ΤΙ ΕΚΑΝΑ ΣΤΗΝ ΒΟΥΔΑΠΕΣΤΗ; ΠΗΔΑΓΑ ΤΟΝ ΜΑΡΚΟ!

Είμαι περίεργος αν στην κατασκήνωση του ΣΥΡΙΖΑ στον Γράμμο οι γηραλέοι ινστρούχτορες του κόμματος θα πουν στα παιδιά την ιστορία που έχει γράψει ο Ηλίας Κανέλλης στα ΝΕΑ στις 1-2 Αυγούστου. Ο ζωγράφος Στέλιος Αναστασιάδης(1926-1995) είχε φύγει από την Αλεξάνδρεια το 1945 και είχε πάει να σπουδάσει  στο Παρίσι.  Ως γνήσιος όμως ιδεολόγος αριστερός ήθελε να πάει να ζήσει στην Βουδαπέστη στην οποία από το 1948 είχε επιβληθεί κομμουνιστικό καθεστώς και ζούσαν εκεί πολλοί Έλληνες κομμουνιστές μετά δε την ήττα τους στον Γράμμο ακόμα περισσότεροι. Μόλις λοιπόν εγκαθιδρύθηκε στην Βουδαπέστη το κομμουνιστικό καθεστώς περιχαρής ο Αναστασιάδης πήρε το τρένο και ταξιδεύοντας μάλιστα σε μια άδεια πρώτη θέση, είχε την απορία γιατί ενώ το τρένο του ήταν άδειο, τα τρένα που έρχονταν από την Βουδαπέστη ήσαν κατάμεστα από κόσμο. Φτάνοντας στην Βουδαπέστη σχετίστηκε με τους άλλους Έλληνες εκεί και άρχισε να πηγαίνει στις κομματικές συγκεντρώσεις. Δεν άργησε όμως να καταλάβει την πραγματικότητα και άρχισε να μιλάει πολύ. Αυτό είχε σαν συνέπεια να συλληφθεί και να τον στείλουν σε ψυχιατρείο! Όπως λέει ο ίδιος: «Παρά την πίεση ήταν ωραία. Για πρώτη φορά μέσα στο ψυχιατρείο δεν με έλεγαν σύντροφο αλλά κύριο!» Από το ψυχιατρείο δραπέτευσε και διέφυγε περνώντας μέσα από ένα ναρκοπέδιο προς την Αυστρία το 1956.

Στην ερώτηση λοιπόν του δημοσιογράφου, τι έκανες στην Βουδαπέστη Στέλιο; αυτός απαντούσε με δύο φράσεις και ένα γέλιο: Τι έκανα στην Βουδαπέστη; Πήδαγα τον Μάρκο! Στην Βουδαπέστη είχαν έρθει πολλοί αγωνιστές από την τελευταία φάση του αντάρτικου. Εξουθενωμένοι και ηττημένοι ζούσαν με το απωθημένο μιας πιθανής νίκης τους-και με τα σπαράγματα της κομματικής ζωής τους, έντυπα προκηρύξεις, φωτογραφίες… Υπήρχε και μια πλάκα ραδιοφώνου με ένα επικό θούριο. Η πλάκα αυτή είχε αξιόλογη ιστορία.

Πρωτοηχογραφήθηκε και κυκλοφόρησε σε πλάκα γραμμοφώνου στην διάρκεια της ΕΑΜικής αντίστασης κατά των κατακτητών, όταν γραμματέας στο ΚΚΕ ήταν ο Γιώργος Σιάντος. Και ξεκινούσε ως εξής:

Εις τα ψηλά μας τα βουνά

για σου και χαρά σου Σιάντο μου.

Βροντούνε τα κανόνια

 μπου-μπουμ-μπουμ καλέ μπου-μπουμ-μπουμ.

Μετά το 1946 που ο Σιάντος είχε πεθάνει παραγκωνισμένος από τον Νίκο Βαφειάδη, το τραγούδι ξαναηχογραφήθηκε με μια διόρθωση: αντί για το όνομα του Σιάντου, γινόταν μνεία στο όνομα του Μάρκου Βαφειάδη, ανώτατου στρατιωτικού διοικητή του Δημοκρατικού Στρατού από το 1946 και πρωθυπουργού στην προσωρινή κυβέρνηση από τον Δεκέμβριο 1947.

Έλεγε η νέα βερσιόν:

Εις τα ψηλά μας τα βουνά

για σου και χαρά σου Μάρκο μου.

Βροντούνε τα κανόνια

Κτλ

Όταν τον Αύγουστο 1949, νίκησαν οι δυνάμεις του Εθνικού Στρατού, οι ηττημένοι κομμουνιστές δεν είχαν την δυνατότητα να κυκλοφορήσουν νέα πλάκα γραμμοφώνου όπου το όνομα του Μάρκου (ο οποίος είχε απομακρυνθεί από τον ηγετικό του ρόλο) θα αντικαθιστούσε το όνομα του Ζαχαριάδη.

 Και στις κομματικές τελετές της Βουδαπέστης, εγώ που ήμουν ο μικρότερος και είχα την ευθύνη για τις λεπτομέρειες των τελετουργιών, έπρεπε να φροντίζω να μην ακουστεί το όνομα του Μάρκου. Είχα εκπαιδευτεί λοιπόν και όταν έβαζα την παλιά πλάκα στο γραμμόφωνο έπρεπε να είμαι σε εγρήγορση. Άρχιζε το τραγούδι

 Εις τα ψηλά μας τα βουνά

για σου και χαρά σου.. εκεί στο «και χαρά σου» έπρεπε να σηκώνω την βελόνα, να περάσει ο Μάρκος από κάτω, και να την ξαναφήσω απαλά εκεί όπου  «Βροντούνε τα κανόνια μπου-μπουμ-μπουμ κτλ»

Ε, λοιπόν τι έκανα στην Βουδαπέστη; Πήδαγα τον Μάρκο!

 Προς  χάριν της αλήθειας ούτε εγώ αλλά ούτε και ο Ηλίας Κανέλλης, όπως ο ίδιος γράφει, δεν έχουμε ακούσει ούτε εντοπίσει αυτά τα τραγούδια ή τους δίσκους. Δεν αποκλείεται η ιστορία να ανήκει σε αυτές για τις οποίες λέμε- Se non è vero, è ben trovato- και να είναι επινοημένη από τον Αναστασιάδη για να σατιρίσει τις συνεχείς αλλαγές στην ηγεσία του ΚΚΕ! Το γράφω αυτό γιατί αναφέρει πως το τραγούδι ηχογραφήθηκε αρχικά κατά διάρκεια της ΕΑΜικής αντίστασης όταν γραμματέας στο ΚΚΕ ήταν ο Γιώργος Σιάντος από το 1941-44. Βρίσκω αρκετά απίθανο, έως ακατόρθωτο, να έγινε στην Ελλάδα μια τέτοια ηχογράφηση γιατί τα εργοστάσια των δισκογραφικών εταιρειών κατά την κατοχή έκλεισαν  και οι ηχογραφήσεις σταμάτησαν μέχρι το 1946. Εξ ίσου απίθανο θεωρώ να ηχογραφήθηκε στο εξωτερικό και να εισήχθησαν κατά την κατοχή από εκεί οι δίσκοι στην Ελλάδα.