένου οργάνου colon και την κατάληξη scopy ως colonscopy, όπως αποκαλείται ακόμα από μερικούς, με κατάληξη τελικά χάριν ευφωνίας σε colonoscopy.

Ως εισαγόμενος όρος στην Ελλάδα αδόκιμα μεταφράστηκε σε κολονοσκόπηση χωρίς τότε να προβληματιστεί κανένας ότι ό όρος αποτελείται στην πραγματικότητα από ελληνικές λέξεις στα αγγλικά οπότε η σωστή μεταφορά του στα ελληνικά είναι κολοσκόπηση όπως πλέον τα τελευταία χρόνια έχει πλέον επικρατήσει.

Πάντως άσχετα από το πως θα πούμε την εξέταση, στην προληπτική ιατρική έχει πια καθιερωθεί σαν αναγκαία εξέταση για άτομα άνω των 50 ετών, γιατί ο καρκίνος του παχέος εντέρου στην Δύση είναι πλέον ο τρίτος σε συχνότητα καρκίνος στους άνδρες και τις γυναίκες και είναι ο δεύτερος στην συχνότητα σαν αιτία θανάτου από καρκίνο. Εκτός όμως από την διάγνωση που προσφέρει με την άμεση επισκόπηση, σήμερα κατά την διάρκεια της εξέτασης υπάρχει και η δυνατότητα βιοψίας από ύποπτες περιοχές και η εξαίρεση πολυπόδων.

Εμπρός λοιπόν όλοι ,όσοι είναι ώριμοι προς το σάπιο σε ηλικία, να ετοιμάζονται για αυτή την εξέταση χωρίς κανένα ενδοιασμό για την απώλεια της παρθενίας του κώλου τους όπως στην παρακάτω πραγματική ιστορία.

Σε σφακιανό κρητίκαρο, παρουσία όλων των συγγενών που τον συνοδεύουν, ο γιατρός συνιστά κολοσκόπηση.

Βαθύς προβληματισμός πέφτει στην ομήγυρη όταν καταλαβαίνουν από που γίνεται η εξέταση, αλλά ο γιατρός είναι κατηγορηματικός λέγοντας τους:

-Αν δεν την κάνει κινδυνεύει να πεθάνει !

Οι συγγενείς παίρνουν τον ασθενή λέγοντας στον γιατρό ότι θα γίνει οικογενειακό συμβούλιο και θα του απαντήσουν την επομένη.

Την άλλη μέρα, συνεπής, ο μεγαλύτερος από τους συγγενείς, πηγαίνει στον γιατρό ο οποίος τον ρωτάει τι αποφάσισαν, οπότε και αυτός του απαντάει μονολεκτικά:

-Ν΄αποθάνει !


15 σχόλια:

  1. Για τον Στάθη συμφωνώ με τα όσα γράφεις, κι όχι πάντα με τα όσα γράφει.
    :-)

    Για την λέξη κολοσκόπηση-κολονοσκόπηση δεν ήξερα πως άλλαξε, μόνο την έχω ακούσει και ως κολοσκόπηση, και φυσικά νόμιζα ότι είναι λάθος..... και καλά που δεν σχολίασα.

    Καλησπέρα
    :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Λίγα λόγια για την ουσία του καλού, όπως πάντα, άρθρου:

    Παιδιά, τρέξτε να κάνετε την εξέταση!
    Άσε, που αν νοιώθεις ταπείνωση, όπως ο κρητίκαρος, από τη συγκεκριμένη εξέταση, θα πρέπει να δεις θάνατο γνωστού σου από CA παχέως εντέρου. Το μικρότερο κακό είναι η παρά φύση έδρα, εκεί να δεις ταπείνωση και εξευτελισμό του ατόμου!

    Για να πας από καρκίνο παχέως εντέρου, πρέπει να είσαι ΤΕΛΕΙΩΣ ΜΑΛΑΚΑΣ!!!!!

    Η ΕΞΕΤΑΣΗ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΕΙΩΣ ΤΕΛΕΙΩΣ ΤΕΛΕΙΩΣ ΑΝΩΔΥΝΗ!!! Μάλιστα είναι και εντελώς καθαρή (καταλαβαίνετε...), οπότε δεν νοιώθεις και αμηχανία.

