Δευτέρα 14 Απριλίου 2008

ΤΟ ΜΑΥΡΟ ΜΠΑΛΟΝΙ, Ο ΑΥΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΠΟΥ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ.






Προ ημερών είδα την αυστραλέζικη ταινία Το μαύρο μπαλόνι. Η ταινία δείχνει την ωρίμανση ενός έφηβου σε μία σωστή οικογένεια ,με την μητέρα έγκυο στο τρίτο της παιδί ,σε ένα νέο σχολικό περιβάλλον όπου και γνωρίζει και την κοπέλα που ερωτεύεται, αλλά έχοντας συγχρόνως και ένα αδελφό αυτιστικό που πρέπει όλη η οικογένεια να τον προσέχει. Είναι μία ανθρώπινη τρυφερή ταινία που χάρις στην προσωπική εμπειρία της σκηνοθέτιδας που έχει μεγαλώσει με δύο αυτιστικά αδέλφια, παρουσιάζει τα προβλήματα που υπάρχουν στις οικογένειες που έχουν παιδιά με αυτό το πρόβλημα ,χωρίς να καταφεύγει ούτε σε ωραιοποιήσεις της κατάστασης ούτε σε μελοδραματισμούς. Φεύγοντας από τον κινηματογράφο με ένα αίσθημα ικανοποίησης από την ταινία που είδες και που ευτυχώς διάλεξες να την δεις , έχεις πλέον καταλάβει γιατί η ταινία αυτή σημείωσε επιτυχία στο φεστιβάλ της Σαντανς και του Βερολίνου.
Στον κινηματογράφο στην παράσταση 9-11 είμαστε δυστυχώς μόνο 5 άτομα.
Οι ταινίες που παρουσιάζουν άτομα με αυτισμό είναι ελάχιστες γιατί προφανώς είναι ένα θέμα που απωθεί τους περισσότερους σε αντίθεση με την έλξη που προκαλούν ταινίες που παρουσιάζουν καθαρά κλινικές ψυχιατρικές προσωπικότητες όπως το πρόσφατο Funny Games που γυρίστηκε και δεύτερη φορά από τον ίδιο σκηνοθέτη για το αμερικάνικο κοινό! Ταινία άχρηστη, με εξαιρετική σκηνοθεσία, που όμως μόνο ψυχιάτρους θα μπορούσε να ενδιαφέρει.
Η πιο γνωστή ταινία με αυτιστικό άτομο είναι Ο άνθρωπος της βροχής (Rain Man )του 1988 με τον Dustin Hoffman στον ρόλο του αυτιστικού και τον Tom Cruise στον ρόλο του γιάπι αδελφού του.
Επίσης σχετική προσοχή είχε αποσπάσει στην εποχή της (1993) λόγω των πρωταγωνιστών της Johnny Depp και Leonardo di Caprio αλλά και της Juliette Lewis, η ταινία What's Eating Gilbert Grape με τον di Caprio στον ρόλο του αυτιστικού αδελφού.


