Γ΄ ΑΦΡΟΔΙΣΙΑΣ

Κάλιο αργά παρά ποτέ! Καθώς από τα χρόνια του κορονοϊού δεν έχουμε κάνει κάποιο μεγάλο ταξίδι σκέφτηκα, για να παρηγορηθώ, να γράψω γι κάποιο από τα παλιότερα καθώς οι αναμνήσεις του έχουν παραμείνει ακόμα ζωντανές στην μνήμη μου.
Έτσι πριν αρκετά χρόνια είχα αρχίσει να γράφω για ένα από τα ωραιότερα ταξίδια που έχουμε κάνει, και ήταν στην ΛΥΚΙΑ – ΠΑΜΦΥΛΙΑ και ΙΩΝΙΑ της Τουρκίας. Είχα ξεκινήσει να γράφω γι΄αυτό και τα πρώτα δύο ποστ είναι τα
-Α-ΕΝΑ ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗΝ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ 
-Β-ΠΕΡΓΑΜΟΣ ΚΑΙ ΟΛΙΓΑ ΤΙΝΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΘΡΟΝΟ ΤΟΥ ΣΑΤΑΝΑ! 
Σαν συνέχεια των  παραπάνω είναι αυτά που έγραψα για  τα αρχαία θέατρα που είδαμε σε αυτό το ταξίδι και το πρώτο είναι: 
Α΄ ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΘΕΑΤΡΑ ΤΗΣ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ 1-ΠΕΡΓΑΜΟΣ 2-ΑΦΡΟΔΙΣΙΑΣ
 Σε αυτό γράφω για το θέατρο και το  Ωδείο της Αφροδισιάδας.

Η Αφροδισιάδα (Geyre) ήταν μικρή πόλη στην Καρία της Μ.Ασίας γνωστή για τα μάρμαρα της και τη Σχολή της γλυπτικής. Σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη της γλυπτικής έπαιξε η ποιότητα του μαρμάρου από το γειτονικό όρος Σάλβακος
O αρχαιολογικός χώρος της ανήκει από την UNESCO στα μνημεία της Διεθνούς πολιτιστικής κληρονομιάς.

 Στην είσοδο στον αρχαιολογικό χώρο μας υποδέχονται όμορφες κεφαλές σκαλισμένες σε μάρμαρο είτε μόνες τους είτε από την ζωοφόρο της αγοράς και μερικές από τις 12.000 επιγραφές που έχουν βρεθεί εκεί.
Στο βάθος φαίνεται το  Σεβαστείο (1^ος αιώνας μΧ.)  Το συγκρότημα του Σεβαστείου χτίστηκε αρχικά από τον Τιβέριο και ολοκληρώθηκε επί Νέρωνα. Ήταν ένα ιερό που αφιερώθηκε στην Αφροδίτη αλλά και στον ισόθεο αυτοκράτορα Αύγουστο και την οικογένεια των Ιουλίων Κλαυδίων.

Το κτίριο αποτελούνταν από μια πλατεία με κιονοστοιχίες σε σχήμα "U" γύρω από μια αυλή πλάτους 14 μέτρων. Πάνω από την στοά υπήρχαν τρεις όροφοι με πολυτελή δωμάτια. Το εξωτερικό αυτού του χώρου διαβίωσης ήταν διακοσμημένο με εικόνες από τη μυθολογία και εκείνες που προανήγγειλαν τη δόξα της Ρώμης και των Αυτοκρατόρων της.
Σήμερα εκεί που φαίνεται η κεραμοσκεπής στέγη έχει αναστηλωθεί  μέρος του 3ου ορόφου του. 

Απέναντι βρίσκονται η Βόρεια και μεταγενέστερη αγορά, μήκους 200 μέτρων και δίπλα της η  Νότια ,που είναι  και η αρχαιότερη αγορά της πόλης, με μια τεράστια πλατεία 215x70 μέτρων  περιτριγυρισμένη από περιστύλια και θεμέλια μαγαζιών και άλλων δημόσιων κτιρίων και σπαράγματα από ζωφόρους σκόρπια εδώ κι εκεί.
Πρόσφατες ανασκαφές αποκάλυψαν μια μνημειακή δεξαμενή νερού στο κέντρο της πλατείας, διαστάσεων 175 x 25 μ. Διαθέτει πολύπλοκο σύστημα αγωγών και συνδέεται με τα Λουτρά του Αδριανού δυτικά.

Στα δυτικά της Νότιας Αγοράς βρίσκονται τα μεγαλύτερα λουτρά της πόλης, τα λεγόμενα  Λουτρά του Αδριανού. Εκτός από τα  τυπικά μέρη των ρωμαϊκών λουτρών  (αποδυτήρια, θερμό, χλιαρό και ψυχρό δωμάτιο ), περιλάμβανε και μια κεντρική αυλή με ρηχή δεξαμενή.

