Ο ΧΟΡΟΣ ΠΟΥ ΚΑΤΕΛΗΓΕ ΣΕ ΘΑΝΑΤΟ!

Χορεομανία σε προσκύνημα στην εκκλησία στο Sint-Jans-Molenbeek, έργο του 1642 από τον Hendrick Hondius μετά από σχέδιο του 1564 από τον Pieter Brueghel τον πρεσβύτερο. Από κάτω, μέρος του πίνακα σε μεγέθυνση.

Πως θα σας φαινόταν αν μια γυναίκα στα καλά καθούμενα έβγαινε στον δρόμο και άρχιζε να χορεύει χωρίς μουσική για 4 ημέρες, ενώ έπειτα να την ακολούθησαν άλλοι 33 στον χορό, και μέσα σε ένα μήνα ο συνολικός αριθμός των ατόμων να φτάνει τους 400, και τελικά πολλοί από αυτούς να πεθάνουν από καρδιακή προσβολή;

Αν αυτό γινόταν σήμερα θα γινόταν προσπάθεια να βρεθεί κάποια ιατρική εξήγηση σε αυτό το φαινόμενο, αλλά στα 1518 όταν τα παραπάνω ξεκίνησαν από την κυρία Τροφέα στο Στρασβούργο, η εξήγηση που δόθηκε ήταν πως η χορεομανία αυτή οφειλόταν σε κάποια κατάρα που είχε σταλεί από κάποιο Άγιο, όπως ο Άγιος Ιωάννης ή ο Άγιος Βίτος. Επειδή το φαινόμενο αυτό γινόταν κατά την περίοδο του εορτασμού του Αγίου Βίτου στα μέσα Ιουνίου, έτσι έγινε γνωστό και ως χορός του Αγίου Ιωάννη ή χορός του Αγίου Βίτου.

Όμως η χορεομανία, όπως ονομάστηκε τον 16^ο αιώνα από τον Παράκελσο, είχε ξαναεμφανιστεί το 1374 στο Άαχεν και το 1237 στην Ολλανδία, όπου μια μεγάλη ομάδα παιδιών περπάτησε απόσταση 20 χλμ  πηδώντας και χορεύοντας καθ όλη την διαδρομή. Ίσως σε αυτές τις εικόνες να βασίζεται και ο γερμανικό θρύλος του αυλητή του Χάμελιν που εμφανίστηκε εκείνη την εποχή.

Μεταξύ 1373 και 1374 υπήρξε μια έξαρση του φαινομένου στην Γερμανία, την Αγγλία, την Ολλανδία, το Λουξεμβούργο και την Ιταλία.
 Οι χορευτές σύμφωνα με περιγραφές, βρίσκονταν σε κατάσταση ημιαναισθησίας, χωρίς να ελέγχουν το σώμα τους, κραυγάζοντας ή γελώντας ή κλαίγοντας ενώ άλλοι τραγουδούσαν.

Μετά την χορεομανία στο  Άαχεν, σε ένα δάσος κοντά στο Τριέρ μερικοί από το πλήθος των χορευτών έβγαλαν τα ρούχα τους και επιδόθηκαν σε ένα βακχικό όργιο που λέγεται πως οδήγησε στην γέννηση 100 παιδιών!
Αναφέρεται πως μερικοί που εμφάνιζαν χορεομανία ήσαν επιθετικοί σε όσους τους έβλεπαν, ιδίως σε όσους φορούσαν κόκκινα ρούχα και τους κλωτσούσαν,και επειδή εκείνη την εποχή ήταν της μόδας τα μυτερά παπούτσια σε ορισμένες πόλεις, όπως η Λιέγη, απαγορεύτηκε η κατασκευή τους.
Σύμφωνα με τον χρονικογράφο Βζόβιο η χορεομανία παρέσυρε τα  θύματα της «σε μια παρανοϊκή μανία, μακριά από τα σπίτια και τις κοινότητες τους προτού πέσουν αφρίζοντας στο έδαφος» Μετά πάλι «σηκώνονταν και συνέχιζαν να χορεύουν μέχρι θανάτου» με εικόνα επιληπτικής κρίσης ή απώλειας της συνείδησης.
Κάτι ανάλογο ήταν ο ταραντισμός στην Ιταλία, ο οποίος θεωρείται ένα φαινόμενο επιληπτικής υστερίας που εμφανιζόταν συνήθως σε νεαρές γυναίκες σε ηλικία γάμου, και κατά τη θερινή περίοδο. Πίστευαν πως προέρχεται από το δάγκωμα  αράχνης. Με μουσική και χορό το άτομο άρχιζε να χορεύει και να ουρλιάζει για ώρες μέχρι να εξαντληθεί. Ο παραδοσιακός χορός ταραντέλα πίστευαν πως είναι θεραπευτικός για τον ταραντισμό. 

