Μετά την ΨΥΧΗ ΒΑΘΙΑ μια ΜΑΓΕΜΕΝΗ ΨΥΧΗ αλλά και η αντίδραση από τις ΝΕΚΡΕΣ ΨΥΧΕΣ*

Όταν οι άνθρωποι δεν αμφιβάλλουν για το δίκιο τους
Πόσο μπορεί ν΄ αδικούνε…

Τίτος Πατρίκιος -Αντιδικίες

Μόλις κλείνουν τα φώτα και αρχίζει η προβολή της ταινίας, μας έρχεται από το πανί η πρώτη γροθιά στα στήθη μας.
Σε 4 γραμμές, που πιάνουν μόλις το ¼ της οθόνης, αποτυπώνεται όλο το δράμα αυτού του λαού πριν 60 χρόνια.
Βαλκανικοί πόλεμοι, σκοτώθηκαν 12000
Μικρασιατική εκστρατεία, σκοτώθηκαν 37000
Ιταλογερμανική επίθεση, σκοτώθηκαν 15000
Εμφύλιος πόλεμος. σκοτώθηκαν 70000
Από κει και πέρα με ένα κόμπο στο λαιμό παρακολουθείς σκηνές που σε συγκλονίζουν και ενδόμυχα και τελείως εγωιστικά λες μέσα σου ,ευτυχώς που ήμουνα τυχερός να μην ζήσω ανάλογες στιγμές.
Η ιστορία της ταινίας δεν είναι για τον εμφύλιο.
Είναι για τους ανθρώπους στον εμφύλιο και ειδικά για δύο ανήλικα αδέλφια που βρίσκονται σε αντίπαλα στρατόπεδα όχι γιατί τα οδήγησε εκεί η ιδεολογία τους, όπως και χιλιάδες άλλα παιδιά σαν κι΄ αυτούς , αλλά γιατί έτυχε οι μάχες να γίνονται στο μέρος που γεννήθηκαν και έτυχε να βρεθούν στην μία ή την άλλη πλευρά.
Ο Βούλγαρης δεν έκανε μια πολιτική ταινία ,αν και η πολιτική εκ των πραγμάτων ξεπροβάλλει συνέχεια σε όλη την διάρκεια της, αλλά μια ταινία που θα μπορούσα μόνο με ένα ποίημα να την παρομοιάσω ,τον Επιτάφιο του Ρίτσου.
Και εκεί η απεργία του 36 και οι νεκροί της , χωρίς να είναι στο προσκήνιο υποβόσκει σε όλο το ποίημα ενώ σε πρώτο πλάνο είναι ο ανθρώπινος πόνος με τον σπαραγμό της μάνας για το αδικοχαμένο παιδί της.
Ακριβώς και γι΄ αυτό τον λόγο βλέποντας στην ταινία τις καταπληκτικές σκηνές με τις μάχες, όχι μόνο τις καλύτερες σε ελληνική ταινία αλλά και από πολλές ταινίες του παγκόσμιου κινηματογράφου, δεν ταυτίζεσαι με καμιά μεριά και το μόνο που σου έρχεται είναι να σηκωθείς και να φωνάξεις: σταματήστε!
Χαράζονται βαθιά στην μνήμη σου σκηνές όπως της νεκρής πανέμορφης και παγιδευμένης με νάρκη αντάρτισσας, το ποτάμι που χωρίζει το αγόρι και το κορίτσι από τα δύο στρατόπεδα όταν παίρνουν νερό και ανταλλάσσουν βλέμματα χωρίς να μιλάνε, με τα πρώτα σκιρτήματα της καρδιάς, το μοίρασμα της σοκολάτας των ξεπαγιασμένων ανταρτών και φαντάρων σε μια σκηνή χαμένη στο πουθενά, αλλά και το φτύσιμο στο πρόσωπο της νεκρής αντάρτισσας από τον αξιωματικό όπως και το ξεκοίλιασμα του δολοφόνου ενός βρέφους από την μητέρα του.