Η πόλις ονομάστηκε έτσι από τον ναό της Αφροδίτης  αλλά το ιερό της Αφροδίτης προηγήθηκε της πόλης. Αυτός ο ναός πιθανότατα ξεκίνησε τον 1ο αιώνα πΧ, προστέθηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αυγούστου και ολοκληρώθηκε από τον Αδριανό τον 2ο αιώνα μ.Χ. Μετά τον 6ο αιώνα έγινε ένα από τα σημαντικότερα κέντρα λατρείας της και γνώρισε την μεγαλύτερη ακμή της στους Ρωμαϊκούς χρόνους μεταξύ του 1ου πΧ και του 3ου  μΧ αιώνα. Με την επικράτηση του χριστιανισμού μετατράπηκε τον 5ο αιώνα σε τρίκλιτη βασιλική των Ταξιαρχών Μιχαήλ και Γαβριήλ ενώ μετέπειτα, από τους Βυζαντινούς, η πόλη ονομάστηκε Σταυρούπολη. Από τους 40 ιωνικούς κίονες του ναού έχουν απομείνει 14.
 Τον 7ο αιώνα μ.Χ. η πόλη καταστράφηκε από μεγάλο σεισμό και από τότε παράκμασε. 

Ακριβώς ανατολικά του ναού της Αφροδίτης, καθώς αποτελούσε  την μνημειώδη πύλη του, βρίσκεται ένα μεγάλο Τετράπυλο που κατασκευάστηκε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του Αδριανού (117-138 μ.Χ.). . Τέσσερις ομάδες από τέσσερις κορινθιακούς κίονες με κορμούς που έφεραν στριφτές ελικωτές ραβδώσεις, στήριζαν ένα τοξωτό επιστύλιο, διακοσμημένο με ανάγλυφες παραστάσεις Ερώτων και Νικών. Το κτήριο καταστράφηκε τον 4ο αιώνα και επιδιορθώθηκε λίγο αργότερα. Η αναστήλωση του ολοκληρώθηκε το 1990.

Περνώντας μπροστά από το Ωδείο (γι αυτό γράφω εδώ) βλέπουμε μεγάλα κομμάτια από μάρμαρο με γεωμετρικά σχήματα που ανήκαν σε αυτό και το διακοσμούσαν.

Επίσης εδώ γράφω και για το Θέατρο της πόλης και από αυτό παραπλεύρως των Λουτρών του Θεάτρου βλέπουμε το Τετράστοο μια πλατεία με τέσσερις στοές και έναν βωμό στο κέντρο, από όπου μπορούσε κανείς να φτάσει στο θέατρο, το οποίο βρίσκεται δίπλα. Υποθέτουμε ότι χρησιμοποιήθηκε ως αγορά και εμπορικός δρόμος και χτίστηκε τον 4ο αιώνα μ.Χ., όταν η παλαιότερη αγορά πλημμύρισε μόνιμα λόγω της ανόδου της στάθμης των υπόγειων υδάτων.

Τέλος το Στάδιο της πόλης (1^ος με 2^ος αιώνας πΧ) είναι το καλύτερα διατηρημένο στάδιο της Μικράς Ασίας, χωρητικότητας 30.000 θεατών με διαστάσεις 262 x 59 μ. Στο κέντρο της βόρειας πλευράς υπήρχε το αυτοκρατορικό θεωρείο. Το στάδιο χρησιμοποιήθηκε έως και τον 7ο αιώνα. Στα τέλη του 4ου αιώνα το ανατολικό πέταλο κλείστηκε με τοίχο και μετατράπηκε σε αρένα για θηριομαχίες. Η χωρητικότητα του νέου κτηρίου ήταν πλέον 5.000 θεατών.

Έξω από το Μουσείο υπάρχουν μαρμάρινες σαρκοφάγοι με πλούσια γλυπτική διακόσμηση ενώ μέσα στο Μουσείο υπάρχει μια εξαιρετική συλλογή από γλυπτά και ανάγλυφα, πολλά από τα οποία προέρχονται από διάφορα κτίρια της αρχαίας πόλης.

Έχοντας γράψει στο παρελθόν δύο ποστ για τις 3 Χάριτες  
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΧΑΡΙΤΕΣ ΣΤΗΝ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ, ΤΗΝ ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ.
ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΧΑΡΙΤΕΣ ΣΤΗΝ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗ, ΤΗΝ ΓΛΥΠΤΙΚΗ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ. ( Β΄ΜΕΡΟΣ )  είδα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον το αντίστοιχο άγαλμα που είναι από το αέτωμα του Σεβαστείου.

Υπάρχει και το άγαλμα της Αφροδίτης, αλλά εντυπωσιακό και ασύνηθες είναι ένα μεγάλο, από μονοκόμματο γρι μπλε μάρμαρο, άγαλμα καλπάζοντος αλόγου που υποθέτουν ότι ήταν μια τριμορφική σύνθεση και ο ιππέας του  ήταν ο Τρωίλος και  τον τραβάει από τα μαλλιά για να τον ρίξει κάτω ο Αχιλλέας.
 
Τα σχόλια δημοσιεύονται μετά από έγκριση.

