ΟΙ ΜΥΚΗΝΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΛΥΤΟΠΟ ΤΟΥ ΙΑΝΝΗ ΞΕΝΑΚΗ

Την δεκαετία του 50 ο πατέρας απέκτησε το πρώτο του αυτοκίνητο για το οποίο έχω γράψει στο α-ΤΑ ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΑ ΠΟΥ ΕΖΗΣΑ - ΣΕ ΔΥΟ ΜΕΡΗ

Με αυτό, σχεδόν κάθε Κυριακή, γιατί τότε το Σάββατο ήταν εργάσιμη μέρα, πηγαίναμε κάποια κοντινή εκδρομή. Δύο με τρείς φορές είχαμε πάει και στις Μυκήνες, ένα μέρος εξαιρετικά εντυπωσιακό για τα παιδικά μου μάτια.Η πρόσφατη πυρκαγιά στις Μυκήνες μου θύμισε ότι έχω πολλά χρόνια να τις επισκεφτώ γιατί η επόμενη φορά που πήγα εκεί, μετά τα παιδικά μου χρόνια, ήταν το 1978. 

Πήγαμε τότε όλη η παρέα μου συν γυναιξί και τέκνοις να παρακολουθήσουμε το πολυδιαφημισμένο εκείνη την εποχή  Πολύτοπον του Ιάννη Ξενάκη.

 Τα πολύτοπα του Ξενάκη αποτελούσαν  μια σειρά από πολυμεσικές εγκαταστάσεις σε διάφορα μέρη του κόσμου, στα οποία η μουσική συνδυαζόταν με οπτικά ερεθίσματα σε συγκεκριμένους, ειδικά διαμορφωμένους χώρους. Ο όρος έχει μαθηματική καταγωγή, λειτουργώντας ως αναφορά στα πολύτοπα της ευκλείδειας γεωμετρίας. Τα πολύτοπα έλαβαν χώρα είτε στον εσωτερικό χώρο υπαρχόντων κτισμάτων είτε σε εντελώς ανοικτούς υπαίθριους χώρους. 

Μέσω πάλι της χρήσης τεχνολογίας, φώτα, λέιζερ, προβολές, φυσικών ήχων, αλλά και συνδεόμενα με τα αντίστοιχα μουσικά έργα του, ο Ξενάκης προσπαθούσε να αναδημιουργήσει τις χωρικές σχέσεις και ποιότητες που προϋπάρχουν στον εκάστοτε χώρο ή ακόμη και να έρθει σε σύγκρουση με αυτές δημιουργώντας νέες, ξένες προς τις αρχικές. 

Προηγούμενα πολύτοπα του, είχαν γίνει  στο εσωτερικό του περίπτερου της Γαλλίας για την EXPO 1967 στο Μόντρεαλ του Καναδά, στην Περσέπολη στο Ιράν το 1971 και  στο κτίσμα των Ρωμαϊκών Θερμών του μουσείου του Κλουνί στο Παρίσι το 1972.

Δυστυχώς με την πάροδο του χρόνου οι αναμνήσεις από αυτό δεν είναι πολλές. 

Θυμάμαι μόνο την επιβλητική ατμόσφαιρα που δημιουργούσαν μέσα στην νύχτα οι διάφοροι φωτισμοί με την συνοδεία της ιδιόρρυθμης μουσικής του Ξενάκη, καθώς και την εντυπωσιακή σκηνή όταν  σε μια πλαγιά κατέβαιναν πρόβατα με φαναράκια.

Ευτυχώς ο σκηνοθέτης του παρακάτω ντοκιμαντέρ ΚΩΣΤΑΣ ΦΕΡΡΗΣ έχει κινηματογραφήσει μερικές σκηνές από εκείνη την μέρα και μιλά σε αυτό για τις δυσκολίες της κινηματογραφικής καταγραφής ενός ξενάκειου πολύτοπου, καθώς πρόκειται για θέαμα που λειτουργεί συγχρόνως σε πολλούς τόπους κι έτσι δεν μπορεί να αποδοθεί πιστά σε μία και μόνη οθόνη. 

Στο ντοκιμαντέρ επίσης ο ίδιος ο Ξενάκης μιλάει για το έργο του αυτό.

Όπως μπορεί να δει κανείς σε αυτό η αριστερή πλευρά του προσώπου του έχει παραμορφωθεί και το αριστερό του μάτι έχει καταστραφεί, από θραύσμα αγγλικής οβίδας όταν  ως ομαδάρχης του Λόχου Σπουδαστών «Λόρδος Μπάιρον» τραυματίστηκε σοβαρά στα Δεκεμβριανά.

https://archive.ert.gr/7117/