Πώς να ξεχάσεις τον Θανάση Βέγγο, που με την φράση του- Έλληνες να τουφεκάνε Έλληνες ;- έδωσε το στίγμα της ταινίας αλλά και την σημερινή αρκετά αποφορτισμένη από τον χρόνο αντιμετώπιση από τους περισσότερους της θλιβερής αυτής στιγμής της σύγχρονης ιστορίας μας.
Συμφωνώ απόλυτα με την ΒΕΝΙΑ ΓΕΩΡΓΑΚΟΠΟΥΛΟΥ με αυτό που έγραψε:
Μια ταινία, λοιπόν, για τον Εμφύλιο, σαν αυτή του Παντελή Βούλγαρη, που νοιάζεται πρώτα και κύρια για τους ανθρώπους και όχι για τις ιδέες, δεν έχει αθώους θεατές. Ο καθένας, κριτικός ή σινεφίλ, μπαίνει στην αίθουσα με τις απόψεις του. Κι εδώ ακριβώς ο Βούλγαρης έκανε την πρωτοφανή για Έλληνα δημιουργό υπέρβαση. Δεν σκέφτηκε να χαϊδέψει κανέναν, ούτε και την Αριστερά στην οποία ανήκει, κι ας λέει το ΚΚΕ ότι έχασε την ψυχή του. Απέναντι στις πολιτικές βεβαιότητες ένθεν κακείθεν πρόταξε τη μόνη αλήθεια που μετράει σήμερα: την αλήθεια των κομματιασμένων σωμάτων, είτε φορούν φανταρίστικα είτε αντάρτικα φισεκλίκια. Την αλήθεια μιας κατεστραμμένης, έρημης χώρας.
Και από την άλλη διαβάζεις ότι:
Στην Κοζάνη (προφανώς με εντολή από τα κεντρικά) μοιράστηκε κείμενο εναντίον της ταινίας με τίτλο: «"Ψυχή βαθιά" στον "πόλεμο" που συνεχίζεται...». Δημοσιεύθηκε στον «Ριζοσπάτη» της Τρίτης 20/10/2009 και υπογράφεται από την Ελένη Μηλιαρονικολάκη, μέλος της Κ.Ε. του ΚΚΕ και υπεύθυνη του Πολιτιστικού Τμήματος της Κ.Ε. Μοιράστηκε το βράδυ της Πέμπτης διακριτικά μεν, αλλά εμφανώς, έξω από το σινεμά της πόλης που παίζει την «Ψυχή βαθιά». Προφανώς το ΚΚΕ θέλει να θωρακίσει τους θεατές απέναντι στην επικίνδυνη ταινία του Παντελή Βούλγαρη, ο οποίος, όπως κατηγορηματικά γράφει η κ. Μηλιαρονικολάκη, «προσθέτει και τη δική του φωνή στα κηρύγματα της λαϊκής υποταγής και συμμόρφωσης». Με την αντίδραση, λοιπόν, ο αμετανόητα αριστερός σκηνοθέτης.
Αυτό που κυρίως ενοχλεί το ΚΚΕ είναι ότι η ταινία «υποβάλλει στο θεατή με συγκινησιακούς και συναισθηματικούς προπαντός όρους την ιδέα της "εθνικής ομοψυχίας" και την ανάγκη για "κατάργηση των διαχωριστικών γραμμών"». Και το ότι δεν δείχνει «ποια δύναμη όπλιζε τους αντάρτες με τέτοιον αφάνταστο ηρωισμό και αυτοθυσία». Δεν το δείχνει με τον τρόπο, φυσικά, που θα 'θελε το ΚΚΕ αν είχε γράψει το σενάριο. Δηλαδή, απουσιάζει από την ταινία η κατεύθυνση «ότι οι αγωνιστές του Δημοκρατικού Στρατού έγραψαν αυτήν την τρίχρονη εποποΐα ψυχωμένοι από τη δύναμη της επαναστατικής τους ιδεολογίας, από το ιδανικό ενός καινούργιου κόσμου, μιας ανώτερης ανθρώπινης κοινωνίας χωρίς πολέμους, στερήσεις και εκμετάλλευση».