ΟΙ 100 ΚΟΡΥΦΑΙΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ κατά τους ΝΕW ΥΟRΚ ΤΙΜΕS

 Όπως διαβάζω εδώ οι New York ζήτησαν σε περισσότερους από 500 σκηνοθέτες, σταρ του κινηματογράφου και επιδραστικούς φαν του σινεμά να ψηφίσουν τις 10 καλύτερες ταινίες (όπως οι ίδιοι επιλέγουν να το ορίσουν αυτό) που κυκλοφόρησαν από την 1η Ιανουαρίου του 2000. Σε συνεργασία με την ομάδα του The Upshot (τμήμα των New York Times που ασχολείται με τη δημοσιογραφία δεδομένων), συγκέντρωσαν τις απαντήσεις τους και συνέθεσαν μια λίστα με τις 100 κορυφαίες ταινίες του 21ου αιώνα. Ανάμεσα στους συμμετέχοντες ήταν βραβευμένοι με Όσκαρ σκηνοθέτες, όπως ο Πέδρο Αλμοδόβαρ, η Σοφία Κόπολα, ο Μπάρι Τζένκινς και ο Γκιγιέρμο ντελ Τόρο, αλλά και καταξιωμένοι ηθοποιοί, όπως ο Τσιούετελ Έτζιοφορ, η Μίκι Μάντισον, ο Τζον Τουρτούρο και η Τζούλιαν Μουρ. (φωτογραφία)

Τον Ιούλιο φέτος είχα δημοσιεύσει στα ποστ μου
ΟΙ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΩΝ 25 ΧΡΟΝΩΝ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ. α΄μέρος.
ΟΙ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΩΝ 25 ΧΡΟΝΩΝ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ. β΄μέρος. τις 64 ταινίες τις οποίες με καθαρά προσωπικά τεκμήρια θεωρώ ότι είναι οι καλύτερες που έχουν γυριστεί στον αιώνα μας.
Όσες από αυτές βρίσκονται και στην λίστα των New York Times  είναι  με μεγαλύτερα και έντονα γράμματα, όσες δε έχω δει είναι και αυτές με κόκκινα γράμματα και στο τέλος της κάθε μίας έχω βάλει και την προσωπική μου αξιολόγηση με κλίμακα το 0-5.
Όλες οι ταινίες έχουν παιχτεί στην Ελλάδα και 13 δεν τις έχω δει.
Τέσσερις ταινίες τις  8,11,77 και 100, προσωπικά τις έχω βαθμολογήσει με 0 !
Διαβάζοντας την λίστα θυμήθηκα και πρόσθεσα στην λίστα μου δύο ακόμα ταινίες τις 63 και 64.
63. Little Miss Sunshine Τζόναθαν Ντέιτον και Βάλερι Φάρις, 2006  4/5
64. Το κορίτσι που εξαφανίστηκε (Gone girl) Ντέιβιντ Φίντσερ, 2014 4/5
Οι παρακάτω ταινίες, που υπάρχουν στην δική μου λίστα, κατά την γνώμη μου θα έπρεπε να συμπεριλαμβάνονται και στην λίστα των New York Times αλλά πιθανόν μερικές από αυτές να μην έχουν προβληθεί στις ΗΠΑ γιατί είναι ευρωπαϊκές παραγωγές.

Μoulin Rouge! 

The Pianist, Ο Πιανίστας

25th Hour, 25η ώρα

Talk to Her-Hable con ella, Μίλα της 

Finding Nemo-Ψάχνοντας τον Νέμο

Spring, Summer, Fall, Winter…and Spring-Άνοιξη, Καλοκαίρι, Φθινόπωρο, Χειμώνας ...και Άνοιξη 

Dogville

Fahrenheit 9/11, Φαρενάιτ 9/11 

Match Point 

Persepolis 

The Secret in Their Eyes- El Secreto De Sus Ojos Το Μυστικό στα Μάτια της 

The Artist 

No 

Tangerines Μανταρίνια 

La Vie d’ Adele-Η Ζωή της Αντέλ   

Nebraska

 Ida

Birdman. Birdman ή Η Απρόσμενη Αρετή της Αφέλειας 

Son of Saul  Ο Γιος του Σαούλ 

Inside Out Τα Μυαλά που Κουβαλάς 

Manbiki Kazoku / Shoplifters Κλέφτες Καταστημάτων 

 Joker 

Marriage Story Ιστορία Γάμου 

Κβο Βάντις, Άιντα; Quo Vadis, Aida? 

Digger  

L'Événement / Happening. Το Γεγονός

Killers of the Flower Moon  Οι Δολοφόνοι του Ανθισμένου Φεγγαριού 

Kuolleet Lehdet / Fallen Leaves  Πεσμένα Φύλλα 

Das Lehrerzimmer/The Teachers Lounge Στο Γραφείο Καθηγητών 

Conclave Κονκλάβιο

 Anora   

Τέλος τον Σεπτέμβριο δημοσίευσα ποιες είναι ΟΙ ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΤΑΙΝΙΕΣ ΤΟΥ 21ΟΥ ΑΙΩΝΑ (σύμφωνα με 12 Έλληνες ανθρώπους του κινηματογράφου.)    Σε όσες από τις ταινίες της λίστας υπάρχει  αυτό το σύμβολο ♦ μας δείχνει και το πόσοι από τους Έλληνες κριτικούς έχουν επιλέξει την ταινία. 