Οι ιερωμένοι της εποχής θεωρούσαν ότι  όσοι είχαν καταληφθεί από χορεομανία  έχουν δαιμόνια μέσα τους. Τους οδηγούσαν στις εκκλησίες και τους υποχρέωναν να πίνουν πολύ νερό, ή τους χαστούκιζαν ή ακόμα χειρότερα τους έχωναν το κεφάλι σε βαρέλια με νερό ή τους έμπηγαν τα νύχια τους στον λαιμό για βγουν έξω οι δαίμονες!
Ουσιαστική εξήγηση του φαινομένου δεν έχει δοθεί ακόμη, γιατί δεν έχει απαντηθεί αν ήταν ασθένεια ή κοινωνιολογικό φαινόμενο που προήλθε στον απόηχο του καταστροφικού λοιμού της Ευρώπης το 1340-1350, στον οποίο αφανίστηκε το 60%  του πληθυσμού της, αλλά και του επακολουθήσαντος λιμού. Το ίδιο, 10 χρόνια πριν την χορεομανία του 1518, το Στρασβούργο είχε δοκιμαστεί από πανούκλα, σύφιλη και λιμοκτονία.
Έχουν γίνει επίσης υποθέσεις ότι οι χορευτές ανήκαν σε κάποια μυστική σέχτα και πως οι χοροί ήταν το έργο θρησκευτικών αιρέσεων που αναπαρήγαγαν αρχαίους ελληνικούς και ρωμαϊκούς τελετουργικούς χορούς, υπό το πρόσχημα ασθένειας και μη ελέγχου του σώματος.

 Έχει τεθεί τέλος η υπόνοια μήπως έπασχαν από  Χορεία  του Syndenham, μια σπάνια νόσο που αφορά πολύ νεαρές ηλικίες και χαρακτηρίζεται από ακούσιες χορειακές κινήσεις. Αυτή σχετίζεται με τα αντισώματα έναντι του Στρεπτόκοκκου που κυκλοφορούν στο αίμα.

Από τις πιο λογικοφανείς εξηγήσεις είναι ότι οι χορευτές πάθαιναν εργοτισμό ή φωτιά του Αγίου Αντωνίου, δηλαδή δηλητηρίαση από ερυσίβη, ένα μύκητα που εμφανίζεται σε ορισμένα δημητριακά και προκαλεί δυνατές αισθήσεις φλόγωσης στα χέρια και στα πόδια. 

Τα αλκαλοειδή της ερυσίβης μπορούν επίσης να προκαλέσουν παραισθήσεις συνοδευόμενες από παράλογη συμπεριφορά, σπασμούς ακόμα και τον θάνατο. Από την ερυσιβώδη όλυρα προέρχεται και το LSD.
Η Linda R. Caporael υπέθεσε το 1976 ότι τα συμπτώματα υστερίας σε γυναίκες νεαρής ηλικίας στο Σάλεμ το 1692, που έπειτα βασανίστηκαν επειδή κατηγορήθηκαν ότι ήταν μάγισσες, ήταν αποτέλεσμα της κατανάλωσης μολυσμένης σίκαλης που περιείχε ερυσίβη.
H χορομανία απεικονίζεται σε αρκετά βιβλία,  χαρακτικά και πίνακες εκείνης της εποχής του όπως στα παρακάτω.

Τα σχόλια δημοσιεύονται μετά από έγκριση.