Ο Παντελής Βούλγαρης, λοιπόν, όχι μόνο δεν ταυτίστηκε με τη γραμμή του ΚΚΕ, αλλά, επιπλέον, πάντα κατά την κ. Μηλιαρονικολάκη, όπως οι περισσότεροι από τους μεγάλους δημιουργούς μας, έχασε τη «Βαθιά ψυχή» του, δηλαδή, την «επαναστατική ψυχή». Υπάρχει όμως ελπίδα. Και η προκήρυξη του ΚΚΕ την υπογραμμίζει. Γιατί μπορεί ο Δημοκρατικός Στρατός να ηττήθηκε το 1949 «επειδή δεν ήταν έγκαιρα έτοιμος για να νικήσει», αλλά «η λαϊκή πάλη με καινούργιους μαχητές και μαχήτριες συνεχίζει την πορεία της, βέβαιη πως θα 'ρθει εκείνη η ώρα που η Ιστορία θα δικαιώσει τα ιδανικά, τους σκοπούς και τη θυσία των αγωνιστών του Δημοκρατικού Στρατού».
Δυστυχώς βλέπει κανείς ακόμα και σήμερα ότι υπάρχει κόμμα που θεωρεί ότι η ταινία «υποβάλλει στο θεατή με συγκινησιακούς και συναισθηματικούς προπαντός όρους την ιδέα της "εθνικής ομοψυχίας"(που προφανώς δεν μας χρειάζεται!) και την ανάγκη για "κατάργηση των διαχωριστικών γραμμών"»(οπότε δεν μπορούμε να κρατήσουμε στο κομματικό μαντρί τους δικούς μας) και σε άλλο κείμενο του, που κατακεραυνώνει την ταινία, αναφέρει όλους τους εμφύλιους που έχουν γίνει παγκοσμίως (λες και αποτελούν παράδειγμα προς μίμηση και επανάληψη) και προφανώς μέχρι να ξαναβρεθούμε σε ανάλογη κατάσταση μας παραθέτει το παρακάτω «φιλειρηνικό» τσιτάτο του Λένιν,με την σχετική βιβλιογραφία!
Μέχρι τότε, λοιπόν, και εφόσον οι τύραννοι, οι εκμεταλλευτές, οι αστοί, δεν έχουν καταστήσει τη σύγκρουση αναπόφευκτη, δηλαδή «δεν έχουν χρησιμοποιήσει ακόμη βία, ο εμφύλιος αυτός πόλεμος μετατρέπεται για μας σε ειρηνική, μακρόχρονη και υπομονετική, ταξική προπαγάνδα» (Λένιν, «Απαντα», τόμος 31ος, σελ. 351).
Το ΚΚΕ θεωρεί προφανώς ότι εκτός από τις 45000 ψυχές που χάθηκαν από όσους ήσαν στον Εθνικό στρατό, όλες οι 25000 ψυχές που χάθηκαν από τον Δημοκρατικό στρατό, του ανήκουν, και μπορεί να τις εμπορευτεί ιδεολογικά όπως ο Τσιτσικοβ στις Νεκρές Ψυχές του Γκόγκολ .
Οι νεκροί όμως και από τις δύο μεριές δυστυχώς δεν μπορούν πλέον να επιβεβαιώσουν αυτό που αναφέρει ο Μαρξ:
Η αλήθεια είναι αληθινή μόνο την κατάλληλη χρονική στιγμή.**

