ΕΛΛΗΝΙΚΕΣ ΚΑΙ ΞΕΝΕΣ ΠΟΛΕΙΣ-ΦΑΝΤΑΣΜΑ

 Όταν πρωτάκουσα πρόσφατα το Living in a Ghost Town έμεινα πρώτα κατάπληκτος για το γεγονός ότι η αγέραστη μπάντα των  Rolling Stones καταφέρνει κοντά 60 χρόνια μετά την δημιουργία της, να βγάζει ένα τόσο σημαντικό τραγούδι και κατά δεύτερο λόγο να είναι τόσο επίκαιρο με τα διεθνή μέτρα κοινωνικής απομόνωσης λόγω του COVID-19.Το σχετικό βίντεο που συνοδεύει το τραγούδι αποτελεί το καλύτερο οπτικό υλικό των στίχων του.

Η πρώτη δε σκέψη που μου ήρθε στο μυαλό ήταν η εικόνα της μοναδικής «πόλης φάντασμα» που έχω επισκεφτεί στην ζωή μου μαζί με την συναισθηματική φόρτιση που είχα καθώς περπατούσα στους έρημους δρόμους της.

Αυτό έγινε σε ένα από τα καλύτερα ταξίδια που έχω κάνει στην ζωή μου και αυτό ήταν, πριν 12 χρόνια, στα παράλια της Μικράς Ασίας, σχεδόν  στα χνάρια της πορείας του Μεγάλου Αλεξάνδρου.Ξεκινώντας από την Σμύρνη βρεθήκαμε στην συνέχεια (χρησιμοποιώ τα ελληνικά ονόματα των πόλεων) στην Πέργαμο, την Αφροδισιάδα, την Ιεράπολη, την Έφεσο, τα Δίδυμα, την Πριήνη, την Μίλητο, την Αλικαρνασσό, την Μαρμαρίδα,  την Κνίδο, τα Πίναρα, το Λητώο, την Ξάνθο, τα Πάταρα,  τα Μύρα, την Αντίφελλο (Κας), την Κέκοβα, την Φασηλίδα, τον Όλυμπο, την Χίμαιρα, την Αρύκανδα, την Πέργη, την Άσπενδο, την Σίνδη, την Θερμεσσό και την Αττάλεια από την οποία επιστρέψαμε. Όταν φτάσαμε στην Λυκία επισκεφτήκαμε και την  πόλη φάντασμα που ανέφερα προηγουμένως. Αυτή  ήταν το Λιβίσι.

Μέχρι το 1923 ήταν ένα μεγάλο ελληνικό χωριό το οποίο εκκενώθηκε όταν έγινε η ανταλλαγή των πληθυσμών. Το χωριό δεν κατοικήθηκε από Τούρκους και παραμένει σήμερα σαν μουσείο. Σύμφωνα με τη λαϊκή παράδοση οι Τούρκοι αρνήθηκαν να εγκατασταθούν στο Λιβίσι, γιατί είχε στοιχειωθεί από τα πνεύματα των Ελλήνων που σφαγιάστηκαν.

Πριν την ανταλλαγή των πληθυσμών οι διωγμοί των Ελλήνων από τα παράλια της Τουρκίας είχαν αρχίσει από το 1914.Το 1916 και το 1017 πολλές οικογένειες του χωριού αλλά και της γειτονικής Μάκρης οδηγήθηκαν μετά από πορεία 6 ημερών στο Ντενιζλί αλλά και σε χωριά κοντά σε αυτό. Το 1919 εξορίστηκαν οι άντρες ηλικίας 13-70 χρόνων και το 1921 οι εναπομείναντες 480 στο Ικόνιο, την Καισάρεια και τελικά, μετά από πεζοπορία 55 ημερών, στο Χαμητιέ της Συρίας, όπου παρέμειναν έως τον Νοέμβριο του 1922 που ήρθαν στην Ελλάδα. 

Περιδιαβάζοντας στα δρομάκια του χωριού και μπαίνοντας στις ερειπωμένες εκκλησίες και τα σπίτια είναι αναπόφευκτο να κυριεύουν την σκέψη μας ιστορίες που έχουμε διαβάσει  ή ακούσει να λένε μικρασιάτες που εγκατέλειψαν αναγκαστικά την γη που γεννήθηκαν. 

Μία άλλη ελληνική πόλη-φάντασμα είναι η Αμμόχωστος στην Κύπρο η οποία μετά την εισβολή των Τούρκων το 1974 εγκαταλείφτηκε από τους κατοίκους της και δεν επιτρέπεται η επίσκεψη σε αυτήν.

Επίσης μια άλλη πόλη που μεταβλήθηκε σε πόλη φάντασμα είναι το Τκβαρτσέλι στην Αμπχαζία από το 1990 λόγω του πολέμου εκεί.

Στην Γαλλία το Oradour-sur-Glane έγινε και αυτό πόλη –φάντασμα όταν το 1944 τα SS σκότωσαν σχεδόν όλο τον πληθυσμό. Η παλιά πόλη του Oradour-sur-Glane παρέμεινε έτσι μετά από διαταγή του Ντε Γκώλ ως μόνιμο μνημείο της γενοκτονίας.

Το πυρηνικό ατύχημα στο Τσερνομπίλ το 1896 προκάλεσε την εγκατάλειψη της πόλης από τους περισσότερους κατοίκους της από τους οποίους παραμένουν ακόμα 500 αλλά και την μετατροπή της πόλης του  Prypiat σε πόλη φάντασμα.

Το ίδιο έχει γίνει στο μεγαλύτερο τμήμα της πόλης Namie στην Ιαπωνία λόγω του πυρηνικού ατυχήματος το 2011 που προκλήθηκε λόγω σεισμού στο πυρηνικό εργοστάσιο της Φουκοσίμα.

 Μια άλλη αιτία δημιουργίας πόλης φάντασμα είναι από φυσικά αίτια.

Λόγω κατολισθήσεων το 1963 εγκαταλείφτηκε το μεσαιωνικό χωριό Craco στην Ιταλία.