ΟΙ 100 ΚΑΛΥΤΕΡΕΣ ΤΩΝ ΝΕW ΥΟRΚ ΤΙΜΕS

1-Παράσιτα Μπονγκ Τζουν-χο, 2019 ♦ ♦

2-Οδός Μαλχόλαντ Ντέιβιντ Λιντς, 2001  ♦

3-Θα χυθεί αίμα Πολ Τόμας Άντερσον, 2007 ♦

4-Ερωτική επιθυμία Γουόνγκ Καρ Γουάι, 2001

5-Moonlight  Μπάρι Τζένκινς, 2016  3/5

6-Καμιά πατρίδα για τους μελλοθάνατους Τζόελ και Ίθαν Κοέν, 2007

7-Η αιώνια λιακάδα. ενός καθαρού μυαλού Μισέλ Γκοντρί, 2004

8-Τρέξε! Τζόρνταν Πιλ, 2017  0/5

9-Ταξίδι στη χώρα των θαυμάτων Χαγιάο Μιγιαζάκι, 2001

10-The social  network  Ντέιβιντ Φίντσερ, 2010

11- Mad Max Ο δρόμος της οργής, Τζορτέ Μίλερ, 2015  0/5

12- Ζώνη ενδιαφέροντος Τζόναθαν Γκλέιζερ. 2023   3/5  ♦ ♦ ♦

13- Τα παιδιά των ανθρώπων Αλφόνσο Κουαρόν, 2006 ♦

14- Ἄδωξοι µπάσταρδη Κουέντιν Ταραντίνο, 2009  2 ½ /5

15- Η πόλη του Θεού Φερνάντο Μεϊρέγιες, 2003 ♦ ♦

16- Τίγρης και Δράκος Ανγκ Λι, 2000 ♦

17- Το μυστικό του Βrokeback  Mountain Ανγκ Λι, 2005

18- Θέλω και τη μαμά σου Αλφόνσο Κουαρόν, 2002   3/5

19- Ζodiac Ντέιβιντ Φίντσερ, 2007    3/5

20- O λύκος της Wall Street  Μάρτιν Σκορσέζε, 2015   2/5

21- Οικογένεια Τανεμπάουμ Γουές Άντερσον, 2001   3/5

22- Ξενοδοχείο  Grand  Budapest  Γουές Άντερσον, 2014

23- Μεγαλώνοντας Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, 2014

24- Δικός της (Her) Σπάικ Τζονς, 2013    2/5

25- Αόρατη κλωστή Πολ Τόμας Άντερσον, 2017    2/5

26- Ανατομία µιας πτώσης Ζιστίν Τριέ, 2023

27- Adaptation  Σπάικ Τζονζ, 2002  

28- (0) σκοτεινός ιππότης Κρίστοφερ Νόλαν, 2008

29- Η άφιξη Ντενί Βιλνέβ, 2016  ♦

30- Χαμένοι στην μετάφραση Σοφία Κόπολα, 2005   3/5

31- Ο πληροφοριοδότης (The departed) Μάρτιν Σκορτσέζε 2006

32- Φιλενάδες (Bridesmaid) Πωλ Φιγκ 2011    1 ½ /5

33-Ένας χωρισμός Ασγάρ Φαρχαντί 2011

34-Wall-E Aντριου Στάντον 2008      3 ½ /5

35- Προφήτης Ζακ Οντιάρ, 2010    3 ½ /5   ♦ ♦

36- Ένας σοβαρός άνθρωπος Ίθαν και Τζόελ Κοέν, 2009   3 ½ /5

37- Να µε φωνάζεις με τ' ὀνομά σου Λούκα Γκουαντανίνο, 2017 1 ½ /5

38-Το πορτρέτο μιας γυναίκας που φλέγεται Σελίν Σιαμά, 2019

39. Lady Bird Γκρέτα Γκέργουιγκ, 2017    3/5

40. Yi Yi Έντουαρντ Γιανγκ, 2000

41. Αμελί Ζαν-Πιερ Ζενέ, 2001

42- Ίhe master  ΓΙολ Τόμας Άντερσον, 2012      2/5

43- Old boy Παρκ Τσαν Γουκ, 2003

44-  Κάποτε στο Χόλιγουντ Κουέντιν Ταραντίνο, 2019

45. Moneyball Μπένετ Μίλερ, 2011  2/5

46. Ρόμα Αλφόνσο Κουαρόν, 2018   3 ½ 5

47. Σχεδόν διάσημοι Κάμερον Κρόου, 2000  3 ½ /5

48. Οι ζωές των άλλων Φλόριαν Χένκελ φον Ντονερσμάρκ, 2006

49. Πριν το ηλιοβασίλεμα Ρίτσαρντ Λινκλέιτερ, 2004

50. Ψηλά στον ουρανό (Up) Πιτ Ντόκτερ, 2009    3 ½ /5

51. 12 Χρόνια σκλάβος Στιβ Μακουίν, 2013   3/5

52. Η ευνοούμενη Γιώργος Λάνθιμος, 2018    3/5  ♦