.

*Η ΜΑΓΕΜΕΝΗ ΨΥΧΗ είναι το κλασσικό βιβλίο του Ρομέν Ρολάν και οι ΝΕΚΡΕΣ ΨΥΧΕΣ του Γκογκολ.

Ο ήρωας του Γκόγκολ ο Τσιτσικοβ είναι ένας τυχοδιώκτης, που πηγαίνει από μέρος σε μέρος, αγοράζοντας ή κλέβοντας από τους ιδιοκτήτες τους, τους τίτλους των νεκρών δουλοπαροίκων. Με αυτήν την 'ιδιοκτησία' ως ασφάλεια, προγραμματίζει να πάρει δάνεια με τα οποία θ' αγοράσει ένα κτήμα με ζωντανές ψυχές.

**Την αναφέρει ο Κ.Μαρξ στην « Ιστορία της μυστικής διπλωματίας του 18ου αιώνα»
Προέρχεται από υπόμνημα ανώνυμου Άγγλου συντάκτη για την επερχόμενη ρωσική απειλή στην Βαλτική και Βόρειο θάλασσα τον Αύγουστο του 1715.

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΜΕΧΡΙ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΕΟΡΤΑΣΜΟ ΤΗΣ 28ης ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ

Μετά το σύμφωνο του Λιβάνου, η επικείμενη απελευθέρωση είχε οδηγήσει στον σχηματισμό της κυβέρνησης εθνικής ενότητας, με πρωθυπουργό τον Γεώργιο Παπανδρέου.
Στην κυβέρνηση συμμετείχαν και 6 υπουργοί, εκ μέρους της ΠΕΕΑ του ΕΑΜ και του ΚΚΕ .
Στην Ελλάδα ήδη αφότου άρχισε να διαφαίνεται η νίκη των συμμάχων , είχαν αρχίσει οι αψιμαχίες μεταξύ του ΕΑΜ και των άλλων αντιστασιακών οργανώσεων για το ποιός θα επικρατήσει μεταπολεμικά.
Για την νέα κυβέρνηση, ένα μείζον πρόβλημα αποτελούσε το μέλλον των δωσιλογικών γερμανοντυμένων Ταγμάτων Ασφαλείας, που είχαν ιδρυθεί από την κυβέρνηση Ράλλη για την αντιμετώπιση του ΕΛΑΣ και του ΕΑΜ και η προτεινόμενη λύση για αυτό το βασικό πρόβλημα στην Καζέρτα δεν ήταν ικανοποιητική για την αριστερά.
Παρά την εκρηκτική αυτή κατάσταση, που τελικά κατέληξε αργότερα σε εμφύλιο πόλεμο, την εποχή της απελευθέρωσης όλες οι πλευρές μιλούσαν για ειρηνική απελευθέρωση όπως διαβάζει κανείς στις αντιστασιακές τότε εφημερίδες την παραμονή της αποχώρησης των Γερμανών.

Στην Αθήνα το ΕΑΜ κυριαρχούσε στις συνοικίες ενώ στο κέντρο η εξουσία μοιραζόταν.
Στρατιωτικός διοικητής Αθηνών είχε οριστεί ο Σπηλιωτόπουλος που είχε διατελέσει πρώτος διοικητής Χωροφυλακής ,για ένα πεντάμηνο, στην κυβέρνηση Τσολάκογλου. Μετέπειτα διετέλεσε υπαρχηγός και αρχηγός της εθνικόφρονος οργάνωσης ΡΑΝ και συνεργάστηκε με την Χ του Γρίβα.
Στις 12 Οκτωβρίου ο Γερμανός διοικητής Φελμυ κατέθεσε στεφάνι στο μνημείο του Άγνωστου στρατιώτη και άρχισε η αποχώρηση των Γερμανών.
Πριν ακόμα καλά να αποχωρήσουν από το μνημείο οι Γερμανοί, ο κόσμος το καταπάτησε και άρχισε να πανηγυρίζει ενθουσιασμένος την λευτεριά του,όπως μπορεί να διαβάσει κανείς στις εφημερίδες της επομένης.

Στις 15-10-44 γίνεται παρέλαση των δεξιών αντιστασιακών οργανώσεων και αρχίζουν τα πρώτα επεισόδια με 7 νεκρούς και 82 τραυματίες.
Στα κεντρικά ξενοδοχεία ,γύρω από την Ομόνοια είχαν οχυρωθεί μέλη των «εθνικών οργανώσεων» ενσωματωμένοι οι περισσότεροι πλέον στην Χ του Γρίβα οι οποίοι και άρχισαν να πυροβολούν εναντίον αυτοκινήτου του ΕΑΜ.