Μετά από αυτήν θυμάμαι μόνο την ταινία του Bruce Beresford ,Silent Fall με τον Richard Dreyfuss στον ρόλο ενός ειδικού που προσπαθεί να επικοινωνήσει με ένα αυτιστικό παιδί μάρτυρα ενός εγκλήματος.
Η μόνη επίσης ,από όσες έχω δει ,που βασίζεται όπως το μαύρο μπαλόνι σε προσωπικές εμπειρίες με αυτιστικό άτομο είναι η ταινία Η ζωή με τον Άλκη. (1988) του Κολλάτου που έχει ένα γιο αυτιστικό και το αυτιστικό παιδί το παίζει ο άλλος του γιος.
Δεν θα έγραφα για την ταινία η οποία πιθανώς λόγω τους θέματος να ενδιαφέρει λίγους αν δεν μου έφερνε στην μνήμη δύο ξεχασμένες εικόνες.
Ήταν σε μία από τις πρώτες εκδρομές που κάναμε με τους συμφοιτητές μου στο Πανεπιστήμιο. Ήταν η εποχή που σχηματιζόντουσαν οι παρέες και οι εκδρομές που έκανε το προεδρείο του έτους σημείωναν μεγάλη επιτυχία.
Ανοίγω μια παρένθεση. Ίσως και να ήταν η εκδρομή που η κ. Αθεόφοβου αποφάσισε να ενδώσει στην γοητεία μου προφανώς γιατί έβλεπε πως διαθέτοντας όλα αυτά τα χαρίσματα που περιγράφω στο προφίλ μου, με περιτριγύριζαν και άλλες 4-5 αντίζηλες συμφοιτήτριες!
Έτσι απέκτησε έκτοτε, νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων την αποκλειστικότητα ενός μοναδικού, ανεπανάληπτου και Αθεόφοβου αρχικά γκόμενου και μετά συζύγου !
Κλείνω την παρένθεση και επανέρχομαι στην εκδρομή.
Γυρίζοντας πίσω όταν φθάσαμε στην Αθήνα περίμεναν μια από τις συμφοιτήτριες της παρέας μου για να την πάρουν με το αυτοκίνητο τους οι γονείς της . Για μήνες καθόμαστε με την κοπέλα δίπλα σε ένα εργαστήριο, κάναμε έκτοτε παρέα ,είχα πάει σπίτι της αλλά δεν είχε ποτέ της αναφέρει ότι έχει και μικρότερη αδελφή.
Μόλις είδε τους δικούς της να έχουν μαζί τους την αδελφή της έτρεξε και βγήκε πρώτη από το πούλμαν, χωρίς να χαιρετήσει κανένα , αγκάλιασε το παιδί που την χαιρετούσε χαρούμενο και κρύβοντας το από μας το έβαλε στο αυτοκίνητο. Η αδελφή της είχε μογγολοειδή ιδιωτεία.
Έμεινα κατάπληκτος. Δεν είχα φανταστεί ποτέ μου ότι ένα άτομο ευφυές, καλλιεργημένο με γονείς επιστήμονες θα ήθελε να κρύψει από τους άλλους μια πραγματικότητα για την οποία ίδια δεν είχε καμία ευθύνη.
Στην ταινία έχει μια αντίστοιχη σκηνή και φαίνεται ότι η αποδοχή της ύπαρξης ενός προβληματικού αδελφού όταν ιδίως είσαι νέος, είναι πολύ δύσκολη και προκαλεί ανάμικτα συναισθήματα αγάπης και τρυφερότητας για το ανίσχυρο αδέλφι αλλά μερικές φορές και μίσος για την ύπαρξη του στην οικογένεια.
Φαίνεται επίσης ότι κακές εμπειρίες από ανθρώπους που έχουν εξεμέσει την κακία τους στο παρελθόν ή έχουν δείξει την αποστροφή τους για το προβληματικό άτομο τους ωθεί στο να προστατεύσουν αυτά, αλλά και τον ίδιο τον εαυτό τους, από κάποια νέα προσβολή.
Η δεύτερη σκηνή της ταινίας που είχα χρόνια να την δω ήταν όταν η μητέρα έβγαλε το στήθος της για να θηλάσει το νεογέννητο παιδί της.
Όταν ήμουν παιδί η εικόνα αυτή ήταν συνήθης στα πάρκα το πρωί, αλλά μπορούσες να την δεις ακόμα και στις παραλίες ή στις ταβέρνες. Ποτέ μια γυναίκα δεν ντρεπόταν να βγάλει το στήθος της να θηλάσει σε δημόσιο χώρο ,το θεωρούσε απόλυτα φυσιολογικό ,όπως και είναι, αλλά και ούτε φοβόταν να μην της χαλάσει το στήθος από τον θηλασμό.
Έκτοτε αυτήν την απόλυτα φυσική σκηνή δεν έχει τύχει να την ξαναδώ και θα έλεγα ότι σχεδόν την είχα ξεχάσει.




Είχα γράψει το παραπάνω ποστ όταν διάβασα αυτό το ενδιαφέρον άρθρο στην ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ για τον αξιοθρήνητο τρόπο που αντιμετωπίζει η Ελληνική Πολιτεία τα αυτιστικά παιδιά Αξίζει να το διαβάσετε.
.
.
UPDATE
.
Μόλις διάβασα στο ΒΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ την ομιλία μιας μητέρας με αυτιστικό υιοθετημένο παιδί που βραβεύτηκε στην εκδήλωση για τις γυναίκες της χρονιάς.
Σας παραθέτω το απόσπασμα από το κείμενο της Αστερόπης Λαζαρίδου για να δείτε τι θα πεί να είσαι ΑΝΘΡΩΠΟΣ.
Και τα λόγια της ΚΥΡΙΑΣ
(τα κεφαλαία δικά μου) Ευαγγελίας Χαβιάρα-Κοκκινάκη μάς έκαναν να ανασηκωθούμε από τον καναπέ μας, ακόμη και αν πριν από λίγα λεπτά η κάμερα εστίαζε στον Χριστόφορο Παπακαλιάτη που κρατούσε τον δίσκο με τα καναπεδάκια μοιράζοντάς τα στους διπλανούς του. «Οταν υιοθέτησε παιδί που ύστερα από λίγο εμφάνισε σημάδια αυτισμού, όλοι την παρότρυναν να το επιστρέψει στο Ιδρυμα, όμως εκείνη είπε ότι δεν είναι τηλεόραση που δεν δουλεύει καλά και πρέπει να τη γυρίσει πίσω» εξήγησε η Ελενα Μακρή-Λυμπέρη λίγο προτού της απονείμει το βραβείο «Εργου ζωής». Η κυρία Κοκκινάκη όμως δεν ανέβηκε χαμογελαστή να το παραλάβει σύμφωνα με το πρωτόκολλο. Εκμεταλλεύθηκε την ευκαιρία της δημοσιότητας κάνοντας έκκληση σε όλους να βοηθήσουν στην ανέγερση σχολείου για παιδιά με αυτισμό. «Είναι Γολγοθάς να χαίρεσαι και να μη χαίρεσαι, να μην μπορεί ένα παιδί να κάνει ένα απλό σφράγισμα χωρίς ολική νάρκωση με όλους τους κινδύνους που υπάρχουν σε κάτι τέτοιο, και όταν θέλει να σου δείξει τη χαρά του να χτυπάει τα χέρια του σαν φτερούγες που δεν μπορούν να πετάξουν» είπε και ξαφνικά όλοι σταμάτησαν ό,τι έκαναν για να την ακούσουν. Κάτι τέτοιες αλήθειες είναι ικανές να διαπεράσουν ακόμη και τα παραμορφωτικά φίλτρα της τηλεόρασης. Για λίγο αισθανθήκαμε ότι βρισκόμασταν κάπου αλλού. Τη γαλήνη ήρθε να διαταράξει το σκυλοσουξεδάκι της Ειρήνης Μερκούρη με το οποίο έκλεισε η βραδιά. Επρεπε να λείπει...

15 σχόλια:

  1. Εγώ λέω μεγάλο 'μπράβο' για την αναφορά στο θέμα κι ας μην σου προκαλούσαν οι κιν/κές σκηνές καμία ανάμνηση

    Πέρα από την πολιτειακή αθλιότητα που περιγράφεται στο άρθρο της 'Ε' (εξαιρετικό), είναι πράγματι θλιβερή η στάση πολλών από τις οικογένειες που αντιμετωπίζουν τέτοιο θέμα (ντροπή, ενοχές, τάση απόκρυψης του προβλήματος). Αλλά και εδώ (και ακόμη κι αν πρόκειται για οικογένειες με υψηλό μορφωτικό επίπεδο), ευθύνεται σημαντικά η πολιτεία, γιατί και δεν υπάρχει επαρκής υποδομή ενημέρωσης-στήριξης, αλλά κι επειδή σπάνια θα ακούσεις για γενικευμένες καμπάνιες πληροφόρησης, για κινήσεις που θα μπορούσαν να απενοχοποιήσουν στον ελάχιστο βαθμό το 'πρόβλημα', όχι μόνο για εκείνους που το αντιμετωπίζουν, αλλά της κοινής αίσθησης, τουλάχιστον στο πλαίσιο του κοινωνικού ρατσισμού.
    Είμαστε (και σ'αυτό) πολύ πίσω και μόνη ελπίδα παραμένει η ιδιωτική πρωτοβουλία και ο εθελοντισμός, που αποτελούν δυστυχώς σταγόνες μόνο βοήθειας..

    Μπράβο και πάλι, καλή εβδομάδα..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Καλημέρα Αθεόφοβε μου,
    το κείμενο σου ξεχειλίζει από ευαισθησία και δίνω συγχαρητήρια στην κα Αθεόφοβου που είχε την εξυπνάδα να σε διαλέξει. Φαντάζομαι ότι θα είχες και συ εξυπνάδα να τη διαλέξεις γιατί θα έχει ανάλογα προσόντα (και δεν διάλεξες πχ τη συμφοιτήτρια που έτρεξε να κρύψει την καθυστερημένη αδελφούλα της).
    Όσο για την ταινία που προτείνεις (το μαύρο μπαλόνι) θα πάω να τη δω.

    Υ.Γ. Σήμερα ήρθα από το ιστολόγιο σου για να σου πω ότι ο Πιτσιρίκος κάθε φορά που τον ακούω είναι και καλύτερος (είχες αναρτήσει σχετικό ποστ παλαιότερα)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. Mu arese poly h analysh su gia ta anamikta sinesthimata ton "fysiologikon" aderfion... :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Αθεόφοβε, τις προηγούμενες που αναφέρεις τις έχω δει και για μένα η " What's Eating Gilbert Grape" είναι η καλύτερη.

    Θα τη δω την ταινία που προτείνεις διότι είναι θέμα που αφορά τους όλους τους ανθρώπους αλλά και γιατί στην δική μου οικογένεια, δεν έχουμε μεν αυτιστικούς αλλά έχουμε άρρωστο- πνευματικά- και λίγο πολύ γνωρίζω πως είναι η κατάσταση.

    Καλή εβδομάδα
    :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. πολύ ωραίες σκέψεις.
    μου άρεσε και πώς το πήγες...
    και το κομμάτι στην απονομή
    ανατριχιαστικό.

    δεν λες καλά που στάμάτησαν
    να την ακούσουν?
    έχουμε δει και χειρότερα...

    την καλησπέρα μου
    :))))))

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. weirdo-
    Αν υπήρχε υποδομή από το κράτος για την φροντίδα αυτών των ατόμων τότε θα εμφάνιζε βελτίωση και αντιμετώπιση των προβληματικών ατόμων.

    meropi-
    Πράγματι ο πιτσιρίκος έχει σαφώς βελτιωθεί αφού ξεπέρασε το τρακ της αρχής.

    mhxeirotera-
    Είναι αναπόφευκτα αυτά τα αισθήματα.

    vassia-
    Δυστυχώς είναι από τις ταινίες που εξαφανίζονται ταχύτατα από τους κινηματογράφους.Ήδη από ότι είδα την δεύτερη εβδομάδα την παίζουν μόνο σε ωρισμένες, συνήθως βραδυνές παραστάσεις.

    maya-
    Δεν λές πάλι καλά που σε μια τέτοια βραδυά την βράβευσαν...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Πολύ ευαίσθητο το σημερινό σου άρθρο. Ξέρω κι εγώ άτομα που κ΄ρυβουν ανάλγοα θέματα και τους δικαιολογώ. Το κάνουν όμως επειδή ακριβώς δεν έχει το κοινωνικό σύνολο τις ίδιες ευαισθησίες με εμάς.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Αν φτάνουμε σε σημείο να βραβεύουμε μια μητέρα, έστω και θετή, που έκανε το αυτονόητο, καταλαβαίνουμε το επίπεδό μας ως κοινωνία.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Ευτυχώς υπάρχουν και τα dvd, που όταν τις κατεβάζουν γρήγορα, για τους όποιους λόγους, ακόμη γηργορότερα τις βλέπουμε, όσοι δεν πρόλαβαμε στις αίθουσες.
    :-)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. Θλιβερή Ελληνική Πολιτεία σε ένα ακόμα θέμα που απαιτεί κοινωνική ευαισθησία.
    Κάτι σαν τις υποκριτικές ημιδυσλειτουργικές ράμπες στις διαβάσεις και άκρες πεζοδρομίων εν όψει 2004...

    Πάντως η νοοτροπία της απόκρυψης προβλημάτων όπως αυτό που αναφέρεις με το παιδί με την μογγολοειδή ιδιωτεία, ισχύει και για άλλα προβλήματα στον ελληνικό χώρο. Τυχαίο είναι ότι υπάρχει τόσο μικρή κινητικότητα των ατόμων με ειδικές ανάγκες, πέρα βέβαια από το αφιλόξενο ακόμα και για αρτιμελείς πεζούς των ελληνικών πόλεων;

    Α! Φαντάζομαι να γνωρίζεις ότι στα Στέητς ο δημόσιος θηλασμός μπορεί να οδηγήσει την μητέρα στον Σερίφη για προσβολή της δημοσίας αιδούς...

    ΥΓ.

    Εάν δεν βαριέστε και δεν έχετε τίποτα καλύτερο να κάνετε, πάρτε ένα μπαλάκι και από μας εδώ!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. δείμος-
    Εχεις δίκιο δεν φταίνε οι άνθρωποι γιατί η πολιτεία δεν έχει φροντίσει από το σχολείο να διδάξει ότι και τα προβληματικά άτομα έχουν και αυτά δικαιώματα στην ζωή.

    chris-
    Το αυτονόητο δυστυχώς δεν ειναι αυτονόητο από πάρα πολλούς.

    vassia-
    Ως γνήσιος κινηματογραφόφιλος δεν έχω σχέση με τα βιντεοκλάμπ.
    Όλες οι ταινίες χάνουν σημαντικά στην τηλεόραση.

    polsemannen-
    Στίς ΗΠΑ έχουν σωρεία από απίθανους νόμους.
    Πάντως μπορεί να κυνηγάνε τα θηλάζοντα βυζιά αλλά δεν κυνηγάνε ποτέ τα σιλικοναριζμένα!
    Παρέλαβα το μπαλάκι και θα ανταποκριθώ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Πριν από αρκετά χρόνια σε ένα τρόλεϊ μπαίνει μια νεαρή τσιγγάνα περιτριγυρισμένη από 5-6 πιτσιρίκια και με ένα μωρό να κλαίει στην αγκαλιά της. Κάθετε απέναντί μου και αρχίζει να θηλάζει το μωρό για να το κάνει να σταματήσει. Αρκετοί "αγανακτισμένοι πολίτες" αποστρέφουν το βλέμμα, ενώ ακούγονται και διάφορα ειρωνικά "τσ τσ τσ". Εγώ δεν μπορούσα να πάρω τα μάτια μου από την όμορφη εικόνα.

    Πως είναι δυνατόν οι άνθρωποι που απωθούνται από κάτι τόσο φυσικό να αποδεχθούν κάποιους από εμάς που δεν γεννήθηκαν "φυσιολογικοί";

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Συμφωνώ απόλυτα με τα σχόλιά σου γιά την ταινία και στην παρατήρηση του πλήθους των 5 θεατών θα ήθελα να προσθέσω ότι την προηγούμενη εβδομάδα που την απολαύσαμε 6-8 σε αίθουσα των Νοτίων προαστίων, το πλήθος το αποτελούσε η γυναίκα μου, εγώ, και ένα άλλο ζευγάρι !

    Στην έξοδο παρατηρήσαμε ότι δεν υπήρχε κανένας θεατής γιά την παράσταση 8-10 και παραμείναμε γιά κανένα τέταρτο με την αιθουσάρχη, μιά ευγενέστατη κυρία, συζητώντας γιά την ταινία, την αποχή του κοινού και τα επιχειρηματικά προβλήματα ενός αιθουσάρχη μεγάλου και καλαίσθητου κινηματογράφου που με πλήρη φωτισμό (ευτυχώς την προηγούμενη εβδομάδα δεν χρειαζόταν και θέρμανση) περίμενει την βραδινή παράσταση μήπως κόψει κανένα εισητήριο (!)με προοπτική να προβάλει την ταινία και γιά δεύτερη εβδομάδα γιατί έτσι απαιτεί η εταιρία διανομής που έχει συμβόλαιο ο κινηματόγραφος !

    Καταλαβαίνεις λοιπόν γιατί ο ένας μετά τον άλλο κινηματόγραφος κλείνει και στο τέλος θα μείνουν μόνο τα πολυσινεμά που δεν αντιμετωπίζουν προβλήματα από τις εταιρίες, μπορούν να προβάλουν όποιο έργο θέλουν γιά όσο θέλουν και όχι όποιο τους στείλουν και συνεπώς σύντομα μια μη εμπορική ταινία θα μπορεί να την δει κανείς μόνο στις κινηματογραφικές λέσχες !

    Ο συνφαλακρός γείτων

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  14. sergios-
    Πως είναι δυνατόν οι άνθρωποι που απωθούνται από κάτι τόσο φυσικό να αποδεχθούν κάποιους από εμάς που δεν γεννήθηκαν "φυσιολογικοί";

    Η διαφορετικότητα είναι μέσα στην φύση.Σκέψου την φρίκη να είμαστε όλοι ίδιοι.
    Το θέαμα του θηλασμού τους απωθείγιατί απλά ο καλοπρεπισμός τους τους έχει επιβάλλει αφύσικους κανόνες ζωής.

    συνφαλακρέ γείτονα-
    Το τραγικό δεν είναι ότι θα μείνουν τελικά τα σουπερμάρκετ του σινεμά.
    Το τραγικό είναι ότι στα μούλτιπλεξ κυκλοφορεί κοινό που βρέθηκε εκεί απλά γιατί εκείνο το βράδυ αποφάσισε να πάει κινηματογράφο και βρίσκεται σε μία αίθουσα χωρίς πολλές φορές να ξέρει τι θα δεί.
    Και βέβαια επειδή η παιδεία του δεν του επιτρέπει να καταλάβει πολλές φορές τι βλέπει, βρίσκει σαν διέξοδο να φωνάζει και να κάνει θόρυβο.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  15. Καλησπέρα.
    Μπράβο για το σημερινό κείμενο.
    Ευτυχώς που υπάρχουν και τα μπλογκ και ενημερωνόμαστε για κάποια πράγματα.

    ΑπάντησηΔιαγραφή