53. Μπόρατ! Λάρι Τσαρλς, 2006

54. O λαβύρινθος του Πάνα  Γκιγιέρμο ντελ Τόρο, 2006

55. Inception Κρίστοφερ Νόλαν, 2010   2/5

56. Χτυπημένος από έρωτα Πολ Τόμας Άντερσον, 2002    1/5

57. Σκυλίσια ζωή Κρίστοφερ Γκεστ, 2000   2/5

58. Άκοπο διαμάντι (Uncut gems) Μπένι και Τζος Σαφντί, 2019 2/5

59. Toni Erdmann Μάρεν Άντε, 2016    1 ½ /5

60. Χωρίς μέτρο (Whiplash) Ντάμιεν Σαζέλ, 2014

61. Kill Bill 1 Κουέντιν Ταραντίνο, 2003

62. Memento Κρίστοφερ Νόλαν, 2001

63. Little Miss Sunshine Τζόναθαν Ντέιτον και Βάλερι Φάρις, 2006  4/5

64. Το κορίτσι που εξαφανίστηκε (Gone girl) Ντέιβιντ Φίντσερ, 2014 4/5

65. Οπενχάιμερ Κρίστοφερ Νόλαν, 2023   3/5

66. Όλα στο φως (Spotlight) Τομ Μακάρθι, 2015

67. Tár Τοντ Φιλντ, 2022    3/5

68. The hurt locker Κάθριν Μπιγκελόου, 2009    2/5

69. Κάτω από το δέρμα Τζόναθαν Γκλέιζερ, 2013    1/5

70. Άσε το κακό να μπει Τόμας Άλφρεντσον, 2008

71. Η συμμορία των έντεκα (Ocean's Eleven )Στίβεν Σόντερμπεργκ, 2001     2 ½ /5

72. Carol Τοντ Χέινς, 2015

73. Ο Ρατατούης Μπραντ Μπερντ, 2007   3/5

74. The Florida project Σιν Μπέικερ, 2017   2/5

75. Αγάπη Μίχαελ Χάνεκε, 2012    3/5

76. Ω αδελφέ, πού είσαι;  Ίθαν Κοέν και Τζόελ Κοέν, 2000  3/5

77. Τα πάντα όλα (Everything everywhere all at once)  Ντάνιελ Κουάν και Ντάνιελ Σάινερτ, 2022   0/5

78. Aftersun Σαρλότ Γουέλς, 2022     2/5   ♦

79. Το δέντρο της ζωής Τέρενς Μάλικ, 2011    1/5

80. Γύρνα πίσω (Volver) Πέδρο Αλμοδόβαρ, 2006  3 ½ /5

81. Μαύρος κύκνος Ντάρεν Αρονόφσκι, 2010  3/5

82. Η πράξη του φόνου Τζόσουα Οπενχάιμερ και Ανώνυμος, 2013  ♦

83. Inside Llewyn Davis  Τζόελ και Ίθαν Κοέν, 2013    2/5

84. Melancholia Λαρς φον Τρίερ, 2011     2/5    ♦

85. Ο παρουσιαστής: Ο θρύλος του Ron Burgundy Άνταμ Μακέι, 2004  1/5

86. Περασμένες ζωές Σελίν Σονγκ, 2023     3 ½ /5

87. Ο άρχοντας των δαχτυλιδιών: Η συντροφιά του δαχτυλιδιού Πίτερ Τζάκσον, 2001

88. Μην πετάξεις τίποτα (Les glaneurs et la glaneuse) Ανιές Βαρντά, 2000

89. Interstellar Κρίστοφερ Νόλαν, 2014     1 ½ /5  ♦

91. Fish tank Άντρεα Άρνολντ, 2010    3 ½ /5

92. Μονομάχος Ρίντλεϊ Σκοτ, 2000

93. Μάικλ Κλέιτον Τόνι Γκιλρόι, 2007    3/5

94. Minority report Στίβεν Σπίλμπεργκ, 2002   3/5

95. Ο χειρότερος άνθρωπος στον κόσμο Γιοακίμ Τρίερ, 2021  ♦

96. Black panther Ράιαν Κούγκλερ, 2018

97. Gravity Αλφόνσο Κουαρόν, 2013  3/5

98. Grizzly man Βέρνερ Χέρτσογκ, 2005

99. Μνήμες φόνων Μπονγκ Τζουν-χο, 2005

100. Superbad Γκρεγκ Μοτόλα, 2007   0/5

Τα σχόλια δημοσιεύονται μετά από έγκριση.

 

ΓΝΩΣΤΕΣ ΚΑΙ ΑΓΝΩΣΤΕΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΕΣ ΤΟΥ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ ΜΕ ΑΛΛΟΥΣ ΜΟΥΣΙΚΟΥΣ.

 

