Η ΣΗΤΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΤΗΣ β΄μέρος

To επόμενο από τα αξιοθέατα που έχει κανείς να δει κοντά στην Σητεία, κάπου 10 χιλιόμετρα από αυτήν, είναι η ιστορική μονή Τοπλού. Με το όνομα αυτό αναφέρεται για πρώτη φορά σε τουρκικό έγγραφο του 1673 ενώ η προηγούμενη ονομασία της ήταν της Παναγίας Ακρωτηριανής.
Την εποχή της Ενετοκρατίας το μοναστήρι είχε ένα κανόνι (τοπ στα τουρκικά) και είναι η μία εκδοχή για το όνομα του, ενώ η άλλη είναι από συγκοπή της λέξης πλου(σιο) μιας και είναι από τις πάμπλουτες μονές με τεράστια ακίνητη περιουσία. Η μονή είναι σταυροπηγιακή από το 1704, δηλαδή υπάγεται κατευθείαν στο Πατριαρχείο και όχι στον τοπικό αρχιεπίσκοπο.
Έχει τετράγωνο σχήμα, καταλαμβάνει 800 τμ και περιβάλλεται από υψηλό τοίχος 10 μέτρων περίπου.
Το 1612 το μοναστήρι γκρεμίστηκε από σεισμό και ανοικοδομήθηκε με την βοήθεια των  Ενετών, αλλά καταστράφηκε ξανά από τους Τούρκους που το θεωρούσαν ως καταφύγιο των διωκομένων και ως επαναστατική εστία. Τον Ιούνιο 1821 οι Τούρκοι σφάγιασαν 16 μοναχούς και τον ηγούμενο της μονής.

Επειδή στην κατοχή στην μονή λειτουργούσε ασύρματος και επικοινωνούσαν με το Κάϊρο οι Γερμανοί σκότωσαν τον ηγούμενο και δύο μοναχούς. Όλοι οι παραπάνω μνημονεύονται σε σύγχρονο μνημείο το 2021 έξω από την μονή.

Η μονή σήμερα έχει πλήρως αναστηλωθεί και αφού περάσουμε ανάμεσα από κάτι μονόροφα κτίσματα στα πλάγια, φτάνουμε στην  εξωτερική στεγασμένη πύλη της με μια αγιογραφία μέσα σε αυτήν. Από εκεί  μπαίνουμε σε μια μεγάλη αυλή, στο βάθος της οποίας είναι η πύλη της οχυρωμένης μονής με το κωδωνοστάσιο επάνω της και στο οποίο υπάρχει «καταχύτρα», η τρύπα από την οποία οι μοναχοί έριχναν καυτό λάδι και μολύβι στους διάφορους εισβολείς και πειρατές.

Η Μονή έχει στο κέντρο της μια μικρότερη αυλή και σε αυτήν είναι και η εκκλησία της, στην οποία όμως απαγορεύεται η φωτογράφηση.
Δυστυχώς το Μουσείο της Μονής ήταν κλειστό.

Βγαίνοντας από την Τοπλού στο πλάι βλέπουμε ένα ωραίο  ανεμόμυλο και μια μικρή πέτρινη εκκλησία.  
Ίσως καλύτερα από την περιγραφή μου να είναι η εικόνα της μονής από drone.

Σε μικρή απόσταση από την Μονή βρίσκονται τα λίγα υπολείμματα από την αρχαία πόλη Ίτανος σε ένα πανέμορφο κόλπο με αμμουδιά. Μέρος της κάποτε σημαντικής πόλης, λόγω των τεκτονικών φαινομένων της ύστερης αρχαιότητας βρίσκονται σήμερα μέσα στην θάλασσα.
Στα ελάχιστα ορατά ερείπια της πόλης είναι η μια πρωτοβυζαντινή εκκλησία και ερείπια κτηρίων της Ανατολικής Ακρόπολης.