    Νοιώθεις μόνο μια ελαφριά μέθη, που μπορεί να είναι και ευχάριστη, επειδή σε ψιλοναρκώνουν...

    Εγώ, παρόλους τους φόβους μου, συνδύασα την κολοσκόπηση με γαστροσκόπηση (και από μπρος και από πίσω, κατά την αργκό των 70s) και όταν τέλειωσαν από πίσω και με σήκωσαν για να μου τον βάλουν από μπρος (θεέ μου, τι λέω...) ούτε που κατάλαβα πότε τέλειωσαν!

    (Ακολουθούν ψιλά γράμματα:
    Εντάξει, κάτι σας κρύβω: Αν κάνεις την εξέταση σε απογευματινό ιατρείο, θα πρέπει να αρχίσεις προετοιμασία από το μεσημέρι της προηγουμένης. Θα μείνεις νηστικός (όχι τόσο εύκολο, πιστέψτε με), θα πίνεις κάτι απαίσια διαλύμματα και θα ξεκολιαστεις στη τουαλέτα. Όχι κάτι ευχάριστο, αλλά δεν πονάει κιόλας...)

    (Είμαι άντρας, 52, παρθένος ως τότε. Κάποτε θα υποστώ και την εξέταση προστάτη, οπότε έπεται συνέχεια...)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Ά, ρε λεβεντομάνα περήφανη Κρήτη!

    Υ.Γ. Τι μας περιμένει στα πενήντα μας.
    Τουλάχιστον να μας την κάνει καμία γιατρίνα αυτή την εξέταση. Ή μήπως σπανίζουν οι γυναίκες σ'αυτές τις ειδικότητες;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Βάσσια-
    Ο σωστός όρος κολοσκόπηση σε πολλούς φαίνεται κακόηχος γιατί τους δημιουργεί τον συνειρμό ότι θα δούν τον κώλο τους και όχι από τον κώλο τους!

    argosholos-
    Η εξέταση είναι καθαρή, όπως γράφεις, γιατί έχεις καταχέσει το σύμπαν προηγουμενως !
    Είναι ευνόητο ότι το έντερο πρέπει να είναι καθαρό για να μπορέσει να έλεγχεί.

    Όσο για τον καρκίνο του προστάτη που γράφεις δεν φτάνει η δακτυλική εξέταση του προστάτη από το ορθό αλλά είναι αναγκαίος και προσδιορισμός του προστατικού αντιγόνου (PSA) στο αίμα, ανά τριετία στις ηλικίες 50-59 ετών και ανά διετία μετά την ηλικία των 60 ετών.
    Σε άνδρες με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη, οι εξετάσεις αυτές πρέπει να γίνονται κάθε χρόνο μετά την ηλικία των 40 ετών.
    Μην ξεχνάμε ότι είναι ο συχνότερος καρκίνος στους άνδρες στις ανεπτυγμένες χώρες.