Έγραφε ,μεταξύ άλλων, ο Στάθης Δρογώσης για την απώλεια του μεγάλου μας τραγουδοποιού:
Ποιος είναι ο Σαββόπουλος; Είναι ο ποιητής που άλλαξε όλο το νέο ελληνικό τραγούδι; Είναι ο συνθέτης ασύλληπτης τεχνικής με τις τρομερές μετατροπίες, μελωδίες και ενορχηστρώσεις; Είναι ο τραγουδιστής με τη βραχνή φωνή που σε υπνωτίζει; Ο σκηνοθέτης; Ο λεξιπλάστης; Ο δημοσιολόγος σχολιαστής; Όλα αυτά μαζί και κάτι παραπάνω. Ο Σαββόπουλος είναι από τους λίγους που στην τέχνη του έκαναν διάλογο η ελληνική παράδοση και η σύγχρονη παγκόσμια τραγουδοποιία. Είναι επαρχιώτης Βαλκάνιος και κοσμοπολίτης μαζί. Είναι αστός και χίπης μαζί. Είναι και κωλοέλληνας και υμνητής της ελληνικότητας στο «Ας κρατήσουν οι χοροί».
Δεν χωράει σε ένα κείμενο το πνεύμα του. Είχα την τύχη να έρθει σε δίσκο μου να τραγουδήσει. Δεν θα ξεχάσω ποτέ μα ποτέ τι έκανε στο στούντιο! Λίγο πριν, λιγομίλητος ευγενής στο αμάξι. Και όταν έβαλε τα ακουστικά… Ξεχύθηκε ένας δράκος ερμηνείας μέσα στο στούντιο Σιέρρα. Γιατί, εκτός από όλα τα άλλα, δεν υπάρχει ερμηνευτής σαν τον Σαββόπουλο. Ακούγαμε με τον ηχολήπτη το κομμάτι και δεν πιστεύαμε στα αυτιά μας. Το άλλαξε χωρίς να το αλλάξει. Μια ανεπαίσθητη αλλαγή στον τόνο εδώ κι εκεί, μια λεξούλα μια συλλαβή, και ξαφνικά το τραγούδι έγινε όπως το φανταζόμουν. Γιατί διαλέξαμε ένα παλιό μου, που όταν το έγραφα τον είχα σκεφτεί. Στην πρώτη ηχογράφηση, που ήμουν μόνος, δεν τα είχα καταφέρει. Όταν μπήκε ο Σαββόπουλος έγινε το θαύμα.

Συνειδητοποίησα, όταν το άκουσα, ότι ενώ παρακολουθώ τις συναυλίες του Σαββόπουλου από τα τέλη της 10ετίας του 60  και ξέρω όλη την δισκογραφία του, αυτό το τραγούδι δεν το ήξερα και δεν το είχα ακούσει ποτέ.
Έτσι μου ήρθε η ιδέα να βρω μερικές ακόμη  άγνωστες αλλά και γνωστές συνεργασίες του όχι με  παλιότερους τραγουδιστές πχ Φαραντούρη, Νταλάρα κτλ αλλά με νεότερους συνθέτες και τραγουδιστές.
Βέβαια θα ήταν παράληψη να μην αρχίσω με την μεγάλη επιτυχία Και τι ζητάω live | που έχει τραγουδήσει με τον αείμνηστο Λαυρέντη Μαχαιρίτσα.

Δεν ξέρω αν ο Σαββόπουλος τον θεωρούσε σαν παιδί του, ο Πορτοκάλογλου όμως τον θεωρούσε σαν πατέρα του, όπως έγραψε στο ΦΒ «Έχω χάσει εδώ και χρόνια τους δύο γονείς μου. Σήμερα μένω για τρίτη φορά ορφανός».

Εδώ, εκτός από τον Πορτοκάλογλου μαζί ακόμη με μερικά άλλα «παιδιά του» τους αδελφούς Κατσιμίχα και τον Γιοκαρίνη. 

Ένα ακόμη από «τα παιδιά του» ήταν και ο Φοίβος Δελαβοριάς  και η Κική κάθε βράδυ που τραγουδάνε μαζί  εδώ είναι στην πραγματικότητα ένα γνήσιο σαββοπουλικό τραγούδι και γι αυτό και το είχε ξεχωρίσει όταν ο Δεληβοριάς του το είχε  πρωτοπαρουσιάσει.

Ο Σαββόπουλος έχοντας χρησιμοποιήσει και στα δικά του τραγούδια στοιχεία από την δημοτική μουσική, δεν είχε κανένα πρόβλημα να τραγουδήσει τραγούδια γραμμένα από μουσικούς αυτής της μουσικής ,όπως ο Σαλέας.

Χαιρόταν δε και συμμετείχε με ενθουσιασμό σε διαφορετικές εκτελέσεις δικών του τραγουδιών από νέους και ταλαντούχους τραγουδιστές, όπως ο Χαρούλης και η Σάττι, που στην δική της διασκευή συμμετέχει και ο ραπ μουσικός  Μικρός Κλέφτης.

Πριν 7 δε χρόνια στο Ηρώδειο, παρουσίασε εκτός από την ομάδα «Μαρίνα Σάττι, Fonés και Chores» και την ομάδα «ΑΛΚΜΑΝ» με 40  μουσικούς-τραγουδιστές, στο πλαίσιο της καμπάνιας για την πρόληψη του γυναικείου καρκίνου, από την αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία «Γυναίκες στην Ογκολογία».

Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου έχει ένα δικό του κοινό, όπως έχει πει εδώ ο Σαββόπουλος, αλλά αυτό δεν τον εμπόδισε να τραγουδήσει σε ένα ολόκληρο δίσκο του, τον Σαμάνο.

Ο Σαββόπουλος είχε ιδιαίτερη αγάπη για τα τραγούδια που ακούγονταν όταν ήταν νέος, και συχνά στις εμφανίσεις του, τραγουδούσε μερικά από αυτά και βέβαια  πάντα μίλαγε με θαυμασμό για αυτά που είχε γράψει ο Χατζηδάκις.