Λίγο πιο πέρα είναι ο κόλπος με τα 250 στρέμματα με φοίνικες το πασίγνωστο Φοινικόδασος του Βάι τόπος προστατευμένος από την UNESCO. Μπορέσαμε να τον απολαύσουμε παντελώς άδειο και παρθένο από τα πλήθη που τον κατακλύζουν το καλοκαίρι. Έχει διαπιστωθεί πλέον ότι οι φοίνικες στο Βάι είναι ενδημικοί της Κρήτης και ανήκουν στο είδος Phoenix Theophrasti.

Σε 45 χιλιόμετρα από την Σητεία βρίσκονται τα ερείπια του ανακτόρου της Ζάκρου που είναι το μικρότερο από τα άλλα 3 Μινωϊκά ανάκτορα που έχουν ανασκαφεί (Κνωσός, Φαιστός και Μάλια)
Το ανάκτορο της Ζάκρου έχει δύο κύριες οικοδομικές φάσεις: το παλαιότερο κτίσθηκε το 1900 π.Χ. περίπου, ενώ το νεότερο γύρω στο 1600 π.Χ. και καταστράφηκε όπως και τα άλλα κέντρα της Μινωικής Κρήτης, στα 1450 π.Χ και δεν ξανακτίστηκε . Το ανάκτορο καλύπτει μια έκταση 4.500 τμ από τα 8.000 τμ του συνολικού οικισμού. Παρ΄όλα αυτά είναι το 1/5 του ανακτόρου της Κνωσού και αποτελούσε το διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο του ενώ ταυτόχρονα ήταν και εμπορικό κέντρο με την Ανατολή και την Αφρική. Το Ανάκτορο της Ζάκρου είναι το τελευταίο σε σχέση με τα άλλα και ανασκάφτηκε με πιο σύγχρονη μεθοδολογία και επίσης δεν είχε συληθεί από τυμβωρύχους. 
Η αρχιτεκτονική δομή του ανακτόρου ακολουθεί εκείνη των άλλων μινωικών ανακτόρων του νησιού: γύρω από μία κεντρική αυλή αναπτύσσονται τα υπόλοιπα κτίρια (εργαστήρια, δωμάτια κατοικίας κ.ά.), υπάρχουν αίθουσες με πολύθυρα και δεξαμενές καθαρμών.

Στο κέντρο του ανακτόρου είναι η Κεντρική Αυλή που έχει διαστάσεις 30 επί 12 μέτρα και στο βάθος φαίνεται ο Βωμός που είχε .

Λίγο πριν την κεντρική Αυλή και δεξιά της βρίσκεται το Κυκλικό Πηγάδι από το οποίο αντλούσαν νερό, αλλά είχε χρησιμοποιηθεί και ως αποθέτης,  ενώ δεξιά της είναι η Τυκτή κρήνη, δεξαμενή  με 15 λίθινα σκαλοπάτια για συγκέντρωση νερού.

Ο κεκλιμένος διάδρομος ήταν στεγασμένος και οδηγούσε στο ανάκτορο μέσω της ΒΑ αυλής ενώ ή οδός  Λιμένος ήταν η κεντρική οδική αρτηρία που οδηγούσε στο λιμάνι.

Ανατολικά από τα βασιλικά διαμερίσματα είναι η «αίθουσα της δεξαμενής» με μνημειακή είσοδο και στο κέντρο της μία δεξαμενή με διάμετρο 7μ. και το λουτρό της βασίλισσας.

 Εκτός από τα διάφορα κτίσματα και τις αποθήκες του ανακτόρου ενδιαφέρον έχει ότι στην  Δυτική Πτέρυγα βρέθηκε  το ασύλητο Θησαυροφυλάκειο, και το Αρχειοφυλάκιο, όπως επίσης και ο χώρος που έλιωναν τον χαλκό.
 
ΤΟ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΟ
Η ΣΗΤΕΙΑ ΚΑΙ ΜΕΡΙΚΑ ΑΠΟ ΤΑ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΑΞΙΟΘΕΑΤΑ ΤΗΣ α΄μέρος
 
Τα σχόλια δημοσιεύονται μετά από έγκριση.