Την επόμενη πολιτοφύλακες του ΕΑΜ πήγαν να συλλάβουν τον στρατηγό Πάγκαλο, παππού του σημερινού, και έξω από το σπίτι του έγινε νέα αιματηρή μάχη.
Ο Πάγκαλος συνελήφθη αργότερα από τη Εθνική κυβέρνηση και εγκλείσθηκε στις φυλακές Αβέρωφ, χωρίς συγκεκριμένη κατηγορία, αλλά κατάφερε να δραπετεύσει όταν στα Δεκεμβριανά ο ΕΛΑΣ επιτέθηκε στις φυλακές.
Ο Πάγκαλος είχε θεωρηθεί ότι βοήθησε τον Ράλλη στον σχηματισμό των ταγμάτων Ασφαλείας. Ήδη δε το 1942 ο Αναστάσιος Ταβουλάρης, από τους ανθρώπους του Πάγκαλου, είχε διοριστεί ως υπουργός Εσωτερικών που ουσιαστικά είχε και τις αρμοδιότητες της Δημόσιας Ασφάλειας για την καταστολή του «εσωτερικού εχθρού»
Ο Πάγκαλος συνελήφθη εκ νέου και τελικά απαλλάχτηκε με δικαστικό βούλευμα τον Σεπτέμβριο 1945.

Στις 18-10-44 φθάνει στην Αθήνα η ελληνική κυβέρνηση και γίνεται η τελετή της έπαρσης της σημαίας στην Ακρόπολη.

Στις εφημερίδες της εποχής συνεχώς αναγράφεται ότι ανευρίσκονται πτώματα εκτελεσθέντων σε διάφορες περιοχές της Αθήνας, τα οποία αποδίδονται σε εκτελέσεις των Γερμανών, αλλά προφανώς μερικά θα οφείλονται και σε ξεκαθάρισμα αντιπάλων των διαφόρων ενόπλων ομάδων, γι΄ αυτό και ο στρατιωτικός διοικητής εκδίδει διαταγή απαγορεύοντας τις συλλήψεις που γίνονται από αυτές τις ομάδες.

Ο Παπαδόγγονας, πατέρας του τεως υπουργού της ΝΔ, ήταν ο αρχηγός των Ταγμάτων Ασφαλείας στην Πελοπόννησο και με 500 άνδρες του βρισκόταν στην πολιορκούμενη από τον ΕΛΑΣ Τρίπολη, όταν τον Σεπτέμβριο του 44 έφτασε εκεί σαν προπομπός της κυβέρνησης ο Παν. Κανελλόπουλος. Αυτός μεσολάβησε και ο Παπαδόγγονας παραδόθηκε στις επίσημες ελληνικές αρχές οι οποίες και τον μετέφεραν, με ένα τμήμα του που διατήρησε ελαφρό οπλισμό, στις Σπέτσες και μετά στο στρατόπεδο στο Γουδί* στην Αθήνα όπου και σκοτώθηκε σε συμπλοκή με τον εφεδρικό ΕΛΑΣ.
Η ανησυχία για έκτροπα στην πρώτη επέτειο της 28ης Οκτωβρίου είναι έκδηλη στην ειδησεογραφία της παραμονής του εορτασμού.

Στην Αθήνα έχει έρθει ο τότε υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας Ήντεν στον οποίο ο γεν. γραμματέας του ΚΚΕ Γ. Σιάντος του εύχεται το «καλώς ώρίσατε»

Ανήμερα στις 28-10-44 το κύριο άρθρο της ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ θυμίζει ότι ο Μουσολίνι είχε καθιερώσει την 28η Οκτωβρίου σαν εθνική γιορτή της Ιταλίας γιατί τότε είχε καταλάβει την Ρώμη.
Δεν είχε φανταστεί ποτέ του όμως ότι αυτή η ημερομηνία θα γινόταν τελικά εθνική εορτή των Ελλήνων!

Ο εορτασμός ήταν λαμπρός και δυστυχώς μετά από αυτόν θα έπαιρνε αρκετά χρόνια πια για να ξαναγίνει το ίδιο λαμπρός με όλους τους Έλληνες μαζί και χωρίς επεισόδια σαν τα παρακάτω που ήταν το κακό προμήνυμα για την αδελφοκτόνο σύρραξη που θα επακολουθούσε.

ΚΑΝΤΕ ΚΛΙΚ ΕΠΑΝΩ ΣΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΔΙΑΒΑΖΟΝΤΑΙ ΕΥΚΟΛΑ ΟΙ ΕΦΗΜΕΡΙΔΕΣ

.