Πάντα δε είχε να πει ένα καλό λόγο ακόμα και για λαϊκούς τραγουδιστές, που μπορεί να μην είχε σε ιδιαίτερη εκτίμηση το ρεπερτόριο τους, εκτιμούσε όμως τις φωνητικές τους δυνατότητες όπως εδώ πχ για την Πάολα. 

Με το ιδιαίτερο δε μουσικό του ένστικτο ξεδιάλεγε μέσα από το πλήθος των νέων τραγουδιστών φωνές που ξεχωρίζουν και που πρόκειται σύντομα να γράψουν την δική τους ιστορία στην μουσική ζωή της χώρας μας.  Δύο από αυτές η Klavdia που την ανακάλυψε 17 χρονών, στην ίδια ηλικία που ο  Θεοδωράκης είχε ανακαλύψει την Φαραντούρη και  η Sieti ήταν οι φωνάρες που τον συνόδευσαν στην τελευταία του εμφάνιση στο Rockwave Festival.

Καθώς δε ήταν ακομπλεξάριστος και ήθελε πάντα να δοκιμάζει κάτι νέο, δεν δίστασε να τραγουδήσει και σε βιντεοκλίπ με κινούμενα σχέδια ένα παιδικό τραγουδάκι!

Αλλά ο Σαββόπουλος δεν ήταν μόνο ένας μοναδικός και πρωτοπόρος μουσικός. Ήταν επίσης και μοναδικός αφηγητής και γι αυτό θα κλείσω σήμερα με μια αφήγηση του από την τελευταία φορά που τον είδαμε στην σκηνή.

Τα σχόλια δημοσιεύονται μετά από έγκριση.

 

---

ΠΟΙΑ ΕΙΝΑΙ ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ ΑΝΑΦΕΡΟΝΤΑΙ ΣΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ

Ο ποιητικός λόγος του Διονύση Σαββόπουλου πολλές φορές έχει καθαρές προσωπικές αναφορές σε πρόσωπα που γνώριζε αλλά και σε στιγμές που έζησε μαζί τους.
Όπως γράφει και στο βιβλίο του, είχε ιδιαίτερα φιλική σχέση με τον Θεσσαλονικιό ποιητή Νίκο Αλέξη Ασλάνογλου, φιλολογικό ψευδώνυμο του Νικόλαου Αρσλάνογλου , για τον οποίο έγραψε και το τραγούδι του ποταμό, Η θανάσιμη μοναξιά του Αλέξη Ασλάνη, όπως γράφω στο ΔΥΟ ΠΡΟΣΩΠΑ ΠΟΥ ΕΝΕΠΝΕΥΣΑΝ ΔΥΟ ΣΗΜΑΝΤΙΚΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ ΤΟΥ ΣΑΒΒΟΠΟΥΛΟΥ 
Στο τραγούδι αυτό ακούγεται να λέει σε ένα στίχο, «που ακούστηκε ο Άλκης να πεθαίνει» Αναφερόταν στον Άλκη Σαχίνη που ήταν ο φωτογράφος στο εξώφυλλο του πρώτου μικρού του δίσκου (1965), καθώς και του δίσκου Βρώμικο ψωμί (1972). Έφυγε το 1973 από ένα είδος καρκίνου, που τον βασάνιζε από παιδί.
Είναι επίσης γνωστό ότι μερικές φορές αλλάζει κάποιους στίχους σε τραγούδια του σε μετέπειτα εκτελέσεις τους. Έτσι αρχικά, αντί  Του μπάρμπα Αλέξανδρου η μποτίλια έχει αδειάσει- έλεγε του  Μπρένταν Μπήαν, καθώς ήταν σε όλους γνωστή τότε η παράσταση του έργου του Ένας Όμηρος από τον Λεωνίδα Τριβιζά και μουσική Μίκη Θεοδωράκη και απ΄όπου είναι και το Γελαστό Παιδί που συνδέθηκε με την δολοφονία του Λαμπράκη.
Επίσης αντί του – ο Τσιτσάνης μ’ ένα γιάλα με προγκάρει- έλεγε ο Ντύλαν. 
Το μακρύ ζεϊμπέκικο για τον Νίκο, το άλλο τραγούδι ποταμό που έχει γράψει, αναφέρεται στο φονικό που προκάλεσε ο Νίκος Κοεμτζής.
Όλοι έχουν τραγουδήσει την περίφημη Συννεφούλα του και όπως γράφω στο ίδιο,  όταν το 2023 πέθανε η  Μαριάννα Δήτσα καθηγήτρια Ιταλικής Φιλολογίας στο ΑΠΘ και ερευνήτρια, ο συγγραφέας Θωμάς Κοροβίνης,  «πρόδωσε» ότι αυτή ήταν η «Συννεφούλα» του Διονύση Σαββόπουλου.
Η Ζωζώ από το Φορτηγό ήταν μια πόρνη που εκδιδόταν στους φορτηγατζήδες της εθνικής οδού και την είχε δει όταν κατέβηκε με φορτηγό στην Αθήνα.
Από καιρό ξέρουμε πια ότι η Ωδή στον Γεώργιο Καραϊσκάκη είναι γραμμένη για τον Τσε Γκεβάρα και  βέβαια δεν θα μπορούσε τον καιρό της χούντας να περάσει έτσι την λογοκρισία.
Μέσα στο κελί της Ασφάλειας ο Σαββόπουλος γράφει και τη «Θεία Μάρω» που αρχικά είχε τον τίτλο «Η θεία Μάνου», αλλά άλλαξε λόγω της λογοκρισίας.
Όπως έχει γράψει ο ίδιος :«Η Θεία Μάνου είναι υπαρκτό πρόσωπο, ήτανε κρατούμενη μεγαλύτερης ηλικίας από μας -που ήμασταν νέα παιδιά- και λόγω πείρας, επειδή είχε φυλακιστεί πολλάκις - ήταν μέλος του ΚΚΕ  η θεία Μάνου - κυριολεκτικώς μας περιέθαλψε, μας ενθάρρυνε και μας έδινε συμβουλές για το πώς να τα βγάλουμε πέρα μέσα στη φυλακή. Τη σκέφτομαι πάντα με μεγάλη αγάπη»
Ένα από τα ωραιότερα του τραγούδια είναι το «Είδα την Άννα κάποτε» και πρόσφατα εξήγησε ο ίδιος πως το εμπνεύστηκε:
Πριν ακόμη βέβαια μπω στη φυλακή χώρισα με το τότε κορίτσι μου και το ερωτεύτηκα μόλις χωρίσαμε. Το τραγούδι «Είδα την Άννα κάποτε» είναι τραγούδι έρωτος, αλλά μετά τον χωρισμό. Χωρίσαμε τελειωτικά, αλλά πολλές φορές ένας χωρισμός φέγγει, φωταγωγεί όλη την ιστορία. Δίνει το αληθινό νόημα μιας σχέσης και βοηθιέται αν υπάρχει και κανένα καλό τραγουδάκι από δίπλα.
Βέβαια και η γυναίκα της ζωής του για 58 χρόνια, αναπόφευκτα τον ενέπνευσε να γράψει το τραγούδι Άσπα, αλλά και το τραγούδι Ο άντρας και η γυναίκα δεν είναι ίσοι  
γιατί απλούστατα η γυναίκα είναι ανώτερη
γι’ αυτό και η κυρά Άσπα του Διονύση
πάντα υποχωρώντας τον καθοδηγεί.
Όσο για το στίχο στο Ας κρατήσουν οι χοροί που λέει «να κι ο Μπάμπης που έχει πιεί κι η Λύδια ντρέπεται που όλοι εκείνη βλέπετε»  ο δικηγόρος Μπάμπης Καλλιπολίτης επιστήθιος φίλος του Σαββόπουλου  έχει πει ότι: Στην ονομαστική μου γιορτή συνήθιζα να μαζεύω τους φίλους μου, ήπια λίγο παραπάνω, και όταν έφτασε 4.00 το πρωί από τη συρταρωτή πόρτα του σαλονιού βγήκε το κεφαλάκι της κόρης μου, της Λυδίας. Το είχαμε ξυπνήσει το παιδί. Την είδαν όλοι και της φωνάξαμε “έλα, έλα”. Ντράπηκε και έκλεισε την πόρτα. Έτσι γράφτηκε το δίστιχο».
Στο ίδιο τραγούδι αναφέρεται ξανά στον πρόωρα χαμένο φίλο του Άλκη Σαχίνη στον στίχο:
Kαι στης νύχτας το λαμπάδιασμα
να κι ο Άλκης ο μικρός μας
για να σμίξει παλιές
κι αναμμένες τροχιές
με το ροκ του μέλλοντός μας
Επίσης ο στίχος σκύβει στη μεριά του Τάσου αναφέρεται στον Τάσο Φαληρέα (1940-2000) που ήταν συνιδρυτής του POP 11 που όταν , συνάντησε τον νεαρό Διονύση Σαββόπουλο, πίστεψε ολόθερμα και επένδυσε συναισθηματικά και επαγγελματικά στην περίπτωση του.
Όσο για το τραγούδι  «Είδα τη Σούλα και τον Δεσποτίδη», αναφέρεται στην δημοσιογράφο  Σούλα Αλεξανδροπούλου, και τον Μίμη Δεσποτίδη, εκδότη του «Θεμέλιου», μακαρίτες και οι δύο τότε.
Όσο για τον Αντύπα που είπε γεια χαρά σου, στο Σαν ρεμπέτικο παλιό δεν πρόκειται για πραγματικό πρόσωπο.
Πρόκειται για φράση με την οποία τελειώνει το βιβλίο του Βασίλη Βασιλικού «H μυθολογία της Αμερικής», που πρωτοκυκλοφόρησε το 1964.
Το ίδιο ανύπαρκτη είναι και η Ελσα από το τραγούδι Έλσα σε φοβάμαι.
Ο Σαββόπουλος αναφέρεται στην Ελληνική Στρατιωτική Αστυνομία (ΕΛ.Σ.Α), που την ονόμασε από ΕΣΑ Έλσα, για να ξεγλιστρήσει από τους λογοκριτές τον καιρό της χούντας και έτσι το τραγούδι εγκρίθηκε.
 
Τα σχόλια δημοσιεύονται μετά από έγκριση.

---