    Αταίριαστος-
    Ο μοναδικός Γιώργος Μαρίνος τον καιρό της Μέδουσας έκανε μάθημα γαλλικών στο κοινό και έλεγε:
    Το αρσενικό είναι προβοκατέρ (provocateur) το θηλυκό πως είναι; προβοκατρίς.
    Όταν το αρσενικό είναι κωλοτρυπέρ το θηλυκό δεν έιναι κωλοτρυπίς;
    Αυτή λοιπόν η κωλοτρυπίς έχει μια αντίστροφη πορεία από τις γυναίκες.
    Αυτές χάνουν την παρθενία τους σε νέα ηλικία ενώ αυτή συνήθως μετά τα 50!
    Τώρα αν θέλεις γυναίκα να στην πάρει κανένα πρόβλημα!
    Υπάρχουν αρκετές στην ειδικότητα !
    Θυμάμαι πάντως μια γιαγιά που την εξέταζε μια γιατρίνα και της έλεγε να μην μουρμουράει γιατί η εξέταση δεν πονάει και τότε η γιαγιά είπε την μοναδική ατάκα:
    -ξένος κώλος, ξένος πόνος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. E, ότι θα σε επιεβαίωνε, ο Μπαμπινιώτης, το περίμενες ποτέ?
    Αξιος!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. Ενδιαφέρουσα η ενημέρωση και εύστοχη και η απάντηση του Στάθη Σ.Ομολογώ οτι δεν είχα στοχαστεί πάνω στην ετυμολογία της λέξης,και αν και είναι σωστά όσα γράφεις θα δυσκολευτούμε να συνηθίσουμε τη νέα ηχητική της...Βλέπεις,πάντα θα λείπει εκείνο το "νο"...και θα μας κάνει ακόμα πιο αναβλητικούς στην οικειοθελή προληπτική πραγματοποίηση της.
    Τα όσα λέει ο Αργόσχολος βέβαια σωστά,αλλά θέλει φοβερή αυτοπειθαρχία και ίσως και μια γερή δόση υγιούς φόβου για ν'αποφασίσει κανείς-υγιής ων- να υποβληθεί σε αυτήν...
    Πάντα θα υπάρχει μια (ανόητη..)δικαιολογία για να το αναβάλει κανείς.Φυσικά,η στενή επαφή με κάποιον που έχει παρά φύση έδρα και η ενασχόηση με τα coloplast,είναι σίγουρα το καλύτερο επιχείρημα για οικειοθελή πρόληψη...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Αθεόφοβε, κανονίζουμε για συνάντηση στην πατρίδα :-)

    Αν σε ενδιαφέρει, όρα στον Ευρύνοο ή σε μένα.

    Καλό απόγευμα

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Ζουζούνα-
    Και να σκεφτείς ότι το λεξικό του δεν το έχω!

    squarelogic-
    Πράγματι επειδή είναι επεμβατική εξέταση, είναι άπό αυτές τις εξετάσεις που δύσκολα τις κάνει κάποιος υγιής εκτός αν έχει βεβαρυμένο κληρονομικό ιστορικό.

    Βασσια-
    Σου άφησα σχόλιο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Αθεόφοβε ομολογώ μία εξέταση που φέρνει έναν άντρα μεγάλης ηλικίας σε δύσκολη θέση αν και όταν πρόκειται για την υγεία μας πρέπει να υπομένουμε πολλά. Πάντως η ατάκα της γιαγιάς (ξένος κώλος, ξένος πόνος!) ήταν κορυφαία. Το διάβασα το κείμενο στη δουλειά και το μετέφραζα στους συναδέλφους, το τι έγινε δεν περιγράφεται!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Αν έχεις αυξημένο PSA, αυτό πιστοποιεί την ύπαρξη Ca προστάτη;
    Κι αν αυτό (το PSA+) πρέπει να οδηγήσει σε π.χ. επέμβαση, πόσο % των PSA+ θα χειρουργηθούν άδικα;;;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. NdN-
    Δηλαδή γέλασε εκεί και το παρδαλό κατσίκι!
    Άντε να σε δώ πως μπορείς να το μεταφράσεις αυτό!!

    Χαίρε εδώ-
    Δεν χειρουργείται κανείς μόνο με΄μόνo την μέτρηση του PSA.
    Απλά είναι ενας δείκτης που βαράει το καμπανάκι ότι χρειάζεται να γίνει έυρύτερος έλεγχος.
    Το P.S.A. είναι ένας ειδικός αλλά όχι πάντα ιδιαίτερα ευαίσθητος καρκινικός δείκτης του προστάτη αδένα. Είναι δυνατόν να βρίσκεται σε φυσιολογικά επίπεδα παρά την ύπαρξη προστατικού καρκίνου. Αντίθετα η τιμή του μπορεί να είναι αρκετά υψηλή χωρίς την ύπαρξη καρκινώματος.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ευκολο αυτό...η αντίστοιχη Αγγλική εκφραση είναι

    "It's enough to make a cat laugh"

    φαίνεται δεν υπάρχουν ποικιλοχρωμα αμνοερυφια στο Νησι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. ε καλα εγω άλλα ξερω για τους κρητικαρους...
    no offense

    ΑπάντησηΔιαγραφή