*Γράφω στο Γουδί ,όπως ακριβώς αναγράφεται και στο λήμμα Παπαδόγγονας , στην Πάπυρος –Λαρούς –Μπριτάννικα.

Μια εκτεταμένη και ενδιαφέρουσα συζήτηση για το αν είναι σωστό το –στο Γουδί ή στου Γουδή έχει γίνει στα σχόλια του ποστ μου
ΝΑ ΠΑΜΕ ΤΟΥΣ ΠΡΟΔΟΤΕΣ ΣΤΟ ΓΟΥΔΙ ,ΑΛΛΑ ΠΟΥ ΑΚΡΙΒΩΣ ΘΑ ΤΟΥΣ ΠΑΜΕ;

.

ΥΓ
Μια ανάρτηση που αναφέρεται και στην επιστράτευση της 28ης Οκτωβρίου 1940 είχα γράψει πέρυσι.

Ο ΠΑΤΕΡΑΣ ΜΟΥ ΔΕΝ ΕΚΑΝΕ ΓΙΑ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΕΥΤΙΚΟΣ ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ!

Η ΖΩΗ ΤΗΝ 10ΕΤΙΑ ΤΟΥ 50 ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΔΙΑΦΗΜΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΕΠΟΧΗΣ

Η Ελλάδα την 10ετια του 50 μόλις είχε βγει από ένα εμφύλιο πόλεμο που ήρθε μετά από μια τραγική και καταστρεπτική για την χώρα γερμανική κατοχή.
Ο κόσμος προσπαθούσε να επιβιώσει με τα περιορισμένα του οικονομικά και τίποτα δεν ήταν για πέταμα αν δεν έφτανε να είναι ουσιαστικά τελείως άχρηστο.
Τα ρούχα ήσαν ακριβά, ο κόσμος τα πρόσεχε και γι΄ αυτό διαβάζουμε στην παρακάτω διαφήμιση πως αξιοποιούνται άμα φθαρούν. Επίσης βέβαια τα πουκάμισα πουλιόντουσαν με δεύτερο γιακά και δεύτερες μανσέτες για να μπορείς να τα αλλάξεις όταν τριβόντουσαν.(1)
Το λουλάκι βέβαια ήταν απαραίτητο για όλα τα άσπρα ρούχα!(2)

Ο πατέρας μου, που έπιαναν τα χέρια του, είχε βάλει στοίχημα με κάτι φίλους του, χωρίς βέβαια να έχει καμία σχέση με την ραπτική, ότι μπορεί να γυρίσει ένα κουστούμι! Ξήλωσε λοιπόν ένα παλιό του κουστούμι και κατάφερε να το ράψει με την ραπτομηχανή της γιαγιάς μου ώστε να μπορεί να φορεθεί!
Είχε όμως ένα αναπόφευκτο πρόβλημα!
Το τσεπάκι για το μαντηλάκι από αριστερά βρέθηκε δεξιά!
Αυτό βέβαια δεν εμπόδισε σε τίποτα τον θυρωρό της πολυκατοικίας να το πάρει και να το φοράει καμαρωτός για χρόνια!
Βεβαίως ένα ωραίο δώρο για τα Χριστούγεννα ήταν ένα ζευγάρι κάλτσες(3)
που όμως χρειαζόταν και ένα ανάλογο παπούτσι (4)

Όποιος εκείνα τα χρόνια είχε φορέσει τα πάνινα αθλητικά της ΕΛΒΙΕΛΑ θα θυμάται ότι βγάζοντας τα η ποδαρίλα του μπορούσε να απομακρύνει ολόκληρο στράτευμα!
Βέβαια εκείνα τα χρόνια κανένας αξιοπρεπής κύριος δεν κυκλοφορούσε χωρίς καπέλο(5) αλλά και καμία κυρία δεν πήγαινε σε δεξίωση χωρίς έξωμη τουαλέτα που χρειαζόταν βέβαια και το ανάλογο σουτιέν(6) .
Βέβαια το καλοκαίρι ήταν αναγκαίο ένα ωραίο μαγιό έστω και μάλλινο για τους άνδρες! (7)
Ίσως μερικοί να θυμάστε την ξεκαρδιστική σκηνή που ο Jean Rochefort θυμάται την εμφάνιση του όταν ήταν παιδί με ένα μάλλινο μαγιό που το είχε πλέξει η μάνα του, με δύο φούντες να κρέμονται στο πλάι , αν δεν κάνω λάθος στην ταινία του Patrice Leconte,ο Εραστής της κομμώτριας .

Ένα μεγάλο πρόβλημα της εποχής εκείνης ήταν το πρόβλημα της στέγασης λόγω και της αστυφιλίας που είχε αρχίσει.
Πολλοί ήλπιζαν ότι το πρόβλημα τους θα λυθεί από την τύχη και αγόραζαν μανιωδώς το λαχείο Συντακτών που μοίραζε διαμερίσματα στο κέντρο της Αθήνας.(8,9)

Άλλοι πιο προσγειωμένοι αγόραζαν διαμερίσματα (10) ή έπαιρναν οικόπεδα για να κτίσουν σιγά σιγά το σπιτάκι τους.(11)

Όμως τα σπίτια είχαν ανάγκη και από οικιακό εξοπλισμό και βασικό στοιχείο του ήταν το ψυγείο .Στις αρχές της δεκαετίας του 50 ήταν ψυγείο πάγου με πάγο που έφερνε καθημερινά στο σπίτι ο παγοπώλης.(12)
Σιγά σιγά όμως άρχισαν να εμφανίζονται τα ηλεκτρικά ψυγεία και θυμάμαι παιδί την μεγάλη υπερηφάνεια που είχε η οικογένεια όταν απέκτησε ακριβώς το ψυγείο της διαφήμισης! (13)

Μια καταπληκτική διαφήμιση των ηλεκτρικών ψυγείων υπήρχε στην βιτρίνα του Ράδιο-Καραγιάννη ,στην Πλατεία Κλαυθμώνος δίπλα τότε στο κατάστημα του Στρογγυλού.
Στην μέση της βιτρίνας υπήρχε ένα ηλεκτρικό ψυγείο και γύρω από αυτό χόρευαν γυρνώντας γύρω του με ένα μηχανισμό ευμεγέθεις κατσαρίδες.
Συγχρόνως από ένα μεγάφωνο ακουγόταν μια χορωδία σε στυλ χορού αρχαίας τραγωδίας ,πολύ της μόδας τότε από τις παραστάσεις στο Ηρώδειο και την Επίδαυρο, που επαναλάμβανε συνεχώς το εξής σουρεαλιστικό στιχάκι:
Αλί, αλί και τρισαλί
Ψόφησα μια ,μια και καλή
Από την αφαγία
Γιατί οι άνθρωποι οι τρελοί
Βάζουν τα τρόφιμα
Μεσ΄ τα ηλεκτρικά ψυγεία!
Μία ακόμα επανάσταση ήταν εμφάνιση του υγραερίου και των θερμαστρών πετρελαίου με ένα απαίσιο μπουρί που έβγαζε έξω από το σπίτι τον καπνό.(14,15)

Όπως βλέπει κανείς στην επόμενη διαφήμιση ή ευτυχία κάθε οικογένειας ολοκληρώνεται με ένα ραδιόφωνο,(16) που ήταν ότι η τηλεόραση σήμερα, ιδίως αν έπαιρνες μαζί και ένα ηλεκτρικό σίδερο! (17)

Βέβαια η ολοκλήρωση της ευτυχίας δεν θα μπορούσε να ολοκληρωθεί αν δεν είχες και ένα πικ απ για να ακούς τους δίσκους που ήθελες! (18)

Στο βίντεο μπορείτε να δείτε ένα τέτοιο πικ απ να παίζει ένα ροκ εντ ρολ από δίσκο 78 στροφών. Το ροκ εντ ρόλ εμφανίστηκε την εποχή που άρχισαν οι δίσκοι 78 στροφών να αντικαθίστανται από τα 45ρια και έτσι μερικά από αυτά του 1955 –7 υπάρχουν σε δίσκους και με τις δύο μορφές.

Τα πικ απ ήταν επανάσταση για την εποχή γιατί αντικατέστησαν τα γραμμόφωνα που κάθε 3-4 δίσκους έπρεπε να αλλάζεις την σιδερένια βελόνα που είχαν, και έπαιζαν μόνο δίσκους 78 στροφών. Συγχρόνως στον στύλο που είχαν στο κέντρο μπορούσες να βάλεις μέχρι 10 δίσκους των 45 ή των 33 στροφών να παίζουν ο ένας μετά τον άλλο, όπως φαίνεται και στην διαφήμιση ! (18) Μουσική δηλαδή πανδαισία!
Όμως όταν το ραδιόφωνο έγινε φορητό μπορούσες πια να το πάρεις μαζί σου σε μια εκδρομή (19) εκτός αν ήσουνα λάτρης του Hi Fi και είχες και το αντίστοιχο πορτοφόλι όποτε έπαιρνες ένα τεράστιο ραδιογραμμόφωνο με την νέα πρωτοπορία ,το μαγνητόφωνο και την άραζες στο καναπέ σου να απολαύσεις μουσική ! (20)

Όμως πως θα καταλάβαινες τι λένε αυτά τα τραγούδια που ακούς στα αγγλικά,
γαλλικά ή ιταλικά;
Την λύση σου την δίνουν τα συστήματα εκμάθησης ξένων γλωσσών.

Κάπου στα μισά της 10ετιας αρχίζουν να εμφανίζονται οι πρώτες διαφημίσεις για κλιματισμό που όμως θα κάνει πολλά χρόνια για να διαδοθεί και να γίνει προσιτός στον κόσμο.

Βέβαια προ της αγοράς όλων αυτών η νοικοκυρά έχει φροντίσει να εξοπλίσει το νοικοκυριό της με όλο το σετ των κατάλληλων μαχαιροπήρουνων.(24 α)
Για να καταλάβετε αυτή την διαφήμιση του 1952 πρέπει να ξέρετε ότι η χρυσή λίρα, που τότε ήταν από τα βασικά νομίσματα στις συναλλαγές, είχε 200.000 δραχμές.
Τις περισσότερες φορές οι αξίες ιδίως στις αγοραπωλησίες των ακινήτων γίνονταν με λίρες.(24 β)

Επίσης αρχίζει να εμφανίζεται η νάιλον σακούλα για τα εμπορικά καταστήματα ενώ για τα τρόφιμα εξακολουθεί να χρησιμοποιείται το οικολογικότατο διχτάκι .

Βέβαια εκείνα τα χρόνια για να πάς από το Δημοτικό στο Γυμνάσιο έπρεπε να δώσεις εξετάσεις οπότε χρειαζόσουνα και το κατάλληλο βοήθημα (26) και όταν πετύχαινες είχες και την ελπίδα να σε πάνε οι δικοί σου διακοπές σε ένα εξωτικό μέρος σαν το Λουτράκι! (27)

Το τσιγάρο τότε δεν βρισκόταν σε διωγμό όπως σήμερα και οι διαφημίσεις του γέμιζαν τις εφημερίδες επιστρατεύοντας μέχρι και τον Πυθαγόρα! (28) ,και βέβαια για να μπορείς να το ανάβεις πάντα χρειάζεσαι ένα αναπτήρα παντός καιρού.(30)

Συχνές τότε ήσαν οι διάφορες διοργανώσεις με καλλιστεία από καλλονές κάθε περιοχής αλλά ταυτόχρονα είχε αρχίσει να μπαίνουν τα θεμέλια ενός θεάτρου που σε λίγο χρόνο θα έχει διεθνή αναγνώριση.

Τέλος μια διαφήμιση του 1952 που μου κίνησε το ενδιαφέρον είναι η παρακάτω για την μυθιστορηματική ,όπως γράφει, βιογραφία της Ειρήνης Παππά η οποία τότε ,λόγω των διαφορετικών ημερομηνιών γέννησης της που υπάρχουν, θα ήταν τότε μόλις 23 έως 27 ετών .

ΚΑΝΤΕ ΚΛΙ ΕΠΑΝΩ ΣΤΙΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ ΓΙΑ ΝΑ ΜΕΓΑΛΩΣΟΥΝ