ΤΑ ΦΥΚΙΑ ΜΑΣ ΔΕΙΧΝΟΥΝ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΚΑΘΑΡΑ ΤΑ ΝΕΡΑ ΤΗΣ ΘΑΛΑΣΣΑΣ

Από χρόνια είχα φυλάξει στον υπολογιστή μου ένα άρθρο των Κώστα Τσιάµη, Σωτήρη Ορφανίδη και Κατερίνα Αλιγιζάκη, που είναι µέλη του ∆Σ της Ελληνικής Φυκολογικής Εταιρίας (www.phycology gr) 

Από αυτό το άρθρο είναι και οι φωτογραφίες με τις λεζάντες τους, των Κώστα Τσιάµη και Γιάννη Ίσσαρη (www.yissaris.com) που έχω μεταφέρει εδώ.
Στο εμπεριστατωμένο αυτό άρθρο οι συγγραφείς μας ενημερώνουν πως μπορούμε να ξέρουμε ποια θάλασσα είναι καθαρή και ποια όχι και πως μπορούμε ανάλογα με τα φύκια που υπάρχουν σε αυτή να κάνουμε άφοβα το μπάνιο μας.
Μεταφέρω λοιπόν εδώ μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία από το άρθρο.
Αρχικά μπορεί πολλούς να τους απωθεί η εικόνα από αυτά τα καφετί και μαύρα  φύκια που βλέπουμε σε πολλές ακτές και στην θάλασσα καθώς νομίζουν ότι εκεί είναι βρώμικη.
Αυτά ανήκουν στην Ποσειδώνα ή Ποσειδωνία (επιστηµονικά Posidonia oceanica). Η Ποσειδωνία συγγενεύει µε τα φυτά της ξηράς που βλέπουμε γύρω µας, όπως τα σιτάρια, τα καλαµπόκια, οι φοίνικες, οι τριανταφυλλιές κ.ά. Η Ποσειδωνία έχει ρίζες, βλαστούς, φύλλα, καθώς και άνθη και καρπούς. Αυτά που βλέπουμε στην παραπάνω φωτογραφία είναι τα γερασμένα του φυτού που μέσα στην θάλασσα είναι πράσινο και μπορεί αυτά να φτάσουν το 1 μέτρο.
Όπου υπάρχει η Ποσειδωνία το νερό είναι καθαρό γιατί μόνο σε αυτό μπορεί να αναπτυχθεί.

Η Ποσειδωνία δεν ανήκει στα φύκη (algae), τα οποία είναι κατώτερα από αυτήν θαλάσσια φυτά που δεν έχουν ρίζες, βλαστούς, φύλλα, άνθη και καρπούς.
Σε αντίθεση µε την Ποσειδωνία, δεν θα τα βρείτε σε αµµουδερές παραλίες αλλά πάνω στα βράχια της θάλασσας.
Είναι αυτά τα μικρά φυτά, συνήθως καφετί χρώµατος, που πολλές φορές µοιάζουν µε µικρούς θάµνους. Το µέγεθός τους είναι µικρό στην Ελλάδα, συνήθως δεν ξεπερνά τα 20 - 30 εκατοστά. Τα φύκη διαθέτουν µία τεράστια ποικιλία χρωµάτων - εκτός από καφετί φύκη υπάρχουν και πράσινα, κόκκινα, κίτρινα, άσπρα κλπ. Οι µορφές τους επίσης ποικίλουν πολύ αφού υπάρχουν είδη που µοιάζουν µε ταινίες ή µικρά φύλλα, µε βεντάλιες ή οµπρέλες, ενώ άλλα θυµίζουν ζελέ. Στην Ελλάδα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 600 είδη φυκών.

Σε γενικές γραµµές, τα καφετί και σχετικά µεγάλα φύκη αναπτύσσονται σε καθαρές θάλασσες, όπως τα είδη Cystoseira που µοιάζουν µε µικρούς θάµνους ή δεντράκια και έχουν σκληρή υφή. Στην Ελλάδα τα είδη αυτά είναι πολύ κοινά σε µικρά βάθη (0-1 µέτρο) σε καθαρές θάλασσες, και αν τα δείτε πάνω στα βράχια της ακτής θα ξέρετε µε σιγουριά ότι κολυµπάτε σε καθαρά νερά. 

Από την άλλη πλευρά, τα φύκη που προτιµούν ρυπασµένα νερά είναι συνήθως πράσινα και µοιάζουν µε ταινίες ή φύλλα, και έχουν µία µαλακή υφή που κάποιες φορές θυµίζει ζελέ. Στην οµάδα αυτή πολύ γνωστό είναι το είδος Ulva, το οποίο λέγεται και µαρούλι της θάλασσας εξαιτίας της οµοιότητας του µε το γνωστό µας µαρούλι. Τα φύκη αυτά αναπτύσσονται σε µεγάλες ποσότητες σε ρυπασµένα λιµάνια, µώλους, µαρίνες, κοντά σε αγωγούς εκβολής λυµάτων, καλύπτοντας µαζικά την επιφάνεια βράχων σε πολύ µικρά βάθη – συνήθως στο σηµείο όπου σκάνε τα κύµατα. 

Όπως τα φυτά στην ξηρά, παράγουν τεράστιες ποσότητες οξυγόνου και σχηματίζουν στην κυριολεξία δάση στο βυθό της θάλασσας. Η Ποσειδωνία σχηματίζει θαλάσσια λιβάδια σε αµµώδεις  πυθμένες και αποτελεί «σπίτι» για εκατοντάδες είδη θαλάσσιων ζώων (π.χ. ψάρια, αχινοί, χταπόδια, σπόγγοι, ανεμώνες, θαλάσσιες χελώνες, κλπ). Ομοίως, τα φύκη συνιστούν υποθαλάσσιους κήπους – δάση σε βραχώδεις πυθμένες µε παρόμοιο οικολογικό ρόλο, αφού και αυτά αποτελούν τόπο έλξης εκατοντάδων άλλων θαλάσσιων οργανισμών. Επομένως, τόσο η Ποσειδωνία όσο και τα φύκη είναι αναγκαία για τη διατήρηση της ζωής στη θάλασσα (και όχι µόνο, γιατί το οξυγόνο που ελευθερώνουν χρησιμοποιείται από όλους τους οργανισμούς), και ο ρόλος τους είναι αντίστοιχος µε εκείνον των δασών της ξηράς για τα χερσαία άγρια ζώα. Μάλιστα, η Ποσειδωνία θεωρείται σήμερα από την Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και από την Ελληνική νομοθεσία, ως προστατευόμενο είδος και έχουν ήδη ξεκινήσει προσπάθειες χαρτογράφησής της στην Ελλάδα.
Τα εκβρασμένα φύλλα της Ποσειδωνίας χρησιμοποιούνται για την παρασκευή κομπόστας για λίπασμα, στην Κρήτη ένα φύκος καταναλώνεται ως σαλάτα («σαλάτα του γιαλού»), ενώ από τα φύκη φτιάχνεται και το γιαπωνέζικο σούσι.
Ήδη έχω γράψει στο ποστ μου ΟΤΑΝ ΤΑ ΦΥΚΙΑ ΑΞΙΖΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΑΠΟ ΜΕΤΑΞΩΤΕΣ ΚΟΡΔΕΛΕΣ!  για τις καλλιέργειες φυκών και τις διάφορες χρήσεις τους.
 
Τα σχόλια δημοσιεύονται μετά